Miasto - arena nieuniknionych konfliktów i koniecznych kooperacji

Transkrypt

1 Krzysztof Martyniak Instytut Socjologii Uniwersytet Warszawski...Życie miejskie przyciąga i odstrasza. Jest pełne uroków i strachów. Obiecuje i grozi. Podnieca i męczy. Upaja wolnością nigdzie indziej nie doświadczaną i przeraża perspektywą ubezwłasnowolnienia i bezsiły... Z. Bauman Miasto - arena nieuniknionych konfliktów i koniecznych kooperacji Miasto do życia 24 kwietnia 2014 r.

2 PODSTAWOWE PYTANIA- na dziś, na jutro 1. Dla kogo jest miasto? 2. Kogo jest miasto? 3. Normy czy przyzwoitość? 4. Dokąd idziemy? Jutrzejsze warsztaty- Konflikt, aktorzy, interesy: A. wymiar społeczny B. wymiar polityczny C. wymiar etyczny D. wymiar ekonomiczny

3 Miasto- scena potrzebnych konfliktów Szkoła Chicagowska. XIX i XX wiek. Darwinizm społeczny podstawą życia społecznego ludzi jest walka o byt. Badania w kontekście przestrzennym nad różnego rodzaju zachowaniami ludzkimi: choroby przestrzeni miejskiej ( segregacja przestrzenna, tworzenie się gett.) adaptacje i przyswajanie przestrzeni przez grupy i jednostki Ekologia społeczna jest próbą zastosowania odkryć i terminologii nauk przyrodniczych w badaniach nad zachowaniami ludzi, zarówno na poziomie jednostkowym jak i grupowym

4 Główne zasady ekologii społecznej. Oczywiste uproszczenia. Zmienną wyjaśniającą zachowania ludzkie ( tak samo jak innych organizmów żywych) jest środowisko. Celem aktywności organizmów żywych jest przystosowanie się do niego. Każdy organizm jest ograniczany przez środowisko i działanie innych organizmów Tym co charakteryzuje wielkie miasta jest wielość różnych grup zamieszkujących środowisko, co powoduje że nie istnieje jeden określony porządek moralny jest on wytwarzany na określonych obszarach zamieszkałych przez względnie podobne kulturowo grupy i jednostki tworzące obszary kulturowe.

5 WOJNA. PRAWO DZUNGLI?. Aby jednak zachować spójność powstałych grup społecznych (składających się z podobnych jednostek),a także umożliwić kooperacje miedzy grupową potrzebne jest ograniczenie naturalnej rywalizacji. W tym celu ustanawiany jest porządek moralny zespół norm, wartości i sankcji. Powstają reguły gry które ograniczają wojnę wszystkich ze wszystkimi. Czym jest ład społeczny? swoistym equilibrium pomiędzy normami i wzorami zachowań opartymi na wartościach a skutecznością lokalnej kontroli społecznej. ( J.Wódz)

6 W ramach ekosystemu miejskiego możliwe są 4 typy wzajemnych relacji pomiędzy jednostkami i grupami: 1. rywalizacja - typowa dla wszystkich żywych organizmów, w przypadku ludzi dotyczy poziomu przed społecznego, jednostki nie uświadamiaj sobie rywalizacji. 2. konflikt-świadoma próba zajęcia pewnej niszy ekologicznej,obszaru naturalnego lub ustanowienia innego ładu moralnego. 3. akomodacja- przystosowanie się do systemu relacji pomiędzy jednostkami i grupami w ramach konkretnego środowiska, zawieszenie broni, zajęcie niszy ekologicznej. 4. asymilacja zawiązanie silnych więzów symbiotycznych z innymi, akceptacja i internalizacja ładu kulturowego istniejącego na danym terytorium.

7 Teoria konwencjonalna- Louis Wirth ( Urbanism as Way of life) spotkanie z tkanką miasta jest rodzajem testu na prawo naszej przynależności Miasto jako zamknięty system stwarzający specyficzny sposób życia. Kluczowe czynniki wpływające na kształt miasta: liczba ludności, zagęszczenie, zróżnicowanie społeczne mieszkańców. 1. im większa liczba ludzi w mieście tym większa i bardziej prawdopodobna jest liczba zindywidualizowanych zachowań. 2. indywidualizacja zachowań stanowi podstawę segregacji przestrzenno-społecznej wedle różnorakich cech ( statusu ekonomicznego, stylów życia etc.) 3. wzrastająca liczba kontaktów doprowadza do zmiany ich charakteru na bardziej bezosobowy. 4. im więcej ludzi bierze udział w interakcjach tym bardziej mają one utylitarny charakter (zmniejsza się ich spontaniczność)

8 Autoocena miejsca i zajmowanej pozycji ekologicznej prowadzi nie tylko do powstawania stereotypów dzielnic dobrych i złych, lecz także do wzmocnienia poczucia relatywnego uprzywilejowania lub upośledzenia. Dość powszechne jest wtedy mitologizowanie pewnych miejsc i przestrzeni ze względu na zajmujące je jednostki i grupy społeczne Szczepański, Jałowiecki

9 GETTOIZACJA. WYSPOWOŚĆ PRZESTRZENI MIASTA Miasto, w którym możemy dziś obserwować powstawanie gett, zaczyna charakteryzować struktura wyspowa. Nie są to niestety tylko i wyłącznie wyspy szczęśliwe. Zjawisko dzielenia przestrzeni miejskiej na różne enklawy życia społecznego względnie izolowane społeczne światy. różnice poziomu ekonomicznego mieszkańców danych obszarów (bogactwo bieda), kryteria demograficzne (starość młodość) kryteria medyczne (zdrowie choroba) kryteria czas wolny, estetyka, zawód

10 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Krzysztof Martyniak