Rozliczenia podatkowe dochodów zagranicznych

Transkrypt

1 e-poradnik egazety Prawnej Rozliczenia podatkowe dochodów zagranicznych 128 stron komentarzy i porad Jak ustalić miejsce zamieszkania dla celów podatkowych Jak stosować zasadę 183 dni Jak w zeznaniu podatkowym ujmować składki ubezpieczeniowe: zagraniczne i polskie Jakie systemy opodatkowania funkcjonują w poszczególnych krajach Unii Europejskiej Kiedy i jak zagraniczne zarobki rozliczać w polskim urzędzie skarbowym Jak w praktyce stosować metody unikania podwójnego opodatkowania

2 SPIS TREŚCI Rozliczenie dochodów zagranicznych...3 Brytyjskie zarobki rozliczamy metodą wyłączenia...7 Dochody austriackie są zwolnione z polskiego podatku...11 Zarobki belgijskie rozliczane według proporcjonalnego odliczenia...17 Praca w Bułgarii nie zawsze podlega PIT w Polsce...22 Dochody rumuńskie wpłyną na polski PIT...24 Cypryjskie dochody nie zawsze ujmuje się w polskim PIT...28 Dochody czeskie są zwolnione z polskiego podatku...32 Z Danią obowiązuje niekorzystna metoda rozliczeń...36 Zarobki estońskie nie zawsze wykazuje się w Polsce...41 Fińskie zarobki zawsze wpływają na polskie rozliczenie...45 Zarabiając tylko we Francji, nie trzeba rozliczać się w Polsce...51 Polski urząd nie interesuje się greckimi wypłatami...56 Hiszpańskie zarobki wykazuje się w PIT PIT z holenderskimi zarobkami trzeba złożyć do 30 kwietnia...66 Dochody irlandzkie rozliczamy w Irlandii...73 Zarobki litewskie zwolnione z polskiego podatku...79 Zeznanie z Łotwy trzeba wysłać wcześniej...83 W Luksemburgu wyłączenie z progresją...88 Zarobki maltańskie powiększą podatek...91 Praca w Niemczech nie zawsze do wykazania w Polsce...95 Rezydencja w Portugalii zwalnia z obowiązków w Polsce...99 Ze Szwecją obowiązuje nowa umowa Dochodów słowackich nie rozliczamy w Polsce W Słowenii czeka się na decyzję władz skarbowych o wysokości podatku Węgierskie dochody łączy się z polskimi dla obliczenia stawki Praca we Włoszech nie musi być wykazywana w Polsce Adres redakcji: Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (0 22) ; Redaktor naczelny Dziennika Gazety Prawnej: Tomasz Wróblewski Dyrektor artystyczny Dziennika Gazety Prawnej: Kasper Skirgajłło-Krajewski Autor tekstów: Ewa Matyszewska Korekta: Mirosława Jasińska-Nowacka DTP: Joanna Archacka Biuro Reklamy: Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (0 22) ; reklama@infor.pl Biuro Obsługi Klienta: Marki, ul. Okólna 40 tel. (0 22) , ; bok@infor.pl

3 Rozliczenie dochodów zagranicznych Polski podatnik, który zamierza podjąć pracę w jednym z państw Unii Europejskiej, powinien przed wyjazdem zapoznać się z zasadami rozliczeń podatkowych w danym kraju. Ułatwi to dopełnienie obowiązków wobec zagranicznych organów podatkowych. Innych informacji będą potrzebować podatnicy, którzy już poza Polską pracują, ale nadal muszą rozliczać się z polskim urzędem skarbowym. W tej sytuacji warto znać zasady rozliczania dochodów zagranicznych w Polsce. W prezentowanym dodatku wspólnie z ekspertami PricewaterhouseCoopers postaramy się przedstawić informacje potrzebne zarówno przy rozliczeniach zagranicznych, jak i krajowych. Podatnik, który uzyskuje dochody zagraniczne, musi przede wszystkim określić, jakiemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce podlega. Od tego bowiem będzie zależeć, czy zagraniczne zarobki w kraju w ogóle trzeba będzie deklarować. O tym, czy podatnik musi zagraniczne dochody rozliczyć w Polsce, decyduje m.in. jego rezydencja podatkowa. Dla fiskusa kluczowym elementem będzie ustalenie centrum interesów osobistych i gospodarczych danej osoby. Definicja w ustawie o PIT W rozliczeniu za 2009 rok podatnicy pracujący za granicą powinni zastosować do określenia swojej rezydencji podatkowej definicję miejsca zamieszkania zawartą w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Joanny

4 4 e-poradnik Gazety Prawnej Narkiewicz-Tarłowskiej, starszego menedżera, doradcy podatkowego w PricewaterhouseCoopers, definicja ta pozwala wielu Polakom zmienić miejsce zamieszkania na zagraniczne. W konsekwencji wielu Polaków pracujących poza krajem może uniknąć rozliczeń z polskim fiskusem. Jednak uwaga: fiskusa najbardziej przy określaniu rezydencji podatkowej będzie interesowało, gdzie znajduje się rodzina podatnika, a także główne źródło jego dochodów. Jeśli podatnik zabierze ze sobą za granicę rodzinę i jego głównym źródłem dochodów będzie praca za granicą, to będzie wiadomo, że zasadniczo przeniósł on swoje miejsce zamieszkania poza Polskę, a tym samym w Polsce podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli w Polsce rozlicza tylko polskie dochody. Czym jest zatem ośrodek interesów życiowych. Zgodnie z interpretacjami organów podatkowych składają się na niego więzi rodzinne, powiązania gospodarcze i osobiste. MIEJSCE ZAMIESZKANIA DLA CELÓW PODATKOWYCH Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę fizyczną, która: posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Kluczowe 183 dni Zdaniem ekspertów PricewaterhouseCoopers, aby nie musieć deklarować zagranicznych dochodów, w sytuacji gdy naszym głównym źródłem dochodów będzie praca za granicą, wystarczające będzie wyjechanie z Polski przed upływem 183 dni i zabranie ze sobą rodziny. Wtedy zasadniczo miejsce zamieszkania i centrum interesów życiowych zostanie przeniesione za granicę. W konsekwencji osoba, która w danym roku będzie zarabiać tylko poza krajem, nie będzie już musiała deklarować tych dochodów w Polsce. Warto tu przypomnieć, że osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów nieograniczony obowiązek podatkowy. Natomiast osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium RP ograniczony obowiązek podatkowy. Eksperci PricewaterhouseCoopers wyjaśniają, że zgodnie z ust. 1a, art. 3 ustawy o PIT za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podat-

5 Rozliczanie dochodów zagranicznych kowym. Określając centrum interesów osobistych, należy uwzględnić wszelkie powiązania rodzinne, społeczne, polityczne, kulturalne, związane z zainteresowaniami itp. Natomiast na centrum interesów gospodarczych mogą składać się takie przesłanki, jak miejsce wykonywania pracy, posiadane inwestycje, kontrakty i inne. 5 Umowy podatkowe Jeżeli dana osoba posiada miejsce zamieszkania w obu krajach (tj. zarówno w Polsce, jak i w kraju wykonywania pracy), powinna określić, gdzie ma swoje ostateczne miejsce zamieszkania na podstawie kryteriów zawartych w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a danym państwem. Poza określeniem miejsca zamieszkania dla celów podatkowych umowy te regulują także kwestię opodatkowania danego dochodu. To, w jaki sposób należy rozliczyć się z uzyskanych dochodów zagranicznych, będzie zależało od postanowień konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a zwłaszcza od przyjętej metody unikania podwójnego opodatkowania. W podpisanych przez Polskę umowach można spotkać dwie metody. Albo dochód z tytułu pracy wykonywanej i tam opodatkowany zgodnie z miejscowym prawem podatkowym, będzie zwolniony od opodatkowania w Polsce, z jednoczesnym uwzględnieniem go dla potrzeb ustalenia tzw. stopy podatkowej, która zostanie zastosowana do opodatkowania pozostałej części dochodu danej osoby, uzyskanego już w Polsce (tzw. metoda wyłączenia z progresją), albo też zagraniczny podatek uiszczony za granicą zostanie odliczony od podatku polskiego, obliczonego od całości dochodów w takiej proporcji, w jakiej zagraniczny dochód pozostaje w stosunku do całości dochodu danego podatnika (tzw. metoda odliczenia proporcjonalnego). Ulga abolicyjna Według informacji Joanny Narkiewicz-Tarłowskiej, osoby, które pracują w krajach, z którymi Polska zawarła niekorzystne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (tzw. metoda proporcjonalnego odliczenia), mogą odliczyć od kwoty podatku należnego w Polsce różnicę między podatkiem obliczonym według tej niekorzystnej metody a podatkiem, który musiałyby zapłacić (jeśli w ogóle), gdyby Polska zawarła z danym krajem korzystną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania (tzw. metoda wyłączenia z progresją). Zatem w ostatecznym rozrachunku osoby te w większości przypadków nie będą musiały dopłacać podatku w Polsce od dochodów za pracę za granicą. Należy jednak pamiętać, że mimo to dochód zagraniczny trzeba zadeklarować w zeznaniu, a odliczenie wykazać jako ulgę (PIT-O). Konieczne będzie zatem dokonanie pewnych dodatkowych obliczeń, tzn. wyliczenie kwoty podatku zarówno przy metodzie proporcjonalnego odliczenia, jak i wyłączenia

6 6 e-poradnik Gazety Prawnej z progresją (aby otrzymać różnicę). Ponadto powyższa ulga nie ma zastosowania do innych dochodów, np. odsetek na zagranicznych kontach. Jednak regulacje te dotyczą osób, które posiadają miejsce zamieszkania w Polsce. Natomiast osoby, które zmieniły rezydencję podatkową i nie mają już w Polsce miejsca zamieszkania, nie muszą w ogóle deklarować w Polsce dochodów uzyskanych za granicą. PRZYKŁAD: Praca w Polsce i Holandii Rozliczenie podatkowe na przykładzie Polaka pracującego w danym roku podatkowym w Polsce i w Holandii (metoda proporcjonalnego odliczenia + zastosowanie ulgi abolicyjnej) PRACA W POLSCE I HOLANDII* Rozliczenie podatkowe Polak mający miejsce Polak niemający miejsca zamieszkania w Polsce zamieszkania w Polsce w 2009 roku (w zł) w 2009 roku (w zł) Przychody Za pracę w Polsce (styczeń luty) Za pracę w Holandii (marzec grudzień) Odsetki na koncie w Holandii Podatki w Holandii Od dochodów z pracy Podatek od odsetek 0 0 Podatki w Polsce Przychód z pracy Koszty uzyskania przychodu ,50 Kwota 30 proc. diet do odliczenia w Polsce Dochód do opodatkowania według skali podatkowej (18, 32 proc.) Należny podatek od dochodu z pracy (po odjęciu podatku holenderskiego) Ulga dotycząca dochodów z pracy za granicą Należny podatek od odsetek 95 0 Całkowity podatek do zapłaty w Polsce * pominięto składki na ubezpieczenie społeczne Przykład opracowany przez PricewaterhouseCoopers

7 Rozliczanie dochodów zagranicznych Odliczenie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne Warto pamiętać o tym, iż w rozliczeniu za rok 2009 można odliczyć od dochodu (lub odpowiednio podatku) składki zapłacone w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jest to jednak obwarowane pewnymi warunkami. Ponadto składki nie mogą być odliczone od dochodu (podatku) w kraju wykonywania pracy. Musi również istnieć podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych warunkami. Odliczenie nie dotyczy składki, której podstawą wymiaru jest przychód zwolniony od ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych, do uzyskania przez organ podatkowy informacji od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki. 7 Podstawa prawna Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Brytyjskie zarobki rozliczamy metodą wyłączenia Podatnik, który w 2009 roku uzyskiwał dochody tylko w Wielkiej Brytanii i nic nie zarobił w Polsce, nie będzie musiał rozliczać się z polskim urzędem skarbowym. Dochody Polaka wykonującego pracę w Wielkiej Brytanii podlegają opodatkowaniu z uwzględnieniem zakresu jego obowiązku podatkowego. Sylwia Janek, doradca podatkowy i konsultant w PricewaterhouseCoopers, przypomniała, że kluczową kwestią jest ustalenie, czy dana osoba ma miejsce zamieszkania w Polsce. Rezydencja podatkowa Zdaniem Sylwii Janek przepisy dotyczące rezydencji podatkowej w Wielkiej Brytanii są bardziej skomplikowane niż w Polsce. Wyróżnia się tam trzy statusy podatkowe: nierezydent (non-resident), rezydent (resident but not ordinarily resident) i zwykły rezydent (resident and ordinarily resident). Generalnie, w przypadku dochodu ze stosunku pracy, nierezydent jest opodatkowany wyłącznie od dochodów uzyskanych za obowiązki wykonywane w Wielkiej Brytanii. Rezydent zaś podlega opodatkowaniu od dochodu otrzymanego za obowiązki pracownicze wykonywane w Wielkiej Brytanii oraz od dochodu za

8 8 e-poradnik Gazety Prawnej obowiązki wykonywane poza brytyjskimi granicami, ale wypłaconego w Wielkiej Brytanii bądź tam przekazanego, przywiezionego (remittance). Zwykły rezydent jest co do zasady opodatkowany w Wielkiej Brytanii od całości swoich ogólnoświatowych dochodów. Wyjątkiem będzie tu sytuacja osoby, która jest zwykłym rezydentem w Wielkiej Brytanii, ale nie posiada statusu tzw. osoby stale zamieszkującej w Wielkiej Brytanii (UK domiciled), i na podstawie odrębnej umowy o pracę zawartej z pracodawcą mającym siedzibę poza granicami Wielkiej Brytanii jest wynagradzana za obowiązki wykonywane całkowicie poza Wielką Brytanią argumentuje ekspert Pricewaterhouse- Coopers. Obowiązki wobec fiskusa Określając obowiązki podatkowe osoby pracującej za granicą, warto się zastanowić, w jakiej sytuacji dana osoba będzie miała konkretny status podatkowy w Wielkiej Brytanii. Jak tłumaczyła w rozmowie z nami Sylwia Janek, nierezydentem jest zasadniczo osoba, której długość pobytu w Wielkiej Brytanii w danym roku podatkowym nie przekroczyła 183 dni. Natomiast jako rezydent traktowana jest osoba, która albo spędziła w Wielkiej Brytanii ponad 183 dni w danym roku podatkowym, albo przebywała tam średnio powyżej 90 dni w każdym z czterech kolejnych lat podatkowych (nie licząc roku przyjazdu i wyjazdu). Z tym że w tym drugim przypadku osoba ta będzie traktowana jako rezydent zasadniczo dopiero od piątego roku podatkowego. Począwszy od 6 kwietnia 2008 r. dni przyjazdu do i wyjazdu z Wielkiej Brytanii są również brane pod uwagę przy określaniu rezydencji podatkowej, pod warunkiem że osoba jest obecna w Wielkiej Brytanii o godz. 24 tego dnia. Z kolei status zwykłego rezydenta posiada osoba, która przykładowo: przybyła do Wielkiej Brytanii z intencją pobytu tam dłużej niż trzy lata bądź zakupiła tam nieruchomość albo wynajęła ją na okres powyżej trzech lat, od odpowiednio momentu przyjazdu, zakupu nieruchomości lub zawarcia wspomnianej umowy najmu. Gdyby zarówno Polska, jak i Wielka Brytania na podstawie swojego krajowego prawa uznawały jednocześnie daną osobę za swojego rezydenta podatkowego, to w takiej sytuacji zastosowanie znajdzie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy Polską a Wielką Brytanią i przewidziane w niej normy, które pozwolą na rozwiązanie zaistniałego konfliktu rezydencji. Dochody ze stosunku pracy Dochody pracownicze są opodatkowane w Wielkiej Brytanii według progresywnej skali podatkowej. W roku podatkowym 2009/2010 obowiązują dwie stawki

9 Rozliczanie dochodów zagranicznych podatku: 20 proc. oraz 40 proc. Roczna kwota wolna od opodatkowania wynosi, co do zasady, 6035 funtów w 2008/2009 i 6475 funtów w 2009/2010. Sylwia Janek wskazała, że rok podatkowy w Wielkiej Brytanii nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym i trwa od 6 kwietnia danego roku do 5 kwietnia roku następnego. 9 SKALA PIT W WIELKIEJ BRYTANII Wysokość dochodu do opodatkowania Stawka podatku (w proc.) w 2008/2009 (w funtach) do powyżej Wysokość dochodu do opodatkowania Stawka podatku (w proc.) w 2009/2010 (w funtach) do powyżej do powyżej * * Stawka 50 proc. dotyczy dochodów uzyskanych od 1 kwietnia 2010 r. W większości przypadków osoba uzyskująca dochody z pracy nie będzie już zobowiązana do złożenia zeznania rocznego w Wielkiej Brytanii, chyba że posiada dochody z innych źródeł podlegające opodatkowaniu w tym kraju, np. dywidendy, dochody ze sprzedaży akcji, odsetki itp. Gdyby na danej osobie ciążył obowiązek złożenia zeznania rocznego w Wielkiej Brytanii, to pracownik może wybrać jedną z następujących opcji: albo złoży do brytyjskiego urzędu skarbowego (Inland Revenue) tylko zeznanie roczne obejmujące dane podatnika i zestawienie dochodów z poszczególnych źródeł oraz ulg, a urząd dokona za niego kalkulacji podatku, albo razem z zeznaniem pracownik sam dokona obliczenia rocznego podatku. Polak w Anglii Polacy najczęściej wyjeżdżają do pracy do Wielkiej Brytanii. Zazwyczaj jest to praca tymczasowa. Polak pracujący za granicą, a posiadający nadal miejsce zamieszkania w Polsce, nadal ma obowiązki podatkowe w kraju. Jak wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy, starszy menedżer w PricewaterhouseCoopers, Polak wyjeżdżający do pracy w Wielkiej Brytanii powinien pamiętać, że wyjazd nie zwalnia go z pewnych obowiązków nałożonych przez

10 10 e-poradnik Gazety Prawnej polskie prawo podatkowe. Przede wszystkim należy rozważyć dwie kwestie, aktualizację danych identyfikacyjnych oraz rozliczenie się z dochodów z polskim fiskusem. W przypadku zmiany danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym podatnik jest zobowiązany do złożenia zgłoszenia aktualizacyjnego (NIP-3) do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 30 dni od zaistnienia zmiany. Jeśli Polak w związku z wyjazdem do Wielkiej Brytanii utraci miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce, powinien dokonać aktualizacji NIP. Sytuacja taka wystąpi, jeśli nie będzie on przebywał w Polsce dłużej niż 183 dni w roku kalendarzowym ani nie będzie posiadał w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych. Jednak nawet jeśli nadal będzie miał miejsce zamieszkania w Polsce w świetle polskich przepisów, ale równocześnie będzie traktowany jak osoba posiadająca miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii zgodnie z prawem brytyjskim, powinien ustalić, gdzie ostatecznie jest jego miejsce zamieszkania na podstawie dodatkowych kryteriów rezydencji zawartych w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a Wielką Brytanią. Jeśli okaże się, że za granicą powinien dokonać aktualizacji NIP. Podobne obowiązki będą ciążyć na podatniku w momencie powrotu do kraju. Osoba, której ostateczne miejsce zamieszkania nadal jest w Polsce, musi pamiętać o rozliczeniu się z polskim fiskusem zarówno z dochodów uzyskanych w Polsce (jeśli takie posiada), jak i dochodów osiągniętych w Wielkiej Brytanii. Do tych drugich będą miały zastosowanie postanowienia umowy polsko-brytyjskiej podkreśla Joanna Narkiewicz-Tarłowska. Dodaje, że rozliczając się za rok 2009, osoba ta będzie musiała wykazać w zeznaniu rocznym dochody za pracę w Wielkiej Brytanii, jeśli poza dochodami zagranicznymi uzyskała w Polsce inne dochody. Trzeba jednak podkreślić, że dochody brytyjskie uzyskane po 1 stycznia 2007 r. są zwolnione z opodatkowania w Polsce (zgodnie z metodą wyłączenia z progresją). Należy je wziąć jedynie pod uwagę dla celów obliczenia efektywnej stawki podatkowej, która będzie miała zastosowanie do innych dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce (jeśli takie są). Z kolei osoby, które wraz z wyjazdem do Wielkiej Brytanii utracą miejsce zamieszkania w Polsce, muszą rozliczyć się w Polsce jedynie z dochodów osiągniętych z polskich źródeł.

11 Rozliczanie dochodów zagranicznych 11 ROZLICZENIE W POLSCE DOCHODÓW BRYTYJSKICH* Jaka metoda do zastosowania: w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania w przypadku Wielkiej Brytanii stosowana jest metoda wyłączenia z progresją. Oznacza ona, że dochody z brytyjskiej umowy o pracę są wyłączone z opodatkowania w Polsce, ale mają wpływ na obliczenie stopy procentowej zastosowanej następnie do obliczenia podatku od dochodów opodatkowanych w Polsce. Stopę procentową oblicza się według następującego wzoru: S% = Pc/Dc x 100, gdzie S% stopa procentowa Pc kwota podatku obliczonego od dochodu całkowitego Dc dochód całkowity (krajowy i zagraniczny) Co w zeznaniu uwzględnić: Podatnik ma prawo pomniejszyć przychód o równowartość 30 proc. diety za każdy dzień pobytu poza granicami kraju, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy (w przypadku Wielkiej Brytanii dieta wynosi 32 GBP za dzień). Podatnik (jeżeli osiągnął dochody z polskich źródeł opodatkowane PIT) może korzystać z ulg i zwolnień, np. może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem czy skorzystać z ulgi na wychowywanie dzieci. Składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzone w Wielkiej Brytanii mogą być również odliczone w Polsce, jeśli zostaną spełnione warunki określone w ustawie PIT. Jakie zeznanie składać: PIT-36 i załącznik PIT/ZG Jaki termin na złożenie PIT: za 2009 rok 30 kwietnia 2010 r. *przy założeniu, że podatnik musi w Polsce rozliczyć zarobki zagraniczne Podstawa prawna Konwencja między Rzeczpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych podpisana w Londynie 20 lipca 2006 r. (Dz.U. nr 250, poz. 1840). Dochody austriackie są zwolnione z polskiego podatku Polak mający miejsce zamieszkania w Polsce, pracujący i zarabiający tylko w Austrii oraz tam opodatkowany, nie będzie musiał rozliczyć się z dochodów zagranicznych z polskim fiskusem. Podobnie jak w każdym innym przypadku pracy zagranicznej najważniejszą kwestią, którą należy ustalić w przypadku Polaka pracującego w Austrii, jest jego status podatkowy.

12 12 e-poradnik Gazety Prawnej Zgodnie z przepisami polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za polskiego rezydenta podatkowego są uznawane osoby, które przebywają w Polsce dłużej niż 183 dni w danym roku, bądź też posiadają na terytorium Polski ośrodek interesów życiowych. Jadwiga Chorązka, doradca podatkowy, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Pricewaterhouse- Coopers wyjaśnia, że, jeżeli dana osoba na czas pracy w Austrii np. pozostawi najbliższą rodzinę w Polsce, zasadniczo pozostanie ona rezydentem podatkowym Polski zobowiązanym do deklarowania i opodatkowania w Polsce swoich ogólnoświatowych dochodów. Natomiast w sytuacji, w której dana osoba przeniosłaby do Austrii swój ośrodek interesów życiowych i spędzałaby w Polsce mniej niż 183 dni w roku, będzie ona uważana za nierezydenta podatkowego Polski. Zgodnie z wewnętrznym prawem Austrii, dana osoba będzie uznawana za rezydenta podatkowego Austrii (tj. osobę zobowiązaną do opodatkowywania w Austrii ogólnoświatowych dochodów) w sytuacji, w której będzie miała miejsce stałego zamieszkania w Austrii bądź jeżeli jej pobyt w Austrii przekroczy sześć miesięcy. Dodatkowo rezydentami podatkowymi Austrii stają się obywatele krajów Unii Europejskiej albo krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, których 90 proc. dochodów pochodzi ze źródeł austriackich dodaje Jadwiga Chorązka. Konflikt rezydencji W praktyce mogą zdarzyć się sytuacje, w których na podstawie przepisów wewnętrznych zarówno Polska, jak i Austria uznałyby, że dana osoba jest rezydentem podatkowym w obu tych krajach. Wtedy, jak podkreśla Jadwiga Chorązka, zastosowanie znajdą przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską i Austrią. Zgodnie z umową, o miejscu zamieszkania takiej osoby zdecydowałyby następujące warunki: stałe miejsce zamieszkania, ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze, zwykłe przebywanie, obywatelstwo. Jeżeli zgodnie z powyższymi warunkami nie udałoby się ustalić, w którym kraju dana osoba jest ostatecznie rezydentem podatkowym, to władze skarbowe Polski i Austrii powinny rozstrzygnąć sprawę w drodze wzajemnego porozumienia. Generalnie dochody uzyskiwane przez Polaka pracującego w Austrii będą podlegały opodatkowaniu w Austrii. Z tym jednak, że powołana umowa przewiduje możliwość zwolnienia dochodów uzyskiwanych za pracę w Austrii w sytuacji, w której polski rezydent podatkowy byłby zatrudniony przez polską spółkę

13 Rozliczanie dochodów zagranicznych i przebywałby w Austrii przez okres krótszy niż 183 dni w danym roku podatkowym tłumaczy Jadwiga Chorązka. 13 PIT w Austrii Dochodem pracownika podlegającym opodatkowaniu w Austrii jest jego wynagrodzenie podstawowe, jak również wartość dodatkowych świadczeń w naturze lub w gotówce otrzymywanych od pracodawcy. Z informacji PricewaterhouseCoopers wynika, że wewnętrzne prawo austriackie przewiduje specyficzny sposób ustalania wartości niektórych świadczeń w naturze. Przykładowo, gdy pracodawca zapewnienia pracownikom zakwaterowanie, przychód z tego tytułu ustala się jako 75 proc. wartości miesięcznego czynszu płaconego przez pracodawcę (ale w sytuacji, w której pracodawca zwraca pracownikowi koszty wynajmu mieszkania, cała kwota zwrotu podlega opodatkowaniu). Również inne drobne świadczenia przyznawane przez pracodawcę mogą być zwolnione z opodatkowania w Austrii (np. zwolnieniu podlega przyznanie pracownikowi akcji spółki pracodawcy do kwoty 1460 euro rocznie). Zwolnieniu z opodatkowania w Austrii podlega również wynagrodzenie wypłacane przez pracodawcę za pracę w nadgodzinach (do wysokości wynikającej z odrębnych przepisów). Ponadto dodatkowe wynagrodzenie pracownika w formie 13 i 14 pensji (tzn. wynagrodzenie za wakacje i święta) do kwoty odpowiadającej dwukrotności średniego miesięcznego wynagrodzenia pracownika jest opodatkowywane według zryczałtowanej stawki w wysokości 6 proc. (przy czym kwota 620 euro jest w ogóle wolna od opodatkowania). SKALA PIT W AUSTRII Dochód (w euro) Stawka PIT (w proc.) do do ,50 do ,2143 powyżej OBLICZENIE PODATKU AUSTRIACKIEGO Dochód (w euro) Podatek dochodowy (w euro) od do (Dochód ) x od do (Dochód ) x powyżej (Dochód ) x 50 proc

14 14 e-poradnik Gazety Prawnej Dodatkowo przy obliczaniu ostatecznego zobowiązania podatkowego w Austrii pracownik jest uprawniony do pomniejszania podatku o następujące odliczenia: Rodzaj odliczenia od podatku Za dany rok (w euro) Każdy pracownik 54 Dojazdy pracownika 291 Jedyna osoba zarabiająca w rodzinie 1) : bez dzieci 364 z jednym dzieckiem 494 z dwójką dzieci 669 z więcej niż dwójką dzieci za każde dodatkowe dziecko 220 1) Roczny limit dochodu niezarabiającego partnera (małżonka lub konkubenta) nie może przekroczyć 2200 euro na rok lub 6000 euro na rok w przypadku rodzin posiadających przynajmniej jedno dziecko. Ulgi i odliczenia w Austrii Każda osoba mieszkająca na stałe w Austrii lub zwyczajowo tam przebywająca jest traktowana jak rezydent podatkowy, niezależnie od posiadanego obywatelstwa. Odrębne regulacje mają zastosowanie do obywateli Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy są uznawani za austriackich rezydentów, jeśli uzyskują co najmniej 90 proc. dochodów na terytorium Austrii lub ich dochód niepodlegający austriackiemu podatkowi nie przekracza 10 tys. euro. Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy, starszy menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego PricewaterhouseCoopers, wskazuje, że Austria wprowadziła specjalne ulgi podatkowe dla cudzoziemców. Mają one zastosowanie w przypadku, gdy dana osoba nie była austriackim rezydentem przez ostatnich 10 lat i będzie pracować tymczasowo w Austrii dla austriackiego pracodawcy w imieniu zagranicznego pracodawcy przez okres nieprzekraczający pięciu lat (w przypadku gdy przewidywany okres tymczasowego zatrudnienia jest dłuższy, reguła ta nie ma zastosowania). Pracownik musi również pozostać rezydentem swojego kraju. Regulacja ta przewiduje pewne ulgi w poborze podatku od wypłacanych pracownikowi obcokrajowcowi dodatków i świadczeń, tj. zwolnienie ich do pewnego limitu z opodatkowania w Austrii. Są to następujące dodatki:

15 Rozliczanie dochodów zagranicznych dodatek za przeniesienie do innego kraju zwolniony z opodatkowania do 1/15 kwoty rocznej pensji brutto, dodatek za prowadzenie podwójnego gospodarstwa domowego zwolniony z opodatkowania do 2200 euro miesięcznie, dodatek za podróże do kraju macierzystego w celu utrzymania gospodarstwa domowego zwolniony z opodatkowania do 3372 euro rocznie, dodatek za opłatę czesnego w prywatnej szkole w Austrii zwolniony z opodatkowania do kwoty 110 euro miesięcznie za każdego dziecko. Dodatkowe, szczególne wydatki, wydatki służbowe oraz inne nadzwyczajne koszty mogą być uwzględnione w rocznym zeznaniu podatkowym. Ulga nie ma zastosowania, jeśli łączna kwota wymienionych dodatków przekroczy 35 proc. dochodu podlegającego opodatkowaniu. W celu zastosowania ulgi pracodawca powinien przesłać właściwemu urzędowi skarbowemu na początku oddelegowania danej osoby do Austrii oraz z początkiem każdego kolejnego roku kalendarzowego pisemne oświadczenie wskazujące pracowników, których będzie dotyczyć preferencyjne opodatkowanie stwierdza Joanna Narkiewicz-Tarłowska. Jednocześnie dodaje, że jeśli chodzi o ogólne zasady opodatkowania dochodów ze stosunku pracy przez nierezydentów, muszą oni składać zeznania podatkowe, jeśli ich dochód z austriackich źródeł przekracza 2 tys. euro i nie były od niego pobierane zaliczki na podatek. Dochód ten jest opodatkowywany według progresywnych stawek podatkowych. Ulga w postaci zerowej stawki podatkowej dla dochodu nieprzekraczającego 11 tys. euro nie ma tutaj zastosowania. Wydatki poniesione przez podatnika mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu jedynie wtedy, gdy są związane z opodatkowywanymi dochodami. Indywidualne ulgi podatkowe są przyznawane wyłącznie pracownikom. Dochody uzyskane z tytułu zatrudnienia w Austrii przez zagranicznego pracodawcę podlegają podatkowi w wysokości 20 proc. 15

16 16 e-poradnik Gazety Prawnej ROZLICZENIE W POLSCE DOCHODÓW AUSTRIACKICH* Jaka metoda do zastosowania: w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania w przypadku Austrii stosowana jest metoda wyłączenia z progresją. Oznacza ona, że dochody z niemieckiej umowy o pracę są wyłączone z opodatkowania w Polsce, ale mają wpływ na obliczenie stopy procentowej zastosowanej następnie do obliczenia podatku od dochodów opodatkowanych w Polsce. Stopę procentową oblicza się według następującego wzoru: S% = Pc/Dc x 100, gdzie S% stopa procentowa Pc kwota podatku obliczonego od dochodu całkowitego Dc dochód całkowity (krajowy i zagraniczny) Co w zeznaniu uwzględnić: Przede wszystkim podatnik ma prawo pomniejszyć przychód o równowartość 30 proc. diety za każdy dzień pobytu poza granicami kraju, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy (w przypadku Austrii dieta wynosi 45 euro za dzień). Podatnik (jeżeli osiągnął dochody z polskich źródeł opodatkowane PIT) może korzystać z ulg i zwolnień, np. może rozliczyć się wspólnie z małżonkiem czy skorzystać z ulgi na wychowywanie dzieci. Składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzone w Austrii mogą być odliczone w Polsce (pod pewnymi warunkami). Jakie zeznanie składać: PIT-36 i załącznik PIT/ZG Jaki termin na złożenie PIT: za 2009 rok 30 kwietnia 2010 r. *przy założeniu, że podatnik musi w Polsce rozliczyć zarobki zagraniczne Podstawa prawna Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku podpisana w Wiedniu 13 stycznia 2004 r. (Dz.U. z 2005 r. nr 224, poz. 1921). Protokół między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Wiedniu 13 stycznia 2004 r., podpisany w Warszawie 4 lutego 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. nr 222, poz. 1450).

17 Rozliczanie dochodów zagranicznych Zarobki belgijskie rozliczane według proporcjonalnego odliczenia 17 Zarobki belgijskie polski podatnik wykazuje w PIT-36, stosując metodę proporcjonalnego odliczenia w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Za osobę posiadającą w Polsce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych uważa się taką, która przebywa w Polsce przez więcej niż 183 dni w roku kalendarzowym albo posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych. Jak wyjaśniła Iwona Boniecka, starszy konsultant w Pricewaterhouse- Coopers, w przypadku Polaków wykonujących pracę za granicą pierwszy z wymienionych warunków nie będzie, co do zasady spełniony. Biorąc również pod uwagę fakt, że osoby te wykonują pracę w Belgii, nie powinny być one również uznawane za posiadające w Polsce centrum interesów gospodarczych, chyba że oprócz wynagrodzenia za pracę osiągałyby one istotne przychody z innych źródeł na terytorium Polski (np. działalności gospodarczej, kapitałów pieniężnych itp.). Zakres obowiązku podatkowego tych osób będzie więc w głównej mierze uzależniony od tego, czy posiadają one w Polsce centrum interesów osobistych (np. czy członkowie ich najbliższej rodziny towarzyszą im w okresie oddelegowania za granicę itp.). W przypadku gdyby i ten warunek nie został spełniony, osoby oddelegowane byłyby uznane za nieposiadające w Polsce miejsca zamieszkania dla celów podatkowych. W konsekwencji cieszyłyby się one ograniczonym obowiązkiem podatkowym, którego skutkiem jest podleganie w Polsce opodatkowaniu jedynie w zakresie dochodu za pracę tutaj świadczoną lub osiąganego ze źródeł położonych w Polsce podkreśliła Iwona Boniecka. Miejsce zamieszkania Ustalenie rezydencji podatkowej w Belgii odbywa się na podobnych zasadach, jak w Polsce. Za rezydenta belgijskiego uważa się osobę posiadającą w Belgii stałe miejsce zamieszkania (w tym zakresie zasadnicze znaczenie ma miejsce przebywania członków najbliższej rodziny osoby oddelegowanej) lub ustanowienie przez osobę oddelegowaną jej centrum interesów ekonomicznych na terytorium Belgii. Zgodnie z tymi zasadami jak wytłumaczyła w rozmowie z nami Joanna Narkiewicz-Tarłowska, doradca podatkowy, starszy menedżer w PricewaterhouseCoopers, belgijskimi rezydentami podatkowymi będą w szczególności osoby, których członkowie najbliższej rodziny przebywają w Belgii, a w przypadku osób niepozostających w związku małżeńskim takie, które posiadają w Belgii miejsce zamieszkania oraz centrum interesów gospodarczych.

18 18 e-poradnik Gazety Prawnej PODWÓJNA REZYDENCJA W przypadku gdyby sytuacja osobista i gospodarcza danej osoby przemawiała za uznaniem jej jednocześnie za polskiego i belgijskiego rezydenta podatkowego, zastosowanie znajdą zasady ustalania rezydencji podatkowej przewidziane w polsko-belgijskiej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zgodnie z postanowieniami tej umowy, o ostatecznym ustaleniu miejsca zamieszkania zdecydowałyby następujące warunki: stałe miejsce zamieszkania, ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze, zwykłe przebywanie, obywatelstwo, a w ostateczności porozumienie właściwych polskich i belgijskich władz podatkowych. Dochody z pracy Eksperci PricewaterhouseCoopers podkreślają, że dochody osiągane z tytułu pracy wykonywanej przez osobę oddelegowaną na terytorium Belgii będą, co do zasady, podlegały opodatkowaniu w tym kraju, chyba że długość jej pobytu w Belgii nie przekroczyłaby 183 dni w 12-miesięcznym okresie rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym oraz podstawą jej zatrudnienia byłaby polska umowa o pracę (chodzi tu o spełnienie warunków określonych w art. 15 ust. 2 polsko-belgijskiej o unikaniu podwójnego opodatkowania). Wówczas wynagrodzenie osoby oddelegowanej mogłoby podlegać opodatkowaniu jedynie w Polsce. Gdyby jednak wymienione warunki nie zostały spełnione, dochód mógłby podlegać opodatkowaniu zarówno w Belgii, jak i w Polsce (ze względu na polską rezydencję podatkową). W takim przypadku, zgodnie z postanowieniami przedmiotowej umowy, podatek zapłacony w Belgii od dochodu za pracę tam wykonywaną mógłby (do określonego limitu) zostać odliczony od dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce argumentuje Joanna Narkiewicz-Tarłowska. Przychodem pracownika ze stosunku pracy są, co do zasady, wszystkie elementy wynagrodzenia zapewniane mu przez pracodawcę. Z informacji ekspertów PricewaterhouseCoopers wynika, że należą do nich w szczególności: wynagrodzenie zasadnicze, premie, używanie samochodu służbowego dla celów prywatnych, przychody z realizacji opcji związane z pracą wykonywaną w Belgii itp.

19 Rozliczanie dochodów zagranicznych 19 SKALA PIT W BELGII Przedział skali Przychody Stawka podatku podatkowej* (euro) (w proc.) 1 przedział przedział przedział przedział przedział * Kwoty poszczególnych przedziałów skali podatkowej w 2009 r. Odliczenia podatkowe Podatnik pracujący w Belgii może po spełnieniu wymaganych warunków skorzystać z ulg podatkowych przewidzianych w tym państwie. Prawo belgijskie przewiduje możliwość pomniejszenia osiąganego wynagrodzenia brutto o koszty uzyskania przychodu. Mogą być one określone w wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych (pod warunkiem że są one poparte odpowiednią dokumentacją) bądź też określone w sposób zryczałtowany (w takim wypadku maksymalne odliczenie wynosi 3540 euro w odniesieniu do 2009 r. i 3590 euro w 2010 r.) podpowiada Iwona Boniecka. Dodaje też, że dochody osiągane przez małżonków podlegają odrębnemu opodatkowaniu, jednak w sytuacji, w której tylko jeden z małżonków osiągnął przychód, istnieje możliwość skorzystania z preferencyjnej metody jego opodatkowania. Sprowadza się ona do zastosowania fikcji polegającej na przyjęciu, że 30 proc. osiągniętego przez jednego z małżonków dochodu (do kwoty 9280 euro rocznie w 2009 r.) zostaje przypisana do drugiego z małżonków, co umożliwia im dwukrotne skorzystanie z kwoty wolnej od opodatkowania. Warto też wiedzieć, że belgijski rok podatkowy trwa od 1 stycznia do 31 grudnia. Przywileje dla nierezydentów Co ciekawe w Belgii nierezydenci mogą korzystać z pewnych udogodnień podatkowych. Prawo belgijskie zapewnia bowiem pod pewnymi warunkami preferencyjne zasady opodatkowania dochodów niektórych osób czasowo oddelegowanych do wykonywania pracy w Belgii (tzw. special expatriate tax regime). Dotyczy to członków wyższej kadry zarządzającej oraz osób niepełniących co prawda funkcji menedżerskich, ale posiadających szczególną wiedzę lub umiejętności. Joanna Narkiewicz-Tarłowska wskazuje, że podstawowymi warunkami uprawniającymi do skorzystania z omawianego reżimu są czasowe przebywanie na terytorium Belgii, posiadanie ograniczonego obowiązku podatkowego w Belgii,

20 20 e-poradnik Gazety Prawnej a także złożenie odpowiedniego wniosku, co powinno nastąpić w terminie sześciu miesięcy liczonych od pierwszego dnia miesiąca następującego po przyjeździe do Belgii. Niedochowanie tego terminu wiąże się, co do zasady, z pozostawieniem wniosku bez rozpoznania. Rozpatrując wniosek władze skarbowe badają wszelkie okoliczności osobiste i gospodarcze towarzyszące oddelegowaniu danej osoby ubiegającej się o objęcie jej omawianym reżimem. Przedmiotem zainteresowania organów podatkowych są tutaj nie tylko fakt posiadania nieruchomości czy podlegania ubezpieczeniom społecznym za granicą, ale także takie okoliczności jak przedłużenie ważności karty kredytowej posiadanej za granicą czy długość trwania umowy o pracę. Złożeniu wniosku powinno towarzyszyć przedstawienie władzom skarbowym wielu dokumentów, w tym kopii paszportu, kopii listu oddelegowującego czy oświadczenia o doświadczeniu zdobytym u poprzednich pracodawców. Wydaje się, że zasadniczą korzyścią wynikającą z podlegania preferencyjnemu reżimowi podatkowemu jest zwolnienie z opodatkowania części świadczeń zapewnianych pracownikowi przez pracodawcę. Charakter oraz wysokość przyznawanych zwolnień zależy od tego, czy gwarantowane pracownikowi wynagrodzenie jest wynagrodzeniem netto czy brutto. Do świadczeń korzystających ze zwolnienia należą w szczególności wydatki poniesione przez pracodawcę w związku z przyjazdem pracownika do Belgii oraz opuszczeniem przez niego tego kraju, zapewnieniem pracownikowi zakwaterowania w trakcie oddelegowania czy wykształcenia jego dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i średnich. Dodatkową korzyścią dla osób korzystających z preferencyjnego reżimu jest także podleganie przez nie obowiązkowi podatkowemu w Belgii jedynie od dochodów za pracę świadczoną w tym kraju, a w konsekwencji zwolnienie z opodatkowania w Belgii części dochodu odpowiadającej pracy wykonywanej poza jej granicami. Trzeba jednak wiedzieć, że władze skarbowe uważnie sprawdzają dowody potwierdzające wykonywanie pracy za granicą. Przedmiotem ich zainteresowania są np.: bilety lotnicze wraz z kartą pokładową, rachunki za hotele czy restauracje, podsumowania ze spotkań, w których dany pracownik uczestniczył; raporty przygotowane przez pracownika (uczestnika spotkania) dla spółki mającej swą siedzibę poza terytorium Belgii; potwierdzenie płatności dokonanych kartą kredytową. Ponadto zaletą omawianego reżimu jest również zastosowanie szczególnych zasad opodatkowania dochodów kapitałowych, w tym korzystanie przez pracownika z wyłączenia z opodatkowania dywidend wypłacanych przez spółkę posiadającą swą siedzibę poza Belgią.