Krajowe Ramy Kwalifikacji i budowa programów studiów w oparciu o efekty kształcenia

Transkrypt

1 Krajowe Ramy Kwalifikacji i budowa programów studiów w oparciu o efekty kształcenia Seminarium Bolońskie Nowe perspektywy dla szkolnictwa wyższego ż Politechnika Gdańska 14 kwietnia 2011 Ekspertka Bolońska Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu 1

2 Plan prezentacji Wprowadzenie do Europejskich i Krajowych Ram Kwalifikacji krótka historia Polskie Ramy Kwalifikacji Objaśnienie stosowanych pojęć Metodyka projektowania nowego programu kształcenia Projektowanie programu kształcenia w oparciu o efekty kształcenia i z odniesieniem do obszarów kształcenia 2

3 Wprowadzenie do Europejskich i Krajowych Ram Kwalifikacji definicje kwalifikacji Kwalifikacja - oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z określonymi standardami Definicja przyjęta przez Parlament Europejski w ramach zalecenia w sprawie wprowadzenia Europejskich Ram Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (kwiecień 2008) Kwalifikacja (qualification) dyplom, świadectwo, certyfikat lub inny dokument, wydany przez uprawnioną instytucję, stwierdzający że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z odpowiednimi wymaganiami. Definicja przyjęta uchwałą nr 7/VII/10 Komitetu Sterującego do spraw Krajowych Ram Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie w dniu 29 lipca 2010 r. 3

4 System kwalifikacji zapewniający zdobywanie i uznawanie kompetencji Definicja Komitetu Sterującego KRK LLL Krajowy system kwalifikacji (national qualifications system) ) ogół działań państwa związanych ą z potwierdzaniem efektów uczenia się dla potrzeb rynku pracy, społeczeństwa obywatelskiego oraz indywidualnego rozwoju osób uczących się, oparty na krajowych ramach kwalifikacji. Obejmuje on w szczególności nadawanie oraz uznawanie kwalifikacji, a także zapewnianie jakości kwalifikacji. 4

5 System kwalifikacji zapewniający zdobywanie i uznawanie kompetencji System kwalifikacji składa się z następujących elementów : Ram Kwalifikacji (przypisania i krajowych poziomów efektów uczenia się dla edukacji powszechnej, wyższej i zawodowej do poziomów ERK) Powszechnego zastosowania efektów uczenia się jako podstawy budowy programów Powszechnego zastosowania potwierdzania efektów uczenia się (włączając zdobyte poza edukacją formalną) Powszechnego stosowania mechanizmów zapewniania jakości Systemu punktowego akumulacji i transferu dokonań 5

6 Kompetencje, Ramy Kwalifikacji - definicje Kompetencje wszystko to, co dana osoba wie, rozumie i potrafi wykonać, czyli jej skumulowane efekty uczenia się (kształcenia) Ramy kwalifikacji opis wzajemnych relacji między kwalifikacjami, integrujący różne krajowe podsystemy kwalifikacji, służący większej przejrzystości, dostępności i jakości kwalifikacji, stworzony dla potrzeb rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego. W szczególności, zawiera on opis hierarchii poziomów kwalifikacji każda kwalifikacja jest umieszczona na jednym z tych poziomów. Każdemu z tych poziomów przyporządkowany ą yjest odpowiadający mu poziom w Europejskich Ramach Kwalifikacji. Efekty kształcenia definiujemy w kategoriach wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych 6

7 Efekty uczenia się ę i efekty kształcenia Efekty uczenia się (learning outcomes) to, co osoba ucząca się wie, rozumie i potrafi wykonać ć w wyniku uczenia się, ujęte w kategoriach wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych. ł Efekty kształcenia to, co osoba uczestnicząca w procesie kształcenia prowadzonym przez instytucję edukacyjną lub szkoleniową wie, rozumie i potrafi wykonać po jego zakończeniu, ujęte w kategoriach wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych. 7

8 Definicje wg Zaleceń Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 18 czerwca 2009 w sprawie ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym WIEDZA efekt przyswajania informacji poprzez uczenie się. Wiedza jest zbiorem faktów, zasad, teorii i praktyk powiązanych z dziedziną pracy lub nauki. W kontekście europejskich ram kwalifikacji wiedzę opisuje się jako teoretyczną lub faktograficzną Efekty kształcenia UMIEJĘTNOŚCI zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z know-how w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. W kontekście europejskich ram kwalifikacji umiejętności określa się jako kognitywne (obejmujące myślenie logiczne, intuicyjne i kreatywne) oraz praktyczne (obejmujące sprawność i korzystanie z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów) KOMPETENCJE udowodniona zdolność stosowania wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych, społecznych lub metodologicznych okazywana w pracy lub nauce oraz w karierze zawodowej i osobistej; w europejskich ramach kwalifikacji, kompetencje określane są w kategoriach odpowiedzialności i autonomii 8

9 Domena wiedzy w taksonomii Blooma-Andersona 6. Tworzenie 5. Ocenianie 4. Analizowanie 3. Stosowanie 2. Rozumienie Piramida id w taksonomii Blooma- Andersona 1. Zapamiętywanie 9

10 Ramy Kwalifikacji dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego ż krótka historia z Procesem Bolońskim w tle BERLIN 2003 Dyskusja nt. RK BERGEN 2005 Decyzja o wprowadzeniu RK LONDYN 2007 Potwierdzenie zasad wdrażania RK LEUVEN 2009 Do 2012 krajowe ramy kwalifikacji mają być odniesione do ram kwalifikacji dla EOSW 10

11 Ramy Kwalifikacji - krótka historia Ramy kwalifikacji opracowane dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSW) zwane bolońskimi ramami kwalifikacji Ramy kwalifikacji opracowane dla całego systemu edukacji europejskiej w perspektywie kształcenia się przez całe życie (life long learning LLL) opracowane przez Komisję Europejską zwane europejskimi RK Krajowe Ramy Kwalifikacji (KRK) 11

12 Europejskie i Bolońskie Ramy Kwalifikacji Rekomendacja PE z 23 kwietnia poziomów edukacji w ERK Opisy wymagań w kategoriach: wiedzy, umiejętności i innych kompetencji Spójność z ramami bolońskimi, nadrzędność ERK Zakładany kalendarz 2010 odniesienia ram krajowych do europejskich pierwsze raporty referencyjne 2011 raporty referencyjne cd na dyplomach (wszelkich świadectwach) numer poziomu ERK i KRK Euro- pejskie Bolońskie 5 Kótki Krótki cykl 6 Pierwszy stopień 7 Drugi stopień 8 Trzeci stopień Swoboda interpretacji t w krajowych ramach kwalifikacji (także co do liczby poziomów) z zachowaniem przekładalności do ERK 12

13 ERK Poziom 6 (studia I stopnia) Wiedza Umiej jętności tencje ) Kompe (Inne Poziom 7 (studia II stopnia) Poziom 8 (studia III stopnia doktoranckie) Zaawansowana wiedza w Wysoce wyspecjalizowana wiedza, Wiedza na najbardziej danej dziedzinie pracy i nauki której część stanowi najnowsza wiedza obejmująca krytyczne w danej dziedzinie pracy lub nauki, rozumienie jej teorii i zasad. będąca podstawą oryginalnego myślenia Zaawansowane umiejętności wykazywania się biegłością i innowacyjnością potrzebną do rozwiązywania złożonych i nieprzewidywalnych problemów w specjalistycznej dziedzinie pracy lub nauki. Zarządzanie złożonymi technicznymi lub zawodowymi działaniami lub projektami, ponoszenie odpowiedzialności za podejmowane decyzje w nieprzewidywalnych kontekstach związanych z pracą lub nauką, ponoszenie odpowiedzialności za zarządzanie rozwojem zawodowym jednostek i grup. lub badań. Krytyczna świadomość zagadnień w zakresie wiedzy w danej dziedzinie oraz na styku różnych dziedzin Specjalistyczne umiejętności rozwiązywania problemów potrzebne do badań lub działalności innowacyjnej w celu tworzenia nowej wiedzy i procedur oraz integrowania wiedzy z różnych dziedzin Przyrost kompetencji Zarządzanie i przekształcanie kontekstów związanych z pracą lub nauką, które są złożone, nieprzewidywalne i wymagają nowych podejść strategicznych. Ponoszenie odpowiedzialności za przyczynianie się do rozwoju wiedzy i praktyki zawodowej lub za dokonywanie przeglądów strategicznych wyników zespołów. zaawansowanym poziomie w danej dziedzinie pracy lub nauki oraz na styku różnych dziedzin Najbardziej zaawansowane i wyspecjalizowane umiejętności i techniki w tym synteza i ocena, potrzebne do rozwiązywania krytycznych problemów badaniach lub działalności innowacyjnej oraz do poszerzania i ponownego określania istniejącej wiedzy lub praktyki zawodowej Wykazywanie się znaczącym autorytetem, innowacyjnością, autonomią, etyką naukową i zawodową oraz trwałym zaangażowaniem w rozwój nowych idei i procesów w najważniejszych kontekstach pracy zawodowej lub nauki, w tym badań. 13

14 EHEA and ERA two pillars in the development of Europe of Knowledge EHEA Research I Cycle Bachelor II Cycle II cycle Master III III Cycle Cycle Doctor Doctor EHEA Research EHEA EHEA Education of young researchers - doctoral programmes - post-doctoral training European Research Area ERA (Research and Innovation Area) ERA 14

15 Czym mają być Krajowe Ramy Kwalifikacji? Opisem sytuacji zastanej? Narzędziem reform? * Mają służyć przemianom w systemie kształcenia, a w szczególności dostosowaniu tego systemu do potrzeby uczenia się przez całe życie * Mają służyć ł ż ć odniesieniu i i kwalifikacji danego kraju do Ram Europejskich od roku 2012 na każdym świadectwie, dyplomie powinien być umieszczany poziom Ram Europejskich i Krajowych 15

16 Kwalifikacja α Odniesienie kwalifikacji kraju A do kwalifikacji kraju B Ramy kwalifikacji kraju A Europejskie ramy kwalifikacji Ramy kwalifikacji kraju B Poziom 7 Poziom 8 Poziom 10 Poziom 6 Poziom 7 Poziom 9 Poziom 8 Poziom 5 Poziom 6 Poziom 7 Poziom 4 Poziom 5 Poziom 6 Poziom 4 Poziom 5 Poziom 3 Poziom 3 Poziom 4 Poziom 2 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 2 Poziom 1 Poziom 1 Poziom 1 Kwalifikacja β Poziom 4 Poziom 6 16

17 Kwalifikacja jako zbiór efektów uczenia się Kwalifikacja nadana uczącemu się może być traktowana jako zbiór efektów uczenia się. Nie jest potwierdzeniem ukończenia procesu kształcenia, ale potwierdzeniem uzyskania kompetencji efektów uczenia się Efekty uczenia się muszą podlegać ć potwierdzeniu i (walidacji validation) Po zbadaniu zgodności efektów uczenia się z obowiązującymi standardami wydawane jest potwierdzenie odpowiedniej kwalifikacji dyplom/świadectwo Kwalifikacja może być uzyskana na drodze: kształcenia formalnego kształcenia pozaformalnego uczenia się nieformalnego 17

18 Efekty kształcenia ocenianie, uznawanie, walidacja Definicje Komitetu Sterującego ds. KRK i LLL OCENIANIE metody i procesy prowadzące do określenia zakresu, w jakim uczący się faktycznie przyswoił określoną wiedzę, opanował określone umiejętności i zdobył określone kompetencje Efekty kształcenia UZNAWANIE KWALIFIKACJI (recognition of qualification) Formalne uznanie przez uprawnioną instytucję wartości kwalifikacji zdobytej za granicą w celu jej wykorzystania w kraju w dalszej edukacji lub na rynku pracy WALIDACJA (POTWIERDZENIE EFEKTÓW UCZENIA SIĘ) proces stwierdzania przez uprawnioną instytucję, czy dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodne z odpowiednimi wymaganiami 18

19 4. Polskie Ramy Kwalifikacji - krótka historia MEN: główny koordynator tworzenia Krajowych Ram Kwalifikacji Powołanie zespołu ekspertów i rozpoczęcie prac we wrześniu 2008 r. Od 2006 Grupa Robocza ds. KRK w szkolnictwie wyższym Włączenie członków GR KSK (powołanej w grudniu 2006) Model KRK dla szkolnictwa wyższego kwiecień 2010 IV wersja Opracowanie opisów efektów kształcenia ł dla obszarów kształcenia ł (styczeń-kwiecień 2010) Powołanie ciał odpowiedzialnych za wdrożenie LLL i Krajowych Ram Kwalifikacji koordynacja ponadsektorowa (luty 2010) Powołanie Komitetu Sterującego ds. KRK dla LLL (2 lipca 2010) Nowelizacja Ustawy o szkolnictwie wyższym (18 marca 2011 zatwierdzona przez Sejm, 5 kwietnia 2011 podpisana przez Prezydenta RP) Prace nad przykładowymi opisami kierunków studiów (benchmarkami) 19

20 PRK poziomy kwalifikacji propozycja Komitetu Sterującego PRK Poziom ERK Poziom PRK Przykładowe kwalifikacje odpowiadające poziomom PRK 1 1 Świadectwo ukończenia szkoły podstawowej 2 2 Świadectwo ukończenia gimnazjum 3 3 Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej 4 4 Świadectwo ukończenia szkoły średniej 5 5 [trwa dyskusja np. dylom mistrzowski, dyplom kolegium nauczycielskiego, niektóre certyfikaty zawodowe] 6 6 Dyplom licencjata/inżyniera 7 7 Dyplom magistra 8 8 Dyplom doktora 20

21 PRK jako rama nie następcza (non-consecutive) Poziom 8 Poziom 7 Poziom 6 Poziom 4 Poziom 5 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 1 Źródło: Tomasz Saryusz Wolski Prezentacja: Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Polskiego Szkolnictwa Wyższego POKL 21

22 Polskie Ramy Kwalifikacji - gdzie dziś jesteśmy? W szkolnictwie wyższym przygotowano propozycję opisu efektów kształcenia na studiach I, II i III stopnia dla ośmiu obszarów kształcenia każdy obecnie istniejący kierunek studiów można zlokalizować w jednym lub kilku obszarach. Opisy efektów kształcenia odnoszą się zgodnie z wymogami ram kwalifikacji do kategorii wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych 22

23 Obszary kształcenia 1. Obszar studiów humanistycznych 2. Obszar studiów społecznych 3. Obszar studiów ścisłychy 4. Obszar studiów przyrodniczych 5. Obszar studiów technicznych 6. Obszar studiów medycznych 7. Obszar studiów rolniczych, leśnych i weterynaryjnych 8. Obszar studiów poświęconych ę sztuce 23

24 Definicje zawarte w Ustawie PSW z dnia 18 marca 2011 Obszar kształcenia zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach art. 3 ust.1 ustawy z dnia 14 marca 2003 o stopniach naukowych i tytule naukowym Kierunek studiów wyodrębniona część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowana w uczelni w sposób określony przez program kształcenia Program kształcenia opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu kształcenia,,prowadzącego ą do osiągnięcia ę tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS 24

25 Definicje Komitetu Sterującego ds. KRK i LL WIEDZA (knowledge) zasób powiązanych ze sobą faktów, zasad, teorii i doświadczeń przyswojonych przez osobę uczącą się UMIEJĘTNOŚCI Ę (skills)( ) zdolność wykorzystania y wiedzy oraz wyćwiczonych sprawności do wykonywania zadań oraz rozwiązywania problemów. KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE zdolność do autonomicznego i odpowiedzialnego wykonywania powierzonych zadań; gotowość do uczenia się przez całe życie; sprawność komunikowania o a się; sę; umiejętność współdziałania z innymi w roli zarówno członka jak i lidera zespołu. 25

26 Poziomy definiowania efektów kształcenia (EK) EK w Europejskich Ramach Kwalifikacji EK w Krajowych Ramach Kwalifikacji Opracowane w Polsce EK w ośmiu obszarach kształcenia Opracowane w Polsce UE Rozp. Ministra Rozp. Ministra EK dla kierunków studiów Opracowane przez jednostki autonomiczne lub centralnie EK dla EK dla EK dla przedmiotu 1 przedmiotu 2 przedmiotu 3 EK dla programów studiów Opracowane przez jednostki prowadzące studia EK dla przedmiotu N 26

27 Projektowanie programów kształcenia podejście tradycyjne i nowe Tradycyjne Nowe Standardy Misja uczelni Program 1 Program n Profil Efekty kształcenia EK 1 EK 2 EK n EK 1 EK 2 EK x Program 1 Program n 27

28 Metodyka projektowania nowego programu kształcenia ł Koncepcja Rozpoznanie potrzeb; określenie celów Planowanie i określenie wymagań Identyfikacja projektów krajowych i międzynarodowych; określenie poziomu; wstępna wersja opisów efektów kształcenia (EK) Projektowanie Opracowanie szczegółowych opisów EK dla programu, przedmiotów, przyporządkowanie typów zajęć, metod kształcenia, oceniania i ECTS Implementacja Wybór wykładowców, plan studiów, prace administracyjne Testowanie i ocena W trakcie projektowania i w trakcie realizacji programu 28

29 Cel programu kształcenia Cel programu kształcenia jest formułowany z punktu widzenia nauczyciela. Jest to szeroki, ogólny opis intencji kształcenia; wskazuje na to co nauczyciel zamierza osiągnąć w programie kształcenia 29

30 Projektowanie programu kształcenia ł w oparciu o efekty kształcenia 1. Określenie szczegółowych efektów kształcenia odpowiadających dyplomowi ukończenia studiów na danym kierunku przez jednostkę prowadzącą studia. Odniesienie ogólne i obszarowe efekty kształcenia w Krajowych Ramach Kwalifikacji Program autorski uwzględniający m.in. misję uczelni, zasoby kadrowe i materialne 30

31 Projektowanie programu kształcenia ł w oparciu o efekty kształcenia 2. Opracowanie wstępnego projektu programu studiów zawierającego: a) efekty kształcenia dla zbioru przedmiotów, ich zawartość treściową ś b) metody prowadzenia zajęć c) sposoby oceniania i d) punkty ECTS przypisane odpowiednim przedmiotom (modułom) ł e) plan zajęć uwzględniający pogłębianie zdobywanych kompetencji 31

32 Przyporządkowanie punktów ECTS Efekty kształcenia Punkty ECTS 1. Nie można przypisać punktów przedmiotowi, jeśli nie zostały zdefiniowane efekty kształcenia 2. Student może otrzymać punkty jedynie po sprawdzeniu, czy osiągnął ą zakładane efekty kształcenia 3. Miernikiem efektów kształcenia, do obliczenia punktów ECTS, jest nakład pracy przeciętnego studenta potrzebny do uzyskania założonych efektów 32

33 Przyporządkowanie punktów ECTS Punkty ECTS Nakład pracy studenta 60 punktów w ciągu Uczęszczanie Udział w seminariach 1 roku akademickiego na wykłady laboratoriach, (30 na semestr) ćwiczeniach Pisanie raportów 1. stopień punktów ECTS(innych opracowań) Samodzielna nauka 2. stopień punktów ECTS 3. stopień ń na razie brak regułł Przygotowanie projektów Egzaminy etc. 38 tygodni zajęć (2 x15 tyg. zajęć + 2 sesje egz. x 2 tyg. + 2 tyg. sesji popr.) tj godz. pracy studenta godz. rocznie (po podzieleniu przez 40 godz. tygodniowo: 1 punkt ECTS = h nakładu pracy studenta 33

34 Projektowanie programu kształcenia w oparciu o efekty kształcenia 3. Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu studiów Konstrukcja tabel zbiorczych, które: przedstawiają informacje o całym programie studiów (efekty uczenia się) i poszczególnych przedmiotach ułatwiają identyfikację powtórzeń i białych plam Odzwierciedlają relacje pomiędzy metodami nauczania i założonymi efektami kształcenia Weryfikacja logicznego ułożenia ł ż planu studiów 34

35 Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia Sprawdzenie relacji między efektami kształcenia sformułowanymi dla całego programu kształcenia i efektami kształcenia zdefiniowanymi dla jego jednostek strukturalnych (przedmiotów/modułów) MACIERZ KOMPETENCJI Szczegółowe efekty społeczne) dla całego programu kształcenia Przedmiot 1 Przedmiot 2 E-1 X X. Seminarium dyplomowe E-2 X X. E-n 35

36 Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia Sprawdzenie, czy metody/formy nauczania przewidziane w danym programie kształcenia /przedmiocie/module, gwarantują uzyskanie sformułowanych efektów kształcenia (kompetencji) Rodzaj zajęć / efekty kształceni ł a Znajomość najnowszych technologii syntez katalizatorów Znajomość najważniejszych technik do badań katalizatorów Umiejętność interpretacji wyników badań doświadczalnych Odpowiedzialność za rzetelność uzyskanych wyników badań i ich interpretacji.. W S P Ćw L ZT PD K. X X X X X X X X W wykład S seminarium P projekt badawczy Ćw ćwiczenia L laboratorium ZT zajęcia terenowe K konwersatoria Inne 36

37 Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu kształcenia Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia i oceniania. PRZYKŁAD Metody oceniania/ efekty kształceni a E S R D P. Znajomość X X najnowszych technologii syntez katalizatorów Znajomość X X X najważniejszych technik do badań katalizatorów Umiejętność X X X interpretacji wyników badań doświadczalnych Odpowiedzialność X X za rzetelność uzyskanych wyników badań i ich interpretacji E egzamin rozwiązanie problemu S sprawdzenie umiejętności ś i prakt. R raport D dyskusja wyników P prezentacja Inne.. 37

38 Projektowanie programu kształcenia ł w oparciu o efekty kształcenia 4.Stworzenie mechanizmów sprawdzania, czy i w jakim stopniu zamierzone efekty kształcenia są w istocie osiągane w realizowanym procesie kształcenia. Dotyczy zarówno poszczególnych przedmiotów/modułów jak i całych programów. 38

39 Mechanizmy (procedury) sprawdzania i sprawdzenie osiągnięcia ę efektów kształcenia W trakcie projektowania programu W trakcie realizacji programu Określenie procedur i sprawdzenie, czy program spełnia wszystkie założenia ł ż i zapewnia osiągnięcie i i zdefiniowanych efektów kształcenia Określenie procedur i przeprowadzenie oceny na zakończenie pierwszego cyklu kształcenia oraz cykliczne powtarzanie ocen, zgodnie z wewnętrznymi procedurami ustalonymi w uczelni Przykładowe formy sprawdzania zewnętrznego: Ocena zewnętrzna np. przez egzaminatora z innej uczelni Ocena przez różne grupy interesariuszy: studentów, absolwentów, pracodawców 39

40 Praktyczne rady Definiowane efekty kształcenia mają być możliwe do osiągnięcia i sprawdzenia zasada realizmu. Unikać czasowników o znaczeniu zbyt ogólnym, niejednoznacznych oraz zdań skomplikowanych. Najlepiej rozpoczynać opis każdego efektu kształcenia od czasownika w stronie czynnej np. analizuje, przedstawia. Używać ć tlk tylko jd jednego czasownika przy formułowaniu ł jednego efektu kształcenia. Formułować efekty kształcenia tak, aby mogły być ocenione. Jeśli efekty kształcenia są zdefiniowane zbyt ogólnie, niejednoznacznie, trudno będzie je skutecznie ocenić. Jeżeli zakładane efekty kształcenia zdefiniowane są zbyt szczegółowo nie będą wszystkie oceniane (ich lista może być za długa). 40

41 Co oznacza dla uczelni wprowadzenie systemu Krajowych Ram Kwalifikacji AUTONOMIA Opierając się na opisie efektów kształcenia, zgodnym z opisem odpowiedniego obszaru kształcenia, uczelnia będzie mogła samodzielnie zaprojektować proces kształcenia tak, by te efekty ze swoimi studentami osiągnąć. Na uczelni będzie też spoczywać obowiązek wykazania, że efektytezostałyte osiągnięte. Ocena wiarygodności tych danych będzie jednym z podstawowych elementów oceny jakości kształcenia przez system akredytacyjny (nie dotyczy zawodów regulowanych i nie dotyczy wszystkich uczelni) Konieczność przebudowy lub zmiany opisu programów studiów W wielu przypadkach p zmiana sposobu ob kształcenia ł na bardziej nakierowany n na efekty kształcenia (nie na proces) przebudowa prowadzenia przedmiotu Wprowadzenie wewnętrznych systemów zapewniania jakości kształcenia jako podstawa akredytacji 41

42 Najtrudniejsze j zadania związane z KRK Przemiany wewnątrz uczelni, w szczególności przemiany myślenia kadry o procesie uczenia się i jego wspomagania Wprowadzenie systemu oceniania i potwierdzania i efektów uczenia się uzyskanych poza kształceniem formalnym Wprowadzenie zmienionego systemu akredytacji 42

43 Materiały pomocnicze Zestaw definicji KRK podany przez Komitet Sterujący /krajowe-ramy-kwalifikacji/zestawienie-definicji-krk/ Autonomia programowa uczelni Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego a p / /use _upload/finansowanie/fundusze a a u dus e_europejskie/po e/ O_ KL/KRK/ / 0 05 _Ramy_kwalifikacji_dla_szk_wyzsz_165x235_int.pdf UWAGA opisy efektów kształcenia dla obszarów kształcenia znajdujące się w książce będą doprecyzowane i zamieszczone w rozporządzeniu Ministra 43

44 Dziękuję za uwagę 44