Ochrona siedlisk w ramach działań przyrodniczych

Transkrypt

1 Ochrona siedlisk w ramach działań przyrodniczych 4-5 listopada 2010 r. Leszno MRiRW, Departament Płatności Bezpośrednich Wydział Środowiska i Działań Rolnośrodowiskowych

2 Zakres prezentacji Ogólne informacje o pakietach przyrodniczych. Omówienie wybranych wariantów. Warunki przystąpienia do Pakietów. Podsumowanie.

3 Program rolnośrodowiskowy Jest sposobem skutecznej ochrony krajobrazu oraz półnaturalnych elementów przyrody - łąk, pastwisk, upraw, starych sadów wraz z ich florą i fauną. Dzięki programom rolnośrodowiskowym rolnicy, którzy zobowiążą się do świadczenia usług na rzecz ochrony przyrody i zachowania dobrego stanu środowiska, uzyskują wsparcie finansowe.

4 Pakiety: zachowanie trwałych użytków zielonych Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000

5 Cel: Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone zachowanie lub podniesienie walorów przyrodniczych trwałych użytków zielonych Działania: dzięki koszeniu i usunięciu ściętej biomasy, czy to w postaci zielonki czy siana oraz dzięki prowadzeniu wypasu, rolnicy powstrzymują rozwój drzew, krzewów oraz innych, niepożądanych roślin

6 Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone Głównym założeniem tego pakietu jest ograniczenie nawożenia, liczby pokosów i intensywności wypasu. Zbyt częste koszenie, dosiewanie nasion traw, duże dawki nawozów czy nadmierny wypas, prowadzą do wycofania się z TUZów wielu cennych gatunków roślin i zwierząt.

7 Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone Wymogi ogólne: zakaz stosowania środków ochrony roślin, zakaz stosowania ścieków i osadów ściekowych, wapnowanie i ograniczone nawożenie azotem (maks. do 60 kg/ha/rok) jest dopuszczalne, o ile nie wpływa negatywnie na środowisko, zakaz budowania nowych systemów melioracyjnych, zakaz przeorywania użytków zielonych, wałowania, stosowania jakichkolwiek podsiewów, zakaz włókowania w okresie od 1 kwietnia do 1 września,

8 Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone Typy użytkowania Kośne Pastwiskowe Kośno-pastwiskowe Określone terminy koszenia Obowiązkowe usunięcie siana lub złożenie go w stogi Pozostawienie 5-10% powierzchni działki nieskoszonej Określone terminy wypasania Obsada minimalna 0,5 DJP/ha, a maksymalna 1 DJP/ha Wykaszanie niedojadów tylko w sierpniu i wrześniu Koszenie od środka łąki do zewnątrz

9 Pakiety przyrodnicze (Pakiet 4. i 5.) PAKIET 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 oraz PAKIET 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Cel: zachowanie lub przywrócenie walorów przyrodniczych użytków zielonych oraz ochrona cennych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych.

10 Pakiety przyrodnicze Pakiet 4. i 5. Stosowane na trwałych użytkach zielonych i użytkach przyrodniczych; O wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych; Kluczowe znaczenie dla europejskiej sieci Natura 2000, tworzonej w Polsce;

11 Warianty pakietów przyrodniczych W ramach obu pakietów wyróżniamy 10 wariantów: 4.1 i 5.1 ochrona siedlisk lęgowych ptaków, 4.2 i 5.2 mechowiska, 4.3 i 5.4 szuwary wielkoturzycowe, 4.4 i 5.4 łąki trzęślicowe i selernicowe, 4.5 i 5.5 murawy ciepłolubne, 4.6 i 5.6 półnaturalne łąki wilgotne, 4.7 i 5.7 półnaturalne łąki świeże, 4.8 i 5.8 bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe, 4.8 i 5.9 słonorośla, 4.10 i 5.10 użytki przyrodnicze

12 Pakiety przyrodnicze Wariant 4.1 i 5.1 Ochrona siedlisk lęgowych ptaków Wariant ten jest nastawiony przede wszystkim na ochronę ptaków i ich siedlisk i może być stosowany na gruntach użytkowanych jako łąki lub jako pastwiska.

13 Gatunki decydujące o wyborze wariantu 4.1 lub 5.1.: błotniak zbożowy, dubelt, kszyk, derkacz, biegus zmienny rycyk, kulik, krwawodziób, czajka, wodniczka

14 Warunki przystąpienia do wariantu 4.1. lub 5.1. rozpoznanie obszaru i sporządzenie przez eksperta przyrodniczego dokumentacji ornitologicznej Koszty sporządzenia dokumentacji (tzw. koszty transakcyjne) są zwracane rolnikowi jednorazowo, wraz z pierwszą płatnością rolnośrodowiskową.

15 Ochrona w praktyce - czajka Gatunek kwalifikujący użytki zielone do płatności rolnośrodowiskowej Siedlisko wilgotne i podmokle łąki oraz pastwiska; ekstensywnie wypasane pastwiska w dolinach dużych rzek; pola uprawne ze zbożem jarym; spuszczone stawy rybne; zbiorniki retencyjne Zdj.

16 Czajka (2) Zagrożenia wczesny termin pokosu (koszenie łąk już w maju lub na początku czerwca); koszenie łąk od zewnątrz do środka; wysiewanie nawozów na łąkach; osuszanie podmokłych łąk; upraszczanie struktury roślinności (podsiewanie szlachetnymi gatunkami traw); prace polowe prowadzone w trakcie sezonu lęgowego. Zdj.

17 Czajka (3)

18 Czajka (4) Ochrona przesunięcie terminu pierwszego pokosu do 1 sierpnia; koszenie od środka do zewnątrz łanu lub stosowanie wypłaszacza ; pozostawianie nieskoszonego fragmentu łąki (5-10% powierzchni działki). Zdj.

19 Czajka (4) Program rolnośrodowiskowy (pakiety): Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych (warianty: 4.1., 4.4., 4.5., 4.6., 4.7., 4.10.) Ekstensywne trwałe użytki zielone Ochrona gleb i wód

20 Pakiety przyrodnicze: wybrane warianty siedliskowe Szuwary wielkoturzycowe - Wariant 4.3 i 5.3 porośnięte są wysokimi turzycami, siedliska te pełnią ważną rolę dla ptaków wodno-błotnych, ssaków roślinożernych oraz stwarzają dogodne warunki do tarła ryb. Wymogi: Koszenie 15 VII 30 IX Koszenie 20% powierzchni działki rolnej Usunięcie ściętej biomasy w 2 tygodnie po pokosie Koszenie od środka do zewnątrz Wypasanie przy obsadzie nie więcej niż 0,2 DJP/ha Zakaz nawożenia

21 Szuwar turzycy błotnej - mokradła w dolinie Baryczy Fot. Z. Kącki

22 Półnaturalne łąki wilgotne warianty 4.6 i 5.6 Łąki te zajmują siedliska bardzo żyzne, trwale lub okresowo wilgotne. Występują na terenie całego kraju na tarasach zalewowych rzek (łęgi rozlewiskowe), podmokliskach (grądy podmokłe), bądź na nieco odwodnionych torfowiskach (łąki pobagienne). Wymogi: Koszenie 15 VI 30 IX Pozostawianie 5 10% powierzchni działki rolnej nieskoszonej Odpowiednia obsada zwierząt Usunięcie ściętej biomasy w 2 tygodnie po pokosie Koszenie od środka do zewnątrz

23 Łąka wilgotna z ostrożeniem łąkowym. Fot. Z. Kącki

24 Półnaturalne łąki świeże warianty 4.7 i 5.7 Rozwijają się w miejscach dobrze odwadnianych zarówno na powierzchniach płaskich, jak i nachylonych. Porastają żyzne, świeże gleby brunatne lub mady o odczynie zasadowym lub słabo kwaśnym. Wymogi: Koszenie 15 VI 30 IX Pozostawianie 5 10% powierzchni działki rolnej nieskoszonej Odpowiednia obsada zwierząt Usunięcie ściętej biomasy w 2 tygodnie po pokosie Koszenie od środka do zewnątrz Zakaz nawożenia azotem powyżej 60 kg/ha

25 Łąka rajgrasowa z jaskrem bulwkowym i kminkiem. Fot. Z. Kącki

26 Użytki przyrodnicze warianty 4.10 i 5.10 Wymogi: Zachowanie użytków przyrodniczych w stanie niepogorszonym; Usuwanie odpadów; Zabiegi pielęgnacyjne mające na celu ochronę użytku przyrodniczego; Zakaz nawożenia; Zakaz odwadniania i wydobywania torfu; Zakaz wydobywania piasku i zalesianie; Wykaszanie w terminie do 31 października lub zgodnie z planem działalności rolnośrodowiskowej.

27 Pokrój murawy napiaskowej z udziałem szczotlichy siwej. Fot. Z. Kącki

28 Dokumentacja przyrodnicza i ekspert przyrodniczy Ekspert przyrodniczy obok doradcy rolnośrodowiskowego, doradza w zakresie działań przyrodniczych; Opinia Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) bardzo istotna jako element weryfikacji poprawności wykonania dokumentacji przyrodniczych.

29 PODSUMOWANIE Pakiety przyrodnicze w programie rolnośrodowiskowym: ochrona przyrody musi zmieścić się w ramach zasad określających wsparcie i być dostosowana do możliwości rolnika, wymagają współpracy: ROLNIKA, DORADCY ROLNOŚRODOWISKOWEGO, EKSPERTA PRZYRODNICZEGO, SŁUŻB OCHORNY PRZYRODY