PL B1. GAWERSKI RYSZARD, Gdańsk, PL BUP 03/13. RYSZARD GAWERSKI, Gdańsk, PL WUP 10/14. rzecz. pat.

Transkrypt

1 PL B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) Int.Cl. E05B 63/14 ( ) E05B 21/00 ( ) E05B 25/02 ( ) (54) Zamek sejfowy baskwilowy (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 03/13 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 10/14 (73) Uprawniony z patentu: GAWERSKI RYSZARD, Gdańsk, PL (72) Twórca(y) wynalazku: RYSZARD GAWERSKI, Gdańsk, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Jacek Czabajski

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest zamek sejfowy baskwilowy wielozapadkowy. Zamek sterowany jest kluczem i znajduje zastosowanie zwłaszcza jako wyposażenie drzwi kas pancernych, szaf pancernych, sejfów i skarbców. Może być również zastosowany jako zamek wierzchni drzwiowy, a także jako element sterowania mechanizmu ryglująco-blokującego znajdującego zastosowanie w sejfach, szafach pancernych a także w drzwiach o podwyższonej odporności. Znanych jest szereg rozwiązań zamków mechanicznych dźwigniowo-zapadkowych, stosowanych jako zamki wierzchnie i przeznaczonych do użycia w obiektach o podwyższonych wymaganiach odporności na sforsowanie, takich jak kasy pancerne, szafy pancerne lub sejfy. W rozwiązaniu znanym ze zgłoszenia patentowego nr P , zamek mechaniczny kluczowo-zapadkowy, stosowany w technice zabezpieczeń mienia i do zabudowy w drzwiach, zestawiony z korpusu, pokrywy, suwaka, walcowego rygla, dźwigni suwaka, kołyski ze sprężyną oraz jednakowych zapadek ze sprężynami złożonych w pakiet, ma oś główną zapadek usytuowaną pomiędzy otworem klucza, a gwintowanym łącznikiem. W innym rozwiązaniu, znanym z polskiego opisu zgłoszeniowego nr P , zamek zaopatrzony jest w mechanizm zapadkowy posadowiony w prostopadłościennej obudowie z osadzonym suwliwie ryglem, na którym spoczywa stos zapadek połączonych ze sprężynami wspartymi o prostopadłościenną obudowę. Zamek według tego rozwiązania ma dwa stosy płytek zaczepowych osadzonych rozłącznie na trzpieniach rygla tak, że możliwa jest regulacja luzu pomiędzy górnym i dolnym stosem płytek zaczepowych, a zaczepami zapadek. W kolejnym rozwiązaniu znanym z polskiego opisu patentowego PL nr P , zamek mechaniczny dźwigniowo zapadkowy, zawiera wewnątrz korpusu, pod pokrywą stos zapadek ze sprężynami, osadzonych na wspólnym trzpieniu centrującym. Zamek zawiera wysuwny rygiel zamocowany trwale do płytki podstawy rygla znajdującej się pod stosem zapadek. Wewnątrz zamka, w osi trzpienia klucza znajduje się element wykonawczy w postaci obrotnicy. Każda zapadka ze stosu zapadek w tym znanym rozwiązaniu, ma szeroką część przednią połączoną przewężeniem z częścią tylną, przy czym w części tylnej każda zapadka ma otwór centrujący osadzony na wspólnym dla wszystkich zapadek trzpieniu centrującym. Ten trzpień centrujący zamocowany jest do dna korpusu. W przewężeniu każdej zapadki znajduje się otwór dla klucza, a w części przedniej każda zapadka ma poprzeczny otwór prowadzący. W tym otworze prowadzącym osadzony jest wspólny dla wszystkich zapadek trzpień prowadzący. Znanych jest szereg konstrukcji zapadek do zamków. Znana zapadka stanowi zwykle płytkę z otworem za pośrednictwem którego zapadka osadzona jest na sworzniu wspólnym dla wszystkich zapadek. Każda zapadka zwykle ma sprężynę oraz wybranie którego krawędzie współpracują z częścią roboczą klucza. Krawędzie te są w każdej zapadce inaczej ukształtowane i mają różny promień krzywizny dla umożliwienia poślizgu klucza. W tych znanych rozwiązaniach zapadka wyposażona jest w przedni występ, który chowa się w gnieździe rygla. Pakiet takich zapadek ułożony jest w stos wewnątrz korpusu zamka i współdziałając z systemem nacięć klucza umożliwia lub blokuje ruch rygla. Przykładowa znana konstrukcja zapadki opisana została w zgłoszeniu wynalazku nr P Zapadka według tego znanego rozwiązania ma szeroką część przednią połączoną przewężeniem z częścią tylną. W części tylnej zapadka ma otwór centrujący, zaś w przewężeniu zapadki znajduje się otwór dla klucza. W części przedniej zapadka ma poprzeczny otwór prowadzący. Znany klucz zamka zawiera okrągły trzpień, przy czym na roboczej części tego trzpienia nacięte są obwodowe rowki. System tych rowków stanowi kod klucza. Trzpień klucza zakończony jest roboczą końcówką współpracującą z otworem w obrotnicy. Robocza końcówka trzpienia klucza jest płaska, zaś otwór w obrotnicy ma kształt szczeliny o przekroju nie mniejszym od przekroju poprzecznego tej roboczej płaskiej końcówki trzpienia klucza. Nie wyklucza to możliwości zastosowania innego rodzaju klucza do zamka według wynalazku. Według wynalazku, zamek sejfowy baskwilowy zawiera korpus wewnątrz którego zamocowany jest układ wysuwnych baskwili oraz stos zapadek na wspólnej osi obrotu. Każda zapadka posiada na czołowej krawędzi wybranie o szerokości odpowiadającej szerokości słupka oporowego zamocowanego na roboczej powierzchni baskwila poziomego. Zamek wyposażony jest w obrotnicę sterowaną obrotem klucza zawierającego na roboczym końcu zabierak obrotnicy. Natomiast baskwil poziomy zawiera trzpień prowadzący baskwili pionowych górnego i dolnego, wyposażonych w ukośne szczeliny prowadzące.

3 PL B1 3 Według wynalazku, zamek charakteryzuje się tym, że baskwil do jego powierzchni poziomy wyposażony jest w dwa prostopadłe do jego powierzchni ramiona współpracujące ze sprężynami zapadek. Sąsiadujące ze sobą zapadki oddzielone są od siebie płytkami zabezpieczającymi zawierającymi boczne wybrania osadzone na wymienionych ramionach baskwila poziomego. W rozwiązaniu według wynalazku baskwil poziomy wyposażonych jest także w prostopadłe do jego powierzchni ograniczniki położenia zapadek. W korzystnym rozwiązaniu według wynalazku, każda zapadka osadzona jest na osi obrotu otworem zlokalizowanym w tylnej jej części tej zapadki. Pomiędzy tym otworem przeznaczonym do osadzenia zapadki na osi obrotu, a roboczą częścią zapadki znajduje się otwór szyfrowy na klucz. W rozwiązaniu według wynalazku przewidziano, że sprężyna zapadki zawiera początkowy odcinek sąsiadujący z ramieniem baskwila poziomego. Natomiast końcowy odcinek sprężyny, poza ramieniem baskwila poziomego jest w początkowej części odgięty od tylnej części zapadki na zewnątrz, zaś w końcowej części ten końcowy odcinek sprężyny jest dogięty do tylnej części zapadki. W korzystnej wersji wynalazku ukośna szczelina prowadząca baskwila pionowego górnego oraz ukośna szczelina prowadząca baskwila pionowego dolnego, w pobliżu krawędzi tych baskwili, połączone są z odcinkami szczelin prostopadłych do tych krawędzi baskwili. Tak więc ukośne szczeliny przechodzą w pobliżu bocznych krawędzi baskwila pionowego górnego oraz baskwila pionowego dolnego, w odcinki szczelin prostopadłe do tych krawędzi obu baskwili. W rozwiązaniu zamka sejfowego baskwilowego połączono mechanizm ryglowy z zamkiem mechanicznym kluczowym. W dotychczas znanych rozwiązaniach zamek sejfowy oraz mechanizm ryglowy stanowiły oddzielne elementy systemu ryglowo zamkowego i były wytwarzane oraz montowane oddzielnie. Rozwiązanie według wynalazku pozwala obniżyć koszty systemu ryglowo zamkowego oraz obniżyć koszty montażu sejfów wyposażonych w tego rodzaju system. Zaproponowane innowacyjne rozwiązania istotnych elementów według wynalazku, w szczególności zaproponowane płytki zabezpieczające pomiędzy zapadkami uczyniły go bardziej odpornym na nieuprawnione otwarcia na przykład w rezultacie włamania. Wymienione płytki zabezpieczające, przesuwające się wraz z baskwilem poziomym, w trakcie obrotu klucza z obrotnicą, uniemożliwiają ustawienie zapadek poprzez nawiercenie otworu do wnętrza zamka i manipulację z zewnątrz położeniem zapadek w stosie zapadek, dla ustawienia zapadek w pozycji otwarte, bez użycia klucza. W rozwiązaniu według wynalazku zaproponowano także takie ukształtowanie sprężyn zapadek oraz ramion baskwila poziomego, że sprężyny w położeniu zamknięte zamka nie są naprężone i przechodzą w stan naprężenia tylko w pozycji zamka otwarte. Przedłużyło to zasadniczo żywotność sprężyn poprzez zminimalizowanie utraty ich właściwości w czasie. Zamek sejfu znajduje się bowiem w położeniu otwarte tylko przez niewielką część czasu eksploatacji sejfu. Przedmiot wynalazku przedstawiono w przykładzie wykonania na załączonych rysunkach na których poszczególne figury rysunku ilustrują: fig. 1 - zamek z uwidocznieniem jego elementów składowych, fig. 2 - wnętrze zamka po zdjęciu pokrywy, fig. 3 - układ baskwili we wnętrzu zamka, fig. 4 - wnętrze zamka w widoku zgodnym z osią obrotu zapadek. Jak to pokazano na załączonym rysunku fig. 1, zamek sejfowy baskwilowy zamocowany jest dnem korpusu 1 do drzwi skarbca, szafy pancernej lub sejfu. Wewnątrz korpusu 1 znajduje się zamocowany przesuwnie baskwil poziomy 2, baskwil pionowy górny 3 oraz baskwil pionowy dolny 4. Baskwile 2, 3, 4 zmocowane są przesuwnie w szczelinach trzech bocznych ścian korpusu 1. Wszystkie trzy baskwile 2, 3, 4 są zsynchronizowane ze sobą za pośrednictwem trzpienia 5 osadzonego w baskwilu poziomym. Trzpień 5 osadzony jest przesuwnie w szczelinie 6 baskwila pionowego górnego 3 oraz w szczelinie 7 baskwila pionowego dolnego 4. Szczeliny 6, 7 przebiegają ukośnie w stosunku do krawędzi baskwili 3, 4 jednakże w pobliżu wzdłużnych krawędzi baskwili 3, 4 ich końcowe odcinki przebiegają prostopadle do krawędzi tych baskwili 3, 4. Pokazano to na rysunku fig. 1. W rozwiązaniu według pokazanego na rysunkach przykładu wykonania, elementem wykonawczym mechanizmu jest baskwil poziomy 2. Jak już powiedziano zawiera on od spodu trzpień osadzony przesuwnie w szczelinach obu baskwili pionowych 3, 4. Baskwil poziomy 2 wyposażony jest także w słupek oporowy 8 współpracujący z wybraniami 9 zapadek 10. Baskwil poziomy zawiera także dwa ramiona 11, 12, oraz dwa ograniczniki 13 ruchu zapadek 10. Ramię 12 baskwila poziomego 2 zawiera na krawędzi wybranie 14 dla elementu wykonawczego obrotnicy 15 wyposażonej w gniazdo 16 dla zabieraka 17 klucza 18 sterującego pracą zamka.

4 4 PL B1 Jak to pokazano w przykładzie wykonania na załączonych rysunkach, wewnątrz korpusu 1 zamka, na osi obrotu 19 osadzony jest stos zapadek 10. Każda z zapadek ma wybranie 9 które współpracuje ze słupkiem oporowym 8 baskwila poziomego. Po ustawieniu stosu zapadek 10 w ustawieniu zgodnym z programem nacięć na części roboczej klucza 18, wybrania 9 w stosie zapadek 10 ustawiają się w jednym położeniu tworząc gniazdo dla słupka oporowego 8 baskwila poziomego 2. Jednocześnie obrotnica 15 pociąga do wnętrza zamka baskwil poziomy 2 który za pośrednictwem trzpienia 5 pociąga do wnętrza zamka oba baskwile pionowe 3 oraz 4. Zapadki 10 na krawędzi czołowej wyposażone są w krawędzie zębate 20, które współpracują z bocznymi, ostrymi krawędziami słupka oporowego 8 baskwila poziomego 2. Stanowi to rozwiązanie zapobiegające próbie ułożenia stosu zapadek 10, w ustawieniu umożliwiającym przemieszczenie baskwila poziomego 2 do wnętrza zamka i tym samym otwarciu drzwi sejfu przy nieuprawnionej ingerencji z zewnątrz, bez użycia klucza. Zapadka 10 na roboczej krawędzi ma zębatą krawędź 20 wraz z wybraniem 9. Na drugim końcu zapadki 10 znajduje się otwór za pośrednictwem którego zapadka 10 osadzona jest na trzpieniu stanowiącym oś obrotu 19 tej zapadki 10. Pomiędzy osią obrotu 19 a roboczą krawędzią zapadki 10 znajduje się otwór szyfrowy współpracujący z kluczem 18 zamka. Klucz 18 na roboczym końcu zawiera zabierak 17 obrotnicy 15 oraz obwodowe rowki 21 stanowiące szyfr i pozwalające zapadkom 10 osadzonym na kluczu 18 przyjąć układ stosu z wybraniem 14 wszystkich zapadek 10 w jednej pozycji. Każda zapadka zawiera sprężynę 22 współpracującą z ramieniem 11, 12 baskwila poziomego 2. Jak to pokazano w przykładzie wykonania na załączonych rysunkach, sprężyna 22 zawiera początkowy odcinek 22.1 ukształtowany w linii szczeliny 22.2 mocującej tę sprężynę 22 w zapadce 10. Sprężyna 22 znajduje się w sąsiedztwie ramienia 11, 12 lecz nie jest oparta w położeniu zamknięte zamka o to ramię, co pokazano na rysunku fig. 2. Natomiast końcowy odcinek sprężyny 22, poza ramieniem 11, 12 baskwila poziomego 2 jest w początkowej części 22.3 odgięty od tylnej części 22.4 zapadki 10 na zewnątrz, zaś w końcowej części 22.5 ten końcowy odcinek sprężyny jest dogięty do tylnej części 22.4 zapadki 10. Jak to pokazano na rysunku fig. 2 oraz fig. 4, przesunięcie baskwila poziomego 2 wraz z ramionami 11, 12 do wnętrza zamka do pozycji otwarte, wywołuje nacisk tych ramion 11, 12 na sprężynę 22 w jej części 22.3 i odprowadzenie zapadek 10 do pozycji otwarte zamka. Po przeprowadzeniu mechanizmu zamka ponownie do położenia zamknięte, ustaje nacisk ramion 11, 12 na sprężyny 22 zapadek 10. Sąsiadujące zapadki 10 oddzielone są od siebie płytkami zabezpieczającymi 23 zawierającymi boczne wybrania 24 współpracujące z ramionami 11, 12 baskwila poziomego 2. Płytki zabezpieczające 23 osadzone są tymi bocznymi wybraniami 24 na ramionach 11, 12. W każdej płytce 23 znajduje się kanał prowadzący 25 i podobny kanał prowadzący 26 znajduje się w baskwilu poziomym 2 na którym spoczywa stos zapadek 10 przekładanych płytkami zabezpieczającymi 23. Korpus 1 zamka wraz z elementami prowadzącymi baskwili 2, 3, 4, ze stosem zapadek 10 przełożonych płytkami zabezpieczającymi 23 oraz z obrotnicą 15 jest zamknięty pokrywą 27. Zastrzeżenia patentowe 1. Zamek sejfowy baskwilowy zawierający korpus, wewnątrz którego zamocowany jest układ wysuwnych baskwili oraz zawierający stos zapadek na wspólnej osi obrotu, przy czym każda zapadka posiada na czołowej krawędzi wybranie o szerokości odpowiadającej szerokości słupka oporowego zamocowanego na roboczej powierzchni baskwila poziomego, gdzie zamek wyposażony jest w obrotnicę sterowaną obrotem klucza zawierającego na roboczym końcu zabierak obrotnicy, przy czym baskwil poziomy zawiera trzpień prowadzący baskwili pionowych wyposażonych w ukośne szczeliny prowadzące, znamienny tym, że baskwil poziomy do jego powierzchni (2) wyposażony jest w dwa prostopadłe do jego powierzchni ramiona (11, 12) współpracujące ze sprężynami (22) zapadek (10), zaś sąsiadujące ze sobą zapadki (10) oddzielone są od siebie płytkami zabezpieczającymi (23) zawierającymi boczne wybrania (24) osadzone na tych ramionach (11, 12) baskwila poziomego (2). 2. Zamek sejfowy według zastrz. 1, znamienny tym, że baskwil poziomy (2) wyposażony jest w prostopadłe do jego powierzchni ograniczniki (13) położenia zapadek (10). 3. Zamek sejfowy według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że każda zapadka (10) osadzona jest na osi obrotu (19) otworem (22.6) znajdującym się w jej tylnej części (22.4), przy czym pomiędzy tym otworem (22.6) a roboczą częścią zapadki znajduje się otwór szyfrowy (22.7) na klucz (18).

5 PL B Zamek sejfowy według zastrz. 3, znamienny tym, że sprężyna (22) zapadki (10) zawiera początkowy odcinek (22.1) sąsiadujący z ramieniem (11, 12) baskwila poziomego (2) natomiast końcowy odcinek sprężyny (22), poza ramieniem (11, 12) baskwila poziomego (2) jest w początkowej części (22.3) odgięty od tylnej części (22.4) zapadki (10) na zewnątrz, zaś w końcowej części (22.5) ten końcowy odcinek sprężyny jest dogięty do tylnej części (22.4) zapadki (10). 5. Zamek sejfowy według zastrz. 1, znamienny tym, że ukośna szczelina (6) prowadząca baskwila pionowego górnego (3) oraz ukośna szczelina (7) prowadząca baskwila pionowego dolnego (4), w pobliżu krawędzi tych baskwili (3, 4), połączone są z odcinkami szczelin prostopadłych do tych krawędzi baskwili (3, 4).

6 6 PL B1 Rysunki

7 PL B1 7

8 8 PL B1

9 PL B1 9

10 10 PL B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)