Zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Wpisany przez Ludmiła Lipiec-Warzecha

Transkrypt

1 Zakres ten dotyczy m.in. gromadzenia i wydatkowania środków publicznych, zaciągania i realizacji zobowiązań, inwentaryzacji oraz sprawozdawczości budżetowej. Przepisy prawa nakładają na czynne i bierne podmioty prawa finansowego liczne obowiązki. Obejmują one gromadzenie i wydatkowanie (dysponowanie) środkami publicznymi (ustawa o finansach publicznych), zasady i tryb wydatkowania środków publicznych (Prawo zamówień publicznych), prawidłowość gospodarowania mieniem jednostek sektora finansów publicznych oraz obowiązki sprawozdawcze (ustawa o rachunkowości), realizację zobowiązań publicznoprawnych (ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych). Prawidłowość realizacji obowiązków nałożonych przez przepisy ustawy o finansach publicznych oraz inne przepisy prawa materialnego objęta jest szczególnym reżimem odpowiedzialności, tj. właśnie odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dyscyplina finansów publicznych w ujęciu pozytywnym oznacza taki system gospodarowania środkami publicznymi, który zgodny jest pod względem formalnym i materialnym z ustawą o finansach publicznych. Jeżeli system ten odbiega od narzuconego przez prawodawcę - mamy do czynienia z dyscypliną finansów publicznych w ujęciu negatywnym (nazywaną dyscypliną finansów publicznych sensu stricte lub w ujęciu wąskim), rozumianą jako katalog czynów, których popełnienie (w sposób czynny lub bierny, tj. działaniem lub zaniechaniem) ustawodawca uznał za na tyle naganny i szkodliwy dla finansów publicznych, że ich popełnienie postanowił obwarować sankcjami (upomnieniem, naganą, karą pieniężną albo zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi do lat pięciu). Przedmiotowy zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych charakteryzuje jednorodność polegająca na powiązaniu czynów wyczerpujących znamiona tych naruszeń z normami prawnymi regulującymi ład finansów publicznych" 1. Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie zawiera legalnej definicji pojęcia dyscyplina finansów publicznych", zatem poszczególne elementy składające się na znamiona tej instytucji zrekonstruować należy z całokształtu regulacji samej ustawy oraz przepisów szczególnych. Dyscyplinę finansów publicznych rozumieć należy jako katalog zasad odnoszących się do prawidłowego gospodarowania środkami publicznymi sformułowanych w przepisach szczegółowych. Chodzi tu nie tylko o prawo stricte finansowe, ale także o normy objęte prawem zamówień publicznych czy ustawą o rachunkowości 2. Zakres zachowań powodujących odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych obejmuje działania lub zaniechania niezgodne z przepisami regulującymi gospodarowanie mieniem i środkami publicznymi, szkodliwe dla finansów publicznych. Klasyfikacja naruszeń dyscypliny obejmuje cztery obszary, tj. gromadzenie dochodów 1 / 11

2 publicznych, wydatkowanie środków publicznych, zaciąganie zobowiązań oraz przeprowadzanie inwentaryzacji 3. Przez pojęcie dyscypliny budżetowej należy rozumieć przestrzeganie wszelkich norm prawnych i planów regulujących gospodarkę finansową państwa" 4. Dyscyplina finansów publicznych polega na przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki finansowej związanej z gromadzeniem i wydatkowaniem środków publicznych. Jest to całokształt norm określających pożądane zachowanie osób odpowiedzialnych za jej zachowanie, obejmuje przestrzeganie prawa w zakresie budżetowania, a na jej stan oddziałuje w istotnym stopniu funkcjonowanie aparatu kontroli 5. Instytucja dyscypliny budżetowej postrzegana jest także jako ważny instrument mający zapewnić racjonalne i efektywne ekonomiczne planowanie budżetowe 6. Z kolei naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest czyn (działanie lub zaniechanie) osoby o statusie wyznaczonym w ustawie, określony w prawie jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zawiniony, szkodliwy dla finansów publicznych 7. Czyn naruszenia dyscypliny finansów publicznych ma trzy główne znamiona. Stanowi: - umyślne lub nieumyślne, - działanie lub zaniechanie, - odnoszące się do jednej z postaci zachowań wymienionych w ustawie 8. Dyscyplina finansów publicznych obejmuje przestrzeganie prawnie wyznaczonych reguł ustalania, poboru i egzekucji należności stanowiących środki publiczne oraz gospodarowanie nimi w skali mikroekonomicznej, czyli w jednostkach sektora finansów publicznych i poza nimi, jeśli podmioty te korzystają ze środków publicznych. Pod względem przedmiotowym dyscyplina finansów publicznych obejmuje te wymogi, których nieprzestrzeganie traktowane jest przez ustawodawcę jako popełnienie czynu stanowiącego naruszenie dyscypliny finansów publicznych 9. Wprowadzenie w Polsce odrębnego aparatu wymierzającego kary za naruszenie dyscypliny budżetowej i odrębnych zasad odpowiedzialności stało się przedmiotem dyskusji i różnorodnych ocen. Niektórzy autorzy krytycznie ocenili sam fakt wymierzania tego rodzaju kar i mnożenie rodzajów czynów karalnych, uznając, iż wystarczają inne rodzaje odpowiedzialności. Inni - postulowali włączenie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej do zasad regulowanych ustawą karną skarbową. Stąd też wysuwane propozycje wyodrębnienia sądownictwa finansowego, obejmującego naruszenia nie tylko przepisów budżetowych, ale w ogóle finansowych" 10. Charakter prawny, celowość odrębnego unormowania oraz skuteczność przepisów o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych poddał analizie prof. C. 2 / 11

3 Kosikowski. Określając odrębne reguły (zasady) i tryb postępowania w zakresie dotyczącym gromadzenia i wydatkowania środków publicznych, ustawodawca stworzył pewien szczególny reżim prawny ochrony interesów publicznych. Reżim ten wyraża określone nakazy i zakazy korzystania z uprawnień i wykonywania obowiązków w sferze gromadzenia i wydatkowania środków publicznych. Reżim ten wymaga przestrzegania pod groźbą przewidzianych prawem sankcji, których stosowanie jest wyrazem ponoszenia odpowiedzialności prawnej za jego naruszenie. Wyłania się jednak problem, czy reżim prawny dotyczący finansów publicznych można utożsamiać z dyscypliną finansów publicznych czy też dyscyplinę należy traktować inaczej (np. jako element składowy owego reżimu lub jako szczególną postać ochrony finansów publicznych)? Odpowiedzi na to pytanie nie znajdujemy wprost w obowiązującym prawie" 11. Systematyka ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych Ustawa usystematyzowana została w sześciu działach, obejmujących następujące zagadnienia: Dział I - przepisy ogólne; Dział II - odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych: 1. określenie kręgu osób, które mogą ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, 2. określenie zakresu przedmiotowego odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, 3. ogólne zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, 4. kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz ich wymiar, 5. przedawnienie oraz zatarcie ukarania; Dział III - organy właściwe w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych: 1. określenie organów orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, pierwszej i drugiej instancji, ich właściwości, zasad powoływania oraz wynagradzania, 3 / 11

4 2. określenie organów wypełniających funkcje oskarżyciela w pierwszej i drugiej instancji, ich zadań oraz zasad powoływania oraz wynagradzania; Dział IV - postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych: 1. określenie zasad ogólnych postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, 2. rodzaje dowodów i zasady postępowania dowodowego, 3. zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, 4. określenie trybu, zakresu i zasad prowadzenia przez rzecznika dyscypliny finansów publicznych czynności sprawdzających oraz postępowania wyjaśniającego, 5. określenie trybu i zasad postępowania przed organami orzekającymi w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych pierwszej i drugiej instancji, 6. określenie zasad wykonywania prawomocnych orzeczeń w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, 7. określenie trybu i zasad stwierdzania nieważności prawomocnych rozstrzygnięć w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, 8. określenie trybu i zasad wznawiania postępowania, 9. zasada kontroli sądowej prawomocnych rozstrzygnięć w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych; Dział V - przepisy porządkowe: 1. sprostowania, udostępnianie akt, pisma i terminy, 2. doręczenia, 3. przekazywanie prawomocnych rozstrzygnięć, zasady prowadzenia rejestru prawomocnych orzeczeń o odpowiedzialności, 4. sprawozdawczość z działalności organów właściwych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, 5. nadzór administracyjny nad działalnością komisji orzekających; 4 / 11

5 Dział VI - przepisy przejściowe, zmieniające i końcowe. Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych określa w art. 5-8 zamknięty katalog deliktów finansowych. Ochrona dobra prawnego, jakim jest ład finansów publicznych, wymagała określenia katalogu czynów, których popełnienie może spowodować sankcjonowanie takiego zachowania. Uwzględniając fakt, że celem ochrony przepisów komentowanej ustawy jest prawidłowość procesów składających się na normatywny zwrot finanse publiczne", w oparciu o poszczególne kategorie tych procesów usystematyzować można naruszenia dyscypliny finansów publicznych jako czyny godzące w: - realizację należności publicznoprawnych (art. 5 i 6 u.o.n.d.f.p.); - wydatkowanie środków publicznych (art. 8, 9, 11, 12, 14, 17 u.o.n.d.f.p); - zaciąganie i realizację zobowiązań jednostek sektora finansów publicznych (art. 15 i 16 u.o.n.d.f.p); - zmiany planu finansowego, inwentaryzację oraz sprawozdawczość budżetową (art. 10 i 18 u.o.n.d.f.p). Ochrona dobra prawnego, jakim jest ład finansów publicznych, wymagała określenia katalogu czynów, których popełnienie może spowodować sankcjonowanie takiego zachowania. Katalog ten obejmuje następujące naruszenia dyscypliny finansowej: 1. nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych; 2. ustalenie należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; 3. niepobranie należności; 4. niedochodzenie należności; 5. pobranie w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia należności; 6. dochodzenie w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia należności; 7. niezgodne z przepisami umorzenie należności; 8. dopuszczenie do przedawnienia należności; 9. niedochodzenie nadmiernie lub nienależnie pobranych środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub z innych źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi; 10. dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do uszczuplenia wpływów należnych Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego lub innej jednostce sektora finansów publicznych wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli finansowej; 11. nieprzekazanie do budżetu w należnej wysokości pobranych dochodów należnych Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego; 12. nieterminowe przekazanie do budżetu w należnej wysokości pobranych dochodów należnych Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego; 13. niedokonanie wpłaty do budżetu w należnej wysokości nadwyżki dochodów własnych 5 / 11

6 przez jednostkę budżetową, nadwyżki środków obrotowych przez zakład budżetowy albo części zysku przez gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej; 14. nieterminowe dokonanie wpłaty do budżetu w należnej wysokości nadwyżki dochodów własnych przez jednostkę budżetową, nadwyżki środków obrotowych przez zakład budżetowy albo części zysku przez gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej; 15. przeznaczenie przez jednostkę budżetową dochodów na jej wydatki; 16. przekazanie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu jej udzielania; 17. nierozliczenie przekazanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie dotacji; 18. nieustalenie kwoty dotacji podlegającej zwrotowi do budżetu; 19. wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym przez udzielającego dotację; 20. nierozliczenie otrzymanej dotacji; 21. nieterminowe rozliczenie otrzymanej dotacji; 22. niedokonanie zwrotu dotacji w należnej wysokości; 23. nieterminowe dokonanie zwrotu dotacji; 24. dokonanie zmian w budżecie lub planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych bez upoważnienia; 25. dokonanie zmian w budżecie lub planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych z przekroczeniem zakresu upoważnienia; 26. dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia; 27. dokonanie wydatku ze środków publicznych z przekroczeniem zakresu upoważnienia; 28. dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do dokonania wydatku powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w rocznym planie finansowym wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli finansowej; 29. przeznaczenie środków rezerwy budżetowej na inny cel niż określony w decyzji o ich przyznaniu; 30. przyznanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, bez zachowania procedur obowiązujących przy ich przyznaniu; 31. przyznanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich przyznaniu; 32. przekazanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, bez zachowania procedur obowiązujących przy ich przekazaniu; 33. przekazanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich przekazaniu; 34. przyznanie środków na realizację zadań Wspólnej Polityki Rolnej bez zachowania procedur obowiązujących przy uruchamianiu tych środków; 35. przekazanie środków na realizację zadań Wspólnej Polityki Rolnej bez zachowania procedur obowiązujących przy uruchamianiu tych środków; 36. wykorzystanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, niezgodnie z przeznaczeniem; 37. wykorzystanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków 6 / 11

7 pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, niezgodnie z obowiązującymi procedurami; 38. nieopłacenie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; 39. opłacenie składek lub wpłat w kwocie niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; 40. opłacenie składek lub wpłat z przekroczeniem terminu zapłaty; 41. zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia; 42. zaciągnięcie zobowiązania z przekroczeniem zakresu upoważnienia do zaciągania zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych; 43. niewykonanie zobowiązania jednostki sektora finansów publicznych, którego skutkiem jest zapłata odsetek, kar lub opłat; 44. dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do niewykonania zobowiązania jednostki, którego termin płatności upłynął, wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli finansowej; 45. udzielenie zamówienia publicznego wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych; 46. udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących przesłanek stosowania poszczególnych trybów udzielenia zamówienia publicznego; 47. udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących obowiązku przekazania lub zamieszczenia ogłoszenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego; 48. udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących obowiązku zawiadomienia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych; 49. udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiot lub warunki zostały określone w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji; 50. udzielenie zamówienia publicznego z innym naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego; 51. zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego bez zachowania formy pisemnej; 52. zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego na czas dłuższy niż określony w przepisach o zamówieniach publicznych lub na czas nieoznaczony, z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach o zamówieniach publicznych; 53. zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych; 54. unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, określających przesłanki upoważniające do unieważnienia tego postępowania; 55. niezłożenie przez członka komisji przetargowej lub inną osobę występującą w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w imieniu zamawiającego oświadczeń wymaganych przepisami o zamówieniach publicznych; 56. niewyłączenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby 7 / 11

8 podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych; 57. zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych; 58. zaniedbanie lub niewypełnienie obowiązków w zakresie kontroli finansowej, którego efektem jest dopuszczenie do popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych polegającego na udzieleniu zamówienia publicznego wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych; 59. zaniedbanie lub niewypełnienie obowiązków w zakresie kontroli finansowej, którego efektem jest dopuszczenie do popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych polegającego na zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego bez zachowania formy pisemnej albo na czas dłuższy niż określony w przepisach o zamówieniach publicznych lub na czas nieoznaczony, z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach, albo przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych; 60. zaniedbanie lub niewypełnienie obowiązków w zakresie kontroli finansowej, którego efektem jest dopuszczenie do popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych polegającego na unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, określających przesłanki upoważniające do unieważnienia tego postępowania; 61. zaniedbanie lub niewypełnienie obowiązków w zakresie kontroli finansowej, którego efektem jest dopuszczenie do popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych polegającego na niewyłączeniu z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych; 62. zaniechanie przeprowadzenia lub rozliczenia inwentaryzacji albo przeprowadzenie lub rozliczenie inwentaryzacji w sposób niezgodny z przepisami ustawy o rachunkowości; 63. wykazanie w sprawozdaniu budżetowym danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. Orzecznictwo Ustawodawca przyjął zatem, że nie każde (nawet oczywiste i naganne) naruszenie przepisów prawa zamówień publicznych kwalifikować można jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych, skutkujące odpowiedzialnością na podstawie odrębnej ustawy. Przypisanie takiej odpowiedzialności wymaga poczynienia szczegółowych ustaleń faktycznych i ich prawidłowej kwalifikacji prawnej" (orzeczenie GKO z dnia 23 listopada 2006 r., DF/GKO /105/06/2779, niepubl.). System odpowiedzialności dyscyplinarnej [do której należy odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - L.L.W.] ujęty został w grupie przepisów typu karnego, co przesądza o konieczności interpretacji prawa według metod stosowanych w prawie karnym. 8 / 11

9 Zasadą wykładni prawa jest stosowanie wykładni przede wszystkim gramatycznej bez możliwości zastosowania wykładni rozszerzającej (orzeczenie GKO z dnia 3 czerwca 2002 r., DF/GKO/Odw.-188/278/2001, Lex nr 80026). Nie każde naruszenie [obowiązku przestrzegania wyrażonych w przepisach zasad publicznej gospodarki finansowej - L.L.W.] (...) zgodnie z wolą ustawodawcy, skutkuje przypisaniem odpowiedzialności sprawcy naruszenia. Katalog karalnych czynów naruszenia dyscypliny finansów publicznych, określony w art. 138 ustawy o finansach publicznych [obecnie w art u.o.n.d.f.p. - L.L.W.] jest katalogiem zamkniętym i przypisanie odpowiedzialności może mieć miejsce tylko w przypadku popełnienia czynu w nim expressis verbis sformułowanego" (orzeczenie GKO z dnia 21 kwietnia 2005 r., DF/GKO/Odw.-107/145/2004/1325, niepubl.). Warunkiem przypisania komukolwiek odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest popełnienie czynu zabronionego, opisanego w art. od 5 do 18 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych" (orzeczenie GKO z dnia 28 listopada 2005 r., DF/GKO/Odw.-61/82/2005/516, Lex nr ). Nie każde naruszenie prawa regulującego publiczną działalność finansową skutkuje odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, może natomiast dotyczyć naruszenia dyscypliny służbowej" (orzeczenie GKO z dnia 3 listopada 2003 r., DF/GKO/Odw.-26/41/42/2003, Lex nr 81709). Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (wcześniej dyscypliny budżetowej) ma służyć przede wszystkim egzekwowaniu od dysponujących środkami publicznymi prawidłowego wykonywania planów finansowych jednostek działających w oparciu o środki publiczne, nie zaś ocenie, czy plany te były adekwatne do potrzeb danych jednostek" (wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2003 r., III SA 417/01, Lex nr ). Podnoszony przez obwinionego fakt, że prawidłowo i w pełni zrealizował zadania merytoryczne Ośrodka nie stanowi o tym, czy naruszył on, czy nie naruszył dyscypliny finansów publicznych. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi się w przypadku popełnienia czynów wypełniających znamiona naruszeń, określone w ustawie. Naruszenia te pozostają w związku z nieprzestrzeganiem zasad gospodarki finansowej jednostek sektora finansów publicznych, nie zaś z realizacją ich merytorycznych zadań" (orzeczenie GKO z dnia 26 stycznia 2006 r., DF/GKO/Odw.-92/121/2005/936, niepubl.). Decydujące znaczenie dla wykładni przepisów ustawy mają jednak względy jej zgodności z Konstytucją RP. Jest to zresztą zgodne z linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, zalecającą prokonstytucyjną wykładnię ustaw i przepisów wykonawczych do nich" (orzeczenie GKO z dnia 14 września 2006 r., DF/GKO /49/06/965, Finanse Komunalne 2007, nr 9 / 11

10 7-8, s ). Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, aczkolwiek zawiera pewne elementy kojarzone z postępowaniem o charakterze karnym (np. element winy i kary) jest odrębnym postępowaniem, uregulowanym przepisami o charakterze administracyjno-prawnym, a wymierzane przez ustawowo umocowane organy (tj. komisje orzekające) sankcje mają charakter sankcji administracyjnych. Orzeczenia komisji orzekających podlegają kontroli sądowej sprawowanej przez sądy administracyjne" (orzeczenie GKO z dnia 30 marca 2006 r., DF/GKO/Odw.-122/157/2003/1280/2005/31/2006, niepubl.). Uwaga: artykuł stanowi fragment książki Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, wyd. Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa 2008, s Więcej informacji o tej książce podajemy w dziale Dobre książki". 1. Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Ustawa o finansach publicznych. Ustawa prawo zamówień publicznych, Wprowadzenie: P. Kryczko, Kraków 2005, s Dla ustalenia zakresu podmiotowego i przedmiotowego odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, oprócz ustawy o finansach publicznych, znaczenie podstawowe mają: ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655), ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.), ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.), z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.), ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592), ustawa z dnia 5 maja 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590). 3. Z. Ofiarski, Prawo finansowe, Warszawa 2007, s J. Harasimowicz, Finanse i prawo finansowe, Warszawa 1988, s M. Mazurkiewicz, Dyscyplina budżetowa, (w:) Instytucje prawno-finansowe PRL, pod red. M. Weralski, t. 2, Ossolineum 1982, s J. Kaleta, Dyscyplina budżetowa w planowaniu budżetowym, PiP 1967, nr 4-5, s A. Branny, E. Kornberger-Sokołowska, M. Mekiński (w:) Prawo finansowe, pod red. E. Chojna-Duch i H. Litwińczuk, Łódź 2006, s C. Kosikowski, Dyscyplina finansów publicznych oraz odpowiedzialność za jej naruszenie, (w:) Finanse publiczne i prawo finansowe, pod red. C. 10 / 11

11 Kosikowski i E. Ruśkowski, Warszawa 2007, s Ibidem, s J. Harasimowicz, Finanse i prawo finansowe, Warszawa 1988, s C. Kosikowki, Odpowiedzialność za naruszenie reżimu prawnego finansów publicznych (nowa koncepcja), PiP 2006, nr 12, s / 11