OPINIA. 4. Par. 4 ust. 1 punkt 2) w kontekście par. 3. Ust. 1 oraz par 7.2.

Transkrypt

1 OPINIA Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji [PIIT] do "Projektu Rozporządzenia RM w sprawie warunków, form i trybu realizacji przedsięwzięcia dotyczącego rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania TIK oraz Projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia pilotażu Rządowego Programu rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych Cyfrowa szkoła 1. Uwaga ogólna: pilotaż Zwracamy uwagę, że treść projektu uchwały Rady Ministrów (par 2. Ust. 2), a także uzasadnienie do Rozporządzenia (str. 2) w sposób całkowicie jednoznaczny wskazują na pilotażowy charakter programu. W ten sam sposób uzasadniona została konieczność finansowania projektu z budżetu państwa. Z tego powodu należy, więc w opinii PIIiT jednoznacznie podkreślić w rozporządzeniu pilotażowy charakter przedsięwzięcia. Uwypuklenie pilotażowego charakteru przedsięwzięcia wskazywać będzie także na koniecznosć przeprowadzenia jego ewaluacji w celu przygotowania docelowego programu oraz rozporządzenia. Propozycje: Tytuł rozporządzenia:... w sprawie warunków, form i trybu realizacji pilotażowego przedsięwzięcia dotyczącego rozwijania... Par. 1. Rozporządzenie określa szczegółowe warunki, formy i tryb realizacji pilotażowego przedsięwzięcia w zakresie rozwijania kompetencji Par. 2 ust. 1. Uwaga ogólna oprogramowanie W opinii PIIiT definicja pomocy dydaktycznych powinna być rozszerzona o pojęcie oprogramowania niezbędnego do procesu nauczania przy wykorzystaniu TiK. Tym samym pojęcie oprogramowania odnosić się bedzie również do Załącznika 1. W związku z tym proponujemy nastepujące brzmienie par.2 ust.1. Par.2 ust.1. Publiczne szkoły podstawowe, zwane dalej szkołami, wyposaża się w pomoce dydaktyczne, oprogramowanie i inny sprzet Par. 3 ust. 2. Uwaga edytorska Jest: Wsparcia finansowego udziela się prowadzącym publiczne szkoły Powinno być: Wsparcia finansowego udziela się prowadzącym szkoły Uzasadnienie: w par. 2 dla celów Rozporządzenia jest zdefinowane pojęcie szkoła 4. Par. 4 ust. 1 punkt 2) w kontekście par. 3. Ust. 1 oraz par

2 W opinii PIIiT w punkcie tym przedstawiono listę zadań, które powinny zadeklarować, a następnie zrealizować wybrane w projekcie szkoły, aby otrzymać wsparcie finansowe (por. Par. 3. Ust.1). Podkreślamy tę warunkowość, ponieważ bez realizacji wymienionych w punkcie 2) zadań, wdrożenie TIK w projekcie może być rozumiane, jako dostawa sprzętu, zaś aktualny zapis tylko warunkowo wskazuje na taką możliwość. Drugim elementem naszej propozycji jest modyfikacja par. 3. ust. 1 w taki sposób by opisywał on obowiązki organów prowadzących zapisanych w par. 4 ust 2. (patrz także propozycje przeniesienia zapisów par. 4 ust.2 do par.7) Trzecim elementem naszej propozycji jest powiększenie zaangażowania organów prowadzących i lokalnych społeczności w proces realizacji zadania poprzez przeniesienie finansowego obciążenia związanego z realizacją programu pilotażowego, czyli zapisów par. 4. Ust.1 punkt 2) do wkładu własnego organu prowadzącego (patrz par. 7). Propozycja przeniesienia tych obciążeń finansowych na organy prowadzące ma głębsze uzasadnienie, ponieważ są to te koszty, które powinny być utrzymane także po zakończeniu projektu, na etapie normalnej eksploatacji przez wiele następnych lat! Organy prowadzące powinny mieć całkowitą świadomość kosztów związanych z utrzymaniem TIK w szkołach. (porównaniem może być samochód, który jest finansowany z budżetu centralnego, ale benzyna, przeglądy, garażowanie czy choćby myjnia powinna być finansowana ze źródeł lokalnych) Nowe brzmienie poszczególnych w/w paragrafów przybrałoby wówczas następującą formę: Par Udziela się wsparcia finansowego ze środków budżetu państwa na zakup pomocy dydaktycznych oraz wdrożenia pomocy dydaktycznych w proces nauczania, zwanego dalej wsparciem finansowym Par.4.1. Wsparcie finansowe może być udzielone wyłącznie na zakup pomocy dydaktycznych oraz zainstalowanie, uruchomienie i zintegrowanie zakupionego sprzętu i urządzeń, a także przeprowadzenia szkolenia technicznego nauczycieli z funkcji i obsługi sprzętu i urządzeń Par punkt 2) skreślony Par punkt 3) nowy 3) środki finansowe przeznaczone na zrealizowanie... i przeniesienie dotychczasowej treści par punkt 2) uzupełnionych o punkt g) g) koszty eksploatacyjne, serwisowe i licencyjne zakupionego sprzetu, oprogramowania i pomocy dydaktycznych Ostatni punkt uważamy za ważny ponieważ w pewnych rozwiązaniach zwłaszcza przy komputerach nauczycielskich i komputerach używanych przez uczniów (Wariant II) takie koszty eksploatacyjne mogą być większe niż tylko te, które traktowane są jako nieznaczące (np. tusz do drukarki, papier do drukarki itp.). Do kosztów eksploatacyjnych, o których mowa w tym punkcie zaliczyć należy m.in. Koszty abonamentu telefonicznego związanego z zakupioną pomocą dydaktyczną Koszty lub częściową refundację kosztów dostępu mobilnego lub łącza stałego dla nauczycieli, pracujących z komputerem nauczycielskim podłączonym do Internetu Znaczące koszty części zamiennych do pomocy dydaktycznych (np. wymiana uszkodzonej lampy w projektorze multimedialnym) Oczywiście wszystkie wymienione koszty muszą znaleźć się w finalnym raporcie jak określono to w par. 19 punkt 1)! 2

3 5. Par. 7., w kontekście par. 6 PIIT z zadowoleniem przyjmuje zapewnienie usługi administratora, jako wskazanie możliwości usługi w miejsce zatrudniania nowych osób. Chcemy jednak zwrócić uwagę, że nie jest określony ani moment, w którym należy zacząć zapewniać taką usługę, ani horyzont czasowy, ani zakres kwalifikacji osób/instytucji prowadzących taką usługę. Uważamy dla czystości edytorskiej by usługa dotyczyła pomocy dydaktycznych. Uważamy także, że zapewnienie usługi administratora powinno być ujęte w ramy obligatoryjnego wkładu własnego organów prowadzących. Nowe brzmienie poszczególnych paragrafów przybrałoby następującą formę. Par. 6. skreślony Par punkt 4) nowy 4) środki finansowe przeznaczone na zapewnienie usługi administratora odpowiedzialnego za prawidłowe działanie zakupionych pomocy dydaktycznych, przy czym: a) usługa musi być dostępna nie później niż od dnia dostarczenia pomocy dydaktycznych do szkoły b) usługa administratora powinna być świadczona, co najmniej przez rok od dnia zakończenia programu pilotażowego c) usługa administratora powinna obejmować również sprzęt komputerowy, inne urządzenia i narzędzia informatyczne wykorzystywane dla celów edukacyjnych, zgodnie z informacją, o której mowa w par. 10. Ust.2 punkt 5) d) usługi administratora powinny w szczególności dotyczyć spraw związanych z bezpieczeństwem informatycznym e) jakość świadczonej usługi powinna być zabezpieczona poprzez wykazanie przez usługodawcę kompetencji potwierdzonych szkoleniami, certyfikatami, autoryzacjami oraz kontraktami o współpracy z dostawcami technologii pomocy dydaktycznych f) dostawca usług administratora jest zobligowany w czasie trwania projektu do współpracy i przekazywania wymaganych informacji związanych z analizą pilotażowego przedsięwzięcia 6. Par. 7 ust. 2 pkt 1) W związku z dużą wagą, jaką rozporządzenie przypisuje podnoszeniu kompetencji nauczycieli PIIiT zwraca uwagę na konieczność docenienia dotychczasowych starań poszczególnych szkół oraz ich dyrekcji w kontekście odbytych szkoleń nauczycieli w TiK. Z tego powodu proponujemy uwzględnić ten element w punkcie definiującym wkład własny organów prowadzących. Uzupełnienie (dotychczaswowego par. 4 ust.2 o pkt g) wg naszej propozycji par pkt 1): g) udział nauczycieli w szkoleniach mających na celu podniesienie kompetencji w nauczaniu przy wykorzystaniu TiK i otrzymanie certyfikatów z zakresu stosowania TIK w nauczaniu. 3

4 7. Par.9.ust.2 w kontekście par. 5.ust.1 i 2, par. 14 oraz par.2. ust.1 Jesteśmy przekonani, że jednym z celów, jakie przyświecają programowi pilotażowemu jest sprawdzenie, w jakim stopniu pewne koncepcje przygotowane na szczeblu centralnym lub akademickim są akceptowane przez środowisko samorządowe. Dlatego też uważamy, że wprowadzenie obligatoryjne minimalnej wielkości liczby szkół aplikujących o wsparcie finansowe w danym wariancie jest niepotrzebne. Ponieważ jednak warto byłoby mieć wartościowe dane statystyczne stąd warto uruchamiać mniej popularny wariant tylko w przypadku, gdy weźmie w nim udział przynajmniej 10% wszystkich szkół. Mamy przekonanie, że wszyscy dyrektorzy szkół, którzy wybiorą Wariant II (z wypożyczaniem uczniom komputerów do korzystania w domu) powinni otrzymać materiał poglądowy przedstawiający minimalny zakres problemów, z jakimi mogą się spotkać lub przynajmniej sygnalizację (listę) takich problemów. Nie czujemy się kompetentni by przedstawić w uwagach problemy natury organizacyjnej (rodzaj dokumentów, jakie muszą być przygotowane i uzyskana zgoda rodziców), finansowej (ubezpieczenie, wkład własny w przypadku uszkodzeń czy utraty) czy socjologicznej (zalecenia, co do używania komputera tylko w obecności rodziców, przeszkolenie rodziców, co do zasad bezpiecznego korzystania z internetu, zasady unikania kradzieży powierzonego sprzętu, zasady unikania rozboju itd.). Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji składa zapewnienie współpracy przy przygotowaniu materiału poglądowego dla dyrektorów szkół dotyczącego przygotowania listy problemów dla Wariantu II, które powinny być uwzględnione od strony informatycznej. W chwili obecnej chcielibyśmy tylko zasygnalizować niektóre z nich: Podstawowe wymagania dotyczące domowej sieci elektrycznej Podstawowe wymagania dotyczące domowego dostępu do sieci Internet, w szczególności dla sieci bezprzewodowych i zabezpieczania dostępu do tych sieci przed niepowołanym dostępem Podstawowe wymagania bezpieczeństwa powierzonego urządzenia, w szczególności dotyczące wymagań nakładanych przez art. 4a ustawy o systemie oświaty (por. Załącznik 2 punkt 6) Podstawowe zasady bezpieczeństwa uruchamiania aplikacji nieznanego pochodzenia na powierzonym komputerze Itd. Proponujemy następujące brzmienie par. 9. Ust Jeśli z procesu kwalifikacji wniosków, o którym mowa w par. 13 wynika, że kwota wsparcia finansowego dla jednego z wariantów opisanych w par jest większa niż 90% całości środków przyznanych na województwo wówczas program realizuje się wyłącznie w tym jednym wariancie. Taki zapis pozwala na natychmiastową reakcję zespołu powołanego przez wojewodę po pierwszych dwóch krokach (krok 1 i krok 2) zapisanych w Załączniku nr 3! Daje również natychmiastowe wnioski już na początkowym etapie projektu! Podobnym zabezpieczeniem jest informacja we wniosku dyrektora (par. 10 ust.2 punkt 7). 8. Par. 10 ust.2 PIIT uważa, że wniosek dyrektora szkoły powinien zawierać oprócz kalkulacji kosztów zakupu pomocy dydaktycznych również specyfikację pomocy dydaktycznych, jakie 4

5 miałyby być zakupione w ramach programu. Ma to na celu dodatkową weryfikację czy z wykorzystaniem takich pomocy dydaktycznych będzie możliwe uzyskanie funkcjonalności, o których mowa w załączniku 2 oraz realizacja zadań, o których mówi obecny par punkt 2) Daje to także możliwość cofnięcia aplikacji do poprawki do dyrektora szkoły lub organu prowadzącego, jeśli do przedstawionej listy pomocy dydaktycznych będą zasadnicze zastrzeżenia, co do możliwości realizacji zadań. Patrz także nasza uwaga dot. par. 12. Przykład: w kalkulacji kosztów może pojawić się urządzenie ruter, jednak są to urządzenia o bardzo różnych charakterystykach i przeznaczeniu od zastosowań czysto domowych do zastosowań profesjonalnych. Różnice w cenach pomiędzy takimi urządzeniami są kilkukrotne. Jednocześnie przy zastosowaniu kryterium ceny przy zakupie może się okazać, że do szkoły trafi urządzenie niespełniające oczekiwań, przestarzałe, choć ciągle dostępne na rynku. Proponujemy, zatem aby brzmienie ostatnich punktów Par.10 ust.2 przyjęło brzmienie: 8) listę i podstawową specyfikację pomocy dydaktycznych 9) kalkulację kosztów zakupu pomocy dydaktycznych; 10) wnioskowaną kwotę wsparcia finansowego na zakup pomocy dydaktycznych. 5

6 9. Par. 12 ust. 3 W naszej opinii - w celu uzyskania porównywalnych protokołów oraz wyselekcjonowanie spośród złożonych aplikacji tych, które nie mają szansy po wdrożeniu zapewnić funkcjonalności określonych w załączniku nr 2 - ze wszystkich województw nałożyć pewne wymagania, co do składu osobowego zespołu powołanego przez wojewodę. Nasze potencjalne propozycje decyzję pozostawiamy MEN: Przedstawiciel kuratorium oświaty Informatyk wojewódzki lub osoba przez niego wyznaczona Dlatego też proponowane brzmienie par. 12 ust. 3 winno przyjąć formę: Par Zespół składa się, z co najmniej czterech osób, w tym... (tu wpisać odpowiednio) 10. Załącznik nr 1, pkt 1 ust. 1) Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji ma wieloletnie doświadczenie w procedurach związanych z zakupami w sektorze publicznym współpracowaliśmy z Urzędem Zamówień Publicznych przy tworzeniu wzorcowych przykładów specyfikacji na sprzęt komputerowy i oprogramowanie dążąc do tego by zapisy nie ograniczały konkurencyjności, gwartantować neutralność technologiczną, a jednocześnie, aby zostały zachowane wysokie kryteria jakościowe. W omawianym rozporządzeniu z definicji (par.8) widać, że będziemy mieli do czynienia z procedurą przetargów publicznych, tak więc precyzyjne zapisy pozwolą na osiągnięcie sukcesu już na pierwszym etapie, czyli zakupie pomocy dydaktycznych. W naszych uwagach koncentrujemy się na trzech czynnikach: uniwersalności, wykorzystaniu w maksymalnym stopniu istniejącego dorobku i ekosystemu ( miękkie elementy projektu) oraz niezwykle ważnym już dziś i jeszcze ważniejszym jutro bezpieczeństwie. Zaproponowane w Załączniku nr 1 w pkt1.1) i 1.2) definicje pomocy dydaktycznych są dość enigmatyczne i mogą być różnie interpretowane prze organy prowadzące, co może prowadzić do tego, że zakupione pomoce dydaktyczne nie będą pozwalały na zrealizowanie zadań, jakie stawia się przed pilotażowym projektewm Cyfrowej Szkoły (patrz obecny par.4 ust.2). Ponadto zaproponowane ogólne opisy mogą być potencjalnie wykorzystane przez nieuczciwych sprzedawców do dostawy niskiej jakości sprzętu. W naszej opinii lista pomocy dydaktycznych, w które wyposaża się szkoły powinna zostać opisana bardziej szczegółowo. Taki opis pomoże szkołom i organom prowadzącym w zakupie sprzętu, zaś ze względu na krótki czas, jaki zostanie na przygotowanie specyfikacji może to być istotnym kryterium sukcesu całego programu. Zdaniem PIIT właściwymi pomocami dydaktycznymi, które powinny zostać zakupione przez organy prowadzące w ramach udzielonego wsparcia finansowego są komputery przenośne typu PC a nie jak to zapisano w pkt. 1.1) i 1.2) przenośny komputer lub inne mobilne urządzenie mające funkcję komputera Par.1 ust.1 punkty 1 i 2 przyjęłyby wówczas następujące brzmienie 1. Organy prowadzące szkoły w ramach udzielonego wsparcia finansowego mogą zakupić następujące pomoce dydaktyczne: 1) przenośny komputer typu PC dla ucznia (zwany komputerem uczniowskim) posiadający, co najmniej cechy: a. zainstalowany system operacyjny, zgodny z wymaganiami zapisanymi w ust.2 pkt 9) 6

7 b. zainstalowany pakiet oprogramowania biurowego, zgodny z wymaganiami zapisanymi w ust.2 pkt 10) c. zainstalowane oprogramowanie do zarządzania zestawem komputerów dla potrzeb edukacyjnych d. zainstalowane oprogramowanie antywirusowe oraz chroniące komputer ucznia przed niepożądanymi treściami z Internetu e. duża wytrzymałość mechaniczna f. ekran o przekątnej min [patrz uwaga w Uzasadnieniu] g. fizyczna klawiatura, urządzenie wskazujące 2) przenośny komputer typu PC dla nauczyciela (zwany komputerem nauczycielskim) posiadający, co najmniej cechy: a. zainstalowany system operacyjny zgodny z wymaganiami zapisanymi w ust.2 pkt 9) b. zainstalowany pakiet oprogramowania biurowego, zgodny z wymaganiami zapisanymi w ust.2 pkt 9) c. zainstalowane oprogramowanie do zarządzania zestawem komputerów dla potrzeb edukacyjnych d. zainstalowane oprogramowanie antywirusowe oraz chroniące komputer nauczyciela przed niepożądanymi treściami z Internetu e. ekran o przekątnej min. 13 f. fizyczna klawiatura, urządzenie wskazujące Uzasadnienie: Obecnie na rynku dostępnych jest bardzo wiele urządzeń mobilnych mających funkcję komputera wyposażonych w system operacyjny (min. komputery, tablety, e-czytniki, telefony, tzw. smartfony, urządzenia lokalizacyjne, konsole do gier, ale także: aparaty fotograficzne czy zaawansowane przenośne odtwarzacze multimedialne). Urządzenia te należą do kategorii tzw. urządzeń konsumenckich. Pomimo coraz większego upowszechnienia są to jeszcze urządzenia pełniące dodatkową rolę w stosunku do klasycznego komputera szczególnie w zastosowaniach edukacyjnych. W wielu zastosowaniach są powszechnie wykorzystywane notebooki, netbooki, ultrabook o przekątnej ekranu 10. Takie mikrokomputery, o czym świadczy wiele przykładów projektów z Polski (Jarocin, Dolny Śląsk, świętokrzyskie) jak również innych krajów (Portugalia, Węgry), może być jeszcze na dzisiaj (ze względu na swoją cenę i lekką wagę) użytecznym dla ucznia szkoły podstawowej. Jednakże, trzeba też zauważyć, że dla wypełnienia wszystkich celów edukacyjnych bardziej użytecznym jest komputer przenośny typu PC o przekątnej ekranu ponad 12, pojemniejszej pamięci operacyjnej ponad 4GB, wyposażony w pełnowartościowy system operacyjny, posiadający fizyczną klawiaturę i urządzenie wskazujące, umożliwiający podłączanie urządzeń zewnętrznych (np. sond, wizualizerów lub mierników do ew. wykorzystania np. lekcjach przyrody). Wykorzystanie istniejącego dorobku. Chcieliśmy zwrócić szczególną uwagę na konieczność wykorzystania dotychczasowego dorobku w zakresie tworzenia treści i szkoleń edukacyjnych gdyby wybrany sprzęt nie mógł wykorzystać tych materiałów, tworzonych i gromadzonych z wielkim nakładem i wielkimi środkami, stawiałoby to pod 7

8 znakiem zapytania dotychczasowe inwestycje np. Scholaris - i prowadzoną przez rząd politykę! Komputer pozwala nie tylko na przeglądanie treści ( tak jak np. różnego rodzaju tablety i e-czytniki), ale również na ich tworzenie (łatwa edycja prac uczniów w postaci tekstów, rysunków, multimedialnych prezentacji w tym zawierających elementy wideo i audio), pozwala na interaktywną, twórczą naukę. Aplikacje oraz treści dostępne w internecie najlepiej działają na komputerach, na których zainstalowane są pełnowartościowe wersje systemów operacyjnych. Np. treści portalu Scholaris, i wielu innych wartościowych zasobów edukacyjnych (np. Wirtualne Muzeum Powstania Warszawskiego, Centrum Nauki Kopernik, Narodowy Instytut Audiowizualny) działają poprawie na komputerach, podczas kiedy wiele pozostałych urządzeń mobilnych nie potrafi ich odtwarzać wcale lub odtwarza nieprawidłowo z uwagi na brak kompatybilności ze standardowymi technologiami (np. Flash) lub niewystarczającą moc obliczeniową. Również popularne i wartościowe aplikacje np.: Baltie, GeoGebra, Logomocja działają poprawnie na komputerach PC, nie są dostępne ich wersje na pozostałe urządzenia mobilne. Jest tak dlatego, że urządzenia typu tablet czy smartfon posiadają niepełne wersje systemów operacyjnych w stosunku do systemów operacyjnych instalowanych na komputerach PC oraz mają niewielką moc obliczeniową. Systemy operacyjne instalowane na tabletach czy smartfonach mają ograniczoną funkcjonalność w stosunku do komputera. Nie można na nich instalować większości dostępnych na rynku aplikacji edukacyjnych i biurowych. Nie są również powszechnie dostępne na tablety, smartfony sprawdzone rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa danych i ochrony przed niepożądanymi treściami w Internecie. Urządzenia te służą wyłącznie konsumpcji treści (a i to często w ograniczonym zakresie), trudno jest, więc budować w oparciu o nie edukację na miarę XXI w. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że większość przeprowadzonych dotychczas w Polsce szkoleń dla nauczycieli z wykorzystania technologii w edukacji dotyczyła zastosowań komputera w procesie edukacyjnym. Większość ekspertów - trenerów w Polsce, którzy mają kwalifikacje do szkolenia nauczycieli z zastosowania TIK w edukacji posiadają kompetencje związane z wykorzystaniem komputera. Większość ośrodków doskonalenia nauczycieli oraz organizacji i firm prowadzących szkolenia wyposażonych jest w sale z komputerami ze standardowymi, pełnowartościowymi systemami operacyjnymi i aplikacjami. Wykorzystanie dotychczasowych doświadczeń nauczycieli w zakresie pracy z komputerem PC oraz bogatej wiedzy ekspertów w tym zakresie, również bazy szkoleniowej wspierającej nauczanie z wykorzystaniem komputera pozwoli na łatwe i szybkie wdrożenie programu Cyfrowa Szkoła. Wykorzystanie urządzeń innych niż komputer jest zaprzepaszczeniem dotychczasowych doświadczeń Polskiej edukacji w zakresie TIK oraz będzie wymagało dodatkowych inwestycji na zbudowanie od podstaw infrastruktury szkoleniowej. Bezpieczeństwo Na komputery PC dostępnych jest wiele sprawdzonych rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa, ochrony przed wirusami czy filtrowania niepożądanych treści. Dla innych urządzeń, niestety, nie jest to prawdą. W sytuacji, w której urządzenia mobilne są traktowane, jako szczególne źródło zagrożeń informatycznych (por. IT 8

9 Professional styczeń 2012, na bazie badań firmy Deloitte), włamania dotyczą nawet komputerów ministrów, a w projekcie Cyfrowa Szkoła przewiduje się nie tylko korzystanie szerokie z Internetu, ale (Wariant II) korzystanie z takiej formy pracy w domu wówczas sprawy bezpieczeństwa stają się jednym z podstawowych wymagań. Takie wymaganie może być równoważone usługami administratora, choć oczywiście jeśli większy będzie zakres usług związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa tym wyższy koszt takiej usługi! Uniwersalność Ze względu na swoją uniwersalność komputer jest najlepszym narzędziem do budowania umiejętności niezbędnych w XXI wieku. Umiejętność pracy z komputerem i Internetem jest podstawową umiejętnością wymaganą w przyszłym miejscu pracy. Komputer PC pozwala nie tylko na najlepsze wsparcie nauczania przedmiotów szkolnych, ale najlepiej ułatwia wykształcenie umiejętności kluczowych niezbędnych w XXI wieku: Kreatywność i innowacyjność Rozwiązywanie problemów Podejmowanie decyzji Krytyczne myślenie Współpraca w zespole Posługiwanie się technologią (np. krytyczna ocena treści i źródeł, umiejętność wyszukiwania informacji do realizacji własnych celów), umiejętność uczenia się przez całe życie. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu W wariancie II, przewidującym wykorzystanie komputerów również w domu, będziemy mieli do czynienia z sytuacją gdzie komputer przyniesiony przez ucznia ze szkoły będzie często jedynym i pierwszym tego typu urządzeniem w gospodarstwie domowym. Będzie, zatem pełnił bardzo ważna rolę społeczną przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Tym bardziej uczniowie powinni zostać wyposażeni właśnie w przenośny komputer PC - uniwersalne, wszechstronne, bezpieczne urządzenie, pozwalające na pracę z Internetem oraz szerokim wachlarzem istniejących aplikacji i wartościowych treści. 11. Załącznik 1, punkt 2 Uwaga dotycząca punktu 3) Jest: zapewniać poprawną współpracę komputerów z wybranym przez szkołę systemem operacyjnym Proponowane brzmienie: System operacyjny musi automatyczne przyłączać do komputera i poprawnie pracować z innymi pomocami dydaktycznymi i urządzeniami takimi jak czytniki kart pamięci, projektory, tablice interaktywne, drukarki, skanery, zestawy 9

10 Uzasadnienie: głośnikowe itd. itp. (w Wariancie II: także w zależności od sieci, do której jest podłączony). W obecnym brzmieniu punkt 3) mówi o oczywistości jeśli komputery nie będą poprawnie pracować z systemem operacyjnym to całość nie będzie działać. W naszej propozycji adresujemy potrzebę współdziałania pomiędzy komputerami uczniowskimi/nauczycielskimi z pozostałymi urządzeniami i pomocami dydaktycznymi. Celem tej poprawki jest uniknięcie sytuacji, w której dostawca przekazuje pewną ilość urządzeń, które nie dają się ze sobą połączyć/zintegrować lub pracują niestabilnie. W zasadzie należałoby wymagać dodatkowo certyfikatu zgodności pomiędzy poszczególnymi urządzeniami a komputerem uczniowskim/nauczycielskim, ale tego rodzaju wymaganie można pozostawić już dyrektorom szkół. Uwaga: racjonalnym i długoterminowo słusznym choć do pewnego stopnia ograniczającym ofertę jest postulat by dostarczane komputery miały certyfikat zgodności producenta systemu operacyjnego dla oferowanego komputera. Również i to rozwiązanie pozostawilibyśmy dyrektorom szkół, jako konieczność, lecz jako opcję. Uwaga Uzupełnienie punktu 5) Jest: 5) sprzęt kupowany w więcej niż jednym egzemplarzu, np. komputery przenośne, pochodzi od jednego producenta Proponowane brzmienie: 5) sprzęt kupowany w więcej niż jednym egzemplarzu, np. komputery przenośne, pochodzi od jednego producenta i jest wyposażony w ten sam system operacyjny i oprogramowanie Uzasadnienie: Wymaganie dotyczące systemu operacyjnego i innego oprogramowania ma identyczne korzenie jak dla wymagania dotyczącego sprzętu chodzi o jednolitość urządzeń dostarczanych do jednej szkoły, a także obniżenie późniejszych kosztów eksploatacji i serwisu Uwaga Uzupełnieni listy wymagań dla innych pomocy dydaktycznych (punkty 7-15) Proponujemy następujące brzmienie tych punktów: 7) Tablica interaktywna: a. przekątna minimum 75 b. nie dopuszcza się skanerów, przystawek i innych urządzeń imitujących tablicę interaktywną c. obsługa niewymagająca urządzeń/pisaków z elementami elektronicznymi d. dostarczane z tablicą oprogramowanie producenta w języku polskim pozwalające na samodzielne przygotowanie przez nauczyciela lekcji i pokazów interaktywnych 10

11 e. oprogramowanie tablicy musi współpracować z systemami operacyjnymi zainstalowanymi na komputerach nauczycielskich i uczniowskich f. licencja oprogramowania umożliwiająca instalację na komputerach pozostających w dyspozycji szkoły oraz bezpłatną, automatyczną aktualizację 8) Projektor ultrakrótkoogniskowy: a. czytelny i stabilny obraz całkowicie wypełniający powierzchnię roboczą tablicy bez wywoływania cienia przez nauczyciela i uczniów b. podstawowy format obrazu zgodny z formatem powierzchni roboczej tablicy c. prawidłowo współpracujący z komputerem nauczycielskim 9) Głośniki : a. zapewniające odpowiedni poziom nagłośnienia sali lekcyjnej b. regulacja siły głosu 10) Kontroler a. Zapewnia zarządzanie punktami dostępowymi z pomocą jednego interfejsu b. Daje możliwość monitorowania i diagnostyki zdarzeń c. Zapewnia szybki przełączanie klientów sieci bezprzewodowej do punktów dostępowych bez konieczności ponownego przyłączania się do sieci d. Rekomendowana funkcja firewalla 11) Punkt dostępowy a. Obsługuje przynajmniej dwa pasma radiowe (2.4GHz, 5GHz) b. Wspiera a/b/n/g c. Rekomendowane wykorzystanie zasilania PoE 12) Ruter a. Możliwość tworzenia odrębnych sieci logicznych w obrębie sieci LAN zgodnie ze standardami b. Możliwość tworzenia połączeń VPN c. Rekomendowana funkcja firewalla 13) Projektor multimedialny: a. czytelny i stabilny obraz całkowicie wypełniający powierzchnię roboczą ekranu b. w przypadku projektora przenośnego waga i rozmiary pozwalające na bezpieczne przenoszenie c. obiektyw zoom d. prawidłowo współpracujący z komputerem nauczycielskim 14) Ekran projekcyjny: a. szerokość min. 180 cm b. w przypadku ekranu stacjonarnego montaż do ściany lub sufitu c. w przypadku ekranu przenośnego możliwość złożenia do bezpiecznego transportu i przenoszenia 15) Wizualizer: a. obrotowa głowica i ramię kamery pozwalająca na regulację w kilku płaszczyznach 11

12 b. oświetlenie powierzchni roboczej c. współpraca z mikroskopem d. obiektyw zoom i autofocus e. współpraca z komputerem pozwalająca na podgląd i zapisywanie obrazu w komputerze f. prawidłowo współpracujący z komputerem nauczycielskim g. waga i wymiary pozwalająca na bezpieczne przenoszenie Uzasadnienie: Tablica interaktywna Obecnie na rynku dostępnych jest bardzo wiele urządzeń interaktywnych o różnej funkcjonalności. Należą do nich tablice interaktywne oraz imitujące je przystawki i wideo skanery. Specyfika pracy w szkole wskazuje jednoznacznie, że pełną funkcjonalność można uzyskać jedynie przy pomocy tablicy interaktywnej (IWB). Doświadczenia projektów prowadzonych w innych krajach europejskich (Węgry Portugalia, Wielka Brytania, Hiszpania, Włochy) oraz doświadczenia z projektów samorządowych w Polsce (woj. kujawsko-pomorskie, opolskie, świętokrzyskie, gm. Rypin) potwierdzają, że jedynie tablica interaktywna wraz z oprogramowaniem pozwalającym na samodzielne przygotowywanie przez nauczyciela lekcji i pokazów interaktywnych zapewnia korzystne zmiany w procesie metodycznym. Dobór wielkości powierzchni roboczej tablicy interaktywnej musi odpowiadać specyfice jej wykorzystania w tym kierować się także przedziałem wiekowym grupy uczniów będących adresatem projektu. W przypadku klas 4-6 optymalną wielkością jest przekątna tablicy (na świecie uznaje się za normę podawanie wymiarów przekątnej tablic interaktywnych w calach). Mniejsze tablice nie zapewniają właściwej dla całej klasy czytelności obrazu, większe utrudniają pracę uczniom pozostawiając fragment powierzchni roboczej poza zasięgiem ich rąk. Jednym z krytycznych parametrów doboru urządzeń jest sposób pracy. Użytkowanie tablicy powinno być maksymalnie intuicyjne, niewymagające stosowania dodatkowych aktywnych urządzeń (pisaków). Doświadczenia wynikające z licznych projektów wskazują także, że rozwiązania wymagające użycia aktywnych pisaków generują poważne koszty związane z koniecznością ich uzupełnienia w przypadku zaginięcia bądź uszkodzenia (należy zwrócić uwagę na fakt, że uszkodzenie lub nawet wyczerpanie się baterii w aktywnych pisakach powoduje brak możliwości pracy i dysfunkcję całego systemu ). Zebrane doświadczenia wskazują jednocześnie, że tablice, których obsługa nie wymaga urządzeń/pisaków z elementami elektronicznymi nie generują dodatkowych kosztów i nie wiążą się z dysfunkcjami systemu. Dlatego należy wskazań tablice bez elementów aktywnych, jako optymalne do zastosowań w edukacji. Tablica interaktywna nie jest jedynie interfejsem umożliwiającym nauczycielowi pracę na dużym ekranie. Jest one elementem każdego systemu w szkole pozwalającym na rozwijanie kluczowych umiejętności niezbędnych w XXI wieku takich jak: kreatywność i innowacyjność, współpraca w zespole, krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji. W takim kontekście największego znaczenia nabiera dołączane przez producentów oprogramowanie służące do obsługi i pracy z tablicą interaktywną. Pominięcie niezbędnych jego funkcjonalności grozi negatywnymi skutkami dla całego projektu. 12

13 Projektor Głośniki Wobec istnienia wielu rozwiązań nie tylko niedających użytkownikom możliwości tworzenia własnych materiałów, ale także niezapewniających stabilnej współpracy z podstawowymi systemami operacyjnymi proponowane zapisy wydają się być absolutnym minimum. Jest oczywiste, że komputer nauczycielski musi prawidłowo współpracować z tablicą interaktywną (jeśli znajdą się w jednym zestawie), ale warto mieć takie wymaganie zapisane wprost! Projektor współpracujący z tablicą nie może generować cienia ani oślepiać osób pracujących przy tablicy, jednocześnie zapewniając czytelny i stabilny obraz całkowicie wypełniający powierzchnię roboczą. Dzięki temu nauczyciele mają zapewnioną maksymalną ochronę podczas wielogodzinnej pracy w klasie. Jedynym rozwiązaniem spełniającym te wymagania jest urządzenie o ultrakrótkiej ogniskowej układu optycznego. W celu uzyskania pełnej jakości i czytelności obrazu na tablicy konieczna jest zgodność formatu obrazu wyświetlanego przez projektor z formatem powierzchni roboczej tablicy. W innym przypadku obraz będzie poza obrysem tablicy lub nastąpi znaczne pogorszenie jakości obrazu (utrata rozdzielczości). Również i tutaj wnioskujemy o zapisanie wymogu prawidłowego działania przynajmniej komputera nauczycielskiego z tym urządzeniem. Aby uzyskać odpowiednią jakość dźwięku niezbędne, aby głośniki zapewniały odpowiedni poziom nagłośnienia sali lekcyjnej. Aby to było możliwe głośniki muszą posiadać odpowiednia moc oraz regulację dźwięku. Projektor multimedialny W przypadku dodatkowego projektora multimedialnego konieczne jest, aby wyświetlany przez niego obraz był stabilny i czytelny oraz dostosowany do wielkości i formatu ekranu. Jeżeli projektor ma być wykorzystywany, jako urządzenie przenośne jego waga i gabaryty muszą być dostosowane do takiego zastosowania. Również i tutaj wnioskujemy o zapisanie wymogu prawidłowego działania przynajmniej komputera nauczycielskiego z tym urządzeniem. Ekran projekcyjny Aby uzyskać czytelny dla uczniów obraz w klasie szkolnej minimalna szerokość obrazu to około 160 cm. Konieczne jest, aby ekran wykorzystywany, jako przenośny pozwalał na jego złożenie tak, aby możliwy był jego bezpieczny transport i przechowywanie. W przypadku ekranów stacjonarnych konieczne jest jego stały montaż do ściany lub sufitu. Wizualizer Wizualizer jest urządzeniem pozwalającym na zaprezentowanie poprzez projektor multimedialny materiałów niedostępnych w wersji cyfrowej takich jak zdjęcia, skrypty, eksponaty przyrodnicze, obrazy z mikroskopu itp. Dodatkowo umożliwia 13

14 zapisanie tych materiałów w komputerze. Aby wizualizer był zdolny do wypełnienia tych zadań konieczne jest, aby posiadał odpowiedniej jakości kamerę wyposażoną w obiektyw zoom z autofocusem oraz oświetleniem powierzchni roboczej. Konstrukcja głowicy kamery oraz podtrzymującego je ramienia musi pozwalać na dostosowanie do różnego rodzaju obiektów oraz współpracę z innymi urządzeniami. Waga i rozmiar wizualizera podobnie ja w przypadku projektora multimedialnego muszą umożliwiać jego bezpieczne przenoszenie. Również i tutaj wnioskujemy o zapisanie wymogu prawidłowego działania przynajmniej komputera nauczycielskiego z tym urządzeniem. Uwaga Uzupełnienie listy wymagań W naszej opinii niezbędnym jest by uzupełnić warunki, jakie mają spełniać pomoce dydaktyczne o następujące punkty: 9) Wymagania dotyczące systemu operacyjnego: 1. System operacyjny z graficznym interfejsem użytkownika w języku polskim, w tym także system interaktywnej pomocy w języku polskim. Zlokalizowane w języku polskim, co najmniej następujące elementy: menu, odtwarzacz multimediów, pomoc, komunikaty systemowe. 2. System operacyjny powinien mieć zintegrowany system aktualizacji darmowych poprawek bezpieczeństwa, przy czym komunikacja z użytkownikiem powinna odbywać się w języku polskim 3. Możliwość zdalnej automatycznej instalacji, konfiguracji, administrowania oraz aktualizowania systemu. 4. Dostępność bezpłatnej telefonicznej pomocy technicznej dotyczącej systemu operacyjnego świadczonej w języku polskim u producenta sprzętu komputerowego (związane z problemami współdziałania sprzętu i systemu operacyjnego) cena połączenia nie większa niż cena połączenia lokalnego. 5. Dostępność w Internecie na stronach producenta biuletynów technicznych, w tym opisów poprawek bezpieczeństwa, w języku polskim, a także telefonicznej pomocy technicznej producenta systemu operacyjnego świadczonej w języku polskim w dni robocze w godzinach od 8-19 cena połączenia nie większa niż cena połączenia lokalnego 6. System operacyjny musi mieć publicznie znany cykl życia przedstawiony przez producenta i dotycząyą rozwoju i wsparcia technicznego w szczególności w zakresie bezpieczeństwa co najmniej na 5 lat od daty zakupu 7. (rekomendowane) Możliwość dostosowania do pracy dla osób niepełnosprawnych np. słabo widzących, zgodnie z wymogami Krajowych Ram Interoperacyjności (WCAG 2.0). 8. (w szczególności dla komputerów dla ucznia w Wariancie II oraz dla komputerów nauczycielskich) System operacyjny musi pozwalać na pracę w różnych sieciach komputerowych (sieci lokalne LAN, Internet), w tym także automatycznie rozpoznawać sieci i ich ustawienia bezpieczeństwa, rozpoznawać automatycznie urządzenia peryferyjne działające w tej sieci (np. drukarki, tablice interaktywne) oraz łączyć się automatycznie z raz zdefiniowanymi sieciami. 9. (opcjonalnie) system operacyjny komputera nauczycielskiego powinien pozwalać na uruchomienie niezbędnych aplikacji i przyłączenie się do odpowiednich sieci w Systemie Informacji Oświatowej 10. (rekomendowana opcja) system operacyjny przystosowany do pracy z aplikacjami w modelu chmury obliczeniowej, w szczególności do pracy grupowej 14

15 Uzasadnienie: i synchronizacji danych (także: przechowywania kopii rezerwowych danych w chmurze obliczeniowej) Punkt 1. Konieczność wykorzystania języka polskiego dla systemu operacyjnego i innego oprogramowania instalowanego na komputerach jest oczywista, a dodatkowo wynika z ustawy o systemie oświaty. Istniejący w projekcie p.7) dotyczący dołączenia niezbędnych instrukcji i materiałów w języku polskim jest naszym zdaniem niewystarczający dla opisu systemu operacyjnego. Punkty 2-5. Celem wprowadzenia tych kryteriów są sprawy bezpieczeństwa oraz administrowania i eksploatacji systemu. Punkty 2 i 3 służą do utrzymania komputera prawidłowo przygotowanego do działania oraz przystosowania do usługi administratora. Punkt 4 i 5 mówią o wsparciu, jakie zapewniają dostawcy oferowanym w edukacji rozwiązaniom, nie tylko dla i poprzez administratora, ale także bezpośrednio dla użytkowników (nauczycieli i uczniów). Takie wymaganie zwracamy szczególnie uwagę na sprawę kosztów połączeń telefonicznych jest niezwykle ważne dla normalnego wykorzystania TIK w długoletniej praktyce. Szczególną uwagę (punkt 6) chcieliśmy zwrócić na publicznie znany cykl życia takiego produktu jak system operacyjny. Zakładając kilkuletni okres eksploatacji (tu: 5 lat) komputera z systemem operacyjnym i mając na uwadze normalną i bezpieczną pracę nauczyciela lub ucznia jest konieczne by był znany cykl życia takiego produktu, w tym w szczególności zapewnienie bezpieczeństwa informatycznego. Punkt 7 dotyczy sytuacji, w której do szkoły trafią dzieci lub też zatrudniony będzie nauczyciel z pewnym stopniem niepełnosprawności. Ideą naszej uwagi nie jest przygotowanie takiego systemu a priori, ale wybór takiego systemu, który pozwoli dostosować urządzenie do pracy z osobą niepełnosprawną. Dlatego też piszemy o możliwości dostosowania, a nie o konieczności dostosowania. Natomiast sama taka możliwość może być niezwykle istotna w celu przeciwdziałania wykluczeniu osób o pewnym stopniu niepełnosprawności. PIIT zaproponował ten punkt, jako opcjonalny, ale w naszym głębokim przekonaniu możliwość dostosowania TIK w szkole do potrzeb osób niepełnosprawnych jest niezwykle ważne i liczymy, że będzie obligatoryjne. Wymóg taki jest obecnie wprowadzany w Krajowych Ramach Interoperacyjności (rozporządzenie do ustawy o informatyzacji) dla wszystkich komputerów w administracji i chociaż nie dotyczy on komputerów wykorzystywanych w dydaktyce to warto mieć go na uwadze, jako wzorzec do opcjonalnych warunków. Punkt 8 jest niezwykle ważny dla komputerów nauczycielskich i komputerów uczniowskich w Wariancie II. Należy zakładać, że nauczyciel będzie pracował w szkole (być może niekiedy w rozdzielnych sieciach!), w domu oraz w innych sieciach komputerowych (choćby przy realizacji zadań opisanych w par. 4, także e-learningu) za każdym razem takie sieci powinny być rozpoznawane automatycznie wraz z urządzeniami przyłączonymi do tej sieci oraz ustawienia bezpieczeństwa danej sieci. Punkt 9 jest przez nas załączony ze względu na to, że w wielu przypadkach osoby posługujące się komputerem dla nauczyciela będą także użytkownikami SIO. Z tego też powodu warto by przy zakupie zwrócić uwagę na to wymaganie. Punkt 10 to propozycja mająca na celu przygotowanie komputerów dla ucznia i dla nauczyciela do modelu pracy w przyszłości. Nałożenie na nauczycieli obowiązków 15

16 (opisanych w par. 4) związanych z działaniami w międzyszkolnych sieciach współpracy, budowanie zespołów samokształceniowych oraz coraz większa dostępność Internetu dają przekonanie, że będzie do tego celu wykorzystany model chmury obliczeniowej (cloud computing). Oczywiście każdy z modeli chmury (IaaS, PaaS czy SaaS) jest tutaj możliwy, ale wskazujemy na pracę grupową i synchronizację danych pomiędzy komputererm a chmurą, a także tworzenia kopii rezerwowych najważniejszych danych w chmurze. Uwaga Uzupełnienie listy wymagań (w kontekście uwagi 10) W naszej opinii niezbędnym jest by uzupełnić warunki, jakie mają spełniać pomoce dydaktyczne o następujące punkty: 10) Wymagania dotyczące oprogramowania biurowego przenośnego komputera dla nauczyciela 1) Zintegrowany pakiet aplikacji biurowych musi zawierać, co najmniej: a. Edytor tekstów b. Arkusz kalkulacyjny c. Narzędzie do przygotowywania i prowadzenia prezentacji d. Narzędzie do zarządzania informacją prywatą (pocztą elektroniczną, kalendarzem, kontaktami i zadaniami) 2) Pełna polska wersja językowa interfejsu użytkownika, w tym także system interaktywnej pomocy w języku polskim 3) Pakiet biurowy powinien mieć system aktualizacji darmowych poprawek bezpieczeństwa, przy czym komunikacja z użytkownikiem powinna odbywać się w języku polskim 4) Dostępność w Internecie na stronach producenta biuletynów technicznych, w tym opisów poprawek bezpieczeństwa, w języku polskim, a także telefonicznej pomocy technicznej producenta pakietu biurowego świadczonej w języku polskim w dni robocze w godzinach od 8-19 cena połączenia nie większa niż cena połączenia lokalnego 5) Pakiet musi mieć publicznie znany cykl życia przedstawiony przez producenta i dotyczący rozwoju i wsparcia technicznego w szczególności w zakresie bezpieczeństwa co najmniej na 5 lat od daty zakupu 6) (opcjonalnie) Możliwość dostosowania pakietu aplikacji biurowych do pracy dla osób niepełnosprawnych np. słabo widzących, zgodnie z wymogami Krajowych Ram Interoperacyjności (WCAG 2.0). 7) Pakiet aplikacji biurowych powinien obsługiwać formaty dokumentów wymienione w Krajowych Ramach Interoperacyjności 8) (rekomendowana opcja) Pakiet aplikacji biurowych powinien prawidłowo współpracować z aplikacjami w modelu chmury obliczeniowej, w szczególności do pracy grupowej i synchronizacji danych Uzasadnienie: Punkt 1. Uważamy, że minimalny zakres aplikacji w pakiecie obejmuje wymienione programy, przy czym szczególny nacisk kładziemy na fakt zintegrowania tego produktu. Niedopuszczalne jest i niewskazane w procesie używania TIK przez nauczycieli by sposób działania poszczególnych aplikacji, a zwłaszcza interfejs użytkownika i sposób interakcji z programami był inny dla różnych składników. Punkty 2-6. Analogicznie jak dla systemu operacyjnego w wymaganiach zwracamy uwagę na sprawy pełnej polonizacji, bezpieczeństwa i obsługi pakietu. 16

17 Punkt 7. Zakładając pracę nauczycieli w zespołach samokształceniowych, w międzyszkolnych sieciach współpracy oraz wykorzystywanie pracy grupowej i e- learningu coraz większe znaczenie- wręcz krytyczne! - będzie miała interoperacyjność wymiany informacji. W chwili obecnej przy braku szczególnych uregulowań dla edukacji nie ma lepszej formuły interoperacyjności niż Krajowe Ramy Interoperacyjności, rozporządzenie do ustawy o informatyzacji. Jeśli komputery dla nauczyciela będą także wykorzystywane w dostępie i wymianie informacji w SIO to taki wymóg interoperacyjności będzie konieczny. Punkt 8. Podobnie jak dla systemu operacyjnego, z tym, że nacisk na możliwość działania pakietu z chmurą obliczeniową ze względu na zadania, jakie zostały postawione przed nauczycielami (aktualny par. 4) i konieczność pracy grupowej. Uwaga Uzupełnienie listy wymagań (w kontekście uwagi 10) W naszej opinii niezbędnym jest by uzupełnić warunki, jakie mają spełniać pomoce dydaktyczne o następujące punkty: 11) Wymagania dotyczące oprogramowania tablicy interaktywnej : 1) Oprogramowanie tablicy w języku polskim, w tym także system interaktywnej pomocy. Zlokalizowane w języku polskim, co najmniej następujące elementy: menu i pomoc. 2) Oprogramowanie tablicy powinno mieć zintegrowany system aktualizacji darmowych poprawek, przy czym komunikacja z użytkownikiem powinna odbywać się w języku polskim. 3) Dostępność w Internecie na stronach producenta biuletynów technicznych, w tym opisów poprawek bezpieczeństwa w języku polskim. 4) Oprogramowanie tablicy musi mieć publicznie znany cykl życia przedstawiony przez producenta oraz wsparcie techniczne, co najmniej na 5 lat od daty zakupu. 5) Oprogramowanie tablicy musi posiadać funkcję rozpoznawania pisma ręcznego w tym także ciągów wyrazów jak również polskich znaków diakrytycznych. 6) Bezpłatny dostęp i możliwość wymiany lekcji i prezentacji z innymi użytkownikami tablic. 7) Oprogramowanie tablicy musi umożliwiać wykorzystanie szablonów dostarczonych przez producenta do tworzenia ćwiczeń interaktywnych. 8) Oprogramowanie tablicy musi pracować na komputerach także bez podłączenia tablicy interaktywnej. Uzasadnienie: Punkt 1. Konieczność wykorzystania języka polskiego dla oprogramowania instalowanego na komputerach jest oczywista, a dodatkowo wynika z ustawy o systemie oświaty. Istniejący w projekcie p.7) dotyczący dołączenia niezbędnych instrukcji i materiałów w języku polskim jest naszym zdaniem niewystarczający dla opisu systemu operacyjnego. Punkty 2 i 3. Celem wprowadzenia tych kryteriów są sprawy bezpieczeństwa oraz administrowania i eksploatacji oprogramowania. Punkt 2 służy do utrzymania komputera prawidłowo przygotowanego do działania oraz przystosowania do usługi administratora. Punkt 3 mówi o wsparciu, jakie zapewniają dostawcy oferowanym w edukacji rozwiązaniom bezpośrednio dla użytkowników (nauczycieli i uczniów). 17

18 Punkt 4. Szczególną uwagę chcieliśmy zwrócić na publicznie znany cykl życia takiego produktu jak oprogramowanie tablicy. Zakładając kilkuletni okres eksploatacji (tu: 5 lat) komputera z oprogramowaniem tablicy i mając na uwadze normalną i bezpieczną pracę nauczyciela lub ucznia jest konieczne by był znany cykl życia takiego produktu, w tym w szczególności zapewnienie bezpieczeństwa informatycznego. Punkt 5. Tak samo jak oczywista jest konieczność wykorzystania języka polskiego dla oprogramowania instalowanego na komputerach tak samo oczywiste jest, aby oprogramowanie tablicy rozpoznawało pismo odręczne w języku polskim, w którym nanoszone będą notatki w czasie zajęć szkolnych. Brak takiej możliwości eliminuje stosowanie tablicy z lekcji języka polskiego oraz znacznie utrudnia prowadzenie zajęć lekcyjnych z innych przedmiotów prowadzonych w języku polskim. Punkt 6. Wymiana pomiędzy użytkownikami tablic interaktywnych lekcji i prezentacji- zwłaszcza poprzez stronę producenta! - jest najskuteczniejszym sposobem na stymulowanie i doskonalenie pracy z tablicą. Punkt 7. Podobnie jak wymiana pomiędzy użytkownikami gotowych lekcji i prezentacji tak samo przygotowane szablony pozwalające na przygotowanie takich materiałów stymulują i pomagają w pracy z tablicą. Szablony takie przyśpieszają proces odchodzenia od przygotowywania zajęć w formie liniowej prezentacji na pełnowartościowe lekcje interaktywne wspierające: kreatywność i innowacyjność; umiejętność rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji, krytyczne myślenie, współpraca w zespole Punkt 8. Większości przypadków przygotowanie lekcji interaktywnych odbywa się poza salą lekcyjną. W związku z tym konieczne jest, aby nauczyciel mógł pracować na oprogramowaniu tablicy bez konieczności jej podłączania. Zapewnia to także możliwość przeglądania przez uczniów materiałów z lekcji. 12. Załącznik nr 2 Uwaga Proponujemy precyzyjniejszy zapis dotyczący punktu 1), ponieważ przy zmianach technologicznych dotyczących Internetu mobilnego, jakie następują w chwili obecnej i w nadchodzącej przyszłości (np. bardzo szybkie LTE) zapis może być odczytany, jako konieczność posiadania łącza naziemnego. Dlatego też proponujemy skreślić słowo stały w punkcie 1) Uwaga Liczba przenośnych komputerów dla uczniów Jest:... (liczba komputerów przenośnych dla uczniów nie może być mniejsza od liczby uczniów uczestniczących w zajęciach lekcyjnych) Propozycja:... (liczba komputerów przenośnych powinna odpowiadać liczbie uczniów uczestniczących w zajęciach lekcyjnych) Uzasadnienie: Proponujemy nieco złagodzoną formę, ponieważ może się zdarzyć z przyczyn technicznych, że nie będzie możliwe zrealizowanie zadania w takim okresie. Z drugiej strony także liczebność uczniów w poszczególnych klasach I-III może być niższa niż w aktualnych klasie IV, więc nie ma potrzeby kupować komputery ponad miarę. 18

19 Uwaga wykreślenie (opcjonalnie w zależności od wybranego rodzaju mobilnego urządzenia mającego funkcje komputera) Zgodnie z naszą propozycją przedstawioną w Uwagach 8 i 9 konsekwentnie proponujemy wykreślenie określenia (opcjonalnie w zależności od wybranego rodzaju mobilnego urządzenia mającego funkcje komputera) ze wszystkich punktów w Załączniku nr 2 punkt 2) podpunkt a) Jednocześnie chcemy zauważyć, że pozbawianie pomocy dydaktycznej przenośny komputer dla nauczyciela czy przenośny komputer dla ucznia takich funkcjonalności jak aplikacji ochrony przed wirusami i innym szkodliwym oprogramowaniem, regulujące dostę do treści niepożądanych lub uniemożliwiające elektroniczne zarządzanie zestawem nie może być uzależnione od wyboru technologii. Rozmawiamy o bezpieczeństwie dzieci i ich danych oraz zdecydowanym ograniczeniu procesu dydaktycznego. Uwaga Liczba przenośnych komputerów dla nauczyciela Ze względu na wymianę doświadczeń, współpracę i inne procesy opisane w par 4 rekomendujemy by liczba przenośnych komputerów dla nauczyciela wynosiła, co najmniej dwa (dla szkół do 300 uczniów) lub cztery (dla szkół powyżej 300 uczniów) Dlatego proponujemy następujące brzmienie punkt 3) Jest:... posiada odpowiednio, co najmniej, jedną lub dwie sale lekcyjne z dostępem do Internetu dostosowane do potrzeb funkcjonowania zestawu mobilnych komputerów Propozycja:... posiada odpowiednio, co najmniej, jedną lub dwie sale lekcyjne z dostępem do Internetu dostosowane do potrzeb funkcjonowania zestawu mobilnych komputerów oraz co najmniej dwa przenośne komputery dla nauczycieli na każdy zestaw 13. Uwagi do Uzasadnienia Zastrzeżenie budzi (str. 9) przeznaczenie kwoty 5 milionów złotych dla Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji na realizację komponentu badawczego. Jeśli komponent badawczy zostanie uruchomiony równo z rozpoczęciem projektu (marzec 2012) to oznaczałoby wydatek ponad 330 tysięcy złotych miesięcznie przez cały okres projektu lub - ze względu na wymogi budżetowe ponad 550 tysięcy złotych miesięcznie do końca 2012 roku! Nie mając przedstawionego w Uzasadnieniu nawet zarysu planu takich badań trudno sobie wyobrazić jak efektywnie będzie można wykorzystać te środki na badania. W opinii publicznej może to być też odebrane, że przeznaczenie w czasach kryzysu aż 10% specjalnej rezerwy celowej na enigmatyczny projekt badawczy jest odebraniem pieniędzy niedoinwestowanym szkołom a trzeba zauważyć, że każdy milion złotych to, zgodnie z założeniami przyjętymi w par. 8, przynajmniej 1000 uczniów, których pozbawia się szansy na korzystanie z najnowocześniejszej technologii w szkole. Opinia dotycząca tylko tej jednej części projektu może niekorzystnie obciążać cały bardzo wartościowy projekt Cyfrowa Szkoła! 19