Wpływ wzrostu znaczenia podejścia ekonomicznego na praktykę orzeczniczą

Transkrypt

1 Wpływ wzrostu znaczenia podejścia ekonomicznego na praktykę orzeczniczą organów antymonopolowych Frederic Jenny, Przewodniczący Komitetu Konkurencji OECD AKTUALNE PROBLEMY POLITYKI KONKURENCJI Konferencja jubileuszowa z okazji XX-lecia UOKiK 27 maja 2010 r., Zamek Królewski w Warszawie

2 Lata 90. 1) Globalizacja i liberalizacja handlu 2) Napięcia transatlantyckie 3) Niezadowolenie Europy z systemu administracyjnego UE 4) Podejście per se i konkurencja w oparciu o wartości (competiton on the merits)

3 Porównanie USA/UE w latach 90.: Rabaty lojalnościowe Sprawa British Airways/Virgin -USA Sprawa British Airways/ Virgin -UE Dźwignie monopolowe Sprzedaż wiązana/pakietowa Ogólne Sprawa Microsoftu

4 Błędy typu I vs. typu II Błędy typu I: Ryzyko, że wspierające konkurencję (lub skuteczne) praktyki ki zostaną zakazane (nadmierne egzekwowanie) Błędy ę typu II: Ryzyko, yy że praktyki antykonkurencyjne yj nie zostaną zakazane (niedostateczne egzekwowanie) Podejście ekonomiczne: zmniejsza liczbę błędów typu I (aby wprowadzić zakaz, należy przekonująco przedstawić potencjalne szkody) Podejście formalne: zmniejsza liczbę błędów typu II (zakazuje dane kategorie e praktyk bez względu na ich poszczególne e skutki)

5 Od podejścia per se do podejścia zorientowanego na skutki - Cel ekonomiczny przepisów prawa konkurencji - Podejście ekonomiczne do działań antymonopolowych: skutki proceduralne Reguła rozsądku (rule of reason) Teoria szkody oparta na ekonomii Ocena korzyści efektywności - Elementy ekonomii przydatne w analizie antymonopolowej Rozumowanie hipotetyczno-dedukcyjne Koncepcje ekonomiczne Pomiary ekonomiczne

6 Podejście zorientowane na skutki Nadużywanie pozycji dominującej: testy ekonomiczne i ich granice Test poświęconego zysku (drapieżnictwo cenowe) Test braku sensu ekonomicznego (Trinko) Test równej skuteczności (Le Page vs 3M, Intel) Test dobrobytu konsumentów Test Elhauge a

7 Możliwe zastosowanie różnych testów Test Poświęconego zysku Willig Ordover Braku sensu ekonomicznego Równej skutecznościś Posner Nadwyżki konsumenckiej Elhauge a Elhauge Zastosowa- nie Drapież- nictwo cenowe Rabaty lojalnościowe (British Airways) Ograniczenie cenowe Kombinowana sprzedaż pakietowa (trudne czy niemożliwe?) Tanie wyłączenie Sprzedaż wiązana/ pakietowa (Le Page) Odmowa kontraktowania (Trinko?) Sprzedaż wiązana/pakiet owa Dyskryminacja Nadmiernie wygórowane ceny Odmowa kontraktowania Umowy wyłączne ą Sprzedaż warunkowa Brak zastosowania Odmowa kontraktowania

8 Możliwe ograniczenia podejścia ekonomicznego do praktyk antymonopolowych

9 Problemy związane z zastosowaniem reguły rozsądku (rule of reason) «Podejście zgodne z regułą rozsądku (rule of reason) jest stosunkowo trudne do wdrożenia. Organy ochrony konkurencjik mają zatem trudny wybór pomiędzy podejściem, które jest zasadne pod względem koncepcyjnym, jednak podlega istotnym utrudnieniom praktycznym, a podejściem, które pod względem koncepcyjnym pyjy jest drugorzędne, ę jednak jest łatwiejszej do wdrożenia». J.Padilla: The antitrust economics of tying: a farewell to per se illegality

10 Porównanie kosztów i korzyści zastosowania podejścia ekonomicznego i formalnego w polityce antymonopolowej - Koszty postępowania sądowego: wyższe dla stron, organów ochrony konkurencji i sądów - Koszty błędów: niższe przy podejściu ekonomicznym niż przy podejściu formalnym - Koszty środków naprawczych: potencjalnie niższe, ponieważ można je lepiej ukierunkować

11 Odporność na zmiany Wniosek Wzrost znaczenia ekonomicznego jest zjawiskiem pozytywnym ze względu na większą świadomość iuwzględnienie efektów ekonomicznych Jednak podejścietowzastosowaniuart.82niepowinno uniemożliwiać egzekwowania prawa ani przedłużać postępowania Zasady per se są zasadne: należy je dostosować do nowych rozwiązań ekonomicznych i w dalszym ciągu rozwijać Kontrolal nadużyć ć powinna byłł przewidywalna i łatwa w zastosowaniu dla sądów, przedsiębiorców i organów. 1) Dr. Ulf Böge, Prezes Federalnego Urzędu Kartelowego: The Role of Economics in the Enforcement of Antitrust- a German and European Approach, 10 marca 2005 r. IBA/DG Comp konferencja, Bruksela.

12 Pewność prawna a zasadność ekonomiczna 1) Pewność prawna, przewidywalność, złożoność i spójność 2) Analiza ekonomiczna: złożoność nie oznacza nieprzewidywalności Przykład: test SSNIP wyznaczający rynek właściwy 3) Podejście formalne: prostota t nie oznacza pewnościś Przykład: Pozycja dominująca prowadzi do zbiorowej pozycji dominującej Przykład: Wspólne przedsięwzięcia o charakterze koncentracyjnym i kooperacyjnym 4) Niespójność prowadzi do niepewności prawnej 5) Wytyczne jako metoda spójnego rozwiązania problemu złożoności

13 Trudności związane z zastosowaniem reguły rozsądku (rule of reason) Przeważają modele ekonomiczne postulujące okoliczności, w których systemy kombinowanej pakietyzacji mogą wyłączać konkurentów bez istotnego uzasadnienia społecznego lub konsumenckiego. Istotną kwestią wzwiązku z takim modelem jest to, czy jego hipotetyczne t warunki odpowiadają d okolicznościom ś i faktycznym przypadków kombinowanej pakietyzacji rzekomo prowadzącej do wyłączenia antykonkurencyjnego. Nawet, jeżeli odpowiedź jest twierdząca, pozostaje dalszy problem zastosowania złożonych i wrażliwych na zmiany warunków modeli ekonomicznych w amerykańskim systemie sądownictwa cywilnego, w którym ława przysięgłych niebędących prawnikami decyduje o istotnych kwestiach i w którym sędziowie, często niezaznajomieni ze złożoną teorią organizacji gospodarczych, stoją na straży prawa. Sformułowane w dobrej wierze zasady odpowiedzialności rządzące złożonymi zachowaniami gospodarczymi często mają niezamierzone skutki stojące w sprzeczności z zakładanym rezultatem, a kryteria efektywności wydające się teoretycznie łatwo dostrzegalne okazują się trudne do wykazania w postępowaniu sądowym. 1) Jacob Burns, Dokument roboczy nr 137 Benjamin N. Cardozo School of Law Institute for Advanced Legal Studies, 2005.

14 Wybór normy prawnej: kontekst ekonomiczny i prawny Zasada nielegalności per se : Zmodyfikowana zasada nielegalności per se Zasada rozsądku (rule of reason) Strukturyzowane podejście do zasady rozsądku (rule of reason) Zmodyfikowana zasada legalności per se Zasada legalności per se

15 Wnioski Konsekwencje -dla organów ochrony konkurencji - dla ekonomistów -dla sądów

16