Dzieciństwo w enklawie biedy jako zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym w przyszłości *

Transkrypt

1 Dzieciństwo w enklawie biedy jako zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym w przyszłości * Marta Petelewicz * Na podstawie badań ilościowych przeprowadzonych w ramach modułu badawczego Bieda w dzieciństwie jako szczególne zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym w przyszłości

2 Dorosłość Dzieciństwo Główna teza prezentacji Zamieszkiwanie w enklawie biedy + Doświadczenie deprywacji Zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym

3 Miejskie enklawy dziecięcej biedy Rejony szkół podstawowych o najwyższym odsetku dzieci korzystających z bezpłatnego dożywiania w ramach programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania. Specyficzne cechy przestrzeni fizycznej: zdegradowana substancja mieszkaniowa brak terenów zielonych brak miejsc odpoczynku

4 Główne problemy! Brak pozytywnych wzorców kulturowych i moralnych w zubożałych sąsiedztwach. Konsekwencje: dzieci przyjmują dominujący w nich sposób życia za oczywisty i naturalny, co zwiększa zagrożenie międzypokoleniową transmisją biedy! Dzieci nie znają i nie spotykają ludzi, którzy osiągnęli sukces. Konsekwencje: osłabione dążenie do sukcesu zawodowego i materialnego (W. Warzywoda- Kruszyńska)

5 Wymiary deprywacji dzieci z enklaw biedy Warunki mieszkaniowe Ograniczona przestrzeń mieszkalna Brak własnego pokoju Brak łazienki i ubikacji Sytuacja rodzinna Rodziny niepełne Bezrobocie w rodzinie Eurosieroctwo

6 Wymiar materialny Brak dostępu do dóbr istotnych z punktu widzenia funkcjonowania dziecka Wymiar przestrzenny Brak poczucia bezpieczeństwa w okolicy zamieszkania Brak przywiązania do miejsca zamieszkania Brak możliwości interesującego spędzania czasu

7 Edukacja Kultura i partycypacja Problemy z właściwym funkcjonowaniem w roli ucznia Wykluczenie z zajęć pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę Wykluczenie z zajęć organizowanych na zasadach komercyjnych Pozbawienie możliwości uczestnictwa w różnych formach wypoczynku wakacyjnego Pozbawienie możliwości uczestnictwa w zorganizowanych formach spędzania czasu wolnego w okresie roku szkolnego

8 Wymiar relacyjny Niska jakość i ograniczona ilość relacji rówieśniczych Niekorzystne relacje rodzinne (z rodzicami) Zdrowie Choroby przewlekłe Częste doświadczanie różnych dolegliwości zdrowotnych Brak dostępu do opieki stomatologicznej

9 Kumulacja deprywacji Miejsca kumulacji deprywacji w różnych wymiarach = Miejsca, w których dorastanie w enklawie biedy jest najbardziej zagrażające Miasto Pozycja w rankingu skumulowanej deprywacji Łódź 7 Bełchatów 4 Pabianice 6 Piotrków Trybunalski 5 Radomsko 1 Tomaszów Mazowiecki 2 Zgierz 3

10 Warunki prawidłowego rozwoju dziecka a indeks biedy Warunki prawidłowego rozwoju potencjału intelektualnego i emocjonalnego dziecka Zaspokojenie potrzeb bytowych Utrzymywanie kontaktów z rówieśnikami Możliwość realizowania roli ucznia Zapewnienie możliwości zachowania zdrowia Podstawa konstrukcji indeksu biedy posiadanie własnego biurka, posiadanie własnego łóżka, dostęp do Internetu w domu, regularna kontrola zębów u dentysty, odwiedzanie kolegów z klasy w domu, bycie odwiedzanym przez kolegów w domu, posiadanie samochodu w gospodarstwie domowym, zatrudnienie rodziców ( co najmniej jeden pracujący rodzic)

11 Deprywacja wielowymiarowa 13% ankietowanych uczniów doświadcza deprywacji potrzeb w co najmniej czterech spośród wyżej wymienionych sfer życia Udział uczniów doświadczających deprywacji wielowymiarowej w badanych miastach

12 Miasto Pozycja w rankingu Skumulowana deprywacja Deprywacja wielowymiarowa Stopa biedy wśród dzieci Łódź Bełchatów 4 1 2,5 Pabianice 6 5 2,5 Piotrków Trybunalski Radomsko Tomaszów Mazowiecki 2 3 7* Zgierz 3 4 4

13 Wnioski Enklawy dziecięcej biedy stanowią w każdym mieście miejsca, gdzie młodzi mieszkańcy doświadczają deprywacji zarówno w wymiarze materialnym, jak i w innych sferach życia. Działania służb społecznych w tych obszarach powinny być szczególnie zintensyfikowane i kompleksowe. Jedynie działania kompensujące deficyty we wszystkich sferach życia pozwolą na prawidłowy rozwój dzieci realizację ich potencjału, a co za tym idzie wyrównanie szans życiowych i zmniejszenie ryzyka transmisji biedy i wykluczenia społecznego w przyszłości.