Wy dział Na uk o Zdro wiu, Uni wer sy tet Hu ma ni stycz no -Przy rod ni czy Ja na Ko cha now skie go, Kiel ce 2

Transkrypt

1 ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY / REVIEW ARTICLE Fizjoterapia Polska MEDSPORTPRESS, 2012; 1(4); Vol. 12, 1-11 Zaangażowanie Autorów A Przygotowanie projektu badawczego B Zbieranie danych C Analiza statystyczna D Interpretacja danych E Przygotowanie manuskryptu F Opracowanie piśmiennictwa G Pozyskanie funduszy Author s Contribution A Study Design B Data Collection C Statistical Analysis D Data Interpretation E Manuscript Preparation F Literature Search G Funds Collection Wojciech Kiebzak 1,2(A,B,D,E,F), Ireneusz M.Kowalski 3(A,B,D,E,F), Mariusz Pawłowski 4(A,B,C,D,E,F), Jakub Gąsior 5(A,B,C,D,E,F), Katarzyna Zaborowska-Sapeta 3(D,E,F), Olga Wolska 6(D,E,F), Zbigniew Śliwiński 1(A,B,D,E,F) 1 Wy dział Na uk o Zdro wiu, Uni wer sy tet Hu ma ni stycz no -Przy rod ni czy Ja na Ko cha now skie go, Kiel ce 2 Od dział Fi zjo te ra pii, Wo je wódz ki Spe cja li stycz ny Szpi tal Dzie cię cy, Kiel ce 3 Za kład Re ha bi li ta cji, Wy dział Na uk Me dycz nych, Uni wer sy tet War miń sko -Ma zur ski, Olsz tyn 4 Wy dział Re ha bi li ta cji, Aka de mia Wy cho wa nia Fi zycz ne go Jó ze fa Pił sud skie go, War sza wa 5 Stu denc kie Ko ło Na uko we Fi zjo te ra pii, War szaw ski Uni wer sy tet Me dycz ny 6 Cen trum Me dycz no Re ha bi li ta cyj ne Krio so nik, War sza wa 1 Fa cul ty of He alth Scien ces, The Jan Ko cha now ski Uni ver si ty of Jan Ko cha now ski, Kiel ce 2 De part ment of Phy sio the ra py, Chil dren s Ho spi tal, Kiel ce 3 De part ment of Re ha bi li ta tion, Fa cul ty of Me di cal Scien ces, Uni ver si ty of War mia and Ma zu ry, Olsz tyn 4 Di vi sion of Re ha bi li ta tion, Jó zef Pił sud ski Uni ver si ty of Phy si cal Edu ca tion, War saw 5 Stu dent Scien ti fic So cie ty at Di vi sion of Re ha bi li ta tion, Me di cal Uni ver si ty of War saw 6 Me di cal and Re ha bi li ta tion Cen ter Krio so nik, War saw, Po land Wykorzystanie metody Kinesiology Taping w praktyce fizjoterapeutycznej: przegląd literatury The use of Kinesiology Taping in physiotherapy practice: a systematic review of the literature Słowa kluczowe: Ki ne sio Ta ping, Ki ne sio lo gy Ta ping, za sto so wa nie KT, fi zjo te ra pia Key words: Kinesio Taping, Kinesiology Taping, application KT, Physiotherapy STRESZC ZE NIE Wstęp. W pi śmien nic twie na uko wym i prak ty ce kli nicz nej wi docz ny jest sta ły wzrost za in te re so wa nia me to dą Ki ne sio lo gy Ta - ping, Ki ne sio Ta ping (KT). Po cząt ko wo me to da sze ro ko roz po wszech nio na zo sta ła w kra jach Azji w la tach 70. W USA obec na jest od 1990 ro ku. W Eu ro pie przed sta wio na zo sta ła po raz pierw szy w 1998 ro ku. W Pol sce KT roz wi ja się od Fi lo zo fia KT opie - ra się na umo żli wie niu wy ko ny wa nia swo bod ne go ru chu po przez przy wra ca nie pra wi dło wej per fu zji pły nów, ak ty wi za cji sys te mu prze ciw bó lo we go, uak tyw nie nie prze pły wu chłon ki oraz re gu la cję na pię cia mię śnio we go i ko rek cji nie pra wi dło wej po zy cji po - wierzch ni sta wo wych. Ce lem pra cy jest ana li za do stęp ne go pi śmien nic twa na te mat sku tecz no ści oraz kli nicz ne go za sto so wa nia KT w pro ce sie uspraw nia nia pa cjen tów. Ma te riał i me to dy. Ana li za li te ra tu ry obej mo wa ła me to dycz ny prze gląd baz da nych: ME DLI NE, EM BA SE, PE Dro, PUB MED, IN GEN TA CON NECT i Go ogle Scho lar do ty czą cy za sto so wa nia me to dy KT. Wy ni ki. Prze ana li zo wa no 87 pu bli ka cji na uko wych w re cen zo wa nych cza so pi smach, do ty czą cych za sto so wa nia KT w ró żnych dzie dzi nach me dy cy ny i spor tu z cze go 3 sta no wi ły ba da nia z ran do mi za cją. Wszyst kie pu bli ka cje przed sta wia ły KT ja ko sku tecz - ną me to dę, nie zna le zio no ar ty ku łu o szko dli wo ści lub skut kach ubocz nych sto so wa nej me to dy. Jak wy ni ka z prze glą du pi śmien - nic twa naj wię cej po zy cji trak tu ją cych o KT opu bli ko wa no w Fi zjo te ra pii Pol skiej. Wnio ski. Ki ne sio lo gy Ta ping znaj du je sze ro kie za sto so wa nie we wspo ma ga niu prak ty ki fi zjo te ra peu tycz nej. SUMMARY Background. In the scientific literature and clinical practice, the interest in using Kinesiology Taping (KT) is still growing. Initially, the method was widespread in Asia in the 70s. In the U.S., it has been applied since In Europe, the approach was presented for the first time in In Poland, KT has been developing since KT philosophy is based on enabling the free movement through the restoration of normal perfusion fluids, analgesic system activation, activating the lymph flow and muscle tension adjustment, and correction of abnormal position of the articular surfaces. The aim of this study was to analyze the available literature on the efficacy and clinical use of KT in the process of Physiotherapy. Material and methods. The analysis included a methodical review of the literature databases: MEDLINE, EMBASE, PEDro, PUBMED, INGENTA CONNECT and Google Scholar. Results. We analyzed 87 scientific publications in peer-reviewed journals on the use of KT in the various fields of medicine and of sport of which 3 were randomized trials. Among all publications and speeches reporting the efficacy of KT method there was no paper reporting the dangers or side effects of the method. The review indicates that most of the papers about KT were published Polish Journal of Physiotherapy Conclusions. Kinesiology Taping is widely used in supporting the practice of physiotherapy. Liczba słów/word count: 6746 Tabele/Tables: 1 Ryciny/Figures: 1 Piśmiennictwo/References: 95 Adres do korespondencji / Address for correspondence dr Wojciech Kiebzak Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach Kielce, ul. Żeromskiego 5, tel.: , fax.+48 (41) , kiebzakw@wp.pl Otrzymano / Received r. Zaakceptowano / Accepted r. 1

2 Kiebzak W. i wsp., Zastosowanie Kinesiology Taping WSTĘP W pi śmien nic twie na uko wym i prak ty ce kli nicz nej wi - docz ny jest sta ły wzrost za in te re so wa nia me to dą Ki ne sio Ta ping, Ki ne sio lo gy Ta ping (KT) (Ryc. 1, Tab. 1). Wzmo żo - ne za in te re so wa nie ro lą KT w prak ty ce fi zjo te ra peu tycz nej wy wo ła ło utwo rze nie Ki ne sio Ta ping As so cia tion w 1984 ro ku oraz do bre wy ni ki kli nicz ne z za sto so wa niem oma wia - nej me to dy. Po cząt ko wo me to da sze ro ko roz po wszech nio - na zo sta ła w kra jach Azji w la tach 70. W USA obec na jest od 1990 ro ku [1]. W Eu ro pie przed sta wio na zo sta ła po raz pierw szy w 1998 ro ku. W Pol sce KT roz wi ja się od 2004 pierw szy kurs KT or ga ni zo wa ny przez Pol skie To wa rzy - stwo Fi zjo te ra pii prze pro wa dzo ny był przez Ca sim mo Bru - no z Włoch. Twór cą me to dy, pre zy den tem To wa rzy stwa Ki - ne sio Ta ping oraz Na ro do wej Szko ły Chi ro prak ty ków w Ja - po nii jest dr Ken zo Ka se. Fi lo zo fia KT opie ra się na umo żli - wie niu wy ko ny wa nia swo bod ne go ru chu po przez przy wra - ca nie pra wi dło wej per fu zji pły nów, ak ty wi za cji sys te mu prze ciw bó lo we go, uak tyw nie nie prze pły wu chłon ki oraz re - gu la cję na pię cia mię śnio we go i ko rek cji nie pra wi dło wej po - zy cji po wierzch ni sta wo wych. Po zy tyw ne efek ty te ra pii uzy - sku je się dzię ki za sto so wa niu sen so rycz ne go pla stra K -Ac - ti ve. Me cha nizm dzia ła nia ta śmy po le ga na de li kat nej sty - mu la cji warstw na skór ka, któ ra wpły wa na wy stą pie nie zmian w ob rę bie po wię zi oraz cyr ku la cji chłon ki. Ta śmy K -Ac ti ve stwo rzo ne przez ja poń ską fir mę Nit to Den ko pod wzglę - dem cię ża ru wła ści we go, gru bo ści i roz cią gli wo ści (30-40% dłu go ści spo czyn ko wej) zbli żo ne są do ludz kiej skó ry [1,2,3,4]. Dzię ki prze pusz czal no ści po wie trza nie za bu rza ona pro ce sów ter mo re gu la cji. Ta śma nie ogra ni cza rów - nież czyn no ści hi gie nicz nych dzię ki wo do od por nej kon - struk cji, za cho wu jąc wła ści wo ści te ra peu tycz ne przez kil ka dni po apli ka cji. Wy stę po wa nie od czy nów aler gicz nych zwią - za nych z apli ka cją K -Ac ti ve zo sta ło zre du ko wa ne do mi ni - mum dzię ki za sto so wa niu akry lo wej war stwy kle ją cej. Ist - nie je sześć głów nych tech nik apli ka cji: lim fa tycz na, mię - śnio wa, wię za dło wa, po wię zio wa, ko rek cyj na i funk cjo nal - na, któ re ści śle zwią za ne są z ogól nie pla no wa ny mi ce la mi le cze nia uspraw nia ją ce go. W za le żno ści od sto so wa ne go spo so bu okle je nia mo że my uzy skać efekt prze ciw bó lo wy, prze ciw o brzę ko wy, sta bi li zu ją cy, ko rek cyj ny, mo to rycz ny. Od po wied nia ana li za i dia gno sty ka pro ble mu pa cjen ta, za bu - rzeń spraw no ści mo to rycz nej, po wią za na z umie jęt ną, wła - ści wą apli ka cją KT, stwa rza du że mo żli wo ści po pra wy sta nu pa cjen ta ze scho rze nia mi, nie tyl ko na rzą du ru chu [2,3,5,6, 7,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25]. Ce lem pra cy by ła ana li za do stęp ne go pi śmien nic twa na te mat sku tecz no ści oraz kli nicz ne go za sto so wa nia KT w pro ce sie uspraw nia nia pa cjen tów. MA TE RIAŁ I ME TO DY Ana li za li te ra tu ry obej mo wa ła me to dycz ny prze gląd baz da nych ME DLI NE, EM BA SE, PE Dro, PUB MED, IN GEN TA CON NECT i GO OGLE SCHO LAR. Au to rzy za kwa li fi ko wa li do prze glą du pu bli ka cje na uko we po ru sza ją ce te ma ty kę wy ko rzy sta nia KT, ja ko me to dy wio dą cej lub wspo ma ga ją - cej w prak ty ce fi zjo te ra peu tycz nej. BACKGROUND Both the literature pertaining to the topic and clinical practice indicate growing interest in the Kinesio Taping (KT) approach (Fig.1, Table 1) in physiotherapy. Due to this widespread interest, the Kinesio Taping Association was in 1984 and the results of using the approach were good. Initially, the Kinesio Taping was widespread in Asia in the 70s. In the USA, it has been applied since 1990 [1]. It was introduced in Europe in In Poland, KT has been developed since 2004; the first KT course, organized by the Polish Association of Physiotherapy, was carried out by Casimmo Bruno from Italy. The method was developed by dr Kenzo Kase, the president of Kinesio Taping Association and the National School of Chiropractors in Japan. KT philo - sophy is based on enabling free movements by restoring nor - mal fluid perfusion, activation of the analgesic system and the lymph flow, muscle tension regulation and correction of the abnormal positioning of articular surfaces. Favorable effects of the treatment using KT approach are obtained thanks to K-Active sensory tape application. The tape gen - tly stimulates cutaneous surfaces to evoke changes within the fascia and lymph circulation. K-Active tapes, produced by Nitto Denko Japanese company are similar to human skin in terms of the specific gravity, thickness and elasticity (30-40% of rest length) [1,2,3,4]. Thanks to air permeability, the tapes do not impair thermoregulatory processes. Besides, they do not limit hygienic activities thanks to its water repellent capacity and retain their therapeutic pro - perties within several days after the application. Allergic reactions to K-Active tapes have been reduced to minimum thanks to the acrylic adhesive layer. There are six main ap - plication techniques: lymphatic, muscle, ligament, fas cial, cor rective and functional; they are closely connected with the planned outcome of rehabilitation procedures. Depend ing on the applied taping, we can obtain analgesic, anti-swell ing, stabilizing, corrective and motoric effects. A pro per analysis and diagnosis of the patient s condition or mo tor ability disorders, combined with adequate KT applica tion may result in substantial improvement of condition in patients suffering not only from musculoskeletal disorders [1,2,3,4,5,6,7,8,9, 10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22, 23, 24, 25]. The aim of this paper was the peer review of available literature reporting the efficacy and clinical application of KT in rehabilitation procedures. MATERIAL AND METHODS The analysis involved the peer review of MEDLINE, EMBASE, PEDro, PUBMED, INGENTA CONNECT and GOOGLE SCHOLAR databases. For the review, the au thors selected the research papers reporting the applica tion of KT as a main or complementary approach in physio therapy. 2

3 Kiebzak W. et al., Application of Kinesiology Taping WY NI KI Prze ana li zo wa no 87 pu bli ka cji na uko wych w re cen zo - wa nych cza so pi smach, do ty czą cych za sto so wa nia KT w róż - nych dzie dzi nach me dy cy ny i spor tu z cze go 2 sta no wi ły ba - da nia z ran do mi za cją, 1 z ran do mi za cją i po dwój ną śle pą pró bą. Wszyst kie ar ty ku ły przed sta wia ły KT ja ko sku tecz ną me to dę, nie zna le zio no ar ty ku łu o szko dli wo ści lub skut - kach ubocz nych sto so wa nej me to dy. Jak wy ni ka z prze glą - du pi śmien nic twa naj wię cej po zy cji trak tu ją cych o KT opu - bli ko wa no w cza so pi śmie Fi zjo te ra pia Pol ska. DYS KU SJA Za ło że niem Świa to wej Kon fe de ra cji Fi zjo te ra pii - World Con fe de ra tion for Phy si cal The ra py (WCPT) jest roz wój edu ka cji i prak ty ki w dzie dzi nie fi zjo te ra pii, re pre zen to wa - nia śro do wi ska na świe cie, in tegra cji i współ pra cy z or ga ni - za cja mi mię dzy na ro do wy mi oraz wspie ra nie wy so kich stan - dar dów ba dań na uko wych opar tych na fak tach. Ro sną ca licz ba me tod te ra peu tycz nych oraz spo ty ka ne na co dzień pro gra my uspraw nia nia o nie udo ku men to wa nej sku tecz no - ści mo gą utrud niać re ali za cję wspo mnia nych za ło żeń. W 2001 ro ku WCPT okre śli ła sta no wi sko oraz kie run ki roz wo ju prak ty ki opar tej na do wo dach na uko wych. Za sad - ni cze dzia ła nia do ty czą ce dal sze go roz wo ju to po zy ski wa - nie do wo dów na uko wych, ich syn te za i wpro wa dza nie w ży - cie. W ce lu lep sze go wy ko rzy sta nia do stęp nych źró deł in for - ma cji na uko wej po wsta ła kon cep cja me dy cy ny opar tej na fak tach Evi den ce Ba sed Me di ci ne (EBM) [26,27]. Prze - gląd pi śmien nic twa wy ka zał pu bli ka cje wy ko rzy stu ją ce me - to dę KT, zgod nie ze stan dar da mi i za ło że nia mi wia ry god - no ści po da ny mi przez Sac ket ta i wsp. [28,29]. Wła ści wo ści ta śmy Wie dza o wła ści wo ściach ta śmy, jej ro li, od dzia ły wa niu i wpły wie na pro ces le cze nia uspraw nia ją ce go nie ustan nie się po głę bia. Wy ni ki ba dań ana li zy ter mo wi zyj nej apli ka cji KT, przed sta wio nej przez Ra che niuk i wsp. świad czą o naj - więk szym przy ro ście tem pe ra tu ry w po lu po ło żo nym cen - tral nie. Z ba dań wy ni ka, że oce na efek tu ciepl ne go wy ma - ga do dat ko wo uwzględ nie nia wła ści wo ści ta śmy ja ko izo la - to ra ter micz ne go [14]. Mi ko ła jew ska ana li zo wa ła wy stę po - RESULTS 87 research papers, concerning KT application in various fields of medicine and sport disciplines were reviewed. 2 pa - pers reported randomized studies and one reported a ran - domized and double blind trial. All the papers presented KT as an effective approach. No paper on the adverse effect or any side effect of KT was found. The review indicates that most of the papers were published in Polish Phy sio the - rapy (Fizjoterapia Polska) journal. DISCUSSION The World Confederation for Physical Therapy (WCPT) was established to develop education to integrate and cooperate with international organizations and support high-standard evidence-based research. The growing number of therapeutic approaches and frequent reha bilita - tion procedures with undocumented efficacy may hinder realization of the above mentioned aims. In 2001, WCPT determined the attitude and directions of the development of evidence-based practice. Basic activities aimed at further development involve collecting evidence, synthesis of the results and application of the ap - proach in practice. To take more advantage of the available sources of information, the concept of Evidence Based Me - dicine (EBM) was developed [26, 27].The review enabled the authors to find the papers described KT approach ap - plication according to the standards and reliability criteria reported by Sackett et al [28,29]. Tape properties The knowledge of tape properties, its role, effect and the influence on the rehabilitation course is continuously ex tended. The results of thermovision KT application, pre - sented by Racheniuk et al. indicate the biggest increase in temperature in the central area. The study results indicate that evaluation of the thermal effect additionally requires considering the thermal insulation capacity of the tape [14]. Mikołajewska analyzed allergic reactions due to K-Active Ryc. 1. Liczba publikacji w latach Fig. 1. Number of publications in

4 Kiebzak W. i wsp., Zastosowanie Kinesiology Taping Tab. 1. Przegląd wybranych publikacji Tab. 1. Review of selected publications 4

5 Kiebzak W. et al., Application of Kinesiology Taping wa nie od czy nów aler gicz nych zwią za nych z apli ka cją K - -Ac ti ve Ta pe. Au tor ka zwró ci ła uwa gę na po ten cjal ne nie - bez pie czeń stwo wy stą pie nia re ak cji aler gicz nej wy ni ka ją - cej z po łą cze nia sub stan cji sto so wa nych do przy go to wa nia skó ry przed apli ka cją tj. spi ry tus, środ ki my ją ce z hi po aler - gicz nym kle jem pla strów [30]. Hi po aler gicz ność pla strów ba da ła Zajt -Kwiat kow ska [31]. Ana li za zmian po ten cja łów bio elek trycz nych przed sta wio na przez Słu pik i wsp. wy ka - za ła znacz ny wzrost po ten cja łów bio elek trycz nych mię śni po apli ka cji KT, utrzy mu ją cy się przez 24 go dzi ny [9]. Tape application. The author indicated potential hazard of allergic reaction due to the combination of the substances used to prepare the skin for the application, such as spirit or washing agents with hypoallergenic adhesive tape [30]. The hypoallergenic property of the tape was studied by Zajt-Kwiatkowska [31]. The analysis of changes in bio elec - tric potentials, presented by Słupik et al. showed a signifi - cant increase in bioelectric potentials in muscles after KT application, maintaining within 24 hours [9]. Tab. 1. Przegląd wybranych publikacji (cd.) Tab. 1. Review of selected publications (cont.) 5

6 Kiebzak W. i wsp., Zastosowanie Kinesiology Taping Prak tycz ne za sto so wa nie KT Ki ne sio lo gy Ta ping, po przez sty mu la cję struk tur oko ło - sta wo wych wpły wa na po ziom funk cjo no wa nia na rzą du ru - chu. Po przez łącz ność tkan ko wą, ta śmy po wię zio wo -mię - śnio we pra wo ten se gra cji oraz dzia ła nie od ru cho we, ma wpływ na spraw ność na rzą du ru chu [32]. Bac i wsp. ba da li wpływ me to dy na wspo ma ga nie pro - ce su ko rek cji sko lio zy ni sko ką to wej u dzie ci. W gru pie ba - da nej, gdzie za sto so wa no apli ka cje KT, za ob ser wo wa no istot ną po pra wę fi zjo lo gicz ne go wy pro stu krę go słu pa, na pię - cia mię śni oraz do dat ko wo, zwięk szo ną ak tyw ność dziec ka [1]. KT w uspraw nia niu sko lioz wy ko rzy sty wał rów nież Śli wiń - ski i wsp., uzy sku jąc nor ma li za cję na pię cia mię śnio we go i po wię zio we go, zmia nę ką ta ta lii, a co się z tym wią że, zmia nę ob ra zu po sta wy dziec ka w płasz czyź nie strzał ko - wej i czo ło wej [33]. Dy lew ski i wsp. uzy ska li znacz ną po - pra wę sy me trii ru cho mo ści mied ni cy w płasz czyź nie strzał - ko wej po za sto so wa niu apli ka cji na mię śnie sko śne brzu - cha [13]. Ko rzyst ne efek ty sto so wa nia KT od no to wa li Mi cha lak i wsp. u pa cjen tów ze zmia ną ste reo ty pu cho du po uda rze mó zgu, ob ję tych pro gra mem uspraw nia nia z za sto so wa - niem me to dy KT. Za ob ser wo wa li zwięk sze nie war to ści ką - to wych zgię cia grzbie to we go i po de szwo we go sto py, zmniej - sze nie na pię cia mię śnio we go, obrzę ku oraz cza su trwa nia te stu Up&Go [4]. Po pra wę wy bra nych pa ra me trów cho du uzy ska li Len ti no i wsp. [34]. Śli wiń ski i wsp. do no szą o ko - rzy ściach łą cze nia KT i me to dy PNF (ang. Pro prio cep ti ve Neu ro mu scu lar Fa ci li ta tion) wpły wa ją cych na po pra wę funk - cji po ra żo nej koń czy ny gór nej u pa cjen tów po uda rze mó - zgu [10]. Za do wa la ją cą ko re la cję wspo mnia nych me tod, po twier dzi ła Gru dzień w uspraw nia niu pa cjen tów z cho ro - bą Scheu er man na [35]. Ja ra czew ska i wsp. do wie dli po zy - tyw ne go wpły wu KT na stan funk cjo nal ny pa cjen tów po uda rze. Za no to wa li oni re duk cję bó lu w sta wie bar ko wym, zmniej sze nie za pa le nia tka nek mięk kich oraz po pra wę na - pię cia mię śnio we go [36]. Ka ra dag -Say gi i wsp. stwier dzi li brak ko re la cji KT i tok sy ny bo tu li no wej w ni we lo wa niu spa - stycz no ści u pa cjen tów po uda rze mó zgu [37]. W pro ce sie uspraw nia nia pa cjen tów po uda rze nie do krwien nym po zy - tyw ne efek ty me to dy uzy ska li Nik ce vic i wsp. [38]. Ce lem pra cy Śli wiń skie go i wsp. by ło okre śle nie wpły - wu apli ka cji funk cjo nal nych KT u dzie ci z ze spo łem za bu - rzeń ośrod ko wej ko or dy na cji ner wo wej. Oce na opar ta by ła o wy bra ne re ak cje dia gno sty ki neu ro fi zjo lo gicz nej wg Voj ty. Istot nej sta ty stycz nie po pra wie ule gły re ak cje pró by trak cyj - nej i za wie sze nia we dług Col lis. Uzy ska no po pra wę spraw - no ści w re ak cjach uło że nia Lan dau, wy chy le nia bocz ne go we dług Voj ty oraz za wie sze nia pa cho we go. Apli ka cje funk - cjo nal ne KT skut ko wa ły ko rek tą usta wie nia osi cia ła u dzie - ci z asy me trią uło że nia cia ła [11]. Ten sam au tor wy ka zał ko rzyst ny wpływ KT na mo to ry kę dzie ci z wa da mi roz wo - jo wy mi [11, 39]. Ze spół Yasu ka wa i wsp. udo wod nił, że od - po wied nia apli ka cja KT jest sku tecz na u dzie ci z hi po to nią [40]. W pe dia trii, KT wy ko rzy sta ła rów nież Ma as i wsp. ba - da jąc za sto so wa nie od po wied nich apli ka cji, uprzed nio wy - ko nu jąc te sty scre enin go we spraw no ści mo to rycz nej, w po ra że niu Er ba i mó zgo wym po ra że niu dzie cię cym, uzy - sku jąc po zy tyw ne wy ni ki [41]. Sim sek i wsp. za sto so wa li Practical KT application Kinesiology Taping, through stimulation of periarticular structures, affects the level of motor organ function. It affects the motor organ through tissue connectivity, fasciomuscular tapes tensegrity law and reflex activity [32]. Bac et al. studied the effect of KT approach on low angle scoliosis correction support in children. In the studied group who had KT applied, a significant improvement of physiological spine extension and muscle tension was noted as well as increased activity [1]. KT was also used by Śliwiński et al. in rehabilitation of scolioses, who obtained muscle and fascial tone normalization and change of waist angle and, consequently, change of the child s posture in the sagittal and frontal plane [33]. Dylewski et al. obtained significant improvement of pelvic movement symmetry in the sagittal plane after KT application on the abdominal oblique muscles [13]. Favorable effects of KT application were noted by Mi - chalak et al. in patients with changed gait pattern after cerebrovascular stroke, undergoing rehabilitation using KT. They observed a decrease in angular value of the dorsal and plantar flexion of the foot, reduction of muscle tension, swelling and the time of Up&Go test performance [4]. Improvement of selected gait parameters were obtained by Lentino et al [34]. Śliwiński et al. report the favorable effects of combining KT and Proprioceptive Neuromuscular Facil i - tation (PNF), resulting in the improvement of upper limb pa - resis in patients with the history of cerebrovascular stroke [10]. The satisfactory correlation between the above men - tion ed approaches was confirmed by Grudzień reporting rehabilitation of patients with Scheuermann disease [35]. Jaraczewska et al. showed a positive effect of KT on func - tional condition of patients after stroke. They noted pain re - duc tion in the shoulder joint, decrease in soft tissue inflam - mation and improvement of muscle tone [36]. Karadag- Saygi et al. found no correlation between KT and botulinum toxin in reducing spasticity in patients after stroke [37]. Positive effects were obtained by Nikcevic et al. in reha bi - litation of patients after ischemic stroke [38]. The goal of the study carried out by Śliwiński et al. was to determine the effect of functional KT application in chil - dren with central neural coordination disorders. The as sess - ment was based on selected reactions in neurophysiological diagnosing according to Vojta. The traction test and sus - pen sion according to Collis revealed a statistically signi fi - cant improvement of reactions. Improvement was obtained in Landau placement reactions, lateral tilt reactions ac - cording to Vojta and axillary suspension. KT functional ap - plications resulted in correction of body axial positioning in children with body asymmetry [11]. This author also show - ed a favorable effect of KT in children with developmental defects [11,39]. Yasukawa et al. showed that proper KT application was effective in hypotonic children [40]. In pe - diatrics, KT was applied by Maas et al. in the study on the proper use of applications following motor ability screening in Erb-Duchenne palsy and infantile cerebral palsy (ICP); the results turned out positive [41]. Simsek et al. used the approach in children with meningocerebral hernia and ICP [42,43]. Żuk and Księżopolska-Orłowska used selected KT 6

7 Kiebzak W. et al., Application of Kinesiology Taping me to dę u dzie ci z prze pu kli ną opo no wą -mó zgo wą i mó zgo - wym po ra że niem dzie cię cym [42, 43]. Żuk i Księ żo pol ska - -Or łow ska wy ko rzy sta ły wy bra ne apli ka cje KT u dzie ci cho - ru ją cych na mło dzień cze idio pa tycz ne za pa le nie sta wów oraz twar dzi nę [44]. Zmniej sze nie obrzę ku lim fa tycz ne go za po mo cą KT, ta kże u pa cjen tek po ma stek to mii, uzy ska ło wie lu au to rów [45, 6,47,48,49,50]. Mo żli wo ści re duk cji obrzę ku lim fa tycz - ne go po twier dzi li Bia ło szew ski i wsp. sto su jąc apli ka cję lim - fa tycz ną u pa cjen tów le czo nych me to dą Ili za ro wa [6]. W pu bli ka cjach opi su ją cych wy ko rzy sta nie me to dy po za bie gach chi rur gicz nych, to ra ko chi rur gicz nych, kar dio chi - rur gicz nych, a ta kże w przy pad ku ast my oskrze lo wej Szcze - giel niak i wsp. uzy ska li zmniej sze nie obrzę ków, do le gli wo ści bó lo wych, ilość po da wa nych środ ków prze ciw bó lo wych, a ta kże mo żli wość udzia łu pa cjen tów w za ję ciach z za kre - su ki ne zy te ra pii [15, 16, 51, 52]. Zmniej sze nie do le gli wo ści bó lo wych, mniej szą kon sump - cję środ ków prze ciw bó lo wych, re duk cję pa ra me tru ob wodu brzu cha, skró ce nie cza su ato nii je lit, po pra wę czyn no ści wen ty la cyj nej płuc i to le ran cji wy sił ku po za bie gach cho le - cy stek to mii uzy ska li Kraj czy i wsp. [53]. Wie lu au to rów szu ka ło od po wie dzi na py ta nie, czy KT mo że zwięk szyć si łę mię śnio wą. Ko rzyst ne re zul ta ty uzy - ska ły dwa ze spo ły ba daw cze [54, 55]. Od mien ne re zul ta ty pre zen tu ją Fu i wsp. oraz Ve ra -Gar cia i wsp. nie wy ka zu jąc zwięk sze nia si ły mię śnio wej po za sto so wa niu apli ka cji KT [17,56]. Igle sias, w ran do mi zo wa nym ba da niu pa cjen tów z ura - zem ty pu sma gnię cie bi czem, nie stwier dził istot nych sta - ty stycz nie zmian w zmniej sze niu bó lu szyi [57]. Wśród naj częst szych efek tów te ra peu tycz nych KT wy - mie nia się zmniej sze nie do le gli wo ści bó lo wych. Gar cia -Mu - ro i wsp., Ja ra czew ska, Kaya i wsp., Fra zier, The len i wsp., Słu pik i wsp., w swo ich ba da niach wy ka za li sku tecz ność me to dy KT w te ra pii pa cjen tów z do le gli wo ścia mi bó lo wy mi bar ku. Po pra wę uzy ska li w za kre sie ru cho mo ści, zmniej - sze nia do le gli wo ściach bó lo wych oraz po pra wie mo bil no - ści [18,58,59,60,61,62]. Po dob ne efek ty w ze spo le łok cia te ni si sty uzy ska li Chen i wsp. [63]. Pi śmien nic two pre zen - tu je rów nież sze ro kie spek trum mo żli wo ści KT w ró żnych do le gli wo ściach sta wu ko la no we go [64,65,66,67,68,69,70] i sko ko we go [8]. Aplikację KT na okolice stawu skokowego w celu poprawy stabilności u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, wykorzystali Cortesi i wsp. [71]. Możliwości apli - ka cji na okolicę ścięgna Achillesa opisali niezależnie od siebie Tiffert i Firth i wsp. [24,72]. W 2005 ro ku nie za le żnie od sie bie Sen de rek i wsp. oraz Bre iten bach przed sta wi li no wa tor skie za sto so wa nie KT u ko biet w okre sie cią ży. Au to rzy stwier dzi li, że od po wied nie apli ka cje zmniej sza ją do le gli wo ści bó lo we od cin ka L -S oraz obrzęk lim fa tycz ny koń czyn dol nych [73,74]. Efekt te ra peu - tycz ny u ko biet w cią ży z wy ko rzy sta niem KT po twier dzi li Ha - łas i wsp. [75]. Pro ble ma ty kę bó lów krę go słu pa L -S roz wi nę li Kim i wsp., Pa oli ni i wsp., Adam czyk i wsp. i Ro us sos i wsp. [76, 7,78, 9]. Zmia ny w za kre sie ru cho mo ści krę go słu pa za ob ser wo wa - li Yoshi da i wsp., Me ri no i wsp, a ta kże Sa lvat [80,81,82]. applications in children suffering from youth idiopathic arthritis and scleroderma [44]. A decrease in lymphedema using KT, also in postmastectomy women, was obtained by many authors [45,46,47,48,49,50]. The possibility of lym - phedema reduction was confirmed by Białoszewski et al, who used lymphatic application in patients treated using Ilizarow approach [6]. Szczegielniak et al. reported using KT approach after surgical procedures, thoracic surgery and cardiac surgery. Besides, they successfully reduced swelling, pain and the amount of analgesics, and ability to participate in kinesithe - rapy procedures in their patients [15,16,51,52]. Krajczy et al. reported pain reduction, lower consum - ption of analgesics, abdominal circumference reduction, shortening of intestinal atony duration, improvement in ven - tilatory function of the lungs and tolerance to exertion after cholecystectomy [53]. Many authors wanted to find out whether it was pos - sible to increase muscle strength by means of KT. Two research teams obtained good results [54, 55]. Different results were presented by Fu et al and Vera-Garcia et al. who failed to increase muscle strength using KT [17, 56]. In the randomized trial, carried out in patients with whi - plash injuries, Iglesias did not find any statistically signi - ficant changes in neck pain intensity [57]. Pain alleviation is reported as one of the most frequent therapeutic effects of KT. Garcia-Muro et al., Jaraczewska, Kaya et al., Frazier, Thelen et al. and Słupik et al. in their studies showed the effectiveness of KT in the treatment of patients with shoul - der pain. Similar effects of tennis elbow treatment were ob - tained by Chen et al. [63]. The literature also presents a wide spectrum of KT application opportunities in various ailments of the knee joint [64,65,66,67,68,69,70] and ankle joint [8]. KT application at the ankle joint region was used by Cortesi et al. to improve the stability of patients with multiple sclerosis (MS) [71].Potential application of KT in the area of Achilles tendon was described by Tiffert and Firth et al. in two different papers [24, 72]. In 2005 the papers by Senderek et al. and Breitenbach reported using KT in pregnant women. The authors found that proper applications alleviate pain in the lumbosacral (L-S) spine and lymphedema of the lower limbs [73,74]. The therapeutic effect of KT in pregnant women was con - firmed by Hałas et al. [75]. The problem of L-S spine pain was further described by Kim et al., Paolini et al., Adamczyk et al. and Roussos et al. [76,77,78,79]. Changes in spine mobility were observed by Yoshida et al, Merino et al. and Salvat [80,81,82]. Kaya recommends KT application in patients with fibro - myalgia 83]. Kalichman et al. believe KT to be an effective approach in reduction of lateral high cutaneous nerve syn - drome [84]. A satisfactory therapeutic effect was obtained in reha - bilitation of the female patient after facial nerve recon struc - tion [85]. According to Ey-Chmielewska, KT may be used in den - tistry in initial management of temporomandibular joint dys - function [7]. 7

8 Kiebzak W. i wsp., Zastosowanie Kinesiology Taping U pa cjen tów z fi bro mial gią, Kaya re ko men du je wy ko rzy - sta nie apli ka cji KT [83]. Ka lich man i wsp. uzna li KT ja ko sku tecz ny spo sób w re du ko wa niu ob ja wów ze spo łu ner wu skór ne go bocz ne go uda [84]. Za do wa la ją cy efekt te ra peu tycz ny za ob ser wo wa no w uspraw nia niu pa cjent ki po re kon struk cji ner wu twa rzo - we go [85]. Zda niem Ey -Chmie lew skiej i wsp. me to da KT mo że mieć za sto so wa nie w sto ma to lo gii, ja ko te ra pia we wstęp - nym po stę po wa niu w bó lo wej dys funk cji sta wów skro nio - wo -żu chwo wych [7]. Me to da KT znaj du je sze ro kie za sto so wa nie w ró żnych dys cy pli nach spor tu, m.in.: siat ków ce, pił ce no żnej, te ni sie, ko szy ków ce, pły wa niu [86,87,88,89,90]. O mo żli wo ściach pro fi lak ty ki ura zów i le cze nia kon tu zji w spo rcie świad czą licz ne do nie sie nia na uko we [91,92,93,94,95]. POD SU MO WA NIE Sta łe wpro wa dza nie no wych me tod lecz ni czych, w tym rów nież Ki ne sio lo gy Ta ping, wy ma ga do brze za pla no wa - nych i prze pro wa dzo nych ba dań, wspo mnia nych me tod oraz wni kli wej oce ny ich wpły wu na prze bieg pro ce su cho ro bo - we go (Tab. 1). Względ ne ko rzy ści ró żnych dzia łań mo gą mieć cha rak ter mar gi nal ny, dla te go ko niecz na jest grun - tow na ana li za i po rów naw cza oce na sku tecz no ści po stę po - wa nia lecz ni cze go. Od po cząt ku ist nie nia KT w opi nii au to - rów ob ser wu je się dy na micz ny roz wój tej for my te ra pii na świe cie. Prak ty cy sta le po szu ku ją od po wie dzi na py ta - nia o wpływ KT na mo żli wość za po bie ga nia dys funk cjom na rzą du ru chu, po pra wia nia oraz przy wra ca nia utra co nej spraw no ści ru cho wej, funk cji na rzą du ru chu. Kur sy KT, po - wsta ją ce pra ce na uko we, w tym pra ce dok tor skie, licz ne pre - zen ta cje na uko we, świad czyć mo gą o ro sną cej ro li tej te ra pii w Pol sce i na świe cie. Istot nym dla pod kre śle nia sku tecz no - ści KT, jest fakt uzna nia przez mię dzy na ro do wą or ga ni za cję pły wac ką (FI NA) KT ja ko for my do pin gu w pły wa niu. Do koń ca 2011 ro ku, w świa to wej li te ra tu rze na te mat KT, spo śród 95 pu bli ka cji tyl ko dwa ba da nia prze pro wa dzo - no z ran do mi za cją [57,61,63] i jed no z ran do mi za cją i po - dwój ną śle pą pró bą [61], co do wo dzi ist nie nia po trze by pro wa dze nia dal szych ba dań nad mo żli wo ścia mi wy ko rzy - sta nia me to dy KT, zgod nie z EBM. Przy szłe ba da nia po win ny sku pić się ta kże nad zba da - niem re ak cji bio che micz nych, któ re po wo du ją wy ka za ne efek ty KT. WNIO SKI 1. Me to da Ki ne sio lo gy Ta ping znaj du je sze ro kie za sto so - wa nie we wspo ma ga niu prak ty ki fi zjo te ra peu tycz nej. 2. Do tych czas nie od no to wa no ne ga tyw ne go wpły wu me - to dy Ki ne sio lo gy Ta ping na pro ces te ra peu tycz ny. 3. Naj wię cej pu bli ka cji w za kre sie sto so wa nia me to dy Ki ne sio lo gy Ta ping uka za ło się w Pol sce. 4. Ist nie je po trze ba pro wa dze nia dal szych ba dań nad mo - żli wo ścia mi wy ko rzy sta nia me to dy Ki ne sio lo gy Ta ping w fi zjo te ra pii. KT method is applied in various sport disciplines includ - ing volleyball, soccer, tennis, basketball and swimming [86, 87,88,89,90].Potential prophylactics of injuries and treat - ment of contusions is supported by numerous scientific reports [91,92,93,94,95]. SUMMARY Continuous introduction of new treatment approaches including Kinesiology Taping requires carefully planned and conducted studies of the method and thorough assessment of the effect of treatment on the disease course (Table 1). Possible advantages of various effects may be marginal, thus thorough analysis and comparative assessment of treatment efficacy is required. Since KT was introduced, a dynamic development of this approach has been observed worldwide. Practitioners continuously attempt to determine the effect of KT on motor organ dysfunction, in improvement and recovery of impaired motor ability the motor organ function. KT courses and so far published research papers including doctor s theses and numerous scientific presentations may indicate the increasingly im - portant role of this form of therapy in Poland and world - wide. To emphasize the efficacy of KT it is essential to mention the fact that this method was approved by the International Swimming Association (FINA) as a form of doping in swimming. So far, of 95 reported studies only two randomized trials [57,61,63] and one randomized double blind trial [61] have been carried out, which indicates the need for further studies on the possibilities of using KT, according to EBM. Future studies should be focused also on the inves - tigation of biochemical reactions causing the proven KT effects. CONCLUSIONS 1. Kinesiology Taping approach is widely used in sup port - ing physiotherapy. 2. So far, no adverse effect of KT on therapy has been noted. 3. Most of the papers on using Kinesiology Taping were written in Poland. 4. Further studies on using y Kinesiology Taping in phy - siotherapy are needed. 8

9 Kiebzak W. et al., Application of Kinesiology Taping PIŚMIENNICTWO / REFERENCES 1. Bac A, Stagraczyński Ł, Ciszek E, Górkiewicz M, Szczygieł A. Efficacy of Kinesiology Taping in the rehabilitation of children with low angle scoliosis. Fizjo Pol 2009; 9(3): Breitenbach S. Kinesio-Taping - eine neue, revolutionare Technik! Physikalische Therapie 2004;1: Zajt-Kwiatkowska J, Rajkowska-Labon E, Skrobot W, Bakuła S. Kinesio Taping metoda wspomagająca proces usprawniania fizjoterapeutycznego wybrane aplikacje kliniczne. Nowiny Lek 2005;74(2): Michalak B, Halat B, Kufel W, et al. Assessment of gait patient following Kinesiology Taping application in patients after cerebral stroke. Fizjo Pol 2009; 2(4): Schoene L. The Kinesio taping method. Podiatry Management 2009;28(5): Białoszewski D, Woźniak W, Żarek S. Przydatność kliniczna metody Kinesiology Taping w redukcji obrzęków kończyn dolnych u pacjentów leczonych metodą Ilizarowa. Doniesienie wstępne. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009;1(6): Ey-Chmielewska H, Frączak B, Sobolewska E, Polak-Majcher D, Hamerlak Z, Serewa J. Metoda Kinesiotapingu i jej zastosowanie w leczeniu zaburzeń narządu żucia przegląd piśmiennictwa. Dental Forum 2009;37(1): Halseth T, McChesney JW, DeBeliso M, Vaughn R, Lien J. The effects of Kinesio Taping on proprioception at the ankle. J Sports Sc Med 2004;3: Słupik A, Dwornik M, Białoszewski D, Zych E. Wpływ aplikacji kinesiotapingu na aktywność bioelektryczną mięśnia obszernego przyśrodkowego. Doniesienie wstępne. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007;9(6): Śliwiński Z, Kopa M, Halat B et al Usefulness of Kinesiology Taping in post-stroke patients rehabilitated with the PNF method. Preliminary Report. Fizjo Pol 2008;8(3-4): Śliwiński Z, Halat B, Michalak B et al Vojta Screening Tests in children with CNS damage and functional applications of Kinesiology Taping. Fizjo Pol 2008;8(3-4): Krcmar S. Inside track Kinesiotaping. Rehab Management: The interdisciplinary Journal of Rehabilitation 2006; 19(5): Dylewski M, Sójka M, Senderek T, Śliwiński Z, Hagner W. The effect of oblique abdominal muscle applications of Kinesiology Taping on the symmetry of pelvic movements. Fizjo Pol 2008;8(3-4): Racheniuk H, Szczegielniak J, Bogacz K et al Assessment of thermal effects of Kinesiology Tape application. Fizjo Pol 2008; 8(3-4): Szczegielniak J, Krajczy M, Bogacz K, Łuniewski J, Śliwiński Z. Kinesiotaping in physiotherapy after abdominal surgery. Fizjo Pol 2007;3(4): Szczegielniak J, Łuniewski J, Bogacz K, Krajczy M, Śliwiński Z. The possibilities of using Kinesio Taping in patients after cardiac surgery. Fizjo Pol 2007;7(4): Fu TC, Wong AM, Pei YC, Wu KP, Chou SW, Lin YC. Effect of Kinesio Taping on muscle strength in athletes A pilot study. J Sc Med Sport 2008;11: Garcia-Muro F, Rodriguez-Fernandez AL, Herrero-de-Lucas A. Treatment of myofascial pain in the shoulder with Kinesio Taping. A case report. Manual Therapy 2010;15: Kase K, Wallis J, Kase T. Clinical Therapeutic Applications of the Kinesio Taping Method. Universal Printing & Publishing, Inc. Alberquerque, New Mexico; Cilli B. Effectiveness of Kinesio Taping method on hamstring muscle tightness. Fizioterapi Rehabilitasyon 2008; 19(3): Kase K. Illustrated Kinesio-Taping. Creative Designs, Inc. Albuquerque, New Mexico; Kase K, Hashimoto T, Okane T. Kinesio taping perfect manual. Universal Printing & Publishing Inc. Alberquerque, New Mexico; Hałas I. Kinesiology Taping - metoda wspomagająca terapię tkanek miękkich. Prak Fizjoter Reh 2010; 9(10): Tiffert M. Kinesiology Taping. Teoria, metodyka, przykładowe aplikacje w konkretnych dysfunkcjach. Prak Fizjoter Reh 2010; 2: Hegenbarth D. O metodzie Kinesio Taping. Rehabilitacja w Praktyce 2010; 4: Oostendorp RA, Maria WG, Van der Sanden N, Heerkens YF, Hendriks EHM, Huijbregts PA. Rehabilitacja medyczna i fizjoterapia oparte na wiarygodnych i aktualnych publikacjach ocena krytyczna. Reh Med 2008;12(1): Płaszewski M. Praktyka oparta na dowodach zasady i kierunki rozwoju Evidence Based Practice w fizjoterapii. Reh Med 2006;10(1): Sackett DL, Rosenberg WMC, Gray JAM et al Evidence-based medicine: What it is and what it isn t. BMJ 1996; 312: Sackett DL, Rosenberg WM, Gray JA, Haynes RB, Richardson WS. Evidence based medicine: what it is and what it isn't. Clin Orthop Relat Res 2007; 455: Mikołajewska E. Hipoalergiczność plastrów do kinesiotapingu opis przypadku. Prak Fizjoter Reh 2010;6: Zajt-Kwiatkowska J, Rajkowska-Labon E, Skrobot W, Bakuła S, Szamotulska J. Application of Kinesio Taping for treatment of Sports Injuries. Res Yearbook Stud Physical Edu Sport 2007;13(1): Myers TM. Anatomy Trains. Edinburgh: Churchill Livingstone; Śliwiński Z, Kufel W, Halat B, et al. Kinesiotaping application in children with scoliosis. Fizjo Pol 2007; 7(3): Lentino C, Checchia GA, Camuzzini N, Corvaglia G, Vigo G. Gait Analysis to assess Kinesio Taping Method efficacy in Neu - rological Patients. Eur J Phys Reh Med 2010;46 Suppl (1/2): Grudzień M. Możliwości zastosowania metody PNF i kinesiotapingu w leczeniu młodzieńczej kifozy piersiowej. Acta Bio-Optica et Informatica Medica 2009; 15(2): Jaraczewska E, Long C. Kinesio Taping in stroke: functional use of the upper extremity in hemiplegia. Top Stroke Reh 2006;13(3):

10 Kiebzak W. i wsp., Zastosowanie Kinesiology Taping 37. Karadag-Saygi E, Cubukcu-Aydoseli K, Kablan N, Ofluoglu D. The role of kinesiotaping combined with botulinum toxin to re - duce plantar flaxors spasticy after stroke. Top Stroke Reh 2010;17(4): Nikcevic L, Plavs ic A, Mujoviic N, et al. Application of kinesio taping on the patients with leg paresis and recurvatum after acute ishemic insult. Eur J Phys Reh Med 2010; 46 Suppl. 1/2: Śliwiński Z, Halat B, Kufel W, Michalak B, Kiljański M. The effect of Kinesio Taping applications on motor activity in children with developmental defects. Fizjo Pol 2007;7(1): Yasukawa A, Patel P, Sisung C. Pilot study: Investigating the effects of Kinesiotaping in acute pediatric rehabilitation setting. Am J Occup Ther 2006;60(1): Mass H, Koort R, Sander V. The pediatric physical therapy intervention using Kinesiotaping in Estonia. Fizjo Pol 2007; 7(3): Simşek TT, Türkücüoğlu B, Ustünbaş G, Cokal N. The effects of kinesio taping on sitting posture and functional independence in children with myelomeningocele: report of four cases. Turkish Ped Arch 2011; 46(2): Simşek TT, Türkücüoğlu B, Cokal N, Ustünbaş G, Simşek IE. The effects of Kinesio Taping on sitting posture, functional independence and gross motor function in children with cerebral palsy. Disabil Rehabil 2011;14: Żuk B, Księżopolska-Orłowska K. Usefulness of Kinesiology Taping method in inflammatory rheumatic illnesses in childhood. Reumatologia 2008; 46(6): Lipińska A, Śliwiński Z, Kiebzak W, Senderek T, Kirenko J. The influence of Kinesiotaping applications on lymphoedema of an upper limb in woman after mastectomy. Fizjo Pol 2007;7(3): Tsai HJ, Hung HC, Yang JL, Huang CS, Tsauo JY. Could Kinesio Tape replace the bandage in decongestive lymphatic theraphy for breast-cancer-related lymphedema? A pilot study. Support Care Cancer 2009;17(11): Kaya S. Is kinesio taping under the compression garment with therapeutic exercises an effective method in postmastectomy lymphedema patients? A case report. Fizioterapi Rehabilitasyon 2008;19(3): Finnerty S, Thomason S, Woods M. Audit of the use of Kinesiology Tape for breast oedema. Journal of Lymphoedema 2010;5(1): Kaya S. Effect of Kinesio Taping with compression garment on lower extremity volume in primary lymphedema: a case report. Fizioterapi Rehabilitasyon 2008;19(3): Stockheimer KR. Applied Kinesio Taping for Lymphoedema/ Chronic Swelling of the Arm and/or Breast after a Mastectomy and Axilla Lymph Node Removal. Advance Healing 2006: Szczegielniak J, Łuniewski J, Bunio A, Bogacz K, Śliwiński J. Zastosowanie kinesiotapingu u pacjentów z zaostrzeniami astmy oskrzelowej. Fizjo Pol 2007;7(4): Szczegielniak J, Krajczy M, Bogacz K, Łuniewski J, Śliwiński Z. Kinesiotaping after thoracosurgeries. Fizjo Pol 2007;7(3): Krajczy M, Szczegielniak J, Śliwiński Z, Kamiński K. The effectiveness of Kinesio Taping applications in physiotherapy of postcholecystectomy patients. Preliminary Report. Fizjo Pol 2008; 8(3): Vithoulka A, Beneka P, Malliou M, Aggelousis N, Karatsolis K, Diamantopoulos K. The effects of Kinesio-Taping on quadriceps strength during isokinetic exercise in healthy non athlete women. Isokin Ex Science 2010;18(1): Demura S, Yamaji S, Yoshinori N, Jinzaburo M, Shigeru S. The effects of Kinesio Taping on isokinetic muscle exertions and range of knee motion of lower limb in pre- and post-strenuous exercises. J Edu Health Science 2000; 45(3): Vera-Garcia FJ, Martínez-Gramage J, San Miguel R, et al. Efecto del Kinesio taping sobre la respuesta refleja de los musculos biceps femoral y gemelo externo. Fisioterapia 2010;32(1): Iglesias GJ, Fernández-de-las-Peñas C, Cleland J, Huijbregts P, Del Rosario Gutierrez-Vega M. Short-term effects of cervical Kinesio Taping on pain and cervical range of motion in patients with acute whiplash injury: A randomized, clinical trial. J Orthop Sports Phys Ther 2009;39(7): Jaraczewska E. Kinesiotaping i jego zastosowanie w programach rehabilitacyjnych opis przypadków. Reh Prak 2009; 4: Kaya E, Zinnuroglu M, Tugcu I. Kinesiotaping compared to physical therapy modalities for the treatment of shoulder im pin - gement syndrome. Clin Rheumatol 2010;4: Frazier S. Utilization of Kinesio Tex Tape in patients with shoulder pain or dysfunction. Adv Healing 2006: Thelen MD, Stoneman PD, Dauber JA. The clinical efficacy of Kinesio Tape for shoulder pain: a randomized, double-blinded, clinical trial. J Orthop Sport Phys Ther 2008;38(7): Słupik A, Białoszewski D, Korabiewska I. The Effect of Kinesiology Taping and Muscle Fatigue on Movement Control in the Shoulder Joint Preliminary Report. Inter J Reh Res 2009; 32; Suppl. 1: Chen BT, Seong H. The initial effects of Kinesio Taping in lateral epicondylitis a randomized controlled trial. J Reh Med 2008; Suppl 46: Murray H. Effects of Kinesio Taping on muscle strength after ACL-repair. J Orthop Sports Phys Ther 2000;30: Murray H. The effects of Kinesio Taping on prioprioception in the ankle and in the knee. J Orthop Sports Phys Ther 2001;31: Osterhues DJ. The use of Kinesio Taping in the management of traumatic patella dislocation. A case study. Phys Theory Prac 2004; 20: Armata A, Hałas I. Zastosowanie Kinesiology Tapingu po zabiegach operacyjnych na stawie kolanowym. Prakt Fizjoter Reh 2010;10: Akinbo SR, Ojetunde AM. Comparison of the effect of Kinesiotape on pain and joint range of motion in patients with knee joint osteoarthritis and knee sport injury. Nigerian Med Prac 2007; 52(3): Tunay VB. Comparison of the instant effects of kinesio and McConnell patellar taping on performance in patellofemoral pain syndrome. Fizyoterapi Rehabilitasyon 2008;19(3):

11 Kiebzak W. et al., Application of Kinesiology Taping 70. Pope ML, Baker A, Grindstaff TL. Kinesio Taping Technique for Patellar Tendinopathy. Athletic Training & Sports Health Care 2010;2(3): Cortesi M, Cattaneo D, Jonsdottir J. Effect of kinesio taping on standing balance in subjects with multiple sclerosis: A pilot study. NeuroRehabilitation 2011;28(4): Firth BL, Dingley P, Davies ER, Lewis JS, Alexander CM. The Effect of Kinesiotape on function, pain, and motoneuronal excitability in healthy people and people with Achilles Tendinopathy. Clinical Journal of Sport Medicine 2010; 20(6): Senderek T, Breitenbach S, Hałas I. Kinesiotaping - new opportunities in physiotherapeutic treatment of pregnant women. Fizjo Pol 2005; 5(2): Breitenbach S. Schwangerschaft und Kinesio-Tape. Phys Ther 2005; 5: Hałas I, Kowalczyk-Odeyale A. Zastosowanie metody Kinesiology Tapingu w redukcji bólów kompleksu lędźwiowo krzyżowego u kobiet w czasie ciąży i profilaktyce nawałów mlecznych. Prakt Fizjoter Reh 2010;9(10): Kim CH, Kim AR, Kim MI, Kim SH, Yoo HJ, Lee SH. The efficacy of Kinesio taping in patients with a low back pain. J Korean Acad Fam Med 2002; 23(2): Paoloni M, Bernetti A, Fratocchi G et al Kinesio Taping applied to lumbar muscles influences clinical and electromyographic characteristics in chronic low back pain patients. Eur J Phys Rehabil Med 2011; 47(2): Adamczyk A, Kiebzak W, Wilk-Frańczuk M, Śliwiński Z. Effectiveness of holistic physiotherapy for low back pain. Ortop Traumatol Rehabil 2009;11(6): Roussos N, Kalantzopoulos D, Aggeli V et al Poland syndrome. Use of kinesiotaping in improving back pain and numbness of the upper limb. Eur J Phys Reh Med 2010; 46 Suppl 1/2: Yoshida A, Kahanov L. The effects of Kinesio Taping on lower trunk range of motions. Res Sports Med 2007;15: Merino R, Mayorga D, Fernández E, Torres-Luque G. Effect of Kinesio Taping on hip and lower trunk range of motion in triathletes. A pilot study. J Sport Health Res 2010; 2(2): Salvat A. Immediate effects of Kinesio Taping on trunk flexion. Fisioterapia 2010; 32(2): Kaya S. Does Kinesio Taping with posture exercises change pain threshold and pain tolerance levels of trapezius muscle in patients with fibromyalgia? Fizioterapi Rehabilitasyon 2008;19(3): Kalichman L. Relieving symptoms of meralgia paresthetica using KinesioTaping: A pilot study. Arch Phys Med Rehabil 2010; 91: Hałas I, Senderek T, Krupa L. The use of Kinesio Taping in improvement of face mobility in patient after facial nerve recon - struction. Fizjo Pol 2005; 5(2): Osborn K. Tape it up: Kinesio taping facilitates movement, while offering support. Massage & Bodywork 2009; 24(3): Kahanov L. Kinesio Taping: An overview of use with athletes, part I. Ath Ther Today 2007;12: Kahanov L. Kinesio Taping: An over view of use with athletes. Part II. Ath Ther Today 2007;12: Hsu YH, Chen WY, Lin HC, Wang WJ, Shih YF. The effects of taping on scapular kinematics and muscle performance in baseball players with shoulder impingement syndrome. Journal of Electromyography and Kinesiology 2009; 19(6): Chen CY, Lou MY. Effects of the application of Kinesio-Tape and traditional tape on motor perception. Br J Sports Med 2008; 42: Shapiro M, Kabo J, Mitchell P, Loren G, Tsenter M. Ankle sprain prophylaxis: an analysis of the stabilizing effects of braces and tape. Am J Sports Med 1994; 22: Simoneau G, Degner R, Kramper C, Kittleson K. Changes in Ankle Joint Proprioception Resulting From Strips of Athletic Tape Applied Over the Skin. J Ath Train 2007; 32(2): Chang HY, Chou KY, Lin JJ, Lin CF, Wang CH. Immediate effect of forearm Kinesio taping on maximal grip strength and force sense in healthy collegiate athletes. Phys Ther Sport 2010;11(4): Briem K, Eythörsdöttir H, Magnúsdóttir RG, Pálmarsson R, Rúnarsdöttir T, Sveinsson T. Effects of kinesio tape compared with nonelastic sports tape and the untaped ankle during a sudden inversion perturbation in male athletes. J Orthop Sports Phys Ther 2011;41(5): Słupik A, Białoszewski D, Korabiewska I. The Effect of Kinesiology Taping and Muscle Fatigue on Movement Control in the Shoulder Joint Preliminary Report. Inter J Reh Res 2009;32; Suppl. 1:92. 11