KRYSTYNA PRZYBYŁOWSKA, EWA CZYŻ, EWA CZAPLICKA, JADWIGA BERNARDCZYK-MELLER
|
|
- Dominika Brzozowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, KRYSTYNA PRZYBYŁOWSKA, EWA CZYŻ, EWA CZAPLICKA, JADWIGA BERNARDCZYK-MELLER WPŁYW NOSZENIA MIĘKKICH SOCZEWEK KONTAKTOWYCH O RÓŻNYM WSPÓŁCZYNNIKU GAZOPRZEPUSZCZALNOŚCI DK NA STRUKTURĘ ROGÓWKI ORAZ STABILNOŚĆ FILMU ŁZOWEGO DONIESIENIE WSTĘPNE INFLUENCE OF SOFT CONTACT LENSES WITH DIFFERENT GAS-PERMEABILITY RATIO (DK) ON THE CORNEAL STRUCTURE AND TEAR FILM STABILITY PRELIMINARY REPORT Katedra i Klinka Okulistyki Akademii Medycznej im K. Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. med. Krystyna Pecold Streszczenie Wstęp. Soczewki kontaktowe są obecnie powszechną metodą korekcji wad refrakcji wzroku. Z ich używaniem mogą być związane zmiany morfometryczne rogówki oraz struktury filmu łzowego. Cel. Celem niniejszej pracy było określenie wpływu różnych wartości współczynnika Dk miękkich soczewek kontaktowych na stan rogówki oraz zależności między rodzajem soczewek, czasem i sposobem ich noszenia a parametrami opisującymi rogówkę oraz stabilność filmu. Materiał i metody. Przebadano 60 osób (120 oczu), w wieku lat (22,8 ± 1,96). Podzielono je na dwie grupy (po 30 pacjentów): I noszącą miękkie soczewki kontaktowe oraz II grupę kontrolną. Oceniano gładkość i przejrzystość rogówki przy użyciu lampy szczelinowej oraz stabilność filmu łzowego wykonując próbę fluoresceinową oraz Break-up Test. Do badania śródbłonka rogówki posłużył mikroskop lustrzany. Pomiaru promienia krzywizny rogówki dokonano autokeratometrem. Wyniki. Badania nie potwierdzają wpływu wartości Dk soczewek, ich rodzaju, czasu i sposobu noszenia na strukturę rogówki. W grupie I stwierdzono zwiększenie średniej wielkości komórek śródbłonka (AVG 360,41 µm 2 ), zmniejszenie ich gęstości (CD 2828,33/mm 2 ), niestabilność filmu łzowego oraz zmniejszenie promienia krzywizny rogówki (średnia 7,66 ± 0,22 µm) w stosunku do osób z grupy kontrolnej. Wnioski. Soczewki kontaktowe zaburzają normalną strukturę rogówki i filmu łzowego. SŁOWA KLUCZOWE: miękkie soczewki kontaktowe, współczynnik gazoprzepuszczalności Dk, struktura rogówki, komórki śródbłonka, stabilność filmu łzowego. Summary Introduction. Contact lenses are nowadays a common way of refractive eye disorders' correction. However, their application can affect the morphometric features of cornea and tear film structure. Aim. The aim of this study was to evaluate the influence of soft contact lenses (CL) with different Dk ratio on the cornea, i.e. to analyze the correlation between: frequency of CL replacement, time and manner of wear and the structure of cornea and tear film stability. Methods. Sixty patients (120 eyes) were studied, age range years (mean 23). Two groups were formed (each of 30 patients): I soft CL wearers, II control group. Corneal smoothness and clarity were evaluated in a slit-lamp examination. Fluorescein and break-up tests were performed to assess tear film stability. Corneal endothelium was photographed using specular microscope. And the mean corneal curvature radius was measured with autokeratometer. Results. No influence of Dk ratio, frequency of CL replacement, time and manner of wear on the cornea was found. However, group I proved to have increased mean endothelial cell size (AVG µm 2 ), decreased cell density (CD /mm 2 ), tear film instability and decreased mean corneal curvature radius (mean 7.66 ± 0.22 mm), compared to control group. No significant differences in corneal thickness and polymegathism between these groups were found. Conclusions. Contact lenses disturb the natural corneal and tear film structure. Causative factors of these changes, other than Dk ratio and time of Cl wear, need still to be determined. KEYWORDS: soft contact lenses, gas-permeability ratio Dk, corneal structure, endothelial cells, tear film stability. Wprowadzenie Około milionów ludzi na całym świecie używa soczewek kontaktowych jako alternatywnej wobec okularów metody korekcji wad refrakcji oczu. Soczewka kontaktowa jako ciało obce stanowi barierę dla dostępności tlenu niezbędnego do prawidłowego metabolizmu rogówki, który zapewnia utrzymanie jej właściwej struktury i funkcji. Pod soczewkami kontaktowymi zachodzi bardzo mała wymiana filmu łzowego. Tlen niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania nabłonka rogówki dostarczany jest głównie przez dyfuzję poprzez soczewkę. Niedobór tlenu prowadzi do obrzęku nabłonka, jak i istoty właściwej. Gazoprzepuszczalność soczewek dla tlenu (Dk) opisywana jest wzorem: Dk = ilość tlenu x grubość soczewki kontaktowej/pole powierzchni x czas x różnica ciśnień Zaburzenia prawidłowego dopływu tlenu do rogówki prowadzą do zaburzenia metabolizmu rogówkowego i wy-
2 Wpływ noszenia miękkich soczewek kontaktowych o różnym współczynniku gazoprzepuszczalności Dk stąpienia objawów hipoksji. W wyniku hipoksji dochodzi do uszkodzeń struktury rogówki. Wzrasta odsetek dużych komórek, wynikający z upośledzonego ich złuszczania oraz ze zmniejszenia tempa mitoz zachodzących w warstwie podstawnej. Pojawiają się nierówności istoty właściwej, pęcherzyki śródbłonkowe i polimegatyzm, spadek liczby komórek heksagonalnych śródbłonka oraz istotne zmniejszenie się gęstości tych komórek. Hipoksja może prowadzić do zwiększenia grubości rogówki, zmniejszenia przezroczystości i spadku jej czucia [8]. Przyczyna obserwowanych zmian morfometrycznych rogówki może tkwić w nieprawidłowo dobranych soczewkach, zbyt stromo i ciasno dopasowanych, uciskających okolicę okołorąbkową, zwłaszcza przy zbyt dużej ich średnicy, gdy hermetycznie pokrywają całą rogówkę i przybrzeżną część twardówki. Powodem hipoksji może też być niedostateczna przepuszczalność dla tlenu materiałów, z których wykonane są soczewki. Niektórzy autorzy uważają, że zbyt długie, względnie stałe noszenie soczewek kontaktowych oraz niedostateczna ich pielęgnacja wpływa na stan rogówki [5]. Zewnętrzna powierzchnia rogówki wraz z filmem łzowym odgrywają znaczącą rolę w procesie widzenia. Stabilność filmu łzowego na powierzchni oka jest ograniczona w czasie i zależy od prawidłowej budowy, funkcji powiek, stanu powierzchni rogówki i spojówki oraz prawidłowego wydzielania mucyny, płynu łzowego i lipidów. Cel Badania miały na celu określenie wpływu różnych wartości współczynnika przepuszczalności tlenu Dk soczewek kontaktowych stosowanych przez grupę badaną na stan ich rogówki oraz ocenę zależności między rodzajem soczewek, czasem i sposobem ich noszenia a parametrami charakteryzującymi stan rogówki oraz stabilność filmu łzowego. W niniejszej pracy ocenie poddana została struktura rogówki oraz stabilność filmu łzowego w grupie osób noszących miękkie soczewki kontaktowe i odpowiadającej im wiekowo grupie kontrolnej. Materiał i metody Populacja badana Badaniem objętych zostało 60 osób (120 oczu), którymi byli dobrowolnie zgłaszający się studenci oraz młodzi lekarze. Osoby te, zdrowe pod względem okulistycznym, podzielone zostały na dwie grupy: I noszącą miękkie soczewki kontaktowe oraz II grupę kontrolną. W każdej z grup znalazło się po 30 pacjentów. Średnie wieku przedstawia tabela 1. Tab. 1. Zestawienie cech opisujących badane grupy Grupa noszących soczewki Grupa kontrolna Liczebność grup n = 30 n = 30 Średnia wieku grup (lata) 23,27 ± 1,98 22,33 ± 1,85 Stosunek kobiety: mężczyźni 27 : 3 20 : 10 Wśród osób z krótkowzrocznością moc soczewek wynosiła: -6,5D (1 oko), -6,0D (2 oczu), -5,75D (3 oczy), -5,5D (3 oczy), -4,75D (2 oczu), -4,5D (8 oczu), -4,25D (7 oczu), -3,75D (2 oczu), -3,5D (6 oczu), -3,0D (1 oko), -2,75D (4 oczy), -2,5D (6 oczu), -2,0D (6 oczu), -1,5D (2 oczu), -1,25D (1 oko), -1,0D (1 oko), -0,75D (1 oko). Pacjenci z dalekowzrocznością nosili soczewki o mocy: +2,5D (2 oczu), +3,25D (1 oko), +3,5D (1 oko), +5,0D (2 oczu). Badaniem w lampie szczelinowej oceniano gładkość i przejrzystość rogówki w świetle białym. Dodatkowo wykonano test fluoresceinowy dla oceny przedniej powierzchni rogówki oraz test przerwania filmu łzowego (Break-up Test).Wykonanie tych badań poprzedziło podanie 1% roztworu fluoresceiny do worka spojówkowego i zastosowanie niebieskiego filtru. Za pomocą mikroskopu lustrzanego dokonano analizy stanu śródbłonka. Dla każdego oka oddzielnie wykonano fotografię fragmentu płaszczyzny śródbłonka. Następnie z każdego zdjęcia o najbardziej wyraźnych granicach międzykomórkowych wybrano 25 komórek. Aparat dokonał automatycznych wyliczeń, z których dla nas istotnymi były: (1) grubość części środkowej rogówki T (mm), (2) średnia wielkość komórki śródbłonka AVG (µm 2 ), (3) współczynnik zmienności CV (%) mierzący różnicę w wielkości komórek czyli tak zwany polimegatyzm, (4) gęstość komórek śródbłonka CD (liczba komórek/mm 2 ). Autokeratometria U każdego pacjenta został wykonany pomiar średniego promienia krzywizny rogówki. Wykonano również pomiar ciśnienia śródgałkowego. Jeżeli wynik przekraczał 21 mmhg, pacjent był wykluczany ze studium. Analiza statystyczna Dla określenia istnienia wpływu badanych parametrów na strukturę i funkcję rogówki posłużyły testy zarówno parametryczne, jak i nieparametryczne. Do badania zależności między zmiennymi wykorzystany został współczynnik korelacji nieparametrycznej Spearmana. Analizie statystycznej poddano grupę badaną i kontrolną. Wyniki Grupa osób noszących miękkie soczewki była zróżnicowana pod względem ważnych dla naszego badania parametrów charakteryzujących ich soczewki, do których należą: materiał, z którego wykonana była soczewka, współczynnik Dk, rodzaj soczewek, sposób ich noszenia oraz czas noszenia. Różnice te przedstawiają poniższe wykresy. Wykres 1. (Wyjaśnienie zastosowanych oznaczeń Dk (10-11 ) (cm 2 /s) (ml O 2 mmhg): 1-Dk 8,4, 2- Dk 8,5, 3-Dk 20, 4- Dk 22, 5-Dk 28, 6- Dk 32, 7-Dk 36, 8-Dk 38, 9-Dk 138, 10-Dk 140.
3 330 Krystyna Przybyłowska i inni Wykres 1. Częstość występowania różnych wartości współczynnika Dk soczewek. Wykres 3. Rodzaj noszonych soczewek kontaktowych. Wykres 4. Sposób noszenia soczewek kontaktowych. Wykres 2. Czas noszenia soczewek kontaktowych procentowe zestawienie danych. W grupie osób noszących soczewki kontaktowe 67% osób nosiło soczewki miesięczne, 23% trzymiesięczne, 7% osób nosiło soczewki dwutygodniowe, a 3% miesięczne permanentne. Żaden z badanych nie stosował soczewek jednodniowych oraz rocznych (wykres 3). W badanej grupie osób noszących soczewki kontaktowe 67% nosiło soczewki codziennie, 27% kilka razy w tygodniu. Jednakowa liczba osób (po 3%) aplikowała sobie soczewki raz lub kilka razy w miesiącu (wykres 4.) Znaczenie współczynnika przepuszczalności dla tlenu Dk Przeprowadzone badania nie potwierdzają istnienia zależności pomiędzy wartością parametru Dk soczewek noszonych przez badaną grupę pacjentów a strukturą i grubością ich rogówki, średnim promieniem krzywizny, wielkością i liczbą komórek śródbłonka oraz stabilnością filmu łzowego. Wartości P zastosowanych testów przedstawia tabela 2. Tab. 2. Zależności parametru Dk Zależność między Dk a: Wartość Gładkością/Przejrzystością rogówki 0,73 Testem flouresceinowym 0,45 Break-up testem 0,07 Grubością części środkowej rogówki T 0,71 Średnią wielkością komórki śródbłonka AVG 0,63 Współczynnikiem zmienności CV 0,14 Gęstością komórek śródbłonka CD 0,63 Średnim promieniem krzywizny rogówki KerAv 0,26
4 Wpływ noszenia miękkich soczewek kontaktowych o różnym współczynniku gazoprzepuszczalności Dk Czas noszenia soczewek kontaktowych Badanie zależności między czasem noszenia soczewek a strukturą rogówki i parametrami ją opisującymi nie wykazało żadnej statystycznej ważności. Tabela 3. zawiera wartości P testów. Tab. 3. Wpływ czasu noszenia soczewek kontaktowych na stan rogówki Zależność między czasem noszenia a: Wartość P Gładkością/Przejrzystością rogówki 0,86 Testem flouresceinowym 0,58 Break-up testem 0,33 Grubością części środkowej rogówki T 0,77 Średnią wielkością komórki śródbłonka AVG 0,55 Współczynnikiem zmienności CV 0,85 Gęstością komórek śródbłonka CD 0,55 Średnim promieniem krzywizny rogówki KerAv 0,18 Rodzaj i sposób noszenia soczewek kontaktowych Nie stwierdzono korelacji między rodzajem noszonych soczewek (jednodniowe, dwutygodniowe, miesięczne, trzymiesięczne, roczne) a strukturą rogówki, jej grubością czy stabilnością filmu łzowego (tabela 5). Poddano analizie statystycznej zależność gładkości i przejrzystości rogówki, fluoresceinowego, Breakup Testu, grubości części centralnej rogówki T, średniej wielkości komórek śródbłonka AVG, współczynnika zmienności CV, gęstości komórek śródbłonka CD, średniego promienia krzywizny rogówki od sposobu noszenia soczewek (codziennie, raz w tygodniu, kilka razy w tygodniu, kilka razy w miesiącu, rzadziej). Wykazano istotny statystycznie wpływ sposobu noszenia soczewek na średnią wielkość komórek śródbłonka AVG oraz ich liczbę CD (tabela 6). Tab. 5. Zależności rodzaju soczewek Zależność między rodzajem soczewek a: Wartość P Gładkością/Przejrzystością rogówki 0,50 Testem flouresceinowym 0,11 Break-up testem 0,26 Grubością części środkowej rogówki T 0,67 Średnią wielkością komórki śródbłonka AVG 0,51 Współczynnikiem zmienności CV 0,65 Gęstością komórek śródbłonka CD 0,51 Średnim promieniem krzywizny rogówki KerAv 0,26 Tab. 4. Porównanie parametrów opisujących rogówkę między grupami noszącymi soczewki przez różnie długi czas Badane parametry Czas noszenia soczewek < 4 lata 4 lata Wartość P Gładkość/ Przejrzystość rogówki moda 0,03 moda 0,00 obliczenia niemożliwe Test flouresceinowy moda 0,06 moda 0,04 0,76 Break-up test moda 0,09 moda 0,08 0,43 Grubość części środkowej rogówki T (mm) 0,558 ± 0,032 0,546 ± 0,035 0,09 Średnia wielkość komórki śródbłonka AVG (µm 2 ) 361,36 ± 46,44 359,59 ± 58,34 0,9 Współczynnik zmienności CV (%) 24,28 ± 6,61 25,81 ± 10,21 0,44 Gęstość komórek śródbłonka CD (liczba komórek/mm 2 ) 2805,78 ± 342, ,06 ± 454,05 0,68 Średni promień krzywizny rogówki KerAv (mm) 7,66 ± 0,27 7,67 ± 0,12 0,91 Poddano analizie dwie podgrupy osób grupy badanej, noszących soczewki poniżej czterech lat oraz noszących je cztery lata i więcej. Zastosowane testy nie wykazały statystycznych różnic w badanych strukturach i opisywanych parametrach rogówki między tymi podgrupami. Wyniki przedstawia tabela 4. Tab. 6. Zależności sposobu noszenia soczewek Zależność między sposobem noszenia soczewek a: Wartość P Gładkością/Przejrzystością rogówki 0,49 Testem flouresceinowym 0,75 Break-up testem 0,97 Grubością części środkowej rogówki T 0,95 Średnią wielkością komórki śródbłonka AVG 0,008 Współczynnikiem zmienności CV 0,11 Gęstością komórek śródbłonka CD 0,009 Średnim promieniem krzywizny rogówki KerAv 0,15 Różnice między grupą noszącą i nie noszącą soczewki kontaktowe Analizie statystycznej poddano parametry w grupie noszącej soczewki kontaktowe i w grupie kontrolnej. Stwierdzono istotne statystycznie różnice między wynikami
5 332 Krystyna Przybyłowska i inni Break-up Testu, średnimi wielkościami komórek śródbłonka, gęstością tych komórek oraz średnim promieniem krzywizny rogówki (tabela 7). Tab. 7. Różnice statystyczne między grupami badanymi Badane parametry Grupa nosząca soczewki Grupa kontrolna Wartość P Gładkość/ Przejrzystość rogówki moda 0,016 moda 0,000 0,10 Test fluoresceinowy moda 0,036 moda 0,000 0,06 Break-up test 0,06 0,05 0,01 Grubość części środkowej rogówki T (mm) 0,552 ± 0,034 0,542 ± 0,028 0,08 Średnia wielkość komórki śródbłonka AVG (µm 2 ) 360,41 ± 52,69 339,23 ± 40,47 0,01 Współczynnik zmienności CV (%) 25,1 ± 8,7 24,1 ± 7,5 0,52 Gęstość komórek śródbłonka CD (liczba komórek/mm 2 ) 2828,33 ± 403,7 2989,28 ± 361,8 0,02 Średni promień krzywizny rogówki (mm) 7,66 ± 0,22 7,81 ± 0,24 0,0007 Wnioski 1. Nie stwierdzono niekorzystnego wpływu aktualnie noszonych miękkich soczewek kontaktowych na funkcję i stan narządu wzroku. 2. W grupie noszącej soczewki kontaktowe stwierdzono zmniejszenie ilości komórek śródbłonka oraz zwiększenie ich rozmiarów. 3. Noszenie soczewek kontaktowych wpływa na zmianę promienia krzywizny rogówki. Dyskusja Stwierdzenie braku wpływu współczynnika Dk na strukturę i funkcję rogówki, w świetle przeprowadzonych przez nas badań, sugeruje, że zmiany zachodzące w rogówce mogą zależeć również od innych czynników, mianowicie: typu soczewki, stopnia jej uwodnienia, dopasowania do indywidualnych cech oka, materiału i geometrii soczewki, systemu dezynfekcji, a nawet higieny osobistej stosującego soczewki. Wykazanie zmian morfometrycznych rogówki bez jednoznacznego określenia wpływu wartości Dk, może również nasuwać taki wniosek, że obecnie najczęściej stosowane soczewki kontaktowe są wciąż niewystarczająco tlenoprzepuszczalne. Dopiero włączenie odpowiednio dużej populacji osób noszących soczewki o Dk powyżej 100 (10-11 ) j. mogłoby wykazać istotny wpływ tego parametru na stan rogówki. Na podstawie naszych badań nie wykazałyśmy również wpływu czasu noszenia soczewek na rogówkę. Podobne wyniki przedstawił w swojej pracy Nieuwendaal [7] i Mc- Mahon [13]. Prawdopodobne wyjaśnienie może być takie, iż większość morfologicznych i funkcjonalnych zmian zachodzi dopiero po upływie pierwszych dziesięciu lat noszenia soczewek, ponadto zmiany te pozostają mniej lub bardziej stabilne, gdy noszenie jest kontynuowane. Średni czas noszenia soczewek badanej przez nas populacji wynosił znacznie mniej, tj. 3,91 ± 2,93 lat i mógł być zbyt krótki, aby mieć wpływ na morfologię i funkcję rogówki. Pomimo że badane osoby stosowały różne soczewki kontaktowe o różnym trybie ich noszenia, to jednak nie udało się nam znaleźć zależności między tymi parametrami a strukturą rogówki. Można zatem przypuszczać, że częstość wymiany soczewek, jak i sposób ich noszenia, nie ma wpływu na stan morfotyczny rogówki. Jedynym wyjątkiem okazał się wpływ sposobu noszenia na średnią wielkość komórek śródbłonka (AVG) i liczbę (CD). Jednak niemożliwe było dokładne zbadanie tej zależności ze względu na zbyt małą liczbę osób sporadycznie noszących soczewki. Wykazane przez nas zmiany struktury monowarstwy śródbłonka są trudne. Zwiększenia średniej wielkości komórek (AVG 360,41 µm 2 ) i zmniejszenia ich liczby (CD 2828,33 komórek/mm 2 ) w grupie osób noszących soczewki, w porównaniu do grupy kontrolnej (odpowiednio 339,23 µm 2 i 2989,28 komórek/mm 2 ), nie wykazali w swoich badaniach ani Holden [9] ani Patel [14]. Natomiast Schoessler [10] znalazł nieznaczny spadek wartości CD, jednak nie zdołał udowodnić swoich wniosków statystycznie. Badania wykonane przez Hondę [11] oraz Van Horna [12] wykazują zdolność komórek śródbłonka do zmiany ich morfologii, wydłużania i rozszerzania się w wyniku minimalnych nawet urazów śródbłonka. Taką przebudowę struktury monowarstwy umożliwia obecność mikrofilamentów w jej komórkach. Jako przyczynę takich zmian śródbłonka Holden [9] oraz Mac Rae [8] podaje przewlekły obrzęk rogówki, będący wynikiem hipoksji nabłonka wywołanej obecnością soczewki. Uzasadnione zatem jest poszukiwanie materiałów o coraz większej tlenoprzepuszczalności (Dk). Statystyczne opracowanie naszych danych nie potwierdziło występowania zwiększonego polimegatyzmu wśród osób noszących soczewki, który wykazany został przez wielu badaczy, między innymi Holdena [9] i Patela [14]. Prawdopodobnie większość zbadanych przez nas osób nosiła soczewki zbyt krótko, aby wyraźnie zaznaczył się u nich wzrost wartości CV (25,1% ± 8,7). Zwiększenie wartości AVG, wykazane powyżej, może świadczyć o zaczynającej się rozwijać różnorodności rozmiarów komórek śródbłonka.
6 Wpływ noszenia miękkich soczewek kontaktowych o różnym współczynniku gazoprzepuszczalności Dk Polimegatyzm śródbłonka może być wskaźnikiem niestabilności lub zaburzenia monowarstwy, której regularne heksagonalne komórki stanowią najbardziej stabilną geometrycznie i termodynamicznie strukturę. Niektóre badania, takie jak Mac Rae a [8] i Nieuwendaala [7], wykazują istotny polimegatyzm, jak również polimorfizm śródbłonka. Pomimo iż nie dowodzą one jednoznacznie przyczyny takich zmian, to wskazują na hipoksję jako najbardziej prawdopodobny powód przebudowy warstwy śródbłonka. Zmiany struktury śródbłonka są ważne dla osób, które w przyszłości mogą zostać poddane operacyjnemu leczeniu schorzeń gałki ocznej. Każdy zabieg chirurgiczny powoduje uszkodzenie i następowe zmiany w monowarstwie śródbłonka, dlatego u osób noszących soczewki zaburzona struktura tej warstwy, może mieć wpływ na przebieg pooperacyjny. Ponadto doskonalsza jakość współcześnie stosowanych soczewek kontaktowych może zmniejszać ryzyko tego rodzaju powikłań. Przeprowadzone przez nas badania grubości części środkowej rogówki nie wykazały statystycznie istotnych różnic między grupami: noszących i nie noszących soczewki kontaktowe. Holden ze współpracownikami wykazał istnienie zarówno obrzęku, który z czasem ustępuje, jak i scieńczenie warstwy nabłonka oraz istoty właściwej rogówki. Zmiany te są następstwem noszenia soczewek kontaktowych, które powodują niedotlenienie rogówki. Obrzękowi sprzyja przewaga metabolizmu beztlenowego i zwiększona synteza kwasu mlekowego, który wywołuje wzrost ciśnienia osmotycznego w obrębie rogówki i następcze odwodnienie komórek. Z kolei scieńczenie warstw rogówki wywołane jest tym, że zaburzenia w dostępie do tlenu pociągają za sobą upośledzone zdolności podziałowe komórek podstawnych nabłonka oraz keratocytów istoty właściwej. Wraz ze scieńczeniem nabłonka wzrasta ryzyko infekcji bakteryjnej. W grupie osób noszących soczewki kontaktowe nie stwierdzono zmiany grubości centralnej rogówki, co może wskazywać na kompensowanie obrzęku rozpoczynającym się zmniejszaniem grubości warstw rogówki. Z przeprowadzonych badań wynika wniosek o istnieniu niestabilności filmu łzowego spowodowanego obecnością soczewek kontaktowych. Jednak, zachodzące w filmie łzowym zmiany ilościowe i jakościowe, nie wpływają znacząco ani na gładkość, ani przejrzystość rogówki zbadanych przez nas osób. Glasson i wsp. [15] wykazali, że w przypadku noszenia soczewek niestabilność filmu łzowego wynika z uszkodzenia przedniej powierzchni nabłonka rogówki oraz zaburzeń warstwy mucyny i że wszystkie te zmiany wpływają niekorzystnie nie tylko na rogówkę, ale pogarszają także komfort noszenia soczewek. Otrzymane przez nas wyniki, dotyczące zmniejszenia promienia krzywizny przedniej powierzchni rogówki u osób noszących soczewki, mogą być wynikiem wpływu modelującego soczewki na rogówkę. Podobne wyniki uzyskali w niezależnych badaniach Pflugfelder [2] oraz Bars [3]. Zjawisko to jest wykorzystywane w jednej z metod korekcji wad refrakcji ortokeratologii. Niektórzy naukowcy, między innymi Holden [9], dowodzą, że zmiany wywołane noszeniem soczewek są odwracalne po zaprzestaniu ich stosowania. W przypadku, gdy przerwanie aplikacji soczewek jest niepożądane, działania niekorzystne mogą być zminimalizowane poprzez takie dopasowanie rodzaju, kształtu i trybu noszenia soczewek, które zmniejszy stopień zmian morfometrycznych rogówki oraz zapewni możliwie najdłuższy czas ich codziennego stosowania. Piśmiennictwo 1. Perry S. Binder, H. Dwight Cavanagh, Dan Jones, Steven Kramer, Richard Lembach, Michael Lemp, J. James Rowsey, Casimir A. Swinger: Cornea, refractive surgery, and contact lens. Trans. New Orleans Academy Ophthalmol., Liu Z., Pflugfelder S.C.: The effects of long-term contact lens wear on corneal thickness, curvature, and surface regularity. Ophthalmology, 2000 Jan. 3. Yeniad Bars, Yigit Bulent, Issever Halim, Bilgin Lale Kozer: Effects of Contact Lenses on Corneal Thickness and Corneal Curvature During Usage. Eye & Contact Lens: Science & Clinical Practice. October 2003, 29(4), Pankowska B., Wojciechowska I.: Soczewki kontaktowe. Wyd. Volumed Szymankiewicz S.: Soczewki kontaktowe korekcyjne i lecznicze powikłania. Wyd. Unia Stamler J.: Contact Lens Complications emedicine Nieuwendaal C.P., Odenthal M.T.P., Kok J.H.C., Venema H.W., Oosting J., Riemslag F.C.C., Kijlstra A.: Morphology and function of the corneal endothelium after long-term contact lens wear. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 1994, 37, Scott M. Mac Rae, Mamoru Matsuda i wsp.: The effects of hard and soft contact lenses on the corneal endothelium. AJO, 1986, 102, Holden B.A., Sweeney D.F., Vannas A. i wsp.: Effects of long-term contact lens wear on the human cornea. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., Schoessler J.P.: Corneal endotelial polymegathism associated with extended wear. Int. Contact Lens Clinic, 1983, 10, Honda H., Ogita Y., Higuchi S. i wsp.: Cell movement in a living mammalian tissue. J. Morph., 1982, 174, Van Horn D.L., Hyndiuk R.A.: Endothelial wound repair in primate cornea. Exp. Eye Res., 1975, 21, McMahon T., Polse K., McNamara N.: Long-term PMMA contact lenswear reduces corneal function. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 1993, 34, Patel S.V., McLaren J.W., Hodge D.O., Bourne M.W.: Confocal microscopy in vivo in corneas of long-term contact lens wearers. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 2002, 43, Gasson M.J., Stapleton F., Keay L. i wsp.: Differences in clinical parameters and tear film of tolerant and intolerant contact lens wearers. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 2003, 44, 12,
Część 1. Podstawowe zagadnienia 1. Informacje ogólne 1
Spis treści Wstęp do wydania czwartego Wstęp do wydania pierwszego Skróty xiii xiv xv Część 1. Podstawowe zagadnienia 1. Informacje ogólne 1 1.1 Anatomia stosowana 1 1.2 Fizjologia stosowana 4 1.3 Fizyczne
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę* WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI
WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW /01 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim SOCZEWKI KONTAKTOWE Nazwa w języku angielskim CONTACT LENSES Kierunek studiów (jeśli dotyczy): OPTYKA
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę* WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI
WYDZIAŁ PPT Zał. nr 4 do ZW /01 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim SOCZEWKI KONTAKTOWE Nazwa w języku angielskim CONTACT LENSES Kierunek studiów (jeśli dotyczy): OPTYKA Specjalność (jeśli dotyczy):
Bardziej szczegółowoW. Tarkowski Udział roztoczy z rodzaju Demodex w etiopatogenezie STRESZCZENIE. Streszczenie
Streszczenie Nużeńce (Demodex spp.) to niewielkich rozmiarów pajęczaki, należące do rzędu roztoczy, występujące u wielu gatunków zwierząt i człowieka. Wszystkie są organizmami wysoce wyspecjalizowanymi
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoMETODY BADAŃ W OKULISTYCE
Dr med. Joanna Wąsiewicz-Rager Wywiad okulistyczny przyczyna zgłoszenia się do okulisty przebyte choroby narządu wzroku urazy gałki ocznej wywiad dotyczący wieku dziecięcego-zezy dotychczasowa korekcja
Bardziej szczegółowoBarbara Polaczek-Krupa. Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta
Barbara Polaczek-Krupa Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta Praca doktorska Praca finansowana w ramach projektu CMKP
Bardziej szczegółowoWzrok na szóstkę z plusem PORADNIK DLA RODZICÓW
Wzrok na szóstkę z plusem PORADNIK DLA RODZICÓW Drodzy Rodzice, Serdecznie dziękujemy, za aktywny udział w akcji społecznej Wzrok na szóstkę z plusem i zaufanie jakim nas Państwo obdarzyli udzielając zgody
Bardziej szczegółowoMaciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.
Maciej Pawlak Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Prospektywne randomizowane badanie porównujące zastosowanie dwóch różnych koncepcji siatki i staplera
Bardziej szczegółowoCzy możliwe jest uszkodzenie oka soczewką kontaktową?
Czy możliwe jest uszkodzenie oka soczewką kontaktową? Zakładanie i zdejmowanie soczewek są czynnościami, których trzeba się nauczyć, aby odbywało się w sposób prawidłowy. Wraz z upływem czasu czynności
Bardziej szczegółowoOmówienie Raportu na temat dyskomfortu w soczewkach kontaktowych
Omówienie Raportu na temat dyskomfortu w soczewkach kontaktowych Report on International Workshop on Contact Lens Discomfort Sylwia Kropacz-Sobkowiak Alcon Polska Sp. z o.o. Pracownia Fizyki Widzenia i
Bardziej szczegółowoWady refrakcji u niemowląt, dzieci i młodzieży.
Anna Gotz-Więckowska Wady refrakcji u niemowląt, dzieci i młodzieży. Katedra Okulistyki i Klinika Okulistyczna UM w Poznaniu Kierownik: Prof.UM dr hab. Jarosław Kocięcki Rozwój narządu wzroku Precyzyjny
Bardziej szczegółowoOkulistyka - opis przedmiotu
Okulistyka - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Okulistyka Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-O Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Bardziej szczegółowoSoczewki jednodniowe Wygoda odpowiadająca wyzwaniom nowoczesnego stylu życia
Soczewki jednodniowe Wygoda odpowiadająca wyzwaniom nowoczesnego stylu życia Soczewki jednodniowe Soczewki jednodniowe Dk/t (przy -3,00 DS) Dk (ISO 9913-1998) ZAKRES MOCY ŚREDNICA (mm) PROMIEŃ KRZYWIZNY
Bardziej szczegółowoAutorzy: Ludmiła Popowska, Tomasz Grędysa
Funkcjonalna ostrość wzroku badana metodą testu wrażliwości na kontrast (F.A.C.T.) u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi siatkówki po wszczepach soczewki z filtrem światła fioletowego. Autorzy: Ludmiła
Bardziej szczegółowoCENNIK USŁUG WARSZAWA
CENNIK USŁUG WARSZAWA Cennik_waw_ver.1/2019 z dnia 18.03.2019 Obowiązuje od dnia 18.03.2018 LASEROWA KOREKCJA WZROKU - dotyczy zabiegu jednego oka pacjent przekroczył 4 miesięczny okres ważności badania)...
Bardziej szczegółowoWitamy w comiesięcznym przeglądzie firmy Bausch & Lomb dotyczącym badań naukowych. American Journal of Ophthalmology 152(2)
Witamy w comiesięcznym przeglądzie firmy Bausch & Lomb dotyczącym badań naukowych. Ponieważ mamy doświadczenie w klinicznych badaniach oka, głównie przedniej jego części, firma Bausch i Lomb zleciła nam
Bardziej szczegółowoDzienne soczewki kontaktowe iloox CONTACT Daily
Dzienne soczewki kontaktowe iloox CONTACT Daily 5 sztuk soczewek gratis dokonując zakupu w salonie LOOX Galeria Optyki w Twoim mieście! Darmowa dostawa do domu, zamawiając soczewki w naszym internetowym
Bardziej szczegółowoReLEx SMILE firmy ZEISS Pierwsza minimalnie inwazyjna, bezpłatkowa technika SMILE
ReLEx SMILE firmy ZEISS Pierwsza minimalnie inwazyjna, bezpłatkowa technika SMILE Błyskawiczne zabiegi bezpłatkowe dzięki SMILE stają się rzeczywistością na naszych oczach. Dla takich chwil pracujemy.
Bardziej szczegółowoMetody numeryczne w zagadnieniach optycznych. Soczewki kontaktowe
Metody numeryczne w zagadnieniach optycznych Politechnika Wrocławska Inżynieria biomedyczna II st. Wydział Mechaniczny 2014/2015r. Skipirzepa Dagmara Wróbel Eliza Soczewki kontaktowe Soczewki kontaktowe
Bardziej szczegółowoMiesięczne soczewki kontaktowe iloox CONTACT
Miesięczne soczewki kontaktowe iloox CONTACT 1 soczewka gratis dokonując zakupu w salonach LOOX i sunloox w Twoim mieście! Darmowa dostawa do domu, zamawiając soczewki w naszym internetowym salonie optycznym
Bardziej szczegółowo4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup
IV. Wyniki Badana populacja pacjentów (57 osób) składała się z dwóch grup grupy 1 (G1) i grupy 2 (G2). W obu grupach u wszystkich chorych po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoMetody Statystyczne. Metody Statystyczne. #8 Błąd I i II rodzaju powtórzenie. Dwuczynnikowa analiza wariancji
gkrol@mail.wz.uw.edu.pl #8 Błąd I i II rodzaju powtórzenie. Dwuczynnikowa analiza wariancji 1 Ryzyko błędu - powtórzenie Statystyka niczego nie dowodzi, czyni tylko wszystko mniej lub bardziej prawdopodobnym
Bardziej szczegółowoNAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Bardziej szczegółowoDodatek 1. C f. A x. h 1 ( 2) y h x. powrót. xyf
B Dodatek C f h A x D y E G h Z podobieństwa trójkątów ABD i DEG wynika z h x a z trójkątów DC i EG ' ' h h y ' ' to P ( ) h h h y f to ( 2) y h x y x y f ( ) i ( 2) otrzymamy to yf xy xf f f y f h f yf
Bardziej szczegółowoWARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY WYDZIAŁ LEKARSKO-DENTYSTYCZNY KATEDRA PROTETYKI STOMATOLOGICZNEJ ANALIZA ZMIAN WARTOŚCI SIŁY RETENCJI W TRÓJELEMENTOWYCH UKŁADACH KORON TELESKOPOWYCH Rozprawa na stopień
Bardziej szczegółowoKATALOG PRODUKTÓW 2012. Dystrybutor
KATALOG PRODUKTÓW 2012 Dystrybutor WŁAŚCIWOŚCI: Wysoka przepuszczalność tlenu Bez technologii ulepszającej powierzchnię Niski moduł sprężystości Wysoka zawartość wody Asferyczna optyka Asferyczna powierzchnia
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 53: Soczewki
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr : Soczewki Cel ćwiczenia: Wyznaczenie ogniskowych soczewki skupiającej i układu soczewek (skupiającej i rozpraszającej) oraz ogniskowej soczewki rozpraszającej
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Przyjęto dopuszczalny błąd statystyczny na poziomie p 0,05, p 0,01 oraz p 0,001.
STRESZCZENIE Wstęp. Krótkowzroczność jest wadą układu optycznego, która w całej populacji wykazuje tendencję wzrostową w ostatnich 50 latach. Szacuje się, że do 2020 roku obejmie 1/3 populacji światowej
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoPACJENT W GABINECIE MEDYCYNY ESTETYCZNEJ - OCZEKIWANIA I ŹRÓDŁA INFORMACJI
PODYPLOMOWA SZKOŁA MEDYCYNY ESTETYCZNEJ POLSKIEGO TOWARZYSTWA LEKARSKIEGO W WARSZAWIE EDYCJA 2009-2011 PACJENT W GABINECIE MEDYCYNY ESTETYCZNEJ - OCZEKIWANIA I ŹRÓDŁA INFORMACJI Lek. med. Piotr Siennicki
Bardziej szczegółowoZapomnij o okularach. 13.09.2011, Warszawa
Zapomnij o okularach 13.09.2011, Warszawa Program konferencji Badanie CBOS Jak Polacy dbają o wzrok Prezbiopia wprowadzenie Laser femtosekundowy opis urządzenia IntraCOR laserowa korekcja prezbiopii Pozbyłem
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym.
lek. med. Monika Aniukiewicz Porównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym. Streszczenie Wstęp Fakoemulsyfikacja
Bardziej szczegółowoKonsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku
Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Konsensus okulistyczno-położniczy
Bardziej szczegółowoDr hab.n.med. Lidia Puchalska-Niedbał. II Katedra i Klinika Okulistyki Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Wykrywanie wad i schorzeń narządu wzroku wśród uczniów klas II szkół podstawowych w Szczecinie projekt polityki zdrowotnej finansowany przez Miejski Urzęd Gminy Szczecin Dr hab.n.med. Lidia Puchalska-Niedbał
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoKRÓTKOWZROCZNOŚĆ NADWZROCZNOŚĆ ASTYGMATYZM PRESBYOPIA WADY WZROKU SIATKÓWKA SOCZEWKA ROGÓWKA TĘCZÓWKA CIAŁO SZKLISTE
WADY WZROKU KRÓTKOWZROCZNOŚĆ NADWZROCZNOŚĆ ASTYGMATYZM PRESBYOPIA SOCZEWKA SIATKÓWKA ROGÓWKA TĘCZÓWKA CIAŁO SZKLISTE KRÓTKOWZROCZNOŚĆ Krótkowzroczność jest zazwyczaj spowodowana zbyt długą gałką oczną.
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoTajemnice świata zmysłów oko.
Tajemnice świata zmysłów oko. Spis treści Narządy zmysłów Zmysły u człowieka Oko Budowa oka Model budowy siatkówki Działanie oka Kolory oczu Choroby oczu Krótkowzroczność Dalekowzroczność Astygmatyzm Akomodacja
Bardziej szczegółowoCentrum Badań Naukowych, Chirurgia Refrakcyjna "LUMED"
Terapia anty-vegf i fotokoagulacją laserem żółtym w leczeniu CSCR w grupie młodych mężczyzn Autorzy: dr. Ludmiła Popowska, Lumed Centrum Badań Chirurgii Refrakcyjnej w Opocznie dr. Tomasz Grędysa, Europejskie
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Bardziej szczegółowoKatedra Fizyki i Biofizyki UWM, Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych z biofizyki. Maciej Pyrka wrzesień 2013
M Wyznaczanie zdolności skupiającej soczewek za pomocą ławy optycznej. Model oka. Zagadnienia. Podstawy optyki geometrycznej: Falowa teoria światła. Zjawisko załamania i odbicia światła. Prawa rządzące
Bardziej szczegółowoRozwój konstrukcji soczewek sztywnych
Conflex air (Wohlk, 18) W pełni asferyczna konstrukcja z polimeru fluorowego, dopasowywana równolegle w części centralnej. TD =,30 mm,,80 mm, 10,30 mm BOZR = 7,20 8,0 mm Asferyczne peryferia e = 0,4.2
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA - WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI
ZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA - WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI Celem Programu jest zapobieganie rozwojowi niedowidzenia i poprawa funkcji narządu wzroku u dzieci w wieku 4-5 lat z
Bardziej szczegółowoOptyka geometryczna - soczewki Tadeusz M. Molenda Instytut Fizyki US
Optyka geometryczna - soczewki Tadeusz M. Molenda Instytut Fizyki US Budowa oka 1. twardówka 2. naczyniówka 3. kanał Schlemma 4. wyrostek rzęskowy 5. rogówka 6. tęczówka 7. źrenica 8. komora przednia oka
Bardziej szczegółowoZjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej. Patrycja Świeczkowska Michał Woźny
Zjawisko dopasowania w sytuacji komunikacyjnej Patrycja Świeczkowska Michał Woźny 0.0.0 pomiar nastroju Przeprowadzone badania miały na celu ustalenie, w jaki sposób rozmówcy dopasowują się do siebie nawzajem.
Bardziej szczegółowoKonsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku.
Warszawa, dn. 09.02.2017 r. Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku. Aktualizacja 9 lutego 2017 Konsensus opracowała
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: Wybrane zagadnienia z korelacji i regresji.
Ćwiczenie: Wybrane zagadnienia z korelacji i regresji. W statystyce stopień zależności między cechami można wyrazić wg następującej skali: Skala Guillforda Przedział Zależność Współczynnik [0,00±0,20)
Bardziej szczegółowoFORECASTING THE DISTRIBUTION OF AMOUNT OF UNEMPLOYED BY THE REGIONS
FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 007, Oeconomica 54 (47), 73 80 Mateusz GOC PROGNOZOWANIE ROZKŁADÓW LICZBY BEZROBOTNYCH WEDŁUG MIAST I POWIATÓW FORECASTING THE DISTRIBUTION
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski. Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa
Bardziej szczegółowoLaserowa korekcja wzroku
Laserowa korekcja wzroku Zmień swoje życie już dziś! P R Y W A T N Y S Z P I T A L W E I S S K L I N I K w w w. w e i s s k l i n i k. p l 1 Zabieg w Weiss Klinik Czy kiedykolwiek zastanawialiście się
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoCZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW SKOLIOZ U DZIEWCZĄT I CHŁOPCÓW NA PRZESTRZENI OSTATNICH PIĘĆDZIESIĘCIU LAT
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Magdalena Rusin, Grażyna Szypuła, Jadwiga Nabielska, Ewa Kowalska, Grażyna Kępys Bielski Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej
Bardziej szczegółowolek. Piotr Morasiewicz
lek. Piotr Morasiewicz Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu UM we Wrocławiu Korekcja złożonych zniekształceń okołokolanowych metodą Ilizarowa badania kliniczne i doświadczalne Rozprawa
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie
Bardziej szczegółowoW latach pracował w Klinice Okulistyki Akademii Medycznej w Lublinie. W
Prof. dr n. med. Marek Prost jest specjalistą chorób oczu, absolwentem Akademii Medycznej w Lublinie. Przebieg pracy zawodowej; W latach 1973-1994 pracował w Klinice Okulistyki Akademii Medycznej w Lublinie.
Bardziej szczegółowoWykład 10 Zrandomizowany plan blokowy
Wykład 10 Zrandomizowany plan blokowy Staramy się kontrolować efekty zróżnicowania badanych jednostek eksperymentalnych poprzez zapewnienie ich ``jednorodności wewnątrz każdej grupy zabiegowej. Dzielimy
Bardziej szczegółowoChoroby narządu wzroku
WYBRANE WSKAŹNIKI LECZENIA ZAĆMY W POLSCE [ANALIZOWANY OKRES SPRAWOZDAWCZY] STRUKTURA ROZLICZONYCH JGP W POLSCE Choroby narządu wzroku SEKCJA B - DOROŚLI (październik - grudzień 2018 r.) Stan obecny i
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoW statystyce stopień zależności między cechami można wyrazić wg następującej skali: n 1
Temat: Wybrane zagadnienia z korelacji i regresji W statystyce stopień zależności między cechami można wyrazić wg następującej skali: Skala Guillforda Przedział Zależność Współczynnik [0,00 0,20) Słaba
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: 1. Adres jednostki: Adres: Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 61-848 Poznań ul:długa
Bardziej szczegółowoMałgorzata Kołpak-Kowalczuk. Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach 2007-2012 Streszczenie Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia
Bardziej szczegółowoMarta Uzdrowska. PRACA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH Promotor: Dr hab. n. med. prof. UM Anna Broniarczyk-Loba
Marta Uzdrowska Ocena wad refrakcji i przyczyn niedowidzenia u osób z niepełnosprawnością intelektualną z wykorzystaniem zdalnego autorefraktometru Plusoptix PRACA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH Promotor:
Bardziej szczegółowo1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe
Zjazd 7. SGGW, dn. 28.11.10 r. Matematyka i statystyka matematyczna Tematy 1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe nna Rajfura 1 Zagadnienia Przykład porównania wielu obiektów w
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoDopasowanie soczewek. Przewodnik dla specjalistów
Dopasowanie soczewek torycznych Fitting toric - koniec lenses - no longer ze stygmatami! a stigma! Przewodnik dla specjalistów A Guide for Eye Care Professionals Sarah Morgan BSc(Hons) MPhil MCOptom FAAO
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę*
WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW 33/01 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim OKO I WIDZENIE Nazwa w języku angielskim EYE AND VISION. Kierunek studiów (jeśli dotyczy): OPTYKA Specjalność
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MD-SHOULDER W LECZENIU ZESPOŁU CIEŚNI PODBARKOWEJ
Dolegliwości bólowe w obrębie obręczy barkowej to problem, który dotyczy coraz większej liczby osób, niestety coraz młodszych. Dawniej typowym pacjentem zgłaszającym się z bólem barku była osoba starsza,
Bardziej szczegółowoPRAWDA O SOCZEWKACH KONTAKTOWYCH ECLF 2009
PRAWDA O SOCZEWKACH KONTAKTOWYCH Obalanie mitów Zestaw najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi dotyczących soczewek kontaktowych, kierowanych do lekarzy ogólnych, lekarzy pediatrów i lekarzy okulistów
Bardziej szczegółowoPorównywanie populacji
3 Porównywanie populacji 2 Porównywanie populacji Tendencja centralna Jednostki (w grupie) według pewnej zmiennej porównuje się w ten sposób, że dokonuje się komparacji ich wartości, osiągniętych w tej
Bardziej szczegółowoBadanie zależności skala nominalna
Badanie zależności skala nominalna I. Jak kształtuje się zależność miedzy płcią a wykształceniem? II. Jak kształtuje się zależność między płcią a otyłością (opis BMI)? III. Jak kształtuje się zależność
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA MATEMATYCZNA
STATYSTYKA MATEMATYCZNA 1. Wykład wstępny. Zmienne losowe i teoria prawdopodobieństwa 3. Populacje i próby danych 4. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 5. Najczęściej wykorzystywane testy statystyczne
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoAbsolwent szkoły kształcącej w zawodzie ortoptystka będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania badań ortoptyczn
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie ortoptystka będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania badań ortoptycznych i określonych badań okulistycznych; 2) prowadzenia
Bardziej szczegółowoMiękkie soczewki kontaktowe u dzieci kontrowersje
Soft contact lens fitting in children controversies Ewa Wojciechowska Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska, Szczecin NAJWAŻNIEJSZE Dopasowanie soczewek kontaktowych u dzieci jest w środowisku
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Mikrochirurgia i chirurgia plastyczna w okulistyce 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoZad. 4 Należy określić rodzaj testu (jedno czy dwustronny) oraz wartości krytyczne z lub t dla określonych hipotez i ich poziomów istotności:
Zadania ze statystyki cz. 7. Zad.1 Z populacji wyłoniono próbę wielkości 64 jednostek. Średnia arytmetyczna wartość cechy wyniosła 110, zaś odchylenie standardowe 16. Należy wyznaczyć przedział ufności
Bardziej szczegółowoSpodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : OKULISTYKA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoStreszczenie projektu badawczego
Streszczenie projektu badawczego Dotyczy umowy nr 2014.030/40/BP/DWM Określenie wartości predykcyjnej całkowitej masy hemoglobiny w ocenie wydolności fizycznej zawodników dyscyplin wytrzymałościowych Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka
Bardziej szczegółowoAsymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Grażyna Gwizda Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach inteligencji i procesów poznawczych dzieci i młodzieży z niedosłuchem. Streszczenie rozprawy
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoChoroby alergiczne a narząd wzroku przypadki kliniczne
Choroby alergiczne a narząd wzroku przypadki kliniczne M. Pietruszyńska, I. Jankowska Lech, I. Grabska-Liberek Klinika Okulistyki CMKP w Warszawie Kierownik Kliniki : prof. dr hab. I. Grabska - Liberek
Bardziej szczegółowoSylabus 2017/2018. Opis przedmiotu kształcenia. Nazwa modułu/przedmiotu OKULISTYKA Grupa szczegółowych efektów kształcenia
Sylabus 2017/2018 Opis przedmiotu kształcenia Załącznik nr 5 Nazwa modułu/przedmiotu OKULISTYKA Grupa szczegółowych efektów kształcenia Kod grupy Nazwa grupy Wydział Kierunek studiów Specjalności Poziom
Bardziej szczegółowoKorelacja oznacza współwystępowanie, nie oznacza związku przyczynowo-skutkowego
Korelacja oznacza współwystępowanie, nie oznacza związku przyczynowo-skutkowego Współczynnik korelacji opisuje siłę i kierunek związku. Jest miarą symetryczną. Im wyższa korelacja tym lepiej potrafimy
Bardziej szczegółowoANALIZA METROLOGICZNA WYNIKÓW BADAŃ NA PRZYKŁADZIE ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH
PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź 09-10 maja 1995 roku Jadwiga Janowska(Politechnika Warszawska) ANALIZA METROLOGICZNA WYNIKÓW BADAŃ NA PRZYKŁADZIE ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH SŁOWA KLUCZOWE
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 18.05.2005 05010800.0
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1600805 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 18.05.2005 05010800.0 (13) T3 (51) Int. Cl. G02C7/04 A01K13/00
Bardziej szczegółowoPOLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE
POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE Iwona Grabska-Liberek Badania przesiewowe w kierunku jaskry ważnym elementem profilaktyki Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Klinika Okulistyki Działania PTO na
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS) 2017/ 2018 Rok 3, semestr VI 1
Nazwa modułu: Okulistyka Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH
KSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH WOLSKI Leszek 1 JELEC Paweł 2 1,2 Zakład Instalacji Budowlanych i Fizyki Budowli, Politechnika Warszawska ABSTRACT This script
Bardziej szczegółowoWczesna diagnostyka stożka rogówki Czy można wykorzystać OCT?
Wczesna diagnostyka stożka rogówki Czy można wykorzystać OCT? Bartłomiej J. Kałużny Klinika Chorób Oczu, Collegium Medicum, Bydgoszcz Kierownik: prof. dr hab. med. G. Malukiewicz Po co? - prawidłowa kwalifikacja
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. ALLERGODIL, 0,5 mg/ml, krople do oczu, roztwór Azelastini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta ALLERGODIL, 0,5 mg/ml, krople do oczu, roztwór Azelastini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowo