OPIS KONCEPCJI URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNEJ ZAGOSPODAROWANIA

Transkrypt

1 Stowarzyszenie Architektów F9ishjch OddziaŁ u l. Włne ią p. iw W lk p. OPIS KONCEPCJI URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNEJ ZAGOSPODAROWANIA l ZABUDOWY CENTRUM GORZOWA WIELKOPOLSKIEG

2 Gorzów Wielkopolski to miasto o bogatej historii, niezwykle atrakcyjnym położeniu i dużym potencjale, który obecnie wykorzystywany jest w niewielkim stopniu. Niniejszy projekt jest próbą wskazania konkretnych rozwiązań, dzięki którym możliwe będzie przeprowadzenie przemian nie tylko przestrzennych, ale też społecznych i ekonomicznych. Dzięki tym rozwiązaniom dalszy rozwój miasta przebiegać będzie w sposób spójny i zrównoważony. Pierwszym krokiem na drodze rozwoju powinno być wyraźne zaznaczenie granic tego rozwoju -granic miasta. W przypadku Gorzowa naturalną granicą rozwoju zdają się być istniejące przestrzenie otwarte, obecnie poszatkowane w niekontrolowanym procesie urbanizacji. Proponowana koncepcja przewiduje połączenie tych przestrzeni w system koncentrycznych zielonych ringów - korytarzy ekologicznych. Najmniejszy z nich, wyznaczony przez linię dawnych murów obronnych Starego Miasta i istniejące tereny zieleni w lewobrzeżnej części Gorzowa, swoim zasięgiem obejmuje projektowane centrum miasta. Kolejne ringi powstawać będą wraz z rozrastaniem się miasta. Każdy z nich stanowić będzie podstawę do rozwoju lokalnych centrów skupiających różnorodne funkcje, powiązanych z ośrodkiem centralnym i pomiędzy sobą siecią transportu publicznego, a także ścieżkami rowerowymi i ciągami pieszymi. Działaniem powiązanym z tworzeniem zwartego systemu terenów otwartych jest transplantacja zieleni do najgęściej zabudowanych części miasta, do wnętrz kwartałów zabudowy, do przestrzeni ulic, placów, a nawet mostów. Powstałe w ten sposób enklawy zieleni, wraz z zielonymi pierścieniami, pozwolą na odbudowanie ekosystemu miejskiego i wpłyną na poprawę jakości życia w mieście i w całym obszarze jego oddziaływania. Korytarz ekologiczny Transplantacja ekosystemów Kolejnym działaniem jest rewitalizacja historycznego centrum i stworzenie warunków dla rozwoju lewobrzeżnej części miasta - dzielnicy z bogatym programem usługowym. Nowa dzielnica jest próbą wskazania urbanistycznej alternatywy dla introwertycznego centrum handlowego. W efekcie powstanie śródmieście po obu stronach rzeki - prawobrzeżne o charakterze reprezentacyjnym oraz lewobrzeżne o charakterze handlowo-usługowym. Koncepcja przewiduje powiązanie obu części miasta systemem przestrzeni publicznych o

3 zróżnicowanym charakterze (place, bulwary, parki, zielony most, kładki piesze i rowerowe) i systemem transportu publicznego (tramwaj) uzupełnionym poprzez sieć ścieżek rowerowych i ciągów pieszych. Idea utworzenia zielonego pierścienia wokół Starego Miasta i dzielnicy projektowanej na lewym brzegu Warty ma na celu wyraźne wyodrębnienie centrum miasta w istniejącej strukturze oraz wyznaczenie strefy koncentracji usług. Dodatkowo system terenów zieleni wraz z infrastrukturą towarzyszącą (ciągi piesze i rowerowe, usługi centrotwórcze o znaczeniu ponadlokalnym) stanowi element, który łączy obie części miasta w jedną całość. Niezwykle istotnym zagadnieniem jest odnalezienie charakteru miasta, które zostało poddane daleko idącym przekształceniom. Jest o zadanie dość trudne, niemniej w historycznej tkance urbanistycznej Gorzowa Wielkopolskiego można wyodrębnić charakterystyczne elementy, takie jak: czytelna w obecnym układzie ulic i terenów zieleni dawna linia murów obronnych miasta; geometryczna siatka bloków urbanistycznych i pierzejowa zabudowa kwartałów; podłużne podziały gruntów rolnych w lewobrzeżnej części miasta. Proponowana w koncepcji struktura przestrzenna poszczególnych części miasta wynika z reinterpretacji tych trzech historycznych elementów. Linia murów obronnych Geometryczna siatka urbanistyczna Podłużne podziały gruntów rolnych i pierzejowa zabudowa kwartałów W koncepcji przyjęto zasadę kontynuacji tradycyjnego sposobu kształtowania przestrzeni miejskiej, z wyraźnie zaznaczoną siecią ciągów komunikacyjnych wyodrębniających kwartały zabudowy. Projektowana zabudowa ma zatem charakter obrzeżny. W ten sposób powstaje czytelna granica między publiczną przestrzenią ulic i prywatnymi wnętrzami kwartałów. Koncepcja przewiduje jednak częściowe otwarcie tradycyjnie prywatnych, zamkniętych wnętrz

4 kwartałów i wykorzystanie ich dla wzbogacenia funkcjonalnego przestrzeni publicznych. Na istniejący układ ulic i kwartałów zabudowy nałożona została sieć pasaży pieszych i ciągów pieszo-jezdnych, włączająca dotąd zamknięte, niedostępne i niewykorzystane tereny w system przestrzeni publicznych i półpublicznych o bogatym programie usługowym. W ten sposób rejon opracowania zamyka w sobie dwa światy - za dość jednorodna zewnętrzną obudową kryje się szereg wnętrz urbanistycznych o różnorodnej skali, charakterze i funkcji. Powstały system przestrzeni publicznych i półpublicznych może na co dzień służyć jako skrót pieszy, miejsce spotkań, spacerów; od święta jako tło scenografia dla takich wydarzeń jak Dni Gorzowa, Święto Muzyki czy Festiwal Architektury. 'Skala i forma nowej zabudowy wynika z uwarunkowań historycznych, topograficznych i geologicznych. Ingerencja w obrębie istniejących kwartałów zabudowy ogranicza się do porządkowania zabudowy (wyburzenia budynków gospodarczych, tymczasowych), wprowadzania budynków plombowych, wyburzenia zabudowy wewnątrz kwartałów dla poprawy warunków oświetlenia i wentylacji. Kubaturę utraconą w wyniku wyburzeń można odzyskać poprzez punktowe wprowadzenie budynków wysokich. Forma zabudowy proponowana w nowej dzielnicy nawiązuje do tradycyjnej zabudowy pierzejowej, niemniej proponuje się wprowadzenie licznych otwarć, co pozwoli na uzyskanie przestrzeni o wielu planach. W celu zachowania właściwego dla śródmieścia poziomu intensywności zabudowy proponuje się punktowe wprowadzenie budynków wysokich. Rekonstrukcja i rewitalizacja centrum historycznego Istniejący kwartał zabudowy Uzupełnienie pierzei Pasaże Różnorodność funkcji Nowa zabudowa Biura Zabudowa mieszkaniowa Handel, usługi Nowa zielona dzielnica łącząca różnorodne funkcje Transplantaqa ekosystemów Nowy kwartał zabudowy Pasaże

5 Różnorodność funkcji Koncepcja przewiduje korektę istniejącego układu komunikacyjnego, mającą na celu podniesienie walorów przestrzennych i użytkowych terenu objętego opracowaniem: - wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza wyodrębniony w koncepcji obszar ścisłego centrum (Stare Miasto wraz z Zawarciem) - wprowadzenie zasady ograniczonego ruchu w obrębie ścisłego centrum - most Staromiejski nie zostanie wyłączony z ruchu kołowego, jednak przewiduje się likwidację bezpośredniego połączenia kołowego pomiędzy ul. Chrobrego i mostem, co pozwoli na znaczne uspokojenie ruchu w rejonie Starego Rynku - zwężenie dwóch arterii przecinających Stare Miasto: ul. Sikorskiego i ul. Chrobrego (uprzywilejowana rola ruchu pieszego i rowerowego oraz transportu publicznego) - lokalizacja stacji kolejowej w rejonie Starego Rynku (poprawa dostępności komunikacyjnej) - rozbudowa sieci tramwajowej w lewobrzeżnej części miasta. - wyłączenie z ruchu kołowego Starego Rynku wraz z częścią przylegających do niego ulic, co pozwoli na utworzenie reprezentacyjnej przestrzeni publicznej pozostającej w bezpośrednim połączeniu z atrakcyjną przestrzenią bulwarów nadrzecznych. - główny ciąg ścieżek rowerowych przewidziano wzdłuż projektowanego systemu przestrzeni zieleni publicznej tworzących wokół centrum zielony pierścień. Ponadto wydzielone ścieżki rowerowe prowadzone są wzdłuż osi wschód-zachód oraz północ-południe. Dla obsługi rejonu centrum przewiduje się zróżnicowane formy parkingów. Część miejsc parkingowych zlokalizowana jest w zatokach przyulicznych (zawsze z zielenią towarzyszącą). Koncepcja przewiduje likwidację półdzikich placów postojowych powstających we wnętrzach kwartałów zabudowy i zastąpienie ich przez wielopoziomowe parkingi naziemne lub podziemne przeznaczone głównie dla okolicznych mieszkańców. Miejsca postojowe dla nowoprojektowanych budynków przewiduje się do realizacji w obrębie działek własnych (parkingi podziemne). Dla usprawnienia obsługi parkingowej miasta należy przewidzieć budowę strategicznych parkingów Park&Ride usytuowanych na obrzeżach centrum, w bezpośrednim sąsiedztwie węzłów przesiadkowych komunikacji publicznej. Dla założonych przekształceń przewidziano następujące etapy realizacji: 1. Podniesienie walorów przestrzenno-użytkowych centrum: uzupełnienie istniejącej tkanki miejskiej, rewaloryzacja istniejących budynków zabytkowych, rewitalizacja głównych przestrzeni publicznych, porządkowanie wnętrz kwartałów. 2. Utworzenie systemu przestrzeni zielonych (zielonego pierścienia) w oparciu o istniejące tereny zieleni publicznej wraz z siecią ścieżek rowerowych i ciągów pieszych. 3. Doprowadzenie infrastruktury do terenów przeznaczonych pod nowe inwestycje, w tym rozbudowa sieci transportu miejskiego (tramwaj) w połączeniu z lokalizacją funkcji centrotwórczych 4. Stopniowy rozwój lewobrzeżnego centrum łączącego w sobie różne funkcje. Wszystkie te działania wpisują się w ideę ekodensyfikacji, której głównym celem jest ograniczenie rozlewania się miast w przestrzeni kosztem środowiska naturalnego. Dzięki realizacji tych działań możliwa będzie poprawa jakości życia mieszkańców, odbudowa więzi społecznych, lepsze wykorzystanie walorów przyrodniczych i potencjału kulturowego oraz

6 przywrócenie ładu przestrzennego wraz z ożywieniem gospodarczym - w pełnym poszanowaniu zasobów naturalnych.