ochroną przyrody Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Programowania i Analiz Anna Stułka (anna.stulka@minrol.gov.pl; tel.

Transkrypt

1 Analiza środków w dostępnych w ramach PROW na działania ania związane zane z ochroną przyrody Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Programowania i Analiz Anna Stułka (anna.stulka@minrol.gov.pl; tel. (022) ) Józefów, 27 marca 2008r.

2 STRUKTURA PREZENTACJI Program Rozwoju Obszarów Wiejskich ogólne informacje Program rolnośrodowiskowy jako działanie w ramach PROW Podstawy prawne Kto i na jakich warunkach może ubiegać się o płatność Pakiety rolnośrodowiskowe Płatności dla obszarów Natura 2000 w ramach programu rolnośrodowiskowego

3 Uproszczenie polityki rozwoju obszarów wiejskich do 2006 r. 2 Źródła finansowania (fundusze) - EFOiGR 2 Systemy finansowania, zarządzania i kontroli 2 Systemy programowania od 2007 r. 1 Fundusz - EFRROW 1 System finansowania, zarządzania i kontroli 1 System programowania DLA WSZYSTKICH OBSZARÓW WIEJSKICH W UE Budżet Polski: 17,2 mld Euro, w tym UE: 13,2 mld Euro

4 PROW ogólne informacje Nowy program (PROW ) stanowi połączenie realizowanych w latach : Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

5 PROW ogólne informacje Krajowy Plan Strategiczny dokument strategiczny wdrażany w krajach UE poprzez programy rozwoju obszarów wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) dokument programowy określa zasady udzielania pomocy oraz kryteria dla beneficjentów 4 osie: 1. gospodarcza - poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego 2. środowiskowa - poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich 3. społeczna - jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej 4. leader

6 PROW ogólne informacje Budżet: 17,2 mld euro, w tym: UE 13,2 mld euro, Podział środków finansowych w ramach osi 19% 5% 1% 53% 22% oś 1 oś 2 oś 3 oś 4 PT

7 Program rolnośrodowiskowy jako działanie w ramach PROW Jedno z działań PROW (Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt) Jedno z działań PROW (oś 2); Projekt PROW - Płatności dla obszarów Natura 2000 i związane z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) [211, 212] Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe) [214] Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne [221,223] Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych [226] Finansowanie UE - 80 %

8 PROW ogólne informacje Podział środków finansowych w ramach osi 2 12% 3% 43% 42% ONW PRŚ Zalesienia Potencjał

9 Program rolnośrodowiskowy jako działanie w ramach PROW Jedno działanie 9 pakietów! 41 wariantów!!! Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie* Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie* Pakiet 8. Ochrona gleb i wód Pakiet 9. Strefy buforowe

10 Różnorodność biologiczna użytku ytków w zielonych w Europie ubożeje, eje, w Polsce wciąż jest wysoka Fot. M.Sielezniew Fot. M.Sielezniew Fot. D.Krupiński Fot. D.Krupiński Fot. M.Szewczyk

11 JAKI JEST CEL REALIZACJI PROGARMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO? Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich i zachowanie różnorodności biologicznej poprzez: 1. Przywracanie walorów lub utrzymanie stanu cennych siedlisk użytkowanych rolniczo oraz zachowania różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich; 2. Promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania; 3. Odpowiednie użytkowania gleb i ochrony wód; 4. Ochrona zagrożonych lokalnych ras zwierząt gospodarskich i lokalnych odmian roślin uprawnych

12 Podstawy Prawne Programu Rolnośrodowiskowego Prawodawstwo unijne: Ogólne zasady: Rozporządzenie Rady (WE) 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Szczegółowe warunki: Rozporządzenie Komisji (WE) 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. Kontrola, zasada wzajemnej zgodności: Rozporządzenie Komisji 1975/2006 z dnia 7 grudnia 2006 r. Przepisy przejściowe: Rozporządzenie Komisji 1320/2006 z dnia 5 września 2006 r. Prawodawstwo krajowe: Ustawa z dnia 7 marca 2007 roku o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Rozporządzenia wykonawcze dwa rozporządzenia istotne dla programu rolnośrodowiskowego w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Program rolnośrodowiskowy objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata w sprawie zakresu, warunków, sposobu i trybu prowadzenia szkoleń dla podmiotów, których dotyczą działania objęte programem oraz doradzania odnośnie do sporządzania dokumentacji niezbędnej do uzyskania pomocy

13 Program rolnośrodowiskowy PROW Kto i na jakich warunkach może ubiegać się o płatność? Pomoc finansową można przyznać rolnikowi, jeżeli: jest rolnikiem, posiadaczem samoistnym (właścicielem) lub zależnym gospodarstwa rolnego (dzierżawcą, użytkownikiem) gospodarstwa rolnego położonego w granicach Rzeczpospolitej Polskiej rolnik (osoba fizyczna, prawna lub grupa takich osób bez względu na status takiej grupy, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty oraz które prowadzą działalność rolniczą) tak jak w płatnościach bezpośrednich; działalność rolnicza (oznacza produkcję, hodowlę lub uprawę produktów rolnych, włączając w to zbiory, dojenie, chów zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt dla celów gospodarczych, lub utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska). łączna powierzchnia posiadanych przez rolnika działek rolnych wynosi co najmniej 1 ha, min powierzchnia do płatności 0,1 ha.

14 Program rolnośrodowiskowy PROW Dobrowolne zobowiązanie rolnośrodowiskowe Termin składania wniosków zgodny z tym dla dopłat bezpośrednich 15 marca 15 maja Początek programu - 1 marca 2008 r. Zmiany w wymogach do poszczególnych pakietów + nowe pakiety Zobowiązanie do udziału w programie przez 5 lat Płatność w przeliczeniu na 1 ha lub mb lub szt. zwierzęcia Konieczność posiadania i realizowania planu działalności rolnośrodowiskowej + ew. rejestru działalności rolnośrodowiskowej lub dokumentacji przyrodniczej! Wymóg zachowania na powierzchni gospodarstwa powierzchni TUZ i elementów krajobrazu nieużytkowanych rolniczo

15 Pakiety Warianty rolnośrodowiskowe Wysokość płatności Wysokość płatności Rolnictwo zrównoważone Wariant 1.1. Zrównoważony system gospodarowania (GO) 360 zł/ha 160 zł/ha Wariant 2.1. Uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) 790 zł/ha 600 zł/ha Wariant 2.2. Uprawy rolnicze (w okresie przestawiania) 840 zł/ha 680 zł/ha Wariant 2.3. Trwałe użytki zielone (z certyfikatem zgodności) 260 zł/ha 260 zł/ha Wariant 2.4. Trwałe użytki zielone (w okresie przestawiania) 330 zł/ha 330 zł/ha Wariant 2.5. Uprawy warzywne (z certyfikatem zgodności) zł/ha 940 zł/ha Wariant 2.6. Uprawy warzywne (w okresie przestawiania) zł/ha 980 zł/ha 2. Rolnictwo ekologiczne Wariant 2.7. Uprawy zielarskie (z certyfikatem zgodności) zł/ha - Wariant 2.8. Uprawy zielarskie (w okresie przestawiania) zł/ha - Wariant 2.9. Uprawy sadownicze + jagodowe (z certyfikatem zgodności) zł/ha 1540 zł/ha Wariant Uprawy sadownicze + jagodowe (w okresie przestawiania) zł/ha 1800 zł/ha Wariant Pozostałe uprawy sadownicze +jagodowe (z certyfikatem zgodności) 650 zł/ha - Wariant Pozostałe uprawy sadownicze +jagodowe (w okresie przestawiania) 800 zł/ha -

16 Pakiety 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Warianty rolnośrodowiskowe Dwa pakiety wysoka wartość przyrodnicza, takie same wymogi - inna płatność, cały kraj Wariant 3.1. Ekstensywna gospodarka na łąkach i pastwiskach Wariant 1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków Wariant 2. Mechowiska Wariant 3. Szuwary wielkoturzycowe Wariant 4. Łąki trzęślicowe i selernicowe Wariant 5. Murawy ciepłolubne Wariant 6. Półnaturalne łąki wilgotne Wariant 7. Półnaturalne łąki świeże Wariant 8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe Wariant 9. Słonorośla Wariant 10. Użytki przyrodnicze Wysokość płatności zł/ha zł/ha / zł/ha zł/ha / zł/ha 800zł/ha / 910 zł/ha zł/ha / zł/ha zł/ha / zł/ha 800 zł/ha / 840 zł/ha 800 zł/ha / 840 zł/ha 800 zł/ha / 870 zł/ha zł/ha / zł/ha 550 zł/ha / 550 zł/ha Wysokość płatności Utrzymanie łąk ekstensywnych: łąki jednokośne -wykaszanie ręczne zł/ha, wykaszanie mechaniczne zł Łąki dwukośne wykaszanie mechaniczne zł Utrzymanie pastwisk ekstensywnych różne warianty zł/ha

17 Pakiety Warianty rolnośrodowiskowe Wysokość płatności Wysokość płatności Wariant 6.1. Produkcja towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych 570 zł/ha - 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Wariant 6.2. Produkcja nasienna towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych Wariant 6.3. Produkcja nasienna na zlecenie banku genów 800 zł/ha 4700 zł/ha - - Wariant 6.4. Sady tradycyjne 2100 zł/ha - 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie Wariant 7.1. Zachowanie lokalnych ras bydła Wariant 7.2. Zachowanie lokalnych ras koni Wariant 7.3. Zachowanie lokalnych ras owiec Wariant 7.4. Zachowanie lokalnych ras świń zł/szt zł/szt zł/szt zł/szt. 320 zł/szt. 310 zł/szt. 570 zł/szt. - Zachowanie lokalnych ras zwierząt gospodarskich

18 Pakiety Warianty rolnośrodowiskowe Wysokość płatności Wysokość płatności Wariant 6.1. Produkcja towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych 570 zł/ha - 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Wariant 6.2. Produkcja nasienna towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych Wariant 6.3. Produkcja nasienna na zlecenie banku genów 800 zł/ha 4700 zł/ha - - Wariant 6.4. Sady tradycyjne 2100 zł/ha - Wariant 8.1. Wsiewki poplonowe 330 zł/ha 330 zł/ha 8. Ochrona gleb i wód 9. Strefy buforowe Wariant 8.2. Międzyplon ozimy 420 zł/ha 570 zł/ha Wariant 8.3. Międzyplon ścierniskowy 400 zł/ha 520 zł/ha Wariant 9.1. Utrzymanie 2-metrowych stref buforowych Wariant 9.2. Utrzymanie 5-metrowych stref buforowych Wariant 9.3. Utrzymanie 2-metrowych miedz śródpolnych 44 zł /100 mb 110 zł/100 mb 40 zł /100 mb zł/hmb zł/mb Wariant 9.4. Utrzymanie 5-metrowych miedz śródpolnych 100 zł /100 mb

19 PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY w ramach PROW pakiety Płatności na obszarach Natura 2000 realizowane w ramach programu rolnośrodowiskowego pakiet 5: Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Spójne z programem rolnośrodowiskowym do momentu powstania planów zarządzania (podwyższona płatność do 100% kalkulacji) potem oddzielne działanie

20 opóźniony termin pierwszego pokosu zakaz koszenia od zewnatrz do środka łąki, preferowane koszenie od środka na zewnątrz podwyższona wysokość koszenia obowiązek usunięcia lub złożenia w stogi skoszonego siana do 2 tygodni po pokosie pozostawienie niewielkich fragmentów nieskoszonej łąki Czego dotyczą wymogi pakietów przyrodniczych??? ograniczona obsada zwierząt na pastwisku brak nawożenia lub jego ograniczenie

21 Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 WARUNEK: rolnik posiada dokumentację przyrodniczą stanowiącą szczegółową charakterystykę danego siedliska przyrodniczego lub siedliska lęgowego ptaków, sporządzoną przez eksperta, na formularzu udostępnionym przez Agencję, w roku poprzedzającym rok rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego w zakresie określonych wariantów tych pakietów; PŁATNOŚĆ przyznawana do trwałych użytków zielonych, na których występują: siedliska lęgowe ptaków z gatunków wymienionych w załączniku nr 3 do rozporządzenia w przypadku wariantu ptasiego zbiorowiska roślinne wykazujące cechy jednostek fitosocjologicznych i siedlisk przyrodniczych wymienionych - w przypadku pozostałych wariantów Lista ptaków i zbiorowisk roślinnych w rozporządzeniu

22 Maksymalna wysokość kosztów transakcyjnych w zależności od wielkości siedliska (Pakiet 4 i 5) Powierzchnia siedliska Koszty sporządzenia dokumentacji (PLN) 1. do 1 ha od 1,01 ha do 5 ha od 5,01 ha do 20 ha od 20,01 ha do 50 ha powyżej 50 ha eksperci przyrodniczy (lista CDR Brwinów)

23 Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Wspólne wymogi - zakaz przeorywania, wałowania, podsiewu, stosowania ścieków i osadów ściekowych; -zakaz włókowania w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 1 września; - zakaz budowy urządzeń melioracji wodnych szczegółowych tworzących system melioracji wodnych, z wyjątkiem urządzeń piętrzących mających na celu podwyższenie poziomu wód (np. zastawki), i rozbudowy systemów melioracji wodnych (nie dotyczy bieżącej konserwacji). - niestosowanie środków ochrony roślin z wyjątkiem selektywnego i miejscowego niszczenia uciążliwych chwastów z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych), po uzgodnieniu z doradcą rolnośrodowiskowym

24 Wariant 4.1./ 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków Obszar objęty wariantem 4.1. i 5.1. może być użytkowany jako łąka, pastwisko lub być objęty użytkowaniem kośno-pastwiskowym. Możliwa jest zmiana użytkowania w trakcie trwania zobowiązania wymogi w zależności od sposobu użytkowania Wariant obejmuje tereny zasiedlone przez gatunki ptaków, zaliczane do gatunków rzadkich lub zmniejszających swoją liczebność tj.: derkacz, rycyk, wodniczka, dubelt, kulik wielki, błotniak łąkowy, biegus zmienny, krwawodziób, czajka, kszyk zakaz wapnowania, chyba że wapnowanie nie wpłynie negatywnie na realizację celu pakietu; zakaz nawożenia azotem na obszarach nawożonych przez namuły rzeczne, a na innych obszarach - powyżej poziomu 60 kg/ha/rok; niestosowanie jakichkolwiek zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych w terminie od dnia 1 kwietnia do dnia 1 sierpnia

25 Wariant 4.1./ 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków Użytkowanie kośne - koszenie w terminie od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września; - wysokość koszenia 5 15 cm, pozostawienie 5 10% powierzchni nieskoszonej, a w przypadku występowania wodniczki Acrocephalus paludicola 30-50%, przy czym powinien to być inny fragment co roku, - usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, - zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych, Użytkowanie pastwiskowe - wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n.p.m., a na obszarach powyżej 300 m n.p.m. od dnia 20 maja do dnia 1 października, przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 0,5 DJP/ha w okresie do dnia 20 lipca, a po 20 lipca wynoszącej 0,5 1 DJP/ha, i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha), przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód, a wypasanie koników polskich i koni huculskich jest dopuszczalne przez cały rok, - niewykaszanie niedojadów poza okresem od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września,

26 Wariant 4.1./ 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków Użytkowanie kośno - pastwiskowe koszenie w terminie od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września; wysokość koszenia 5 15 cm, pozostawienie 5 10% powierzchni nieskoszonej, a w przypadku występowania wodniczki Acrocephalus paludicola 30 50%, przy czym powinien to być inny fragment co roku, usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn uzasadniających nieprzestrzeganie tego wymogu, zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych, wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n.p.m., a na obszarach powyżej 300 m n.p.m. od dnia 20 maja do dnia 1 października, przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 0,2 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha), przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód, a wypasanie koników polskich i koni huculskich jest dopuszczalne przez cały rok, niewykaszanie niedojadów poza okresem od dnia 1 sierpnia do dnia 30 września.

27 Wymogi wariantu 4.2. i 5.2. Mechowiska torfowiska przejściowe i trzęsawiska (7140) (oprócz zbiorowisk ze związku Rhynchosporion), górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk (7230), torfowiska nakredowe (7210) należące do Caricion davallianae siedlisko priorytetowe. koszenie w terminie od dnia 15 lipca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej; wysokość koszenia 5-15 cm; pozostawienie 50% powierzchni nieskoszonej, przy czym powinien to być inny fragment co roku, lub raz na dwa lata dopuszcza się koszenie całej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn uzasadniających nieprzestrzeganie tego wymogu; zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych; zakaz wypasania i nawożenia.

28 Wymogi wariantu 4.3. i 5.3. Szuwary wielkoturzycowe należące do Magnocaricion siedliska priorytetowe określane według klasyfikacji Natura 2000 jako torfowiska nakredowe (7210) oraz szuwary wielkoturzycowe, które nie zostały przyjęte na listę siedlisk Natura koszenie w terminie od dnia 15 lipca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej; wysokość koszenia 5-15 cm; koszenie 20% powierzchni, przy czym powinien to być inny fragment co roku, lub raz na pięć lat dopuszcza się koszenie całej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn uzasadniających nieprzestrzeganie tego wymogu; zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych; dopuszcza się wypasanie przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 0,2 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 2,5 t/ha (5DJP/ha) do dnia 15 października, a na terenach zalewowych dodatkowo nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód; zakaz nawożenia

29 Wymogi wariantu 4.4. i 5.4. Łąki trzęślicowe i selernicowe siedliska określane według klasyfikacji Natura 2000 jako zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (6410) oraz łąki selernicowe (6440). koszenie w terminie od dnia 15 września do dnia 30 października w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej; wysokość koszenia 5-15 cm; pozostawienie 50% powierzchni nieskoszonej, przy czym powinien to być inny fragment co roku, lub raz na dwa lata dopuszcza się koszenie całej powierzchni; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn uzasadniających nieprzestrzeganie tego wymogu; zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka koszonej powierzchni trwałych użytków zielonych; zakaz wypasania i nawożenia.

30 Wymogi wariantu 4.5. i 5.5. Murawy ciepłolubne siedliska. określane według klasyfikacji Natura 2000 jako ciepłolubne śródlądowe murawy napiaskowe (6120) - siedlisko o znaczeniu priorytetowym, murawy kserotermiczne (6210) - w których za priorytetowe uważa się płaty z istotnymi stanowiskami storczykowatych, ciepłolubne łąki pienińskie (6510-4), murawy stepowe; w tym murawy ostnicowe wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n. p. m., a na obszarach powyżej 300 m n.p.m. od dnia 20 maja do dnia 1 października, przy obsadzie zwierząt wynoszącej 0,4 DJP/ha - 0,6 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 2,5t/ha (5 DJP/ha); zakaz nawożenia; dopuszcza się koszenie w terminie od dnia 15 lipca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej, nie więcej niż jeden pokos w roku; wysokość koszenia do 10 cm; pozostawienie 15-20% powierzchni nieskoszonej, przy czym powinien to być inny fragment co roku; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn uzasadniających nieprzestrzeganie tego wymogu; zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka powierzchni koszonej trwałych użytków zielonych.

31 Wymogi wariantu 4.6. i 5.6 Półnaturalne łąki wilgotne i wariantu 4.7 i 5.7 Półnaturalne łąki świeże podmokłe łąki eutroficzne, które nie zostały wpisane na listę siedlisk Natura 2000 (wariant 4.6 i 5.6) oraz siedliska określone według klasyfikacji Natura 2000 jako część niżowych i górskich świeżych łąk użytkowanych ekstensywnie (6510, bez czyli ciepłolubnych łąk pienińskich) oraz górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (6520) wariant 4.7 i 5.7 koszenie w terminie od dnia 15 czerwca do dnia 30 września w sposób nieniszczący runi roślinności i pokrywy glebowej, nie więcej niż dwa pokosy w roku; wysokość koszenia 5-15 cm; pozostawienie 5-10% powierzchni nieskoszonej, przy czym powinien to być inny fragment co roku; usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn uzasadniających nieprzestrzeganie tego wymogu; zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do środka powierzchni koszonej trwałych użytków zielonych; dopuszcza się wypasanie wolne lub kwaterowe przy obsadzie zwierząt wynoszącej nie więcej niż 1 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 5t/ha (10 DJP/ha) od dnia 21 lipca do dnia 15 października, a na terenach zalewowych dodatkowo nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód; zakaz nawożenia azotem powyżej poziomu 60 kg/ha/rok.

32 Wymogi wariantu 4.8. i 5.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe siedliska określone według klasyfikacji Natura 2000 jako bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (6230), w których za priorytetowe uważa się tylko płaty bogate florystycznie wypasanie w sezonie pastwiskowym trwającym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n.p.m., a na obszarach powyżej 300 m n.p.m. od dnia 20 maja do dnia 1 października, przy obsadzie zwierząt wynoszącej 0,4 0,6 DJP/ha i obciążeniu pastwiska wynoszącym nie więcej niż 2,5 t/ha (5 DJP/ha), przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód; zakaz nawożenia.

33 Wymogi wariantu 4.9. i 5.9. Słonorośla siedliska określone według klasyfikacji Natura 2000 jako śródlądowe błotniste solniska z solirodem (1310), solniska nadmorskie (1330), śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (1340) jako siedlisko o znaczeniu priorytetowym. Wymogi zależne od sposobu użytkowania w przypadku użytkowania TUZ Pastwiskowe Kośne - wypasanie w sezonie pastwiskowym od dnia 1 maja do dnia 15 października na obszarach poniżej 300 m n.p.m., a na obszarach powyżej 300 m n.p.m. od dnia 20 maja do dnia 1 października, przy obsadzie zwierząt wynoszącej 0,5 1 DJP/ha), przy czym wypasanie na terenach zalewowych rozpoczyna się nie wcześniej niż w terminie 2 tygodni po ustąpieniu wód, - w przypadku licznego występowania trzciny wypasanie kwaterowe, które powinno zaczynać się od kwater z dużym udziałem trzciny i stopniowo przechodzić na typowe słonawy; - koszenie w terminie od dnia 1 lipca do dnia 31 października w sposób nieniszczący runi roślinnej i pokrywy glebowej, nie więcej niż jeden pokos w roku; - wysokość koszenia 5-15 cm, - dopuszcza się pozostawienie runa bez skoszenia raz na 5 lat, - usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu

34 Wymogi wariantu i Użytki przyrodnicze obejmuje siedliska przyrodnicze Natura 2000: torfowiska wysokie (7110, 7120), część torfowisk przejściowych i trzęsawiska (7140), obniżenia na podłożu torfowym (7150), część torfowisk zasadowych (7230), luźne murawy napiaskowe (2330), wrzosowiska (4030, 4010), kępowe lub silnie podmokłe szuwary wielkoturzycowe i szuwary halofilne (w tym 7210) zachowanie użytków przyrodniczych w stanie niepogorszonym; usuwanie odpadów, dokonywanie zabiegów pielęgnacyjnych mających na celu ochronę użytku przyrodniczego, zakaz nawożenia, odwadniania, zakaz wydobywania torfu w przypadku torfowisk, zakaz wydobywania piasku, zakaz zalesiania w przypadku muraw napiaskowych, zakaz usuwania kęp i odwadniania w przypadku szuwarów kępowych; obowiązek zachowania kępowej struktury przypadku szuwarów kępowych.

35 PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY RODOWISKOWY Program uruchomiono!!! od 15 marca 2008 r. składane wnioski Liczba beneficjentów tys. (+150 tys.*) Powierzchnia wspierana - ok. 10 % UR (1,5 1,8 mln ha) tys. ha* Budżet Euro

36 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ