Podejmowanie decyzji gospodarczych

Transkrypt

1 Podejmowanie decyzji gospodarczych

2 Zakres podejmowanych decyzji jest bardzo szeroki zarówno na poziomie przedsiębiorstwa jak i na szczeblu państwa. W każdym przypadku sensowna analiza wariantów decyzji wymaga skrupulatnego porównania korzyści i kosztów alternatywnych sposobów postępowania. Analiza istotnych decyzji podejmowanych przez menedżera przy wykorzystaniu narzędzi stosowanych przez ekonomię. 2

3 Przykłady decyzji menedżerskich: 1. Producent samochodów o zasięgu globalnym 2. Budowa Euro Disneylandu 3. Firma farmaceutyczna program B+R 4. Ocena ryzyka kredytowego 5. Wejście na rynek księgarski 6. Budowa nowego mostu 7. Problem regulacyjny 3

4 Etapy podejmowania decyzji: 1. Zdefiniowanie problemu 2. Określenie celu 3. Zbadanie wariantów decyzji 4. Przewidzenie konsekwencji 5. Wybór optymalnego wariantu 6. Analiza wrażliwości 4

5 1. Zdefiniowanie problemu Na czym polega problem, przez którym stoi menedżer? Kto ma podjąć decyzję? Co spowodowało konieczność podjęcia decyzji (tło)? Jak szeroko definiować problem? (minimalizacja zanieczyszczeń czy zmniejszenie uzależnienia USA od importu nośników energii) Kluczowe: właściwe rozpoznanie otoczenia lub inaczej kontekstu decyzyjnego. Identyfikacja osoby odpowiedzialnej za podjęcie decyzji. 5

6 2. Określenie celu Co jest celem decydenta? Do czego on dąży? Jak powinien oceniać wyniki ze względu na ten cel? W przypadku większości decyzji w sektorze prywatnym głównym celem przedsiębiorstwa jest Niekiedy menedżer ogranicza się do osiągnięcia węższego celu, w postaci minimalizacji kosztów. Cel decyzji podejmowanych w sektorze publicznym analiza kosztów i korzyści 6

7 2. Określenie celu Problemy: Rozłożenie kosztów i korzyści w czasie Niepewność Istnienie ryzyka i niepewności ma bezpośredni wpływ na to jak podejmujący decyzję traktuje swój cel. 7

8 3. Zbadanie wariantów decyzji Jakie są alternatywne kierunki działania? Jakie zmienne pozostają pod kontrolą decydenta? Co ogranicza wybór wariantów? Rozważyć należy wszystkie możliwe warianty decyzji i wybrać ten, który w największym stopniu pozwala osiągnąć założony cel. Koncern motoryzacyjny: ceny na rynku krajowym i zagranicznym, wielkość i struktura produkcji. Firma farmaceutyczna: dwa programy B+R 8

9 4. Przewidzenie konsekwencji Jakie są konsekwencje każdego wariantu działania? Jaki wpływ na wyniki różnych działań mogłaby mieć zmiana warunków? Jeżeli wyniki nie są pewne, to jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia każdego z nich? Czy można zdobyć pełniejsze dane? Proste obliczenia lub modele (np. krzywa popytu, model konkurencji monopolistycznej, model deterministyczny lub probabilistyczny) 9

10 5. Wybór optymalnego wariantu Jaki jest preferowany wariant postępowania w świetle wyników analizy? Etap 4 i 5 zasadnicza część analizy Istnieje wiele metod pozwalających zidentyfikować bezpośrednio wyłonić najlepszą czyli optymalną decyzję. Metody te są w różnym stopniu oparte na analizie marginalnej, drzewach decyzyjnych, teorii gier, analizie kosztów i korzyści,. 10

11 6. Analiza wrażliwości Jakie cechy problemu determinują wybór optymalnego wariantu decyzji? Jak zmieniłaby się optymalna decyzja w przypadku zmiany warunków? Czy na wybór wpływają kluczowe zmienne ekonomiczne, co do których podejmujący decyzję nie ma pewności? Analiza wrażliwości pozwala ocenić, jak zmieniłby się wybór optymalnej decyzji, gdyby uległy zmianie podstawowe wielkości ekonomiczne lub warunki działania. 11

12 6. Analiza wrażliwości Za pomocą odpowiedzi na pytanie co by było gdyby zarząd może określić w jakim stopniu prognoza zysku jest wrażliwa na zmiany podstawowych zmiennych (np. zmiana ceny substytutu) - Pozwala uwypuklić podstawowe cechy problemu mające wpływ na decyzję - Umożliwia ocenę wpływu na funkcję celu zmian czynników, których kierunki i skala są niepewne - Pozwala dojść do optymalnych rozwiązań w przypadku decyzji powtarzających się w nieznacznie zmodyfikowanych warunkach 12

13 Cele prywatne a cele publiczne Teoria przedsiębiorstwa Wzrost dobrobytu społeczeństwa 13