Spis treści 4. Blok: stan Podsystem monitoringu jakości powietrza Podsystem monitoringu wód

Transkrypt

1

2 2

3 Spis treści 4. Blok: stan Podsystem monitoringu jakości powietrza Podsystem monitoringu wód Monitoring wód powierzchniowych Monitoring wód podziemnych

4 4

5 W dniu 30 listopada 2010r. został podpisany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Aneks do wskazówek do opracowywania wojewódzkich programów PMŚ na lata Z dokumentu tego wynika, że zaistniała potrzeba aktualizacji programów Państwowego Monitoringu Środowiska na lata , głównie w części dotyczącej wód powierzchniowych, ze względu na opracowany przez KZGW w 2010 r. nowy wykaz jednolitych części wód, konieczną korektę w zakresie programów badań realizowanych w punktach celowych monitoringu operacyjnego oraz zmianę zasad lokalizacji punktów monitoringu jezior i zbiorników zaporowych (likwidacja odrębnych programów monitoringu dla dopływów i odpływów). W Aneksie zawarto także monitoring wód podziemnych, wprowadzony na wniosek Urzędu Marszałkowskiego, wokół 6 mogilników zlikwidowanych w I półroczu 2010 roku.. Aneks wprowadza również drobne zmiany mające na celu ujednolicenie i uaktualnienie informacji dotyczącej stanowisk pomiaru jakości powietrza. Szczegółowe zmiany w Programie Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na lata w zakresie monitoringu powietrza i wód przedstawiono poniżej. Wprowadzone Aneksem zmiany dla powietrza dotyczą programu pomiarowego realizowanego w ramach zadania pomiary i ocena jakości w strefach. Zmienione zostały zawartości tabel 4.1.1, 4.1.2, Tabele 4.1.1a-c zastąpiono tabelami 4.1.1a-d. Zamieniono też mapy z lokalizacją stanowisk pomiarowych Mapy do zastąpiono jedną mapą Zmiany w tekście zaznaczono pogrubioną czcionką. Szczegółowe zmiany w zakresie monitoringu wód powierzchniowych dotyczą dwóch aspektów: zmian w treści rozdziału dotyczącego monitoringu wód powierzchniowych, oraz lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych i programów badań. Zmiany te wykonano na podstawie Wskazówek do przeprowadzenia procesu weryfikacji lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu wód powierzchniowych przesłanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska pismem z dnia 10 grudnia 2010 r. Zmiany dla poszczególnych zadań zostały przedstawione wytłuszczoną czcionką w rozdziałach, których dotyczą. Natomiast zmiany w lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych oraz programów badań pociągnęły za sobą konieczność zmiany niektórych tabel oraz warstw GIS. Tabele, które uległy zmianie: rzeki: do jeziora: , , , , wody przejściowe i przybrzeżne: , , , ,

6 4. Blok stan 4.1. Podsystem monitoringu jakości powietrza Podstawa prawna Obowiązek wykonywania pomiarów i oceny jakości powietrza w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wynika z art. 88 ustawy Poś, który wraz z art i art transponuje do prawa polskiego wymagania wspólnotowe. Przywołane w tym punkcie przepisy prawne dotyczą zarówno istniejących jak też projektowanych aktów prawnych, w przekonaniu, że projektowane akty prawne w latach będą miały status obowiązujących. Należy jednak zaznaczyć, iż u podstaw wszystkich działań monitoringowych leżą ogólne kompetencje Inspekcji Ochrony Środowiska dotyczące organizowania, koordynowania i prowadzenia badań jakości środowiska oraz obserwacji i oceny jego stanu zapisane w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz.287 z późn. zm.). Podstawowe akty prawne: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) art. 26 oraz art Rozporządzenie MŚ z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 31). Rozporządzenie MŚ z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281). Rozporządzenie MŚ z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. Nr 216, poz. 1377). Rozporządzenie MŚ z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. Nr 52, poz. 310). Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). Rozporządzenie ministra Środowiska z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz. U. Nr 227, poz. 1485). Dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (dyrektywa CAFE). W związku z transpozycją dyrektywy CAFE ustawa Prawo ochrony środowiska zostanie znowelizowana, a ww. rozporządzenia wykonawcze zostaną zastąpione nowymi. Cel Celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jakości powietrza, zgodnie art. 26 ustawy Poś, jest uzyskiwanie informacji i danych dotyczących poziomów substancji w otaczającym powietrzu oraz wyników analiz i ocen w zakresie przestrzegania norm jakości powietrza na danych obszarach. Dane pozyskane w ramach podsystemu z terenu województwa zachodniopomorskiego stanowić będą podstawę do zarządzania jakością powietrza w województwie, m.in. poprzez realizowane plany i programy ochrony powietrza. Na poziomie województwa zachodniopomorskiego, w ramach podsystemu monitoringu jakości powietrza w latach będzie realizowanych 5 zadań, które zostały określone w opracowanym przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Programie monitoringu środowiska na lata Będą to następujące zadania: pomiary i ocena jakości w strefach, pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb określenia krajowego celu redukcji narażenia, monitoring tła miejskiego pod kątem WWA, pomiary chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża, wspomaganie systemu oceny jakości powietrza metodami modelowania. 6

7 Wszystkie te zadania będą kontynuacją dotychczasowych programów pomiarowych. Ze względu na konieczność przystosowania systemu pomiarów i ocen jakości powietrza do dynamicznie zmieniających się przepisów prawodawstwa unijnego, w tym wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (dyrektywa CAFE), wprowadzone zostaną zadania nowe: pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb określenia krajowego celu redukcji narażenia oraz pomiary pyłu PM2,5 w strefach województwa pod kątem prowadzenia ocen corocznych dla pyłu PM2,5. Równocześnie, na potrzeby nowych wymagań sprawozdawczych, które zostaną określone w decyzji Komisji Europejskiej do dyrektywy 2008/50/WE prowadzone będą prace nad usprawnieniem elektronicznego raportowania i przetwarzania danych o jakości powietrza w oparciu o narzędzia GIS. Zadanie: Pomiary i ocena jakości powietrza w strefach Cel Celem realizacji w latach zadania pomiary i ocena jakości powietrza w strefach jest uzyskanie dla stref województwa zachodniopomorskiego informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości powietrza i innych kryteriów oceny jakości powietrza, identyfikacja obszarów w województwie wymagających poprawy jakości powietrza, a następnie monitorowanie efektywności działań podejmowanych w ramach planów i programów ochrony powietrza na jakość powietrza na obszarach przekroczeń. Program pomiarowy W latach , w województwie zachodniopomorskim będzie utrzymany dotychczasowy system oceny jakości powietrza dla zanieczyszczeń: SO 2, NO 2, NO, NO x, O 3, PM10, C 6 H 6, CO, oraz Pb, As, Cd, Ni i benzo(a)pirenu w pyle PM10, oparty o ciągłe pomiary automatyczne, systematyczne pomiary manualne, pomiary wskaźnikowe (metoda pasywna) oraz techniki modelowania. Większość wykonywanych pomiarów stanowić będzie kontynuację z lat poprzednich. Dodatkowo od 2010 roku pomiarami w ramach systemu oceny jakości powietrza będzie objęty pył PM2,5 w Aglomeracji Szczecińskiej oraz w mieście Koszalin i w strefie zachodniopomorskiej. Na obszarach tych stref ocena wstępna wykazała stężenia PM2,5 wyższe od górnego progu oszacowania. W strefie zachodniopomorskiej ciągłe pomiary PM2,5 prowadzone będą na obszarach przekroczeń w mieście Szczecinek oraz w powiecie myśliborskim. Pierwsza ocena jakości powietrza pod kątem pyłu PM2,5 zostanie wykonana w roku 2011 za rok W systemie pomiarowym monitoringu jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim uczestniczy PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA - Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra. Funkcjonowanie w WPMŚ tej sieci koordynowane jest przez WIOŚ w Szczecinie. Stacje w Marwicach, Storkowie i Szczecinie (ul. Żółkiewskiego) posiadają analizatory oraz system gromadzenia danych spójny ze stacjami WIOŚ (XR-WKS). W latach pomiary automatyczne kontynuowane będą na 12 stacjach w województwie. 6 z tych stacji obsługiwanych jest przez WIOŚ w Szczecinie, a 6 stacji stanowi własność PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA - Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra. Zmiana spowodowana jest włączeniem do WPMŚ od 2011 roku stanowisk automatycznych SO 2, NO 2, NO x, i pyłu PM10 na nowej stacji w Szczecinku (strefa zachodniopomorska), uruchomionej przez WIOŚ w listopadzie 2010 roku - ze względu na najczęściej podawane w interwencjach mieszkańców województwa miejsce o szczególnej uciążliwości. WIOŚ w Szczecinie kontynuował będzie także pomiary prekursorów ozonu wspomagające ocenę jakości powietrza pod kątem zanieczyszczenia ozonem. Na stacji w Aglomeracji Szczecińskiej (Szczecin, ul. Piłsudskiego) wykonywane są od 2005 r. automatyczne pomiary toluenu, m,p-ksylenu i etylobenzenu towarzyszące pomiarom benzenu. Zmieniony aneksem wykaz stacji automatycznych uwzględnionych w WPMŚ dla województwa zachodniopomorskiego na lata oraz szczegółowy zakres pomiarowy przedstawiono w Tabelach 4.1.1a i 4.1.1b. Lokalizację stacji przedstawiono na Mapie

8 W latach systematyczne pomiary manualne zanieczyszczeń pyłowych prowadzone będą w sumie na 11 stacjach. W przypadku 7 z nich będą to poborniki pyłu PM10, a w 4 przypadkach poborniki pyłu PM2,5. W dwóch przypadkach, prowadzenie na stacjach równocześnie pomiarów manualnych i automatycznych pyłu PM10 umożliwi określenie współczynnika korekcyjnego PM10aut./PM10man. i będzie stanowiło udokumentowanie równoważności wykorzystywanej metody automatycznej PM10 z manualną metodą referencyjną dla PM10. Zmiana ma związek z wycofaniem przez WIOŚ z WPMŚ na lata pomiarów manualnych pyłu PM10, Cd, Ni i B(a)P na dwóch stacjach sieci lokalnej w Marwicach i w Szczecinie (ul. Żółkiewskiego), których właścicielem jest PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA - Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra. Dwie stacje pomiarowe pyłu PM2,5 w Szczecinie i w Koszalinie wykorzystane będą dla potrzeb określenia krajowego celu redukcji narażenia oraz rocznych ocen jakości powietrza dla pyłu PM2,5. Ze względu na przejęcie przez WIOŚ w Szczecinie od Państwowej Inspekcji Sanitarnej programów pomiarowych z 3 stacji manualnych PM10 w województwie, z ważnych względów organizacyjnych i ekonomicznych, programy pomiarowe wykonywane na tych stacjach w 2010 r. zostały ograniczone. Dla 2 z tych stacji - w Szczecinie i w Koszalinie zmieniona zostanie także lokalizacja z zachowaniem dotychczasowego charakteru stanowisk istniejących. W związku z dostosowaniem WPMŚ do wyników oceny pięcioletniej, od 2011 roku dodatkowo uruchomione zostaną pomiary Pb, As, Cd, Ni na jednej stacji tła miejskiego pomiarów pyłu PM10 w aglomeracji szczecińskiej, strefie miasto Koszalin i w strefie zachodniopomorskiej. Zmieniony aneksem wykaz stałych stacji manualnych, uwzględnionych w WPMŚ dla województwa zachodniopomorskiego na lata , wraz ze szczegółowym zakresem pomiarowym przedstawiono w Tabeli oraz na Mapie W latach liczba stacji pomiarów pasywnych SO2 i NO2 wykonywanych przez WIOŚ w Szczecinie wyniesie 22. Pomiary będą kontynuowane przede wszystkim na tych obszarach, na których brak jest innych pomiarów. Wykaz stanowisk pomiarów pasywnych, przewidzianych do realizacji w WPMŚ w latach przedstawiono w Tabeli 4.1.7, a ich lokalizację na Mapie Zmieniony aneksem wykaz wszystkich stanowisk pomiarowych działających w wojewódzkim systemie oceny jakości powietrza w latach dla województwa zachodniopomorskiego załączono w Tabeli Liczbę stanowisk dla poszczególnych parametrów, działających w ramach wojewódzkiego systemu oceny jakości powietrza załączono w Tabeli Gromadzenie danych Zgodnie z rozporządzeniem MŚ z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza, wyniki wszystkich pomiarów gromadzone będą w wojewódzkiej bazie danych monitoringu jakości powietrza (JPOAT) i będą przekazywane do bazy krajowej znajdującej się w GIOŚ. Oceny Na podstawie wykonywanych pomiarów i obliczeń modelowych oraz w oparciu o wskazówki GIOŚ, WIOŚ w Szczecinie w latach wykona roczne oceny jakości powietrza za 2009 r., 2010 r. i 2011 r. Roczna ocena jakości powietrza za rok 2009 zostanie wykonana w strefach określonych w rozporządzeniu MŚ z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. Nr 52, poz. 310). Oceny za lata 2010 i 2011 zostaną wykonane już dla nowych stref, określonych w ramach transpozycji do polskiego prawa dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (dyrektywa CAFE). Listę stref podlegających od 2010 r. rocznej ocenie jakości powietrza przedstawiono w Tabeli oraz na Mapie

9 poziom europejski Komisja Europejska zarządzenie ochroną powietrza i egzekwowanie wykonywania prawa UE dot. ochrony powietrza przez kraje członkowskie na poziomie europejskim Europejska Agencja Środowiska europejskie repozytorium danych dot. jakości powietrza, analiza danych o jakości powietrza w skali europejskiej poziom krajowy Minister Środowiska zarządzenie ochroną powietrza, zatwierdzanie raportu z oceny jakości powietrza dla Komisji Europejskiej Główny Urząd Statystyczny poziom wojewódzki Główny Inspektor Ochrony Środowiska koordynacja działań dotyczących pomiarów i ocen jakości powietrza, zbiorcze oceny jakości powietrza, krajowa baza danych, wypełnianie obowiązków sprawozdawczych wynikających z prawa UE Marszałek Województwa zarządzenie ochroną powietrza, opracowywanie i nadzór nad wdrażaniem planów i programów ochrony powietrza Wojewoda informowanie społeczeństwa o stanach alarmowych i przekroczeniach norm jakości powietrza IMGW dane Zarządzający danymi (podmioty gospodarcze, administracja samorządowa, GUS, WUS, Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami umiejscowiony w IOŚ) dane o ładunkach emisji zanieczyszczeń do powietrza Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska ocena jakości powietrza w strefach wraz z klasyfikacją stref pomiary jakości powietrza na stacjach monitoringu jakości powietrza należących do WIOŚ IMGW i IOŚ pomiary jakości powietrza na stacjach tła regionalnego (EMEP) Podmioty gospodarcze pomiary jakości powietrza na stacjach monitoringu Instytuty naukowobadawcze i uczelnie pomiary jakości powietrza na stacjach monitoringu należących do instytutów i uczelni ocena jakości powietrza w strefach wyniki pomiarów jakości powietrza informacja o stanach alarmowych i przekroczeniach norm jakości powietrza inne dane Rysunek Schemat przepływu informacji dotyczących jakości powietrza (źródło: GIOŚ Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata ) 9

10 Przekazywanie wyników badań Wyniki badań i rocznej oceny jakości powietrza będą wykorzystane przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego do opracowania programów ochrony powietrza w strefach wskazanych do ich wykonania oraz do monitorowania skuteczności wcześniej opracowanych programów. Schemat przepływu informacji dotyczących jakości powietrza przedstawiono na Rysunku Upowszechnianie wyników Zgodnie z Ustawą z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wszystkie dane i oceny funkcjonujące w ramach wojewódzkiego systemu monitoringu będą upowszechniane na stronie internetowej WIOŚ w Szczecinie Zgodnie z Załącznikiem Nr 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz. U. Nr 227, poz. 1485), informacje z zakresu monitoringu powietrza będą udostępniane z uwzględnieniem metod pomiarowych oraz czasu uśredniania: w sposób ciągły jeśli chodzi o aktualne surowe dane z pomiarów automatycznych funkcjonujących w systemie informatycznym WIOŚ (dynamiczna strona internetowa), w trybie miesięcznym (do końca następnego miesiąca), jeśli chodzi o wyniki pomiarów manualnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 o czasie uśredniania 24 godziny, w terminie 1 miesiąca wynik maksymalnej dobowej średniej kroczącej 8-godzinnej za stężeń tlenku węgla i ozonu, w trybie rocznym (do 31 marca kolejnego roku) jeśli chodzi o wyniki pomiarów manualnych z rocznym czasem uśredniania: Pb(PM10), As(PM10), Cd(PM10), Ni(PM10), BaP(PM10)) oraz pomiarów pasywnych SO 2 i NO 2, w formie rocznych ocen jakości powietrza oraz klasyfikacji stref dla województwa zachodniopomorskiego. W zależności od potrzeb użytkowników (powiaty, gminy, szkoły, uczelnie, itd.) tworzone będą raporty cząstkowe dotyczące jakości powietrza na danym obszarze. Na wniosek zainteresowanych, podobnie jak w latach poprzednich wydawane będą informacje dotyczące określania tła zanieczyszczeń powietrza na danym obszarze, a także opinie ekologiczne dla tzw. zielonych szkół. Zadanie: Pomiary stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 dla potrzeb określenia krajowego celu redukcji narażenia Podstawa prawna Obowiązek pomiarów pyłu PM2,5 dla potrzeb wyznaczenia wskaźnika średniego narażenia 1 wynika z art. 15 ust. 3 oraz załącznika XIV sekcja A dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152 z , str.1), transpozycja w toku. Cel Celem zadania jest wyznaczenie wskaźnika średniego narażenia i na tej podstawie ustalenie krajowego celu redukcji narażenia na pył PM2,5. W latach na stacjach monitoringu w kraju, zlokalizowanych na obszarach tła miejskiego w aglomeracjach i miastach powyżej mieszkańców na terenie całego kraju będą prowadzone pomiary pyłu PM2,5 dla potrzeb wyznaczenia, a następnie monitorowania wskaźnika średniego narażenia. Pomiary te będą prowadzone przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska. 1 Wskaźnik Średniego Narażenia (AEI Average Exposure Indicator) oznacza średni poziom substancji w powietrzu określony na podstawie pomiarów przeprowadzonych w obszarach tła miejskiego na całym terytorium państwa członkowskiego, odzwierciedlający narażenie ludności na działanie zanieczyszczeń. 10

11 Program pomiarowy Od roku 2011 r. w oparciu o wyniki pomiarów GIOŚ będzie obliczał wartość roczną wskaźnika średniego narażenia na pył PM2,5. W 2012 roku na podstawie rocznych wartości wskaźnika GIOŚ wyznaczy wartość wskaźnika średniego narażenia na pył PM2,5, a następnie na jego podstawie zostanie prawnie określony krajowy cel redukcji narażenia. W ramach tego zadania, w województwie zachodniopomorskim pomiary pyłu PM2,5 prowadzone będą od 2010 r. na dwóch stacjach: w Aglomeracji Szczecińskiej na stanowisku tła miejskiego w Szczecinie ul. Andrzejewskiego, w mieście Koszalin (liczba ludności 107,4 tys.) stacja tła miejskiego na ul. Spasowskiego 2f. Równocześnie oba stanowiska zlokalizowane w województwie zachodniopomorskim (w Szczecinie i w Koszalinie) będą wykorzystywane przez WIOŚ na potrzeby rocznych ocen jakości powietrza w województwie pod kątem kryteriów określonych dla pyłu PM2,5 w transponowanej do polskiego prawa dyrektywie CAFE. Szczegóły dotyczące stanowisk pomiarowych zawarte są w Tabeli Gromadzenie danych i przekazywanie wyników badań Dane z tych stacji będą gromadzone w wojewódzkiej bazie danych monitoringu jakości powietrza (JPOAT) i będą przekazywane do bazy krajowej znajdującej się w GIOŚ. Zadanie: Monitoring tła miejskiego pod kątem WWA Obowiązek pomiarów składu pyłu pod kątem zawartości WWA wynika z art. 4 ust. 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu (Dz. Urz. WE L 23 z , str.3) transponowanego rozporządzeniem MŚ z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 31). W województwie zachodniopomorskim w latach towarzyszące pomiarom benzo(a)pirenu, pomiary składu pyłu pod kątem WWA (benzo(a)antracen, benzo(b)fluoranten, benzo(j)fluoranten, bezo(k)fluoranten, indeno(1,2,3-cd)piren, dibenzo(a,h)antracen) były prowadzone w Aglomeracji Szczecińskiej na stacji komunikacyjnej (ul. Piłsudskiego) i na stacji tła miejskiego obsługiwanej przez WSSE. Od roku 2010 takie pomiary na stacji tła miejskiego prowadzone będą przez WIOŚ w Szczecinie w Aglomeracji Szczecińskiej (ul. Andrzejewskiego). Równocześnie WIOŚ zaprzestanie wykonywania takich pomiarów na stacji komunikacyjnej (Szczecin, ul. Piłsudskiego). Szczegóły dotyczące stanowisk pomiarowych przedstawiono w Tabeli Dane ze stacji będą gromadzone w wojewódzkiej bazie danych monitoringu jakości powietrza i będą przekazywane do bazy krajowej w GIOŚ. Zadanie: Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża Celem realizacji zadania jest dostarczenie danych o ładunkach substancji zakwaszających, biogenów oraz metali ciężkich deponowanych do podłoża wraz z opadem atmosferycznym. Dane te umożliwiają śledzenie trendów i tym samym ocenę skuteczności programów redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza; ponadto mogą być wykorzystywane do bilansowania związków eutrofizujących w ramach ochrony wód przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z rolnictwa. Do wykonywania tego zadania brak jest specyficznych regulacji prawnych. W latach , w województwie zachodniopomorskim monitoring chemizmu opadów będzie kontynuowany według dotychczasowego programu, jako zadanie krajowe z udziałem Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie. Na obszarze województwa znajduje się 13 stacji opadowych i 1 stacja pomiarowa chemizmu opadów zlokalizowana w Świnoujściu. Stacje są obsługiwane przez IMGW we Wrocławiu. Opad atmosferyczny mokry (woda opadowa) zbierany jest w sposób ciągły i analizowany w cyklach miesięcznych. Analizy składu fizykochemicznego opadów wykonywane są przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie. 11

12 W miesięcznych próbach oznaczane są: odczyn, chlorki, siarczany, przewodność, azot amonowy, azot azotanowy, azot azotynowy, azot Kjeldahla, azot ogólny, fosfor ogólny, magnez, wapń, żelazo ogólne, mangan, sód, potas, cynk, chrom, kadm, nikiel, miedź i ołów. Szacowanie miesięcznych i rocznych depozycji oraz ocenę w powiązaniu z wrażliwością receptorów (gleb, ekosystemów glebowo-leśnych, wód powierzchniowych) będzie wykonywał wrocławski oddział IMGW, sprawujący merytoryczny nadzór nad realizacją programu. Ocena badań wód opadowych dokonywana jest przez IMGW we Wrocławiu. WIOŚ w Szczecinie otrzymuje roczne zestawienia wyników pomiarów stężeń oraz wyniki obliczeń depozycji dla województwa zachodniopomorskiego. WIOŚ udostępniał będzie wyżej wymienione dane w ramach wniosku o udostępnienie informacji. Zadanie : Wspomaganie systemu oceny jakości powietrza metodami modelowania Celem zadania jest wzmocnienie systemu rocznych ocen jakości powietrza metodami modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym zgodnie z wymaganiami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152 z , str.1). W latach obliczenia takie będą stanowiły w dalszym ciągu istotny element w systemie oceny jakości powietrza. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie kontynuował będzie prace związane z obliczeniami modelowymi, w oparciu o wymaganą inwentaryzację emisji. Obliczenia te zostaną wykorzystane do wykonania rocznych ocen jakości powietrza za lata: 2010, 2011, 2012 oraz do weryfikacji oceny wstępnej. Ten element oceny będzie w szczególności przydatny do oceny jakości powietrza dla tzw. dużej strefy (obszar województwa poza Aglomeracją Szczecińską i miastem Koszalin) dla której jest mało danych pomiarowych. Uzyskany w wyniku obliczeń modelowych przestrzenny rozkład stężeń zanieczyszczeń objętych ocenami pozwoli na wskazanie obszarów najbardziej narażonych na przekroczenia poziomów dopuszczalnych i innych kryteriów oceny. Do realizacji tego zadania w latach WIOŚ w Szczecinie wykorzysta informacji o źródłach i ładunkach substancji pozyskiwane w ramach zadania określonego w bloku presje. Obliczenia modelowe wykonywane będą przy użyciu modelu Calmet Calpuff dla obowiązującego w danym roku podziału województwa zachodniopomorskiego na strefy. Obliczenia przeprowadzone zostaną dla substancji obowiązkowych do oceny: SO2, NO2, NOx, CO, benzen, pył PM10, PM2.5 oraz Pb, As, Cd, Ni, B(a)P w PM10 z uwzględnieniem przemian chemicznych. Dane meteorologiczne pozyskiwane będą z modelu WRF (The Weather Research and Forecasting), który jest mezoskalowym modelem meteorologicznym zaprojektowanym do symulacji i prognozowania cyrkulacji atmosferycznej. Modelowanie będzie prowadzone w następujących siatkach obliczeniowych: 5 x 5 km dla obszaru województwa zachodniopomorskiego, 1 x 1 km dla Aglomeracji Szczecińskiej oraz 500 x 500 m dla miasta Koszalin. Wizualizacja informacji emisyjnej i imisyjnej, z uwzględnieniem udziału poszczególnych typów zanieczyszczeń w strefach województwa zachodniopomorskiego będzie przedstawiona z wykorzystaniem narzędzi GIS. Stosowany model podlegał będzie weryfikacji w oparciu o pomiary automatyczne, pasywne i manualne. 12

13 Tabela 4.1.1a. Monitoring jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim przewidziany do realizacji w latach pomiary automatyczne WIOŚ Lp. Nazwa strefy/aglomeracji Lokalizacja stacji automatycznej Zakres pomiarowy Cel pomiarów 1 Szczecin, ul. Andrzejewskiego SO 2, NO, NO 2, NO x, PM10, O 3, PM2,5, parametry meteorologiczne Pomiary tła miejskiego lokalizacja w prawobrzeżnej części Szczecina. 2 aglomeracja szczecińska Szczecin, ul. Piłsudskiego strefa miasto Koszalin strefa zachodniopomorska Szczecin, ul. Łączna Koszalin, ul. Armii Krajowej miejscowość Widuchowa (powiat gryfiński), Bulwary Rybackie Szczecinek, ul. Przemysłowa SO 2, NO, NO 2, NO x, CO, benzen, toluen, m,pksylen, etylobenzen, pył PM2,5; parametry meteorologiczne SO 2, NO, NO 2, NO x, CO, pył PM10, parametry meteorologiczne SO 2, NO, NO 2, NOx, parametry meteorologiczne SO 2, NO, NO 2, NO x, O 3 parametry meteorologiczne SO 2, NO, NO 2, NO x, PM10, NH 3, parametry meteorologiczne Pomiary na stacji komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza. Pomiary jakości powietrza dla północnej części Szczecina, na granicy z Policami. Lokalizacja w obszarze wpływu transportu samochodowego na jakość powietrza w mieście Koszalin. Stanowiska pozamiejskie. Pomiary tła regionalnego oraz źródło informacji o napływie zanieczyszczeń z obszaru Niemiec. Stacja uwzględniana w ocenie dla celu ochrona roślin. Stanowiska uruchomione w listopadzie 2010 r. przewidziane do oceny wpływu Zakładów Grupy Krono na jakość powietrza w Szczecinku. Tabela b. Monitoring jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim przewidziany do realizacji w latach pomiary automatyczne w sieci lokalnej PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. - Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra pomiary koordynowane przez WIOŚ w Szczecinie Lp. Nazwa strefy/aglomeracji Lokalizacja stacji Zakres pomiarowy Uwagi 1 aglomeracja szczecińska Szczecin, SO 2, NO, NO 2, NO x, CO, Pomiary w rejonie spodziewanych maksymalnych stężeń ul. Żółkiewskiego pył PM10, parametry meteorologiczne w aglomeracji. 2 miejscowość Marwice, powiat SO 2, O 3, NO, NO 2, NO x, pył PM10, parametry Pomiary w rejonie oddziaływania transgranicznego gryfiński meteorologiczne z Niemcami i wpływu El. Dolna Odra na jakość powietrza. 3 miejscowość Gryfino, powiat Stacja w sieci lokalnej oddziaływanie El. Dolna Odra na pył zawieszony PM10 gryfiński jakość powietrza w Gryfinie miejscowość Stoki k/chojny, Stacja w sieci lokalnej oddziaływanie El. Dolna Odra na 4 pył zawieszony PM10 powiat gryfiński płd. zach. część województwa strefa zachodniopomorska Stacja w sieci lokalnej oddziaływanie El. Dolna Odra na miejscowość Storkowo, powiat SO 5 2, O 3, NO, NO 2, NO x, parametry dalekie odległości. Wykorzystywana w ocenie dla strefy szczecinecki meteorologiczne 6 miejscowość Lipnik k/stargardu Szczecińskiego, powiat stargarsdzki pył zawieszony PM10 zachodniopomorskiej pod kątem ochrony roślin. Stacja w sieci lokalnej oddziaływanie El. Dolna Odra na obszar wokół jez. Miedwie (zbiornik wody pitnej dla Szczecina)

14 Tabela 4.1.1c. Monitoring jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim przewidziany do realizacji w latach Pomiary manualne zanieczyszczeń pyłowych wykonywane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Lp. 1 Nazwa strefy/aglomeracji aglomeracja szczecińska Lokalizacja stacji Szczecin, ul. Andrzejewskiego Tryb prowadzenia pomiarów/czas uśredniania stężeń pył PM2,5 codziennie/24h 2 pył PM10 codziennie/24h 3 Szczecin, ul. Piłsudskiego As w PM10 Cd w PM10 Ni w PM10 Pb w PM10 1 raz w tygodniu w sposób losowy równomiernie w ciągu roku/24h Uwagi 365 pomiarów w roku Stanowisko wykorzystywane do obliczenia wskaźnika średniego narażenia PM2,5 i do ocen rocznych 365 pomiarów w roku Pomiary posłużą do określenia równoważności pomiarów automatycznych z metodyką referencyjną. program pomiarowy mniej intensywny 52 pomiary w roku dla każdej substancji B(a)P w PM10 1 raz na 3 dni/24h program pomiarowy intensywny 121 pomiarów w roku pomiary składu pyłu pod kątem WWA: benzo(a)antracen, benzo(b)fluoranten, benzo(j)fluoranten, benzo(k)fluoranten, indeno(1,2,3-cd)piren, dibenzo(a,h)antracen 1 raz w tygodniu w sposób losowy równomiernie w ciągu roku/24h 52 pomiary w roku pył PM10 codziennie/24h 365 pomiarów w roku B(a)P w PM10 1 raz na 3 dni/24h program pomiarowy intensywny 121 pomiarów w roku 4 Szczecin, ul. Łączna pył PM10 codziennie/24h 365 pomiarów w roku 5 strefa miasto Koszalin Koszalin, ul. Spasowskiego pył PM10 codziennie/24h 365 pomiarów w roku As w PM10 Cd w PM10 Ni w PM10 Pb w PM10 1 raz w tygodniu w sposób losowy równomiernie w ciągu roku/24h program pomiarowy mniej intensywny 52 pomiary w roku dla każdej substancji B(a)P w PM10 1 raz na 3 dni/24h program pomiarowy intensywny 121 pomiarów w roku 6 Pył PM2,5 codziennie/24h 365 pomiarów w roku Stanowisko wykorzystywane do obliczenia wskaźnika średniego narażenia PM2,5 i do ocen rocznych

15 Lp. Nazwa strefy/aglomeracji Lokalizacja stacji Tryb prowadzenia pomiarów/czas uśredniania stężeń Uwagi pył PM10 codziennie/24h 365 pomiarów w roku 7 miejscowość Widuchowa (powiat gryfiński), Bulwary Rybackie As w PM10 Cd w PM10 Ni w PM10 Pb w PM10 1 raz w tygodniu w sposób losowy równomiernie w ciągu roku/24h program pomiarowy mniej intensywny 52 pomiary w roku dla każdej substancji B(a)P w PM10 1 raz na 3 dni/24h program pomiarowy intensywny 121 pomiarów w roku 8 Szczecinek, ul. Artyleryjska pył PM10 codziennie/24h 365 pomiarów w roku B(a)P w PM10 1 raz na 3 dni/24h program pomiarowy intensywny 121 pomiarów w roku 9 strefa zachodniopomorska Szczecinek, ul. 1 Maja pył PM10 codziennie/24h 365 pomiarów w roku As w PM10 Cd w PM10 Ni w PM10 Pb w PM10 1 raz w tygodniu w sposób losowy równomiernie w ciągu roku/24h program pomiarowy mniej intensywny 52 pomiary w roku dla każdej substancji B(a)P w PM10 1 raz na 3 dni/24h program pomiarowy intensywny 121 pomiarów w roku Szczecinek, ul. Przemysłowa Myślibórz, ul. Za Bramką Pył PM2,5 Formaldehyd Pył PM2,5 codziennie/24h 1 raz w tygodniu w sposób losowy równomiernie w ciągu roku/24h codziennie/24h 365 pomiarów w roku. Wyniki pomiarów wykorzystywane w ocenie rocznej dla strefy zachodniopomorskiej. 52 pomiary w roku. Pobór prób w kontenerze stacji automatycznej 365 pomiarów w roku. Wyniki pomiarów wykorzystywane w ocenie rocznej dla strefy zachodniopomorskiej

16 Tabela 4.1.1d. Województwo zachodniopomorskie - lokalizacja punktów pomiarowych metody pasywnej dla SO 2, NO 2 ujętych w programie monitoringu powietrza na lata Lp. Nazwa strefy strefa zachodniopomorska Obszar strefy Lokalizacja stanowiska Ilość pomiarów w roku SO 2 NO 2 powiat choszczeński Choszczno, ul. Grunwaldzka powiat goleniowski Nowogard, ul. Kościelna Rewal, ul. Rybacka powiat gryficki 4 Trzebiatów, ul. Kamieniecka Kamień Pomorski, ul. J. Kilińskiego powiat kamieński 6 Międzyzdroje, Biała Góra - WPN powiat gryfiński Gryfino, ul. Energetyków powiat łobeski Łobez, ul. E. Orzeszkowej powiat myśliborski Barlinek, ul. Żabia powiat policki Police, ul. 26 Kwietnia powiat pyrzycki Bielice Lipnik k/stargardu powiat stargardzki 13 Stargard Szczeciński, ul. Kramarska powiat kołobrzeski Kołobrzeg, ul. Słowackiego powiat szczecinecki Szczecinek, ul. Lwowska-Grunwaldzka powiat białogardzki Białogard, ul. Lelewela powiat świdwiński Połczyn Zdrój, ul. Nowa (uzdr.) powiat drawski Kalisz Pomorski, ul. Kwiatowa powiat wałecki Wałcz, ul. Orla powiat koszaliński Sianów, ul. Koszalińska powiat sławieński Darłowo, ul. Królowej Jadwigi Świnoujście Świnoujście, ul. Żeromskiego (uzdr.)

17 Tabela Wykaz stanowisk działających w wojewódzkim systemie oceny jakości powietrza w latach i stanowisk uzupełniających województwo zachodniopomorskie Lp. Kod krajowy stanowiska Wskaźnik Czas uśredn. Strefy Nazwa stanowiska Typ pomiaru Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne stanowiska Stanowisko w WPMŚ [tak/nie] Kod długość szerokość Nazwa strefy strefy ZpBialBialogardPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 BiałogardP pasywny WIOŚ 15º 59' 40,60'' 53 59' 55,33'' tak tak tak nie 2 ZpBialBialogardPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 BiałogardP pasywny WIOŚ 15 59' 40,60'' 53 59' 55,33'' tak tak tak nie 3 ZpChoszChoszcznoPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 ChoszcznoP pasywny WIOŚ 15 25' 39,3'' 53 09' 58,3'' tak tak tak nie 4 ZpChoszChoszcznoPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 ChoszcznoP pasywny WIOŚ 15 25' 39,3'' 53 09' 58,3'' tak tak tak nie 5 ZpDrawKaliszPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Kalisz_PomorskiP pasywny WIOŚ 15 53' 46,32'' 53 17' 24,06'' tak tak tak nie 6 ZpDrawKaliszPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Kalisz_PomorskiP pasywny WIOŚ 15 53' 46,32'' 53 17' 24,06'' tak tak tak nie 7 ZpGolNowogardPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 NowogardP pasywny WIOŚ 15 07' 00,3'' 53 40' 19,75'' tak tak tak nie 8 ZpGolNowogardPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 NowogardP pasywny WIOŚ 15 07' 00,3'' 53 40' 19,75'' tak tak tak nie 9 ZpGrcRewalPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 RewalP pasywny WIOŚ 15 00' 53,1'' 54 04' 46,3'' tak tak tak nie 10 ZpGrcRewalPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 RewalP pasywny WIOŚ 15 00' 53,1'' 54 04' 46,3'' tak tak tak nie 11 ZpGrcTrzebiatowPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 TrzebiatówP pasywny WIOŚ 15 15' 27,6'' 54 03' 20,4'' tak tak tak nie 12 ZpGrcTrzebiatowPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 TrzebiatówP pasywny WIOŚ 15 15' 27,6'' 54 03' 20,4'' tak tak tak nie 13 ZpGryfGryfinoDO PM10 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Gryfino automatyczny Zakład przemysłowy 14 29' 37.49" 53 14'54.48" tak tak tak nie 14 ZpGryfGryfinoPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 GryfinoP pasywny WIOŚ 14 29' 03.00'' 53 15' 10.00'' tak tak tak nie 15 ZpGryfGryfinoPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 GryfinoP pasywny WIOŚ 14 29' 03.00'' 53 15' 10.00'' tak tak tak nie 16 ZpGryfMarwiceDO SO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice automatyczny Zakład przemysłowy 14 24' 50.40" 53 9'54.47" tak tak tak nie 17 ZpGryfMarwiceDO NO 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice automatyczny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" tak tak tak nie 18 ZpGryfMarwiceDO NO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice automatyczny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" tak tak tak nie 19 ZpGryfMarwiceDO NOx 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice automatyczny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" tak tak tak nie 20 ZpGryfMarwiceDO PM10 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice automatyczny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" tak tak tak nie 21 ZpGryfMarwiceDO O3 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice automatyczny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" tak tak tak nie 22 ZpGryfMarwiceDO 1) PM10 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice manualny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" nie nie nie nie 23 ZpGryfMarwiceDO 1) Cd(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice manualny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" nie nie nie nie 24 ZpGryfMarwiceDO 1) Ni(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice manualny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" nie nie nie nie 25 ZpGryfMarwiceDO 1) Pb(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice manualny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" nie nie nie nie 26 ZpGryfMarwiceDO 1) BaP(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Marwice manualny Zakład przemysłowy 14 24'50.40" 53 9'54.47" nie nie nie nie 27 ZpGryfStokiDO PM10 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Stoki automatyczny Zakład przemysłowy 14 20'31.78" 52 56'48.66" tak tak tak nie 28 ZpGryfWiduchowa003 NO 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa automatyczny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' tak tak tak nie 29 ZpGryfWiduchowa003 NO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa automatyczny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' tak tak tak nie 30 ZpGryfWiduchowa003 NOx 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa automatyczny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' tak tak tak nie 31 ZpGryfWiduchowa003 SO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa automatyczny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' tak tak tak nie 32 ZpGryfWiduchowa003 O3 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa automatyczny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' tak tak tak nie 33 ZpGryfWiduchowa003 PM10 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa manualny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' tak tak tak nie 34 ZpGryfWiduchowa003 BaP(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa manualny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' tak tak tak nie 35 ZpGryfWiduchowa003 2) As(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa manualny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' nie tak tak tak 36 ZpGryfWiduchowa003 2) Cd(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa manualny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' nie tak tak tak 37 ZpGryfWiduchowa003 2) Ni(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa manualny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' nie tak tak tak 38 ZpGryfWiduchowa003 2) Pb(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Widuchowa manualny WIOŚ 14 22' 55,81'' 53 07' 20,27'' nie tak tak tak 39 ZpKamKamienPPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Kamień PomorskiP pasywny WIOŚ 14 46' 00,3'' 53 58' 04,5'' tak tak tak nie 40 ZpKamKamienPPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Kamień PomorskiP pasywny WIOŚ 14 46' 00,3'' 53 58' 04,5'' tak tak tak nie 41 ZpKamWPNPas 3) NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Biała GóraP pasywny WIOŚ 14 28'48,97" 53 56'43,37" tak tak tak nie 42 ZpKamWPNPas 3) SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Biała GóraP pasywny WIOŚ 14 28'48,97" 53 56'43,37" tak tak tak nie 43 ZpKolKolobrzegPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 KołobrzegP pasywny WIOŚ 15 33' 50,15'' 54 11' 04,89'' tak tak tak nie Stanowisko WPMŚ, które zostanie uruchomione w roku 2011 [tak/nie]

18 Lp. Kod krajowy stanowiska Wskaźnik Czas uśredn. Strefy Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stanowiska Typ pomiaru Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne stanowiska Stanowisko w WPMŚ [tak/nie] długość szerokość ZpKolKolobrzegPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 KołobrzegP pasywny WIOŚ 15 33' 50,15'' 54 11' 04,89'' tak tak tak nie 45 ZpKoszalin005 NO 1-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_ArmiiKrajowej automatyczny WIOŚ 16 10' 21,16'' 54 11' 38,35'' tak tak tak nie 46 ZpKoszalin005 NO2 1-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_ArmiiKrajowej automatyczny WIOŚ 16 10' 21,16'' 54 11' 38,35'' tak tak tak nie 47 ZpKoszalin005 NOx 1-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_ArmiiKrajowej automatyczny WIOŚ 16 10' 21,16'' 54 11' 38,35'' tak tak tak nie 48 ZpKoszalin005 SO2 1-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_ArmiiKrajowej automatyczny WIOŚ 16 10' 21,16'' 54 11' 38,35'' tak tak tak nie 49 ZpKoszalin006 PM2,5 24-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_Spasowskiego manualny WIOŚ 16 11' 35,17'' 54 12' 25,38'' tak tak tak nie 50 ZpKoszalin006 PM10 24-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_Spasowskiego manualny WIOŚ 16 11' 35,17'' 54 12' 25,38'' tak tak tak nie 51 ZpKoszalin006 BaP(PM10) 24-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_Spasowskiego manualny WIOŚ 16 11' 35,17'' 54 12' 25,38'' tak tak tak nie 52 ZpKoszalin006 2) As(PM10) 24-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_Spasowskiego manualny WIOŚ 16 11' 35,17'' 54 12' 25,38'' nie tak tak tak 53 ZpKoszalin006 2) Cd(PM10) 24-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_Spasowskiego manualny WIOŚ 16 11' 35,17'' 54 12' 25,38'' nie tak tak tak 54 ZpKoszalin006 2) Ni(PM10) 24-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_Spasowskiego manualny WIOŚ 16 11' 35,17'' 54 12' 25,38'' nie tak tak tak 55 ZpKoszalin006 2) Pb(PM10) 24-godzinny miasto Koszalin PL.3202 Koszalin_Spasowskiego manualny WIOŚ 16 11' 35,17'' 54 12' 25,38'' nie tak tak tak 56 ZpKoszSianowPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 SianówP pasywny WIOŚ 16 17' 17,04'' 54 13' 23,74'' tak tak tak nie 57 ZpKoszSianowPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 SianówP pasywny WIOŚ 16 17' 17,04'' 54 13' 23,74'' tak tak tak nie 58 ZpLobLobezPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 ŁobezP pasywny WIOŚ 15 36' 52,0'' 53 38' 07,0'' tak tak tak nie 59 ZpLobLobezPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 ŁobezP pasywny WIOŚ 15 36' 52,0'' 53 38' 07,0'' tak tak tak nie 60 ZpMysBarlinekPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 BarlinekP pasywny WIOŚ 15 12' 10,9'' 52 59' 28,2'' tak tak tak nie 61 ZpMysBarlinekPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 BarlinekP pasywny WIOŚ 15 12' 10,9'' 52 59' 28,2'' tak tak tak nie 62 ZpMysMysliborz007 PM2,5 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Myślibórz_ZaBramką manualny WIOŚ 14 51' 45,21'' 52 55' 34,28'' tak tak tak nie 63 ZpPolPolicePas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 PoliceP pasywny WIOŚ 14 32' 22,33'' 53 32' 22,02'' tak tak tak nie 64 ZpPolPolicePas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 PoliceP pasywny WIOŚ 14 32' 22,33'' 53 32' 22,02'' tak tak tak nie 65 ZpPyrzBielicePas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 BieliceP pasywny WIOŚ 14 43' 51,3'' 53 11' 58,8'' tak tak tak nie 66 ZpPyrzBielicePas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 BieliceP pasywny WIOŚ 14 43' 51,3'' 53 11' 58,8'' tak tak tak nie 67 ZpSlawDarlowoPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 DarłowoP pasywny WIOŚ 16 24' 44,23'' 54 25' 20,95'' tak tak tak nie 68 ZpSlawDarlowoPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 DarłowoP pasywny WIOŚ 16 24' 44,23'' 54 25' 20,95'' tak tak tak nie 69 ZpStarLipnikDO PM10 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Lipnik automatyczny Zakład przemysłowy 14 57'50.08" 53 20'29.53" tak tak tak nie 70 ZpStarLipnikPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 LipnikP pasywny WIOŚ 14 57' 50,2'' 53 20' 29,3'' tak tak tak nie 71 ZpStarLipnikPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 LipnikP pasywny WIOŚ 14 57' 50,2'' 53 20' 29,3'' tak tak tak nie 72 ZpStarStarSz-9Pas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Stargard _KramarskaP pasywny WIOŚ 15 02' 48,44'' 53 20' 15,7'' tak tak tak nie 73 ZpStarStarSz-9Pas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Stargard _KramarskaP pasywny WIOŚ 15 02' 48,44'' 53 20' 15,7'' tak tak tak nie 74 ZpSwidPolczynZdPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Połczyn_ZdrójP pasywny WIOŚ 16 05' 57,92'' 53 45' 42,10'' tak tak tak nie 75 ZpSwidPolczynZdPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 Połczyn_ZdrójP pasywny WIOŚ 16 05' 57,92'' 53 45' 42,10'' tak tak tak nie 76 ZpSwinoujsciePas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 ŚwinoujścieP pasywny WIOŚ 14 14' 24,13'' 53 55' 19,14'' tak tak tak nie 77 ZpSwinoujsciePas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 ŚwinoujścieP pasywny WIOŚ 14 14' 24,13'' 53 55' 19,14'' tak tak tak nie 78 ZpSzcStorkowoDO SO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Storkowo automatyczny Zakład przemysłowy 16 29'50.76" 53 46'44.78" tak tak tak nie 79 ZpSzcStorkowoDO NO 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Storkowo automatyczny Zakład przemysłowy 16 29'50.76" 53 46'44.78" tak tak tak nie 80 ZpSzcStorkowoDO NO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Storkowo automatyczny Zakład przemysłowy 16 29'50.76" 53 46'44.78" tak tak tak nie 81 ZpSzcStorkowoDO NOx 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Storkowo automatyczny Zakład przemysłowy 16 29'50.76" 53 46'44.78" tak tak tak nie 82 ZpSzcStorkowoDO O3 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Storkowo automatyczny Zakład przemysłowy 16 29'50.76" 53 46'44.78" tak tak tak nie 83 ZpSzcSzczecinek008 BaP(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_1Maja manualny WIOŚ 16 41' 32,15'' 53 42' 43,55'' tak tak tak nie 84 ZpSzcSzczecinek008 PM10 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_1Maja manualny WIOŚ 16 41' 32,15'' 53 42' 43,55'' tak tak tak nie 85 ZpSzcSzczecinek008 PM2,5 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_1Maja manualny WIOŚ 16 41' 32,15'' 53 42' 43,55'' tak tak tak nie 86 ZpSzcSzczecinek008 4) Cd(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_1Maja manualny WIOŚ 16 41' 32,15'' 53 42' 43,55'' tak tak tak nie 87 ZpSzcSzczecinek008 4) Ni(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_1Maja manualny WIOŚ 16 41' 32,15'' 53 42' 43,55'' tak tak tak nie 88 ZpSzcSzczecinek008 4) Pb(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_1Maja manualny WIOŚ 16 41' 32,15'' 53 42' 43,55'' tak tak tak nie 89 ZpSzcSzczecinek008 2) As(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_1Maja manualny WIOŚ 16 41' 32,15'' 53 42' 43,55'' nie tak tak tak Stanowisko WPMŚ, które zostanie uruchomione w roku 2011 [tak/nie]

19 Lp. Kod krajowy stanowiska Wskaźnik Czas uśredn. Strefy Nazwa stanowiska Typ pomiaru Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne stanowiska Stanowisko w WPMŚ [tak/nie] Kod długość szerokość Nazwa strefy strefy ZpSzcSzczecinek009 6) BaP(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Artyleryjska manualny WIOŚ 16 42' 25,45'' 53 42' 7,12'' tak tak tak nie 91 ZpSzcSzczecinek009 6) PM10 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Artyleryjska manualny WIOŚ 16 42' 25,45'' 53 42' 7,12'' tak tak tak nie 92 ZpSzcSzczecinek009 6), 5) Cd(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Artyleryjska manualny WIOŚ 16 42' 25,45'' 53 42' 7,12'' tak nie nie nie 93 ZpSzcSzczecinek009 6), 5) Ni(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Artyleryjska manualny WIOŚ 16 42' 25,45'' 53 42' 7,12'' tak nie nie nie 94 ZpSzcSzczecinek009 6), 5) Pb(PM10) 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Artyleryjska manualny WIOŚ 16 42' 25,45'' 53 42' 7,12'' tak nie nie nie 95 ZpSzcSzczecinekPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 SzczecinekP pasywny WIOŚ 16 39' 51,4'' 53 43' 1,46'' tak tak tak nie 96 ZpSzcSzczecinekPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 SzczecinekP pasywny WIOŚ 16 39' 51,4'' 53 43' 1,46'' tak tak tak nie 97 ZpSzcSzczecinek010 7) NO 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Przemysłowa automatyczny WIOŚ 16 42'16,46" 53 41'56,04" nie tak tak nie 98 ZpSzcSzczecinek010 7) NO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Przemysłowa automatyczny WIOŚ 16 42'16,46" 53 41'56,04" nie tak tak nie 99 ZpSzcSzczecinek010 7) NOx 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Przemysłowa automatyczny WIOŚ 16 42'16,46" 53 41'56,04" nie tak tak nie 100 ZpSzcSzczecinek010 7) SO2 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Przemysłowa automatyczny WIOŚ 16 42'16,46" 53 41'56,04" nie tak tak nie 101 ZpSzcSzczecinek010 7) PM10 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Przemysłowa automatyczny WIOŚ 16 42'16,46" 53 41'56,04" nie tak tak nie 102 ZpSzcSzczecinek010 8) NH3 1-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Przemysłowa automatyczny WIOŚ 16 42'16,46" 53 41'56,04" nie tak tak tak 103 ZpSzcSzczecinek010 8) Formaldehyd 24-godzinny strefa zachodniopomorska PL.3203 Szczecinek_Przemysłowa manualny WIOŚ 16 42'16,46" 53 41'56,04" nie tak tak tak 104 ZpSzczecin001 SO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego automatyczny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 105 ZpSzczecin001 NO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego automatyczny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 106 ZpSzczecin001 NOx 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego automatyczny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 107 ZpSzczecin001 O3 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego automatyczny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 108 ZpSzczecin001 PM10 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego automatyczny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 109 ZpSzczecin001 PM10 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 110 ZpSzczecin001 PM2,5 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego automatyczny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 111 ZpSzczecin001 PM2,5 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 112 ZpSzczecin001 As(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 113 ZpSzczecin001 Cd(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 114 ZpSzczecin001 Ni(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 115 ZpSzczecin001 2) Pb(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' nie tak tak tak 116 ZpSzczecin001 BaP(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 117 ZpSzczecin001 BjF(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 118 ZpSzczecin001 BaA(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 119 ZpSzczecin001 BbF(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 120 ZpSzczecin001 IP(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 121 ZpSzczecin001 BkF(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 122 ZpSzczecin001 DBahA(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego manualny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 123 ZpSzczecin001 NO 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Andrzejewskiego automatyczny WIOŚ 14 39' 48,05'' 53 22' 51,51'' tak tak tak nie 124 ZpSzczecin002 SO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 125 ZpSzczecin002 CO 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 126 ZpSzczecin002 m,p-ksylen 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 127 ZpSzczecin002 NO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 128 ZpSzczecin002 benzen 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 129 ZpSzczecin002 etylobenzen 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 130 ZpSzczecin002 toluen 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 131 ZpSzczecin002 NO 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 132 ZpSzczecin002 PM2,5 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 133 ZpSzczecin002 NOx 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Piłsudskiego automatyczny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 134 ZpSzczecin002M PM10 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_PiłsudskiegoM manualny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie 135 ZpSzczecin002M BaP(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_PiłsudskiegoM manualny WIOŚ 14 33' 14,04'' 53 25' 55,81'' tak tak tak nie Stanowisko WPMŚ, które zostanie uruchomione w roku 2011 [tak/nie]

20 Lp. Kod krajowy stanowiska Wskaźnik Czas uśredn. Strefy Nazwa strefy Kod strefy Nazwa stanowiska Typ pomiaru Właściciel stanowiska Współrzędne geograficzne stanowiska Stanowisko w WPMŚ [tak/nie] długość szerokość ZpSzczecin004 NOx 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Łączna automatyczny WIOŚ 14 33' 22,5'' 53 28' 15,2'' tak tak tak nie 137 ZpSzczecin004 CO 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Łączna automatyczny WIOŚ 14 33' 22,5'' 53 28' 15,2'' tak tak tak nie 138 ZpSzczecin004 PM10 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Łączna automatyczny WIOŚ 14 33' 22,5'' 53 28' 15,2'' tak tak tak nie 139 ZpSzczecin004 SO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Łączna automatyczny WIOŚ 14 33' 22,5'' 53 28' 15,2'' tak tak tak nie 140 ZpSzczecin004 NO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Łączna automatyczny WIOŚ 14 33' 22,5'' 53 28' 15,2'' tak tak tak nie 141 ZpSzczecin004 NO 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Łączna automatyczny WIOŚ 14 33' 22,5'' 53 28' 15,2'' tak tak tak nie 142 ZpSzczecin004 PM10 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Łączna manualny WIOŚ 14 33' 22,5'' 53 28' 15,2'' tak tak tak nie 143 ZpSzczecinDO NO 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego automatyczny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" tak tak tak nie 144 ZpSzczecinDO SO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego automatyczny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" tak tak tak nie 145 ZpSzczecinDO NOx 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego automatyczny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" tak tak tak nie 146 ZpSzczecinDO PM10 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego automatyczny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" tak tak tak nie 147 ZpSzczecinDO NO2 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego automatyczny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" tak tak tak nie 148 ZpSzczecinDO CO 1-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego automatyczny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" tak tak tak nie 149 ZpSzczecinDO 1) PM10 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego manualny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" nie nie nie nie 150 ZpSzczecinDO 1) Cd(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego manualny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" nie nie nie nie 151 ZpSzczecinDO 1) Ni(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego manualny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" nie nie nie nie 152 ZpSzczecinDO 1) Pb(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego manualny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" nie nie nie nie 153 ZpSzczecinDO 1) BaP(PM10) 24-godzinny aglomeracja szczecińska PL.3201 Szczecin_Zółkiewskiego manualny Zakład przemysłowy 14 31'56.29" 53 25'43.27" nie nie nie nie 154 ZpWalWalczPas NO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 WałczP pasywny WIOŚ 16 28'28.00'' 53 16'07.00'' tak tak tak nie 155 ZpWalWalczPas SO2 miesięczny strefa zachodniopomorska PL.3203 WałczP pasywny WIOŚ 16 28'28.00'' 53 16'07.00'' tak tak tak nie Stanowisko WPMŚ, które zostanie uruchomione w roku 2011 [tak/nie] Objaśnienia: 1) - stanowiska manualne PM10, Cd, Ni, Pb i B(a)P nie zostały uruchomione w 2010 r. przez właściciela stacji - PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. - Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra. Stanowiska te nie zostały wprowadzone do wojewódzkiej bazy JPOAT nie są przewidziane do realizacji również w 2011 i 2012 roku. 2) - nowe stanowiska pomiarowe planowane do uruchomienia od 2011 r. - wynik oceny pięcioletniej 3) - nowe stanowisko pomiarowe (metoda pasywna) uruchomione od czerwca 2010 r. w Wolińskim Parku Narodowym i ujęte w WPMŚ na lata ) - stanowiska włączone do WPMŚ w 2010 r. i przewidziane do realizacji w 2011 i 2012 r. 5) - stanowiska w Szczecinku (ul. Artyleryjska) włączone do WPMŚ w 2010 r. i nie przewidziane do realizacji w 2011 i 2012 r. - ze względu na zaplanowane pomiary takie same pomiary w innej lokalizacji (Szczecinek, ul. 1 Maja) 6) - zmiana krajowego kodu stacji oraz nazwy stacji związana z przejęciem lokalizacji od PIS; kod poprzedni stacji: ZpSzcSzczecinekPSSE; poprzednia nazwa: Szczecinek_PSSE 7) - stanowiska pomiarowe na nowej stacji w Szczecinku (strefa zachodniopomorska) uruchomione r. i przewidziane do realizacji w 2011 i 2012 r. 8) - stanowiska pomiarowe na nowej stacji w Szczecinku (strefa zachodniopomorska) planowane do uruchomienia od 2011 roku i przewidziane do realizacji w 2011 i 2012 r. Uwaga: Stanowiska pomiarowe pyłu PM2,5, z których wyniki posłużą do wyznaczania wskaźnika średniego narażenia zaznaczono zieloną pogrubioną czcionką

21 Tabela Liczba stanowisk przewidzianych do działania w ramach wojewódzkiego systemu oceny jakości powietrza w 2011 i 2012 roku i stanowisk uzupełniających województwo zachodniopomorskie. Parametr Typ pomiaru WIOŚ Instytut naukowobadawczy Liczba stanowisk według właściciela stacji Zakład przemysłowy Samorząd terytorialny Fundacja i inne As(PM10) manualny 4 4 automatyczny 1 1 benzen manualny pasywny benzo(a)piren manualny 6 6 benzo(a)antracen manualny 1 1 benzo(b)fluoranten manualny 1 1 benzo(j)fluoranten manualny 1 1 benzo(k)fluoranten manualny 1 1 dibenzo(a,h)antracen manualny 1 1 Cd(PM10) manualny 4 4 CO automatyczny manualny Cr(PM10) manualny Cu(PM10) manualny etylobenzen automatyczny 1 1 manualny formaldehyd H 2 S Hg Hg(PM10) manualny 1 1 pasywny automatyczny automatyczny manualny indeno(1,2,3-cd)piren manualny 1 1 ksylen automatyczny manualny m,p-ksylen automatyczny 1 1 NH 3 automatyczny 1 1 manualny Ni(PM10) manualny 4 4 NO automatyczny NO 2 automatyczny manualny pasywny NOx automatyczny O 3 automatyczny o-ksylen automatyczny Pb(PM10) manualny 4 4 PM10 PM 2.5 SO 2 automatyczny manualny 7 7 automatyczny 2 2 manualny 4 4 Razem automatyczny manualny pasywny toluen automatyczny 1 1 manualny TSP automatyczny manualny Suma końcowa

22 Tabela Wykaz stref podlegających od 2010 r. rocznej ocenie jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim Lp. Nazwa strefy Kod strefy Typ strefy [Aaglomeracja, M- miasto >100tys., P-pozostałe] Obszar strefy [km 2 ] Liczba mieszkańców w strefie [tys.] 1 aglomeracja szczecińska PL3201 A ,186 2 miasto Koszalin PL3202 M ,107 3 strefa zachodniopomorska PL3203 P ,803 22

23 Mapa Lokalizacja automatycznych stacji pomiarowych w województwie zachodniopomorskim ujętych w WPMŚ na lata

24 Mapa Lokalizacja manualnych stacji pomiarowych w województwie zachodniopomorskim ujętych w WPMŚ na lata

25 Mapa Lokalizacja stacji pomiarów pasywnych SO 2 i NO 2 w województwie zachodniopomorskim ujętych w WPMŚ na lata

26 Mapa Strefy województwa zachodniopomorskiego dla potrzeb oceny jakości powietrza pod kątem zanieczyszczeń: SO 2, NO 2, NO x, CO, C 6 H 6, O 3, pyłem PM10, pyłem PM2,5 oraz As, Cd, Ni, Pb i BaP 26

27 4.2. Podsystem monitoringu wód Monitoring wód powierzchniowych W ramach podsystemu monitoringu jakości wód powierzchniowych, w latach na terenie województwa będą realizowane następujące zadania: - badania i ocena stanu rzek, - badania i ocena stanu jezior, - badania i ocena stanu wód przejściowych i przybrzeżnych, - badania i ocena jakości osadów dennych w rzekach, - badania i ocena stanu elementów hydromorfologicznych wód powierzchniowych. Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 155a ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz z późn. zm.). Zgodnie z ust. 3 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. W realizacji zadań, obejmujących badania i ocenę jakości osadów dennych oraz badania i ocenę stanu elementów hydromorfologicznych wód powierzchniowych, WIOŚ nie będzie uczestniczył. Zadania te wykonywane są na poziomie krajowym. Uzyskane wyniki prac wykorzystane zostaną przez WIOŚ przy sporządzaniu ocen stanu wód powierzchniowych w województwie. Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Oceny stanu wód powierzchniowych będą wykorzystywane do zintegrowanego zarządzania wodami w obszarze dorzecza. Podstawy prawne - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), art Ustawa z dnia 18 lipca 2001r.- Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.), art. 38a ust. 2 i 3, art. 47, art. 155a, art. 155b, art Rozporządzenie MŚ z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685). - Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). - Rozporządzenie MŚ z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). - Rozporządzenie MŚ z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 122, poz. 1018). - Rozporządzenie MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093). - Rozporządzenie MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). - Rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków (Dz. U. Nr 176, poz. 1454). - Rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz.1455). - Umowa z dnia 19 maja 1992 roku między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach granicznych. 27

28 Podsieci monitoringu jakości wód powierzchniowych Program monitoringu wód powierzchniowych realizowany będzie w sieci monitoringu diagnostycznego, operacyjnego oraz badawczego. W latach przebadane zostaną wszystkie diagnostyczne punkty pomiarowo-kontrolne rzek, wód przejściowych i przybrzeżnych, część punktów diagnostycznych zlokalizowanych na jeziorach oraz punkty operacyjne. Monitoring diagnostyczny prowadzony będzie głównie w latach na diagnostycznych punktach pomiarowych wód powierzchniowych. W 2010 roku ze względu na brak części metodyk badawczych oraz metod oceny prowadzony będzie monitoring operacyjny i badawczy. Sieć monitoringu operacyjnego tworzą operacyjne i celowe punkty pomiarowo - kontrolne. Punkty operacyjne monitoringu operacyjnego wyznacza się w jednolitych częściach wód uznanych za zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej 60/2000/WE oraz w jcw w których jest lub było zlokalizowane źródło zanieczyszczeń o potencjalnej możliwości zrzutu substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w szczególności substancji priorytetowych, lub dla których wyniki monitoringu diagnostycznego wskazały, że jedna z tych substancji występuje w ilości przekraczającej dopuszczalne stężenia. W latach program monitoringu operacyjnego realizowany będzie w punktach operacyjnych zlokalizowanych w OSN (program MORO) oraz na wodach zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych (program MOEU).W ramach sieci monitoringu operacyjnego wytypowane zostały punkty celowe służące ustaleniu stanu wód, dla których określono specyficzny cel użytkowania oraz znajdujących się na obszarach chronionych. W punktach celowych monitoringu operacyjnego realizowany jest zakres badań ustalony specjalnie dla danego stanowiska, tak, aby spełniał wymogi określone dla podsieci, w której się znajduje. Badania w celowych punktach monitoringu operacyjnego będą prowadzone z częstotliwością odpowiednią dla celów, jakim służy dany punkt z tym, że w przypadku punktów służących do ceny stanu wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych nie rzadziej niż 1 raz na 3 lata (tj. każdy punkt objęty będzie przynajmniej jednym cyklem rocznym monitoringu w okresie trzech lat) W przypadku wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, monitoringiem w ramach sieci punktów celowych objęte zostaną od roku 2011 (włącznie) jedynie te jcw, które zostały wyznaczone jako obszary ochrony siedlisk lub gatunków dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie lub znajdują się w obrębie tych obszarów i w których stwierdzono występowanie chronionych gatunków ryb. W sytuacji przypisania danego punktu do kilku podsieci, realizowany program pomiarowy jest sumą programów określonych dla każdej z nich. W ramach sieci punktów celowych monitoringu operacyjnego prowadzone będą badania jakości wód użytkowych wymagane właściwymi aktami wykonawczymi. W latach badania będą prowadzone na: - obszarach chronionych zależnych od wód, w tym na terenach ochrony siedlisk lub gatunków NATURA 2000 (program MONA), - wodach powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb lub skorupiaków w warunkach naturalnych, które uznano jednocześnie za jednolite części wód zagrożone niespełnieniem celów środowiskowych (program MORY), - wodach wykorzystywanych do celów rekreacyjnych, w tym do kąpielisk (program MORE), - wodach powierzchniowych, które są wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia (program MOPI), W latach monitoring jakości wód prowadzony będzie również w ramach programu monitoringu operacyjnego realizowanego dla innych celów niż wymienione powyżej (program MOIN), w tym wynikającego z umów międzynarodowych. Dla badawczych punktów pomiarowych nie przewiduje się określonego, minimalnego programu badań, ani ich częstotliwości. Program monitoringu badawczego będzie ustalany osobno dla danego punktu pomiarowego w zależności od przyczyn dla których monitoring badawczy został wdrożony. 28

29 Modyfikacje programu w zakresie lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych objętych monitoringiem badawczym (tzw. badawcze ppk) oraz planowanych w nich badań mogą być wprowadzane na bieżąco w zależności od potrzeb i nie będą wymagały sporządzania aneksów do niniejszego Wojewódzkiego Programu Monitoringu Środowiska. Badania jakości wód powierzchniowych prowadzone będą w punktach pomiarowych stanowiących sieć pomiarową, której opis zostanie przekazany Komisji Europejskiej w ramach zobowiązań raportowych z wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/UE. Wyniki oznaczeń uzyskanych w ramach monitoringu wód powierzchniowych gromadzone będą w bazie danych oraz przekazywane do GIOŚ. Wykorzystanie wyników badań i oceny jakości wód powierzchniowych W jednolitych częściach wód objętych monitoringiem diagnostycznym, wykonywana będzie ocena stanu ekologicznego i chemicznego (lub potencjału ekologicznego w przypadku sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód). Dla jednolitych części wód objętych monitoringiem operacyjnym, ocena stanu wykonywana będzie corocznie, w zakresie wynikającym ze zrealizowanego w danym roku programu badawczego (ocena stanu ekologicznego, względnie, w przypadku sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód, potencjału ekologicznego i/lub ocena stanu chemicznego). Ocena wyników uzyskanych w celowych punktach pomiarowo-kontrolnych wykonywana będzie zgodnie z kalendarzem określonym w odpowiednich aktach prawnych. W roku 2010, zgodnie z art. 47 ust. 6 ustawy Prawo wodne, przeprowadzona będzie ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych, obejmująca lata , a w I połowie 2011 roku, zostanie sporządzona ocena eutrofizacji obejmująca lata Ocena za okres zostanie opracowana w roku Wyniki podsystemu monitoringu wód powierzchniowych posłużą do wypełnienia obowiązków sprawozdawczych wobec Komisji Europejskiej (raporty, o których mowa w Ramowej Dyrektywie Wodnej 2000/60/WE oraz dyrektywie 91/676/EWG dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych) oraz wynikających ze współpracy z Komisją Helsińską i Europejską Agencją Środowiska. 29

30 Rysunek Schemat przepływu informacji dotyczących jakości wód powierzchniowych. poziom europejski Komisja Europejska Europejska Agencja Środowiska, OECD, Konwencje i umowy międzynarodowe poziom krajowy Ministerstwo Środowiska Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Raporty dla KE Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Opracowanie wkładów merytorycznych raportów dot. oceny stanu wód w dorzeczach Klasyfikacja i ocena stanu wód w obszarach dorzeczy Koordynacja działań w zakresie monitoringu wód powierzchniowych Główny Urząd Statystyczny poziom wojewódzki Terenowe organy administracji Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska Klasyfikacja i ocena stanu wód powierzchniowych na terenie województwa, w układzie zlewni Pomiary jakości wód Podmioty gospodarcze Dane o emisjach zanieczyszczeń do wód powierzchniowych Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Pomiary jakości i klasyfikacja stanu wód w zakresie elementów hydromorfologicznych oceny stanu wód powierzchniowych wyniki pomiarów jakości wód 30

31 Zadanie: Badania i ocena stanu rzek. Podstawa prawna - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) art. 26; - Ustawa z dnia 18 lipca 2001r.- Prawo wodne (Dz.U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.) - art. 38a ust. 2 i 3, art. 47, art. 155a, art. 155b, art. 156; - Rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U.. Nr 176, poz.1455); - Rozporządzenie MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093); - Rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków(dz. U. Nr 176, poz. 1454); - Rozporządzenie MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną dospożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728); - Rozporządzenie MŚ z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008); - Rozporządzenie MŚ z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685); - Rozporządzenie MŚ z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 122, poz. 1018); - Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227); Cel realizacji zadania Głównym celem zadania jest dostarczenie wiedzy o stanie ekologicznym (lub potencjale ekologicznym) i stanie chemicznym rzek, niezbędnej do gospodarowania wodami w dorzeczach, w tym do ich ochrony przed eutrofizacją i zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Program pomiarowy Zaprojektowaną na lata sieć monitoringu rzek województwa zachodniopomorskiego tworzy łącznie 136 punktów pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych w 106 jednolitych częściach wód. Badania jakości rzek prowadzone będą wg programu obejmującego monitoring diagnostyczny i operacyjny (w operacyjnych i celowych punktach monitoringu operacyjnego). Zestawienie punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu rzek w latach znajduje się w tabeli , zaś ich lokalizację obrazuje mapa

32 Mapa Lokalizacja punktów pomiarowo kontrolnych monitoringu rzek województwa zachodniopomorskiego w latach

33 Sieć punktów operacyjnych monitoringu operacyjnego tworzą stanowiska zlokalizowane w jednolitych częściach wód uznanych za zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej (program MO_O), punkty operacyjne zlokalizowane w OSN (program MORO) oraz na wodach zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych (program MOEU). W ramach sieci monitoringu operacyjnego została przewidziana sieć celowych punktów monitoringu operacyjnego dla badania jakości wód użytkowych, wymagane dyrektywami szczegółowymi w zakresie warunków do bytowania ryb (program MORY), wykorzystania wody jako źródła zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia (program MOPI). W ramach sieci celowych punktów pomiarowo - kontrolnych monitoringu operacyjnego wytypowane zostały także punkty, dla których program monitoringu operacyjnego realizowany będzie na obszarach chronionych zależnych od wód, w tym na terenach ochrony siedlisk lub gatunków NATURA 2000 (program MONA), wodach wykorzystywanych do celów rekreacyjnych (program MORE) oraz monitoring granicznego odcinka Odry wynikający z Umowy z 19 maja 1992 roku między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach granicznych (program MOIN). Szczególną rolę pełniły będą punkty pomiarowo-kontrolne zlokalizowane w odcinkach ujściach dużych rzek wpadających bezpośrednio do Bałtyku; Odra w Krajniku Dolnym oraz przekroje ujściowe rzek Przymorza (Iny, Regi, Parsęty i Wierzy z Grabową). Będą to punkty intensywnego monitoringu (program MOIN), w których badane będą metale ciężkie, biogeny oraz wskaźniki charakteryzujące warunki tlenowe. Częstotliwość pomiarów wyniesie nie mniej niż 12 razy w roku (po 1 poborze w każdym miesiącu). Punkty intensywnego monitoringu będą celowymi punktami monitoringu operacyjnego, a wyniki realizowanego w nich regularnego programu badań posłużą m.in. do oceny ładunków biogenów i metali ciężkich odprowadzanych rzekami z Polski do Morza Bałtyckiego. Dane te wykorzystywane będą również, w miarę potrzeb, w projektach realizowanych w ramach Monitoringu wód powierzchniowych Morze Bałtyckie. W trzyletnim okresie monitoringiem objęta zostanie cała sieć. W każdym roku badania obejmą część punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu diagnostycznego oraz punktów operacyjnych (wszystkie punkty diagnostyczne są jednocześnie punktami operacyjnymi). Monitoring diagnostyczny, ze względu na trwające na poziomie krajowym prace nad metodykami ocen i weryfikacją granic klas, realizowany będzie od 2011 roku. Każdy z punktów pomiarowokontrolnych objęty zostanie jednym pełnym rocznym cyklem badań; w 2011 roku prowadzone będą badania na 22 stanowiskach, a w 2012 roku na pozostałych 25. Dla diagnostycznych punktów pomiarowo-kontrolnych obowiązuje ujednolicony zakres pomiarowy, obejmujący pełną listę elementów biologicznych (częstotliwość pomiarów od 1 do 8 razy w roku, w zależności od wskaźnika i typu rzeki), fizykochemicznych (w tym wskaźniki charakteryzujące warunki termiczne, warunki tlenowe, zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie oraz substancje biogenne - częstotliwość pomiarów do 12 razy w roku), a także substancje chemiczne. Operacyjne punkty pomiarowo-kontrolne objęte będą badaniami w zakresie elementów biologicznych i fizykochemicznych jednym cyklem rocznym, zaś badania elementów chemicznych będą prowadzone corocznie (w przypadku punktów zlokalizowanych w jednolitych częściach wód powierzchniowych, w których jest lub było zlokalizowane źródło zanieczyszczeń o potencjalnej możliwości zrzutu substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w szczególności substancji priorytetowych, lub dla których wyniki monitoringu diagnostycznego wskazały, że jedna z tych substancji występuje w ilości przekraczającej dopuszczalne stężenia). Punkty celowe służące do oceny wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia będą badane w każdym roku. Punkty służące do oceny wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych w trzyletnim okresie objęte będą jednym rocznym cyklem badań; w roku 2010 monitoringiem w ramach sieci punktów celowych objęte zostaną co najmniej jednolite części wód zagrożone niespełnieniem celów środowiskowych, zaś począwszy od roku 2011 jedynie te jcw, które zostały wyznaczone jako obszary ochrony siedlisk lub gatunków dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie lub 33

34 znajdują się w obrębie tych obszarów i w których stwierdzono występowanie chronionych gatunków ryb. W pozostałch punktach celowych monitoringu operacyjnego MOIN (monitoring graniczny oraz monitoring intensywny) badania będą prowadzone corocznie z częstotliwością 12 badań w roku. Dla punktów operacyjnych i celowych monitoringu operacyjnego, zakres pomiarowy ustalono osobno dla każdego punktu w zależności od charakteru presji (dla punktów operacyjnych) oraz celu, któremu służy dany punkt (dla punktów celowych). W celowych punktach monitoringu operacyjnego zakres i częstotliwośc badań odpowiada odpowiednim rozporządzeniom, a w przypadku ich braku (np. dla obszarów NATURA 2000, dla oceny jcw wykorzystywanych do celów rekreacyjnych) jest zgodny z zakresem i częstotliwością określoną dla punktów operacyjnych. Do badań w 2010 roku wytypowano 54 punkty pomiarowo-kontrolne, w 2011 roku badanych będzie 67 ppk, a w roku ppk. Ze względów ekonomicznych w jednym punkcie pomiarowokontrolnym realizowanych będzie wiele programów. Sumaryczne zestawienie programów monitoringu realizowanych w okresie w jednolitych częściach wód rzecznych podaje tabela Natomiast listę punktów pomiarowo-kontrolnych ze wskazaniem planowanego roku badań oraz rodzajem realizowanego monitoringu przedstawiono w tabelach i Szczegółowy program badań w poszczególnych punktach pomiarowo kontrolnych monitoringu rzek w roku 2010, 2011 i 2012 podają Tabele (płyta CD). Program pomiarowy realizowany w każdym punkcie pomiarowo-kontrolnym jest sumą programów określonych dla każdej z podsieci, w której dany punkt się znajduje. 34

35 Tabela Zestawienie programów monitoringu realizowanych w okresie w jednolitych częściach wód rzecznych Rok Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Całkowita liczba ppk* MD Kod realizowanego programu Punkty operacyjne MO Punkty celowe MO MO_O MOEU MORO MONA MORY MORE MOPI MOIN Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jednolite części wód sztuczne i silnie zmienione) SUMA ppk objętych danym programem monitoringu*: MB *Całkowita liczba ppk jest liczbą lokalizacji ppk monitoringu w danym roku i może się różnić od sumy punktów objętych poszczególnymi programami monitoringu 35

36 Sposób gromadzenia danych Wyniki badań jakości rzek, do czasu przygotowania przez GIOŚ krajowej bazy danych, gromadzone będą w bazie danych Jawo i arkuszu kalkulacyjnym Excel. Sposób i zakres oceny Ocena stanu jednolitych części wód rzecznych objętych w latach 2010, 2011 i 2012 monitoringiem operacyjnym lub diagnostycznym, będzie wykonywana corocznie w roku następującym po rocznym cyklu pomiarowym. Oceny będą prowadzone zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). W roku 2013, po zrealizowaniu pełnego programu monitoringu diagnostycznego sporządzone zostanie zbiorcze zestawienie oceny stanu ekologicznego (lub potencjału ekologicznego) oraz stanu chemicznego jednolitych części wód rzecznych za lata oraz wykonana ekstrapolacja wyników na jednolite części wód nieobjęte monitoringiem diagnostycznym. W 2010 roku wykonana zostanie ocena za rok Zakres corocznej oceny w jednolitych częściach wód objętych monitoringiem operacyjnym w operacyjnych punktach pomiarowo-kontrolnych uzależniony będzie od zrealizowanego w danym roku programu. W przypadku tego rodzaju monitoringu ocena stanu ekologicznego (lub potencjału ekologicznego) będzie oceną sporządzoną na podstawie ograniczonej liczby wskaźników, ukierunkowaną na oddziaływującą na daną jednolitą część wód presję. Ocena ta nie będzie więc w pełni świadczyć o rzeczywistym stanie ekologicznym, ale o skuteczności wdrożonych programów naprawczych. Na jej podstawie będzie można również wnioskować o stanie ekologicznym, w jakim znajduje się dana jednolita część wód, przy czym pełną oceną będzie ocena wykonywana w ramach monitoringu diagnostycznego. W roku 2010 wykonana zostanie ocena stopnia eutrofizacji wód rzecznych, obejmująca lata W 2011 roku zostanie sporządzona ocena eutrofizacji obejmująca lata , a w 2013 roku zostanie opracowana kolejna ocena za okres Ocena sporządzona zostanie wg zapisów rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008) oraz metodyki opracowanej przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Dodatkowo co roku wykonywana będzie ocena stanu wód użytkowych, badanych w ramach sieci celowych punktów pomiarowo-kontrolnych. Informacje na temat przekazywania danych Dane uzyskane w wyniku monitoringu wód rzecznych będą przekazywane do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska co pół roku. Oceny stanu wód w województwie oraz (począwszy od oceny za rok 2010) w układzie zlewniowym będą przekazywane do GIOŚ raz w roku. Informacje na temat udostępniania i upowszechniania danych Informacje o jakości wód rzecznych (po zrealizowaniu programu monitoringu (za lata oraz ) publikowane będą w formie raportów tematycznych o stanie środowiska, jak również będą umieszczane na stronie internetowej WIOŚ w Szczecinie ( Ponadto corocznie prezentowane będą oceny jednolitych części wód rzecznych objętych monitoringiem w roku minionym. Odbiorcami danych uzyskanych w wyniku monitoringu wód rzecznych będzie administracja rządowa i samorządowa, uczelnie, szkoły, biblioteki i inni odbiorcy w zależności od potrzeb. 36

37 Zadanie: Badanie i ocena stanu jezior Podstawy prawne - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) art. 26; - Ustawa z dnia 18 lipca 2001r.- Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.) - art. 38a ust. 2 i 3, art. 47, art. 155a, art. 155b, art. 156; - Rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz.1455); - Rozporządzenie MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093); - Rozporządzenie MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728); - Rozporządzenie MŚ z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. nr 162, poz. 1008); - Rozporządzenie MŚ z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685); - Rozporządzenie MŚ z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 122, poz. 1018); - Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227); Cele Głównym celem monitoringu jezior jest dostarczenie informacji o stanie wód jezior województwa zachodniopomorskiego, niezbędnej do gospodarowania wodami w dorzeczach, w tym do ich ochrony przed eutrofizacją powodowaną zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego jak również wpływem sektora bytowo-komunalnego. Ważnym zadaniem jest określenie stanu obciążenia wód substancjami chemicznymi syntetycznymi i niesyntetycznymi, które zostały uznane za szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego. Program na lata W województwie zachodniopomorskim do badań w latach wytypowano 27 jezior, które będą badane w ramach monitoringu: diagnostycznego, operacyjnego oraz badawczego. Wykaz stanowisk pomiarowych jezior (oraz ich istotnych dopływów) wraz z ich lokalizacją znajduje się w tabeli Tabela ta została zmieniona zgodnie z wytycznymi GIOŚ zrezygnowano ze stanowisk na dopływach jezior zaplanowanych do badania w latach Natomiast w tabeli (również skorygowanej) podano zaplanowany rok wykonania badań i zakres programowy. Obie wymienione tabele są zamieszczone na dołączonej do programu płycie. Położenie tych akwenów na obszarze województwa przedstawiono na mapie Monitoring diagnostyczny W latach monitoringiem diagnostycznym objętych zostanie 15 jezior województwa zachodniopomorskiego. Program badań jezior wytypowanych do badań diagnostycznych przewiduje badania następujących wskaźników biologicznych; fitoplankton, makrofity. /wykreślono informację dotyczącą badania bezkręgowców bentosowych/. Ponadto przeprowadzone zostaną badania podstawowych wskaźników fizykochemicznych wspomagających ocenę biologiczną oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Na tej podstawie określony zostanie stan ekologiczny jezior, oraz stan chemiczny ich wód. 37

38 Tabela Zestawienie programów monitoringu realizowanych w okresie w jednolitych częściach wód jezior oraz jezior i innych zbiorników naturalnych uznanych za silnie zmienione części wód Rok Całkowita liczba ppk* Kod realizowanego programu Punkty operacyjne MO Punkty celowe MO MD MO_O MOEU MORO MONA MORY MORE MOPI MOIN MB Liczba ppk objętych monitoringiem (jeziora naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (dopływy i odpływy z/do jezior naturalnych) Liczba ppk objętych monitoringiem (jeziora silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (dopływy i odpływy z/do jezior silnie zmienionych) Liczba ppk objętych monitoringiem (jeziora naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jeziora silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (jeziora naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (jeziora silnie zmienione) Całkowita liczba ppk objętych danym programem monitoringu*: *Całkowita liczba ppk jest liczbą lokalizacji ppk monitoringu w danym roku i może się różnić od sumy punktów objętych poszczególnymi programami monitoringu 38

39 Mapa Monitoring jezior województwa zachodniopomorskiego w latach

40 Na obszarze województwa zachodniopomorskiego znajdują się dwa jeziora: Morzycko i Wielkie Dąbie, które należą do jezior reperowych (22 akweny w Polsce). Badania tych jezior mają za zadanie dostarczyć informacji o skali zmienności jakości wód (z roku na rok) w różnych warunkach antropopresji oraz ułatwić interpretację wyników badań jezior monitorowanych z mniejszą częstotliwością. Wymienione jeziora w latach będą badane corocznie z częstotliwością 6 razy w sezonie wegetacyjnym, przy czym w roku 2010 wykonane zostaną badania roślinności wodnej (makrofitów) oraz fitobentosu. Również w roku 2010 wody obu wymienionych akwenów zostaną objęte monitoringiem operacyjnym, co oznacza rozszerzenie zakresu prowadzonych badań o wskaźniki występowania związków organicznych oraz o wskaźnik sanitarny (bakteriologiczny). Przyczyną rozszerzenia prowadzonych badań jest uwzględnienie faktu, że terytorium całej Polski zostało uznane za obszar zagrożony eutrofizacją z sektora komunalnego. Z mniejszą częstotliwością w ramach monitoringu diagnostycznego badanych będzie 13 jezior, które podobnie jak jeziora reperowe będą równolegle objęte monitoringiem operacyjnym. Badania tych jezior zaplanowano jeden raz w latach , z częstotliwością 4 razy w sezonie wegetacyjnym. Wyniki badań i oceny jezior sieci diagnostycznej będą stanowiły podstawę ogólnej oceny stanu wód jezior w całym województwie. Monitoring operacyjny Monitoringiem operacyjnym zostaną objęte jeziora zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych do roku Do badań wybrano jeziora położone w OSN nr 18 (Obszar Szczególnie Narażony na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi z działalności rolniczej; zlewnia rzeki Płoni) oraz jeziora o złym stanie wód, zagrożone niespełnieniem celów środowiskowych i z tego względu objęte działaniami rekultywacyjnymi. Łącznie badaniami objętych zostanie 9 jezior. Na Obszarze Szczególnie Narażonym na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego w roku 2010 zostaną wykonane badania czterech jezior, a w roku 2012 trzech jezior. Eutrofia wód jeziora Miedwie - największego akwenu tego obszaru zostanie skontrolowana w roku Wody tego jeziora, które jest źródłem wody pitnej dla miasta Szczecina, będą także badane corocznie według zakresu wskazanego w rozporządzeniu MŚ z dn. 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przydatną do spożycia (Dz.U. Nr 204, poz. 1728). Zgodnie z wytycznymi GIOŚ na lata 2011 i 2012 wprowadzono zmianę polegającą na zwiększeniu częstotliwości badań w stosunku do zalecanej w powyższym rozporządzeniu. Jak dotąd wskaźniki badano w 3 grupach - 8x (grupa I); 4x(grupa II) i 1x(grupa III) w roku. Obecnie grupa I i II będzie badana 8 razy w roku, a grupa III 4 razy w roku. W roku 2010 w ramach monitoringu operacyjnego w celowych punktach pomiarowych zostały przeprowadzone badania 5 jezior dla określenia przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych. Zakres tych badań był zgodny z rozporządzeniem MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Po przeprowadzeniu analizy materiałów źródłowych dotyczących obszarów chronionych siedlisk i gatunków Natura 2000 (podanych w załączniku 1 do wytycznych GIOŚ w sprawie weryfikacji programów monitoringu) nie stwierdzono podstaw (brak potwierdzenia występowania gatunków chronionych na wytypowanych do badań jeziorach), aby w latach kontynuować badania według wyżej wymienionego rozporządzenia. Monitoring badawczy Dla punktów pomiarowo-kontrolnych objętych monitoringiem badawczym nie przewiduje się jednolitego programu badań. Dobór wskaźników oraz częstotliwość pomiarów będzie ustalana osobno dla każdego punktu, z uwzględnieniem przyczyn dla których ta forma monitoringu została ustanowiona. Monitoringiem badawczym zostaną objęte jeziora o powierzchni<50 ha. Głębokie i Zaborsko II, które nie posiadają statusu Jednolitych Części Wód (JCW), jak również dla których nie określono typu 40

41 abiotycznego. Ponadto oba jeziora na skutek zmian hydrologicznych powstałych w wyniku działalności ludzkiej powinny znajdować się w wykazach wód silnie zmienionych części wód. Tą formą monitoringu zostaną także objęte dopływy jezior: Starzyc, Trzesiecko, Trzebiechowo, Pełcz oraz wody hypolimnionu jezior: Barlineckiego i Zamkowego. Program badań (zakres i częstotliwość) dla każdego stanowiska został ustalony indywidualnie. W roku 2011 monitoringiem badawczym zostanie objęte jezioro Trzesiecko. Program badawczy obejmie między innymi substancje zanieczyszczające (pestycydy, WWA), których znaczne ilości stwierdzono w osadach dennych jeziora. Szczegółowy program badań podano w tabeli Ponadto monitoringiem badawczym zostaną objęte wody rzeki Drawy powyżej jeziora Żerdno. Gromadzenie danych Wyniki badań jezior i ich dopływów będą gromadzone w arkuszu kalkulacyjnym EXCEL, do czasu utworzenia ogólnopolskiej bazy danych. Oceny Ocena stanu jezior objętych monitoringiem w latach 2010, 2011 i 2012 będzie wykonywana corocznie w roku następującym po rocznym cyklu pomiarowym. Oceny będą prowadzone zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). W roku 2013 sporządzone zostanie zbiorcze zestawienie oceny stanu ekologicznego oraz stanu chemicznego jednolitych części wód jeziornych za lata oraz wykonana ekstrapolacja wyników na jednolite części wód jeziornych nieobjęte monitoringiem. W roku 2010 wykonana zostanie ocena stopnia eutrofizacji jezior, obejmująca lata W 2011 roku zostanie sporządzona ocena eutrofizacji obejmująca lata , a w 2013 roku zostanie opracowana kolejna ocena za okres Ocena sporządzona zostanie wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008) oraz metodyki opracowanej przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Dodatkowo co roku wykonywana będzie ocena stanu wód użytkowych, badanych w ramach sieci operacyjnej w celowych punktach pomiarowo-kontrolnych. Przekazywanie wyników badań Dane o jakości jezior będą przekazywane do; Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, RZGW w Szczecinie, RZGW w Poznaniu, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego, Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, a także w zależności od potrzeb do urzędów powiatowych i gminnych. Udostępnianie i upowszechnianie wyników Dane o jeziorach reperowych, poprzez GIOŚ w Warszawie, zostaną przesłane do Europejskiej Agencji Środowiska w ramach sieci SoE. Stan jakości jezior będzie przedstawiony w wydawanym co dwa lata Raporcie o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim, a także corocznie na stronie internetowej. Informacje o stanie jezior udostępniane będą wszystkim zainteresowanym (instytucje, studenci, szkoły). 41

42 Zadanie: Badania i ocena stanu wód przejściowych i przybrzeżnych Podstawa prawna Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), art. 26. Ustawa z dnia 18 lipca 2001r.- Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.), art. 38a ust. 2 i 3, art. 47, art. 155a, art. 155b, art Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). Rozporządzenie MŚ z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685). Rozporządzenie MŚ z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Rozporządzenie MŚ z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 122, poz. 1018). Rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków (Dz. U. Nr 176, poz. 1454). Umowa z dnia 19 maja 1992 roku między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach granicznych. Cel realizacji zadania Celem monitoringu wód przejściowych i przybrzeżnych jest ocena jakości jednolitych części wód pod kątem spełnienia wymagań przepisów prawa krajowego i realizacji umów międzynarodowych. Celem zadania jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód, ochrony przed eutrofizacją oraz zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Program pomiarowy Zaprojektowana na lata sieć monitoringu wód przejściowych i przybrzeżnych województwa zachodniopomorskiego tworzy łącznie 18 stanowisk zlokalizowanych na 4 jednolitych częściach wód przejściowych (Zalew Szczeciński, Zalew Kamieński, ujście Świny, ujście Dziwny) i 3 jednolitych częściach wód przybrzeżnych (Jarosławiec-Sarbinowo, Sarbinowo Dziwna, Dziwna Świna). Sieć pomiarowa obejmuje punkty monitoringu diagnostycznego i operacyjnego. Punkty diagnostyczne mogą mieć również rangę punktów operacyjnych. Punkty pomiarowe wód przejściowych i przybrzeżnych tworzące sieć monitoringu diagnostycznego i operacyjnego zostały scharakteryzowane w tabeli (zamieszczonej na dołączonej do WPMŚ płycie CD), a lokalizację punktów pomiarowych przedstawiono na mapie Zakres i częstotliwość badań oraz kryteria klasyfikacji stanu wód przejściowych i przybrzeżnych określają rozporządzenia wykonawcze do ustawy Prawo wodne: Rozporządzenie MŚ z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008); Rozporządzenie MŚ z dnia 13 maja 2009 roku w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych oraz podziemnych (Dz. U. Nr 81 poz. 685) Program monitoringu na lata dla poszczególnych punktów pomiarowych przedstawiono w tabeli , zamieszczonej na dołączonej do WPMŚ płycie CD. 42

43 Monitoring diagnostyczny będzie realizowany w latach w sieci 14 punktów pomiarowych. W ramach monitoringu diagnostycznego w 2011 roku prowadzone będą badania jakości wód na 5 stanowiskach zlokalizowanych na wodach przejściowych, a w 2012 roku monitoring diagnostyczny będzie prowadzony na 3 stanowiskach zlokalizowanych na wodach przejściowych i na 6 stanowiskach na wodach przybrzeżnych. W 2010 roku ze względu na brak części metodyk badawczych oraz metod oceny dla wskaźników biologicznych, prowadzony będzie wyłącznie monitoring operacyjny. W programie monitoringu diagnostycznego nie zaplanowano badań makroglonów i okrytozalążkowych ze względu na niedostateczne rozpoznanie stanu makrolitów. Prowadzona będzie inwentaryzacja występowania tej grupy organizmów przy okazji badań makrofauny bentosowej wykowanego na tych wodach zgodnie z programem monitoringu w latach Monitoring operacyjny wód przejściowych i przybrzeżnych będzie prowadzony w latach 2010, 2011 oraz Sieć punktów monitoringu operacyjnego obejmować będzie 18 stanowisk pomiarowych. Program pomiarowy dla każdego punktu pomiarowo-kontrolnego zostanie ustalony indywidualnie. Badania prowadzone będę z w cyklu rocznym w poszczególnych punktach pomiarowych, w okresie od marca (kwietnia) do października (listopada). W latach badane będą następujące elementy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych: elementy jakości biologicznej, dla których dostępne będą metodyki oceny (fitoplankton, chlorofil a, makrozoobentos), elementy jakości fizykochemicznej obejmujące wskaźniki charakteryzujące stan fizyczny wód (w tym warunki termiczne) oraz wskaźniki charakteryzujące warunki tlenowe, zasolenie, zakwaszenie, warunki biogenne, wskaźniki chemiczne jakości wód (substancje priorytetowe i inne substancje zanieczyszczające). W monitoringu operacyjnym badane będą także wskaźniki mikrobiologiczne. Częstotliwość badań będzie zróżnicowana i w zależności od parametru wynosić będzie od 2 pomiarów w roku (dla substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających) do 6 pomiarów (dla wskaźników fizykochemicznych i wybranych elementów biologicznych). Szczegółowy zakres i częstotliwość badań w latach przedstawiają tabele Tabele zamieszczono na dołączonej do WPMŚ płycie CD. W latach w ramach monitoringu badawczego oznaczane będą wskaźniki charakteryzujące występowanie substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających w wodach przejściowych i przybrzeżnych. W 2010 roku w ramach monitoringu badawczego próby wód zostaną pobrane jednorazowo w ciągu roku ze wszystkich 18 stanowisk pomiarowych, a w 2011 roku próby zostaną pobrane dwukrotnie z jednego stanowiska na wodach przejściowych (stanowisko SW) i jednego na wodach przybrzeżnych (stanowisko 2). Zakres i częstotliwość badań w poszczególnych punktach przedstawiają tabele i Realizacja monitoringu badawczego uzależniona będzie od możliwości finansowych WIOŚ w Szczecinie. Sposób gromadzenia danych Wyniki badań jakości wód przejściowych i przybrzeżnych, do czasu przygotowania przez GIOŚ krajowej bazy danych, gromadzone będą w arkuszu kalkulacyjnym Excel. Sposób i zakres oceny Ocena stanu jednolitych części wód przejściowych i przybrzeżnych objętych w latach 2010, 2011 i 2012 monitoringiem operacyjnym lub diagnostycznym, będzie wykonywana corocznie w roku następującym po rocznym cyklu pomiarowym. Oceny będą prowadzone zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). W roku 2013, po zrealizowaniu pełnego programu monitoringu diagnostycznego sporządzone zostanie zbiorcze zestawienie oceny stanu ekologicznego oraz stanu chemicznego jednolitych części wód za lata oraz wykonana ekstrapolacja wyników na jednolite części wód nieobjęte monitoringiem diagnostycznym. 43

44 W roku 2010 wykonana zostanie ocena stopnia eutrofizacji wód przejściowych i przybrzeżnych, obejmująca lata W 2011 roku zostanie sporządzona ocena eutrofizacji obejmująca lata , a w 2013 roku zostanie opracowana kolejna ocena za okres Ocena ta sporządzona zostanie wg zapisów rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008) oraz metodyki opracowanej przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Informacje na temat przekazywania danych Dane uzyskane w wyniku monitoringu wód przejściowych i przybrzeżnych będą przekazywane do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska z częstotliwością raz na rok, po zakończeniu rocznego cyklu pomiarowego. Przepływ danych realizowany będzie zgodnie ze schematem przepływu informacji dotyczących jakości wód powierzchniowych, przedstawionym na Rysunku Oceny stanu wód przejściowych i przybrzeżnych (począwszy od oceny za rok 2010) będą przekazywane do GIOŚ raz w roku. Informacje na temat udostępniania i upowszechniania danych Informacje o jakości wód przejściowych i przybrzeżnych, po zrealizowaniu programu monitoringu (za lata oraz ), publikowane będą w formie raportów tematycznych o stanie środowiska, jak również będą umieszczane na stronie internetowej WIOŚ w Szczecinie ( Ponadto corocznie prezentowane będą oceny jednolitych części wód przejściowych i przybrzeżnych objętych monitoringiem w roku minionym. Odbiorcami danych uzyskanych w wyniku monitoringu wód rzecznych będzie administracja rządowa i samorządowa, uczelnie, szkoły, biblioteki i inni odbiorcy w zależności od potrzeb. 44

45 Mapa Lokalizacja punktów pomiarowych monitoringu wód przejściowych i przybrzeżnych województwa zachodniopomorskiego 45

46 Tabela Zestawienie programów monitoringu realizowanych w okresie w jednolitych częściach wód przejściowych i przybrzeżnych Kod realizowanego programu Rok Całkowita liczba ppk* MD Punkty operacyjne MO Punkty celowe MO MO_O MOEU MORO MONA MORY MORE MOPI MOIN MB Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przejściowe naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przejściowe silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przybrzeżne naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przybrzeżne silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przejściowe naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przejściowe silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przybrzeżne naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przybrzeżne silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przejściowe naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przejściowe silnie zmienione) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przybrzeżne naturalne) Liczba ppk objętych monitoringiem (wody przybrzeżne silnie zmienione) SUMA ppk objętych danym programem monitoringu*: *Całkowita liczba ppk jest liczbą lokalizacji ppk monitoringu w danym roku i może się różnić od sumy punktów objętych poszczególnymi programami monitoringu 46

47 4.2.2.Monitoring jakości wód podziemnych Zadanie: Badania i ocena stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych Podstawy prawne - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.) art. 26; - Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. Nr 239, poz z późn. zm.) art. 38a ust 1, art. 47, art. 155a, art.155b; - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. Nr 241, poz. 2093); - Rozporządzenie MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728); - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896); - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 roku w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz.U. Nr 81 poz. 685); - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informacji o środowisku (Dz.U. Nr 176, poz. 1453); - Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie nr 1/2008 z dnia 19 marca 2008 r. w sprawie wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 34, poz. 665); - Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie nr 2/2008 z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 48, poz. 1025); - Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U Nr 199, poz. 1227). Cel Celem monitoringu wód podziemnych jest dostarczanie informacji o stanie chemicznym wód podziemnych, śledzenie jego zmian oraz identyfikacja zagrożeń na potrzeby zarządzania zasobami wód podziemnych oraz oceny skuteczności podejmowanych działań ochronnych ukierunkowanych na osiągnięcie dobrego stanu wód. Program pomiarowy na lata Badania wód podziemnych w sieci krajowej Na obszarze województwa zachodniopomorskiego zlokalizowanych jest 17 jednolitych części wód podziemnych (JCWPd). Zgodnie z założeniami Programu Państwowego Monitoringu Środowiska na lata w okresie badania wód podziemnych w ramach monitoringu krajowego wykonane zostaną w około 76 punktach sieci krajowej wód podziemnych zlokalizowanych na obszarze województwa zachodniopomorskiego. Badania wykonane zostaną przez Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Badania przeprowadzone zostaną w zakresie monitoringu diagnostycznego, wykonywanego w około 62 punktach pomiarowych oraz monitoringu operacyjnego, wykonywanego w około 22 punktach pomiarowych zlokalizowanych na obszarze: 47

48 - JCWPd nr 1 - jednolitej części wód podziemnych zagrożonej nieosiągnięciem dobrego stanu ilościowego i chemicznego wód do 2015r.; - JCWPd nr 25 jednolitej części wód podziemnych, w granicach której znajduje się obszar szczególnie narażony na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego (OSN) wyznaczony w zlewni rzeki Płonia. W 8 punktach pomiarowych z ww. liczby 76 punktów sieci krajowej monitoringu wód podziemnych wykonywane będą badania monitoringu diagnostycznego oraz operacyjnego. Badania w ramach monitoringu diagnostycznego wykonane zostaną w 2010 roku (raz w roku). Natomiast badania w ramach monitoringu operacyjnego wykonane zostaną w 2011 i 2012 roku (raz lub dwa razy w roku). Zakres badań w ramach monitoringu diagnostycznego obejmie elementy fizykochemiczne ogólne tj.: odczyn, temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny oraz nieorganiczne tj.: amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, chlorki, chrom, cyjanki, fluorki, fosforany, glin, kadm, magnez, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, wapń, wodorowęglany, żelazo. Zakres badań może ulec poszerzeniu o elementy fizykochemiczne charakteryzujące rodzaj oddziaływań antropogenicznych mających wpływ na badane jednolite części wód podziemnych. Zakres badań w ramach monitoringu operacyjnego obejmie elementy fizykochemiczne (w tym organiczne) indykatywne dla presji mającej wpływ na badane jednolite części wód podziemnych oraz elementy fizykochemiczne, których wartości stwierdzone na podstawie monitoringu diagnostycznego przekraczały wartości graniczne określone dla III klasy jakości wód podziemnych, które są wartościami progowymi dla dobrego stanu chemicznego wód podziemnych. Zgodnie z założeniami Programu Państwowego Monitoringu Środowiska na lata w 2011 roku wykonana zostanie kolejna kompleksowa ocena stanu (chemicznego i ilościowego) jednolitych części wód podziemnych, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. Ponadto corocznie będzie opracowana (na podstawie wyników monitoringu operacyjnego) ocena stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych zagrożonych nie osiągnięciem dobrego stanu i o stanie słabym. Badania oraz ocena stanu chemicznego i ilościowego jednolitych części wód podziemnych wykonana zostanie przez Państwowy Instytut Geologiczny. Wyniki badań i ocen będą wykorzystane przez WIOŚ w Szczecinie do wykorzystania do oceny stanu środowiska na obszarze województwa zachodniopomorskiego. Badania wód podziemnych w sieci regionalnej W latach , w ramach regionalnego monitoringu wód podziemnych, kontynuowane będą badania wód podziemnych na obszarze szczególnie narażonym (OSN) na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego wyznaczonym w 2008 roku, w wyniku weryfikacji obszarów OSN, powtórnie w zlewni rzeki Płoni. Zgodnie z Rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie nr 1/2008 z dnia 19 marca 2008 r. w sprawie wód narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu do tych wód należy ograniczyć (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 34, poz. 665) obszar OSN wyznaczony w zlewni rzeki Płoni uległ zmniejszeniu, w stosunku do wyznaczonego w 2003 roku, i obejmuje obszar od źródeł do 18,0 km, o łącznej powierzchni 925,42 km 2. Rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie nr 2/2008 z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 48, poz. 1025) wprowadzony został kolejny 4-letni program naprawczy dla OSN w zlewni rzeki Płoni, zgodnie z którym jednostką odpowiedzialną za wykonywanie badań i oceny jakości wód na wyznaczonym obszarze jest Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie. 48

49 W latach badania wód podziemnych wykonane zostaną corocznie w 7 punktach pomiarowych sieci regionalnej wód podziemnych. Wykaz punktów przedstawiono w Tabeli Lokalizację punktów przedstawiono na Mapie Badania wód podziemnych prowadzone będą: 2 razy w roku badania wód wgłębnych (w sezonie jesiennym i wiosennym); 4 razy w roku badania wód gruntowych (co kwartał). Zakres badań obejmie: określenie stężeń tlenu rozpuszczonego w wodzie, azotu amonowego, azotu azotynowego, azotu azotanowego oraz pomiary przewodności elektrolitycznej, odczynu i temperatury wody. Pobór prób wód podziemnych oraz oznaczenia chemiczne wykonane zostaną przez Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie. 49

50 Tabela Zestawienie punktów pomiarowych monitoringu regionalnego wód podziemnych w latach na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia azotanami ze źródeł rolniczych (OSN). Położenie administracyjne Współrzędne geograficzne Ujmowana warstwa wodonośna Nr OSN Nazwa OSN Numer punktu Miejscowość Gmina Powiat długość szerokość Nr JCWPd Nr GZWP Rodzaj punktu Użytkowanie punktu Głębokość otworu [m p.p.t] Głębokość stropu warstwy wodonośne [m p.p.t] Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego Rodzaj wód OSN w zlewni Płoni PL7 Koszewko Stargard Szczeciński Stargard Szczeciński 14º 55 20,88 53º 17 12, piezometr punkt badawczy (czynny) 16,00 5,90 Q gruntowe/zwierciadło swobodne 18 OSN w zlewni Płoni PL9 Będgoszcz Stare Czarnowo Gryfino 14º 46 58, º 15 5, studnia wiercona ujęcie wody pitnej (czynne) 27,00 16,00 Q wgłębne/zwierciadło napięte 18 OSN w zlewni Płoni PL10 Koszewo Stargard Szczeciński Stargard Szczeciński 14º 55 55,5 53º 15 40, piezometr punkt badawczy (czynny) 10,90 4,80 Q gruntowe/zwierciadło napięte 18 OSN w zlewni Płoni PL21 Kluki Przelewice Pyrzyce 15º 04 1,308" 53º 08 6, studnia wiercona ujęcie wody pitnej (czynne) 52,00 8,80 Q gruntowe 18 OSN w zlewni Płoni PL22 Nowy Przylep Warnice Pyrzyce 15º01 13,062 53º 13 17, piezometr punkt badawczy (czynny) 4,55 - Q gruntowe/zwierciadło swobodne 18 OSN w zlewni Płoni PL23 Reńsko Warnice Pyrzyce 14º 57' 33, º 14 18, piezometr punkt badawczy (czynny) 4,30 - Q gruntowe/zwierciadło swobodne 18 OSN w zlewni Płoni PL 24 Będgoszcz Bielice Pyrzyce 14º 47 15,54 53º 14 6, piezometr punkt badawczy (czynny) 9,40 - Q gruntowe/zwierciadło swobodne 50

51 Gromadzenie danych Wyniki monitoringu jakościowego będą gromadzone w arkuszach programu Excel w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Szczecinie. Ocena wyników badań Ocena corocznych wyników badań wykonana zostanie zgodnie z rozporządzeniem MŚ w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Ocena rozszerzona zostanie o wyniki badań jakości wód podziemnych uzyskane w ramach monitoringu krajowego wód podziemnych prowadzonego na terenie OSN w zlewni Płoni przez PIG na zlecenie GIOŚ w około 12 punktach pomiarowo-kontrolnych. W 2012 roku, zgodnie z regulacjami Prawa Wodnego (art. 47 ust.4), zakładającymi wykonanie wymaganej co 4 lata oceny i weryfikacji wyznaczonego obszaru, wykonana zostanie ocena zanieczyszczenia wód podziemnych azotanami na wyznaczonych terenach OSN (w tym na obszarze OSN w zlewni rzeki Płoni). Ocena wykonana zostanie przez Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Podstawą oceny będą wyniki badań wód podziemnych uzyskane w wyniku monitoringu krajowego i regionalnego w latach Przekazywanie wyników badań Odbiorcami danych będą: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Urząd Marszałkowski w Szczecinie, Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki, urzędy powiatowe i gminne, Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna oraz Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Udostępnianie i upowszechnianie wyników badań Dane będą upowszechniane i udostępniane w Raporcie o stanie środowiska województwa zachodniopomorskiego (raz na dwa lata), na internetowej stronie WIOŚ w Szczecinie (raz w roku), a także w zależności od zapotrzebowania potencjalnych użytkowników danych. Mapa Lokalizacja punktów pomiarowych monitoringu regionalnego wód podziemnych w latach na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia azotanami ze źródeł rolniczych (OSN). 51

52 Zadanie: Badania wód podziemnych wokół zlikwidowanych w 2010 roku 6 mogilników Celem monitoringu wód podziemnych wokół zlikwidowanych mogilników jest określenie aktualnego stanu wód podziemnych oraz zmian w stosunku do badań przeprowadzonych bezpośrednio po likwidacji obiektów w czerwcu 2010 r. W 2011 r., w ramach regionalnego monitoringu, prowadzone będą badania wód podziemnych wokół 6 zlikwidowanych w 2010 r. mogilników (Drzonowo-gmina Tychowo; Kurzycko-gmina Mieszkowice, Osina-gmina Osina; Wierzbnica-gmina Świdwin; Więcław-gmina Dębno; Wisławiegmiona Maszewo). Próby do analiz pobierane będą dwa razy w roku (wiosna, jesień) z piezometrów zainstalowanych po zlikwidowaniu mogilników w 2010 r. Dodatkowo dwa razy w roku będą badane również wody z jeziorka znajdującego się w pobliżu zlikwidowanego mogilnika w Kurzycku. Wykaz i lokalizację punktów pomiarowych (piezometrów) przedstawiono w tabeli i na mapie Zakres badań będzie obejmował w każdym punkcie (piezometrze, jeziorko) oznaczenie stężeń pestycydów chloroorganicznych ( -HCH; -HCH; -HCH; dieldryna, aldryna, endryna; p,p'-ddd; p,p'-ddt;p,p'-dde), metali ciężkich: Zn, Pb, Ni, Cr, Cu, Cd, As, Hg oraz wskaźników fizykochemicznych w piezometrach, w których stwierdzono bezpośrednio po likwidacji obiektów ( r.) przekroczenia wartości granicznych określonych dla III klasy jakości wód podziemnych (zły stan wód): azotu azotanowego, azotu azotynowego, azotu amonowego, odczynu. Dwa razy w roku, w każdym piezometrze, będą prowadzone pomiary poziomu zwierciadła wody. Pobór prób wód podziemnych oraz oznaczenia chemiczne wykonane zostaną przez Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie. Tabela Zestawienie punktów pomiarowych (piezometrów) monitoringu regionalnego wód podziemnych wokół zlikwidowanych mogilników Nr punktu pomiarowego Mogilnik Gmina Nr piezometru Głębokość do zwierciadła wody [m ppt] Rzędna zwierciadła wody [m ppt] Głębokość piezometru [m] Współrzędne 1 Drzonowo Tychowo P1-81,159 10, '5,129"N 16 19'2,272"E 2 P2 10,26 80,682 13, '1,726"N 16 19'0,287"E 3 P3 11,75 80,555 13, '59,457"N 16 19'7,377"E 4 Kurzycko Mieszkowice P-A 4,14 38,44 5, '32,576"N 14 28'54,192"E 5 P-B 1,85 37,84 5, '32,89"N 14 28'51,764"E 6 P-C 2,90 37,24 5, '31,965"N 14 28'51,86"E 7 Osina Osina P1 1,65 39,60 5, '24,432"N 15 0'5,593"E 8 P2 0,50 38,19 5, '23,426"N 15 0'6,085"E 9 P3 0,59 38,12 6, '23,878"N 15 0'3,134"E 10 Wierzbnica Świdwin P2 26,5 125,82 27, '15,498"N 15 52'9,005"E 11 P , '17,029"N 15 52'6,185"E 12 P3 16,6 136,16 17, '17,411"N 15 52'8,502"E 13 Więcław Dębno P1 8,61 37,80 10, '42,466"E 14 45'42,466"E 14 P2 0,27 37,78 4, '29,074"N 14 45'44,925"E 15 P3 0,49 37,79 5, '28,326"N 14 45'44,614"E 16 Wisławie Maszewo P1 4,16 65,21 7, '58,313"N 15 4'7,546"E 17 P2 3,04 65,24 6, '58,742"N 15 4'1,555"E 18 P3 2,98 65,12 7, '55,448"N 15 4'2,91"E 52

53 Gromadzenie danych Wyniki monitoringu jakościowego będą gromadzone w arkuszach programu Excel w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Szczecinie. Ocena wyników badań Ocena corocznych wyników badań wykonana zostanie zgodnie z rozporządzeniem MŚ w sprawie kryteriów i sposobu oceny wód podziemnych. Przekazywanie wyników badań Odbiorcami danych będą: Urząd Marszałkowski w Szczecinie, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Szczecinie. Udostępnianie i upowszechnianie wyników badań Dane będą upowszechniane i udostępniane w Raporcie o stanie środowiska województwa zachodniopomorskiego (raz na dwa lata), na internetowej stronie WIOŚ w Szczecinie (raz w roku), a także w zależności od zapotrzebowania potencjalnych użytkowników danych. Mapa Lokalizacja punktów pomiarowych (piezometrów) monitoringu regionalnego wód podziemnych wokół zlikwidowanych mogilników 53