Aktywność fizyczna w chorobie nowotworowej

Transkrypt

1 Aktywność fizyczna w chorobie nowotworowej

2 Korzyści wynikające z ćwiczeń fizycznych dla zdrowych ludzi są dobrze znane

3 Obniżenie poziomu cukru we krwi Zwolnienie akcji serca Regulacja gospodarki hormonalnej Korzyści wynikające z ćwiczeń fizycznych Lepsza przemiana materii Lepsza czynność mięśni Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi Wzmocnienie struktury kości Wzrost odporności

4 Wpływ aktywności fizycznej na zapobieganie niektórym chorobom CHOROBA KORZYŚCI Układu krążenia Redukcja ryzyka przedwczesnej śmierci o 20-35% Cukrzyca Redukcja ryzyka choroby o 40-60% Nowotwory złośliwe Redukcja ryzyka choroby o 30-50% Otyłość Zmniejszenie o 38% masy tłuszczowej Zwiększenie o 10% ciała szczupłego Osteoporoza Wzrost gęstości kości o 20% Redukcja patologicznych złamań kości Darren et al

5 Przez długi czas odpoczynek i brak aktywności ruchowej były zalecane ludziom chorym

6 OBNIŻENIE ODPORNOŚCI USZKODZENIE MIĘŚNIA SERCA BÓL, NUDNOŚCI, WYMIOTY I ZMĘCZENIE BRAK TOLERANCJI WYSIŁKU FIZYCZNEGO Obawy dotyczące stosowania ćwiczeń fizycznych w chorobie nowotworowej SŁABA KONDYCJA FIZYCZNA I PSYCHICZNA WZROST PŁUCNEGO CIŚNIENIA ŻYLNEGO DUSZNOŚĆ The Physician and Sportsmedicine 2000 ZŁAMANIA PATOLOGICZNE KOŚCI

7 Sport a nowotwory złośliwe Mario Lemieux Aneta Konieczna Jose Molina Alisa Klejbanowa

8 Następstwa ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej WYDOLNOŚĆ ZMĘCZENIE CHOROBA LECZENIE OSZCZĘDZAJĄCY TRYB ŻYCIA WYDOLNOŚĆ ZMĘCZENIE

9 Tygodniowa aktywność fizyczna podczas chemioterapii LICZBA KROKÓW DZIENNIE NISKA AKTYWNOŚĆ ONCOL NURS FORUM 2010

10 Aktywność i sprawność fizyczna osób po leczeniu raka płuca DZIENNA LICZBA KROKÓW DZIENNY WYDATEK ENERGII [KCAL] TEST 6-MINUTOWEGO MARSZU RAK PŁUCA GRUPA KONTROLNA Łukuć 2011

11 Zdolność wysiłkowa chorych po usunięciu płuca 100% 80% 60% 40% 20% 0% Przed operacją 1 miesiąc po 3 miesiące po 6 miesięcy po

12 Czynność układu oddechowego chorych po usunięciu płuca 100% 80% 60% 40% 20% 0% Przed operacją 1 miesiąc po 3 miesiące po 6 miesięcy po FVC FEV1

13 Hipoteza mięśniowa Dysfunkcja LK cytokinezy, insulinooporność, niedożywienie, brak aktywności Zwężenie naczyń obciążenie następcze przepływ mięśniowy Stan kataboliczny ukł. współczulny nerw błędny Miopatia mięśni szkieletowych I oddechowych Wzrost chemoreceptorów Coats et al aktywność Ergoreceptorów mięśniowych Wzmożona wentylacja Duszność Zmęczenie mięśni NIETOLERANCJA WYSIŁKU Coats AJS et al. Br Heart J 1994

14 Zaburzenie czynności mięśni po leczeniu onkologicznym Siła Praca Moc Onkologia Kontrolna MALICKA 1999

15 Związek sprawności mięśni z wydolnością fizyczną MASA MIĘŚNIOWA SIŁA MIĘŚNIOWA WYTRZYMAŁOŚĆ OBWÓD I POLE peak VO2 (szczytowe zużycie tlenu) PRZEKROJU UDA

16 Większość czynności codziennych nie wymaga dużej wydolności fizycznej ale zależy od sprawności mięśni szkieletowych

17 Redukcja sprawności mięśni szkieletowych prowadzi do ograniczenia aktywności i dalszej zależności

18 Sprawność mięśni szkieletowych wydaje się być szczególnie ważna dla zdolności człowieka do funkcjonalnej niezależności

19 Zdolność wysiłkowa słabo koreluje z wydajnością serca i frakcją wyrzutową u chorych z niewydolnością serca

20 Fizjologiczny charakter stosowanych bodźców Dobra tolerancja i długotrwałe skutki Podstawą rehabilitacji medycznej jest fizjoterapia Brak skutków ubocznych Łatwy dostęp i niski koszt

21 RUCH JEST ŻYCIEM CZYNNOŚCIOWY CHARAKTER ZABURZEŃ Podstawą fizjoterapii jest ruch PRAWIDŁOWY ROZWÓJ ZDROWIE

22 Ruch może zastąpić wiele leków, ale żaden lek nie zastąpi ruchu

23 PRZYGOTOWANIE DO LECZENIA WSPOMAGANIE LECZENIA CHOROBY ZASADNICZEJ BEZPIECZNE PRZEPROWADZENIE PRZEZ LECZENIE Znaczenie ćwiczeń fizycznych w chorobie nowotworowej POWRÓT DO ZDROWIA I AKTYWNOŚCI NIEZALEŻNOŚĆ I SAMODZIELNOŚĆ PREWENCJA WTÓRNA

24 Poziomy aktywności fizycznej INTENSYWNOŚĆ REZERWA SERCA CZAS TRWANIA CZĘSTOTLIWOŚĆ PRZYKŁAD METs NISKA 20-39% 2-4 METs 60 MINUT 7/TYDZIEŃ SPOKOJNY MARSZ ŚREDNIA 40-59% 4-6 METs MINUT 3-5/TYDZIEŃ SZYBKI MARSZ, TANIEC WYSOKA 60-84% 6-8 METs MINUT 3-5/TYDZIEŃ BIEG PŁYWANIE 1 MET=3,5 ml tlenu/kg -1 x min -1 Darren et al. 2006

25 Poziom aktywności fizycznej zależnie od liczby kroków POZIOM AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ LICZBA KROKÓW DZIENNIE SIEDZĄCY TRYB ŻYCIA < NISKA AKTYWNOŚĆ ŚREDNIA AKTYWNOŚĆ AKTYWNY WYSOKA AKTYWNOŚĆ >

26 Minimalna intensywność treningu zalecana chorym na choroby układu krążenia 45% HRrez Ale Uzyskiwano poprawę wydolności przy intensywności 30% HRrez! Franklin et al. 2003, Swain et al. 2002

27 Wyniki 6-tygodniowego treningu kobiet po leczeniu raka piersi METs 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Trening tlenowy Trening sprawnościowy Grupa kontrolna PAWŁOWSKA 1999

28 Ćwiczenia fizyczne w chorobie nowotworowej Wszystkie rodzaje ćwiczeń We wszystkich chorobach i jej stadiach We wszystkich metodach i etapach leczenia

29 Zasady aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej Naturalne formy ruchu angażujące duże grupy mięśniowe (marsz, jazda na cykloergometrze w pozycji siedzącej lub leżącej) Intensywność umiarkowana 50-75% VO 2max (HR rez ) lub 60-80% HR max Czas trwania minut Częstotliwość 3-5 razy w tygodniu Trening ciągły lub interwałowy Trening tlenowy, oporowy lub mieszany

30 Trening wytrzymałościowy Ciągły Ciągłe wykonywanie pracy przez określony czas Obciążenie stałe lub zmienne Umożliwia wykonanie większej pracy Poprawia czynność serca w zakresie mniejszych obciążeń Chorzy o większej zdolności wysiłkowej Interwałowy Naprzemienne okresy obciążania i przerwy Różne proporcje pracy i odpoczynku Odpoczynek może być bez obciążenia lub z małą intensywnością Okres pracy od 10 sek do kilku minut Odpoczynek 1-2 minuty Większe obciążenia, pacjenci wysokiego ryzyka lub z małą tolerancją wysiłkową Szybsze zwiększenie zdolności wysiłkowej Mniejsze obciążenie układu krążenia przy większym wzroście wytrzymałości siłowej Bromboszcz, Dylewicz 2005

31 Wyniki treningu wytrzymałościowego w onkologii 100% 80% 60% 40% ZDOLNOŚĆ WYSIŁKOWA 20% 0% Czas Pobór tlenu MET 100% 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% DYSTANS TĘTNO MLECZANY MED.SCI. SPORTS EXERC. 1998;FIZJOTERAPIA 1999

32 Trening oporowy Izotoniczny Dostępność dla ćwiczących, Tani sprzęt, Wykonywany w całym zakresie ruchu, Obciążenie w stosunku do najsłabszego punktu zakresu, Ryzyko urazu mięśnia lub stawu, Występowanie bólu, Izokinetyczny Przystosowanie oporu do zmian mechanicznych i fizjologicznych mięśni podczas ruchu Dostosowanie do zmęczenia i bólu Stosowanie szybkości od 0 do /sek Podobieństwo do oporu ręcznego Różne tryby pracy i rodzaje aktywności mięśniowej Brak przystosowania do bólu i zmęczenia.

33 Intensywność wysiłków siłowych INTENSYWNOŚĆ % 1RM BARDZO MAŁA < 30 MAŁA ŚREDNIA DUŻA BARDZO DUŻA > 84 1RM ONE REPETITION MAXIMUM Bromboszcz, Dylewicz 2005

34 Zalecenia dotyczące ćwiczeń oporowych 1 2 serie po 8 12 powtórzeń 8 10 ćwiczeń Duże grupy mięśniowe Umiarkowana intensywność 2 4 razy w tygodniu krotne podniesienie ciężaru (30-50% 1RM) 1 3 powtórzeń Obciążenie w skali Borga Zwiększanie obciążenia o 2,5 kg Ćwiczenia dużych grup mięśni 2 3 razy w tygodniu Darren et al Guidelines for Cardiac Rehabilitation Programs, 1991.

35 Wyniki 12-tygodniowego izotonicznego treningu oporowego 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% MIĘŚNIE GÓRNEJ CZĘŚCI CIAŁA MIĘŚNIE DOLNEJ CZĘŚCI CIAŁA J. CLIN. ONCOL. 2003

36 Trening izokinetyczny w rehabilitacji onkologicznej

37 Prędkość skurczu w ćwiczeniach izokinetycznych Rodzaj skurczu/ruchu Zakres prędkości Wolny /sekundę Średni /sekundę Szybki /sekundę Czynnościowy /sekundę

38

39 Zalety ćwiczeń izokinetycznych przystosowanie oporu do zmian mechanicznych i fizjologicznych mięśni podczas ruchu dostosowanie do zmęczenia i bólu stosowanie szybkości od 0 do /sek podobieństwo do oporu ręcznego różne tryby pracy i rodzaje aktywności mięśniowej

40 Praca całkowita PT ROM

41 Porównanie izotonicznego i izokinetycznego skurczu mięśniowego Izokinetyczny Siła Izotoniczny Zakres ruchu

42 Mechanizm poprawy funkcji mięśni Zwiększenie masy mięśni Poprawa dostarczania tlenu Zmiana regulacji nerwowej Zmiana rekrutacji jednostek motorycznych Większa pojemność tlenowa Poprawa energetyki mięśnia

43 Przykłady różnych treningów fizycznych w onkologii Rodzaj nowotworu Rodzaj treningu Czas trwania Intensywność Obciążenie/ Powtórzenia Guzy lite i chłoniaki Guzy lite i chłoniaki Rak piersi Tlenowy Interwałowy Bieżnia ruchoma Tlenowy Interwałowy Cykloergometr leżąc Tlenowy Ciągły Cykloergometr leżąc 6 tygodni 85% HRmax 5x3,4x5,3x8,3x10,2x15, 1x30 min. 8 tygodni 50% HRez 32 W 15x1min wysiłku +15x1 min. przerwy 15 tygodni 70-75% VO2max 1x15 min. przez 3 tygodnie Wzrost o 5 min. do 35 min. Rak prostaty Oporowy 12 tygodni 60-70% max 2 serie x 8-12 powtórzeń Wzrost o 2,5 kg Rak wątroby Tlenowy 6 tygodni Niska/średnia 2/tydzień

44 Skuteczność różnych rodzajów treningu fizycznego po leczeniu raka piersi 5% 4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% VO 2MAX ml/kg/min Tlenowy Oporowy Kontrolna 40% 20% 0% 40% SIŁA KG Tlenowy Oporowy Kontrolna SIŁA MM KL. PIERSIOWEJ 20% 0% Tlenowy Oporowy Kontrolna J CLIN ONCOL 2007

45 Wpływ różnych rodzajów ćwiczeń na czynność mięśni tułowia 6-MIESIĘCZNY PROGRAM ĆWICZENIA W WODZIE (GB) ĆWICZENIA NA SALI GIMNASTYCZNEJ (GK) PRACA 30% 20% 10% 0% GK GB SZCZYTOWY MOMENT SIŁY 65-70% HRmax FIZJOTERAPIA POLSKA % 20% 10% 0% GK GB

46 Rodzaje podejmowanej aktywności fizycznej po leczeniu raka piersi wycieczki turystyczne biegi spacery/nordic Walking jazda na rowerze gimnastyka pływanie ćwiczenia w wodzie taniec gry zespołowe jazda na nartach

47 Gimnastyka ogólnousprawniająca 32 kobiety po leczeniu raka piersi szczytowy moment siły mięśni prostowników 151% kobiet zdrowych mięśni zginaczy 123% moc odpowiednio: 166%, 129% 30 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi ćwiczenia oporowe przy użyciu taśmy, czas treningu: 8 tygodni, 2x w tyg. 45minut Redukcja obrzęku chłonnego o umiarkowanym stopniu, badanie 1: 17%, badanie 2: 10%, 30 kobiet po leczeniu raka piersi ćwiczenia ogólnie usprawniające Zwiększenie zakresu ruchomości w stawach kończyny górnej po stronie operowanej,

48 Ćwiczenia w wodzie 19 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi badania izokinetyczne szczytowy moment siły, całkowita praca i średnia moc zginaczy i prostowników tułowia 15 kobiet po leczeniu raka piersi łańcuch zamknięty dla kończyny górnej siła, całkowita praca, średnia kończyny górnej po stronie operowanej 16 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi Wydolność fizycznej 18% 15 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi Obrzęk chłonny

49 WŁAŚCIWOŚCI WODY Siła wyporu Ciśnienie hydrostatyczne Opór Lepkość Fala Temperatura wody

50 Siła wyporu Odciążenie stawów Podwieszenie osiowe Utrudnienie ruchu Ułatwienie ruchu

51 Zależność odciążenia od głębokości zanurzenia % ZANURZENIA POZIOM ZANURZENIA CIĘŻAR MĘŻCZYZN W % CIĘŻAR KOBIET W % 14 STAWY KOLANOWE 39 KRĘTARZ WIĘKSZY 48 KOLEC BIODROWY PG 68 WYROSTEK MIECZYKOWATY OBOJCZYK BRODA 8 8

52 Obciążenie stawów 45 minut ćwiczeń w wodzie = 10 minut ćwiczeń na lądzie

53 Ciśnienie hydrostatyczne Rozmieszczenie krwi Przepływ płynu tkankowego Mechanika oddychania

54 Opór Zmienny opór Zwiększenie siły mięśni Zwiększenie ruchomości w stawach Wzrost stabilności

55 Lepkość Czucie prędkości Czucie kierunku Czucie amplitudy ruchów Spowolnienie ruchu Trójpłaszczyznowy opór

56 Temperatura wody Rozluźnienie mięśni Zmniejszenie bólu Wzrost napięcia mięśni Termoregulacja

57 Wskazania do rehabilitacji w wodzie Osteoporoza Zapalenie stawów Choroba zwyrodnieniowa stawów Stany pourazowe Stany po operacjach układu ruchu

58 Osteoporoza Ochrona osłabionych kości Możliwość stosowania ćwiczeń czynnych z oporem Zmniejszenie ryzyka upadków Zapobieganie zmianom sylwetki

59 Wskazania do rehabilitacji w wodzie Choroba niedokrwienna serca Niewydolność serca Przewlekła obturacyjna choroba płuc Choroby nowotworowe

60 Korzyści rehabilitacji w wodzie Zwiększenie tolerancji wysiłkowej Zmniejszenie duszności Wzrost pojemności wyrzutowej serca Zmniejszenie częstości akcji serca Zmniejszenie ciśnienia rozkurczowego krwi

61 Trening marszowy o charakterze nordic walking 21 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi, Wydolność fizyczna 22% 23 kobiety po leczeniu z powodu raka piersi Łańcuch zamknięty dla kończyny górnej siła, całkowita praca, średnia moc mm kończyny górnej Brak obrzęku chłonnego (8.3vs 7.8, p=0,39) Objawy depresyjnye (: 9.3 vs. 7.7, p<0.05) Istotna poprawa funkcji psychologicznych (WHOQOL- Bref 14.3 vs. 14.9, p<0.05) Istotna poprawa relacji społecznych 13.8 vs. 14.3, p<0.05).

62 Nordic Walking W porównaniu z marszem bez kijków charakteryzuje się: większym udziałem mięśni szkieletowych wyższym poziomem zużycia tlenu wyższym wydatkiem energetycznym niższy poziom subiektywnego odczuwania zmęczenia Kocur P, Wilk M. Nordic Walking- nowa forma ćwiczeń w rehabilitacji. Rehabilitacja Medyczna 2006, 10(2): 9-14.

63 Nordic Walking Korzyści: Odciążenie stawów kończyn dolnych? Zwiększenie koordynacji i równowagi Większa stabilność postawy ciała

64 Specyfika ćwiczeń Oporowych w wodzie: Nordic walking: Zwiększenie wydolności i koordynacji Większa aktywacja układu mięśniowo szkieletowego w odpowiedzi na stałą utratę równowagi w wodzie; Większa aktywacja mięśni przykręgosłupowych w badaniu EMG podczas treningu marszowego z oporem w wodzie. Udział niemal 90% mięśni człowieka Zwiększenie sprawności mięśni, także górnej połowy ciała Korekcja postawy ciała

65 Porównanie skuteczności róznych treningów fizycznych 60 kobiet po leczeniu raka piersi 3 grupy: NW, G, W Istotnie większy przyrost siły, pracy i mocy w grupie NW i W w porównaniu z G przy prędkości 60 i 120 stopni Istotne różnice między grupami NW i W w mocy, (3), pracy (2) i sile (1) Istotne różnice między grupami NW i W w czynności zginaczy (4) i prostowników (2)

66 Chód do tyłu PO RAZ PIERWSZY BADANA KINEMATYCZNE, BIOMECHANICZNE ORAZ ELEKTROMIOGRAFICZNE PRZEZ THORSTENSSONA 1986, VILENSKYA 1987 ORAZ WINTERA WYNIKI BADAŃ SUGERUJĄ ŻE : podobne wzory aktywacji mięśni mogły być używane w obu rodzajach lokomocji z odwróceniem czasowym cyklów pobudzania mięśni koncentryczna działalność mięśni w chodzie do przodu zmienia się na ekscentryczną w chodzie do tyłu i na odwrót trajektorie ruchów kończyn dolnych do przodu i do tyłu odzwierciedlają się wzajemnie nawet gdy ruch przebiega w kierunku odwrotnym ( Thorstensson ) biomechaniczna analiza sugeruje, że chód do tyłu jest prawie prostym odwróceniem chodu do przodu ( Winter ) 1986

67 Trening chodu do tyłu w fizjoterapii utrzymanie sercowo-naczyniowego poziomu wytrenowania istotnie statystycznie większe wartości VO2max, Ve, HR, RQ, powysiłkowego stężenia mleczanów we krwi podczas chodu do tyłu w porównaniu z chodem do przodu (medycyna sportowa) większa aktywność mięśni czworogłowych uda oraz piszczelowych przednich kończyn dolnych w badaniu elektromiograficznym (ortopedia) silna stymulacja czucia propioceptywnego, zwiększa się stabilizacja mięśniowa głowy, tułowia oraz miednicy,pobudzenie mięśni głębokich grzbietu, mięśni brzucha i pośladków ( neurologia) trening równowagi ciała (geriatria)

68 Model eksperymentalny raka piersi TERMINAL DUCT LOBULAR UNIT TERMINAL END BUDS Jednostka przewodowo-zrazikowa zbliżona struktura i funkcja Największa podatność na czynniki rakotwórcze

69 Grupa badana 180 samic szczurów szczepu Sprague-Dawley w wieku 1 miesiąca o masie ciała gramów podzielonych na 15 grup PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

70 Metoda badań NITROZOMOCZNIK (ENU, 19N-ethyl-N-nitrosourea ) 180 mg/kg masy ciała Dootrzewnowo Wyindukowanie raka gruczołu piersiowego w ciągu 3 miesięcy PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

71 Schemat treningu fizycznego Okres treningu (tydzień) Prędkość km/h Czas trwania [minuty] 1 0, , , , , , , , ,68 30 TRENING O NISKIEJ INTENSYWNOŚCI PARAMETRY OBNIŻONE O 20% TRENING O WYSOKIEJ INTENSYWNOŚCI PARAMETRY ZWIĘKSZONE O 20% PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

72 NITROZOMOCZNIK GRUPY EKSPERYMENTALNE MODEL 1 12 TYGODNIOWY TRENING FIZYCZNY 3 GRUPY (36 SZCZURÓW) INTENSYWNOŚĆ NISKA INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA INTENSYWNOŚĆ WYSOKA KONIEC EKSPERYMENTU NITROZOMOCZNIK MODEL 2 KONIEC EKSPERYMENTU 12 TYGODNI OBSERWACJI MODEL 3 NITROZOMOCZNIK 12 TYGODNIOWY TRENING FIZYCZNY 3 GRUPY (36 SZCZURÓW) INTENSYWNOŚĆ NISKA INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA INTENSYWNOŚĆ WYSOKA KONIEC EKSPERYMENTU 12 TYGODNIOWY TRENING FIZYCZNY 3 GRUPY (36 SZCZURÓW) INTENSYWNOŚĆ NISKA INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA INTENSYWNOŚĆ WYSOKA 12 TYGODNI OBSERWACJI PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

73 Liczba guzów/szczur w 2 modelu 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Grupa kontrolna Grupa trenujaca 1 GRUPA KONTROLNA; 2 GRUPA TRENINGOWA PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

74 NITROZOMOCZNIK Wyniki badań w 2 modelu 35 GUZÓW NITROZOMOCZNIK 12 TYGODNI OBSERWACJI (GRUPA KONTROLNA) N=13 11 GUZÓW NITROZOMOCZNIK 12 TYGODNI TRENINGU O NISKIEJ INTENSYWNOŚCI N=9 13 GUZÓW 12 TYGODNI TRENINGU O UMIARKOWANEJ INTENSYWNOŚCI N=12 NITROZOMOCZNIK 21 GUZÓW 12 TYGODNI TRENINGU O WYSOKIEJ INTENSYWNOŚCI N=6 PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

75 Liczba guzów/szczur zależnie od badanej grupy Grupa kontrolna Niska intensywność Umiarkowana intensywność Wysoka intensywność PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

76 Wyniki badania apoptozy w 2 modelu TUNEL NS Cribriforme Papillare ANTYGEN KI-67 NS Tubulare PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N

77 Ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej ANEMIA < 8 G/100 ML PRZYCZYNA OGRANICZENIE UNIKAĆ INTENSYWNYCH ĆWICZEŃ MAŁOPŁYTKOWOŚĆ < 50X10 9 / L NEUTROPENIA < 0,5X10 9 / L UNIKAĆ URAZOWYCH FORM RUCHU UNIKAĆ WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH INFEKCJI

78 Ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej PRZYCZYNA CIĘŻKIE WYNISZCZENIE >35% MASY CIAŁA OGRANICZENIE UNIKAĆ WYSOKIEJ INTENSYWNOŚCI STAN ZAPALNY >38 0 C ZALEŻNIE OD PRZYCZYNY DUSZNOŚĆ, BÓLE KOŚCI, SILNE NUDNOŚCI, ZNACZNE OSŁABIENIE MIĘŚNI, SKRAJNE ZMĘCZENIE ZALEŻNIE OD PRZYCZYNY

79 Ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej PRZYCZYNA RAK ODBYTNICY LUB PROSTATY OGRANICZENIE UNIKAĆ POZYCJI SIEDZĄCEJ PRZETOKA NERKOWA UNIKAĆ PŁYWANIA RYZYKO ZŁAMANIA KOŚCI UNIKAĆ DUŻYCH OBCIĄŻEŃ ZABURZENIA KOORDYNACJI UNIKAĆ POZYCJI STOJĄCEJ

80 Korzyści z aktywności fizycznej w chorobie CHOROBA UKŁADU KRĄŻENIA PREWENCJA WTÓRNA REDUKCJA PRZEDWCZESNEJ ŚMIERCI OSŁABIENIE LUB ODWRÓCENIE PROCESU CHOROBY ZATRZYMANIE PROGRESJI CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA (1600 KCAL/TYDZIEŃ) REDUKCJA PŁYTEK ZAKRZEPU (2200 KCAL/TYDZIEŃ) CUKRZYCA REDUKCJA PRZEDWCZESNEJ ŚMIERCI O 39-54% POPRAWA HOMEOSTAZY GLUKOZY KONTROLA CUKRZYCY NOWOTWORY ZŁOŚLIWE REDUKCJA O 26-40% RYZYKA PRZEDWCZESNEJ ŚMIERCI I NAWROTU RAKA PIERSI Franklin et al. 2003

81 Hipotetyczne mechanizmy protekcyjnego oddziaływania aktywności fizycznej Zmiana składu ciała Poprawa profilu lipidowego Poprawa homeostazy glukozy i wrażliwości insuliny Redukcja przewlekłego zapalenia Poprawa czynności śródbłonka Intensyfikacja mechanizmów immunologicznych Zmiana gospodarki hormonalnej CMAJ 2006

82 Skutki uboczne ćwiczeń fizycznych po leczeniu onkologicznym Brak poważnych powikłań lub niepożądanych skutków związanych z treningiem fizycznym Brak zmian patologicznych w ultarsonograficznym badaniu serca oraz spoczynkowym i wysiłkowym elektrokardiogramie Brak rozwoju objawów kardiotoksyczności

83 Aktywność ruchowa sprawność fizyczna

84 Większość analiz wskazuje na 50% redukcję ryzyka przedwczesnej śmierci sprawnych ludzi w porównaniu z mało sprawnymi Niski poziom aktywności fizycznej jest silnym, niezależnym czynnikiem predykcyjnym umieralności ogólnej KUJALA ET AL. 2002,HU ET AL.2004, LAUDERDALE 2005

85 prawdopodobieństwo przeżycia Analiza przeżycia- krzywe Kaplana Meiera prawdopodobieństwo p 1,10 1,05 1,00 Dystans w TK6M>362m 12-miesięczne przeżycie: 99% 0,95 0,90 0,85 0,80 0,75 0,70 Dystans w TK6M<362m 12-miesięczne przeżycie: 77% p = 0, Test korytarzowy 6-minutowy Dystans <362m 12-miesięczne przeżycie 77% czas [dni] 1,00 Wstań i idź < 6,5s 12-miesięczne przeżycie: 97% 0,95 Wstań i idź Czas >6,5s 12 miesięczne przeżycie 85% 0,90 0,85 Wstań i idź > 6,5s 12-miesięczne przeżycie: 85% Węgrzynowska-Teodorczyk K , czas [dni] p = 0,003

86 prawdopodobieństwo p Analiza przeżycia krzywe Kaplana Meiera 1,05 1,00 0,95 0,90 0,85 Wstań i siądź >11 12-miesięczne przeżycie: 99% Wstań i siądź <11 12-miesięczne przeżycie: 81% Wstań i siądź Liczba powstań <11 12-miesięczne przeżycie 81% prawdopodobieństwo przeżycia 0,80 0,75 p = 0, czas [dni] 1,05 1,00 Mmax >68 Nm 12-miesięczne przeżycie: 97% 0,95 Mmax siły <68 Nm 12-miesięczne przeżycie 82% 0,90 0,85 0,80 Mmax < 68Nm 12-miesięczne przeżycie : 82% Węgrzynowska-Teodorczyk K , czas [dni] p = 0,0001

87 Czynniki rokownicze u mężczyzn z ns analizy jednoczynnikowe Czynniki ryzyka Zgon z powodu progresji NS HR 95%CI p NYHA (I-II vs. III-IV) 10,0 (2,3-50,0) *** LVEF% ( %) 1,05 (0,99-1,1) * NT-proBNP ( 500pg/ml) 1,06 (1,04-1,08) *** TK6M ( vs. 362 m) 16,7 (4,0-10,0) *** Wstań-idź ( vs. 6,5 s) 4,8 (1,5-14,3) ** Wstań-siądź ( vs. 11) 14,03 (3,1-50,0) *** Podnoś ciężarek ( vs. 11) 14,3 (3,4-100,0) *** Max moment siły ( vs. 68Nm) 7,7 (2,3-25,0) *** HR-współczynnik ryzyka, 95% CI- przedział ufności, * p<0,05, ** p<0,01, ***p>0,001 Węgrzynowska-Teodorczyk K. 2008

88 Jaka jest optymalna objętość ćwiczeń dla korzyści zdrowotnych?

89 Ryzyko przedwczesnej śmierci jest odwrotnie proporcjonalne do intensywności aktywności fizycznej

90 Relatywne ryzyko śmierci zależnie od wydolności fizycznej 2,5 2 1,5 1 >8 METs 5-8 METs <5 METs 0,5 0 Nadciśnienie COPD Cukrzyca Palenie BMI TC Myers et al. 2002