Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu zawierciańskiego za 2006 r.

Transkrypt

1 POWIATOWA STACJA SANITARNOEPIDEMIOLOGICZNA W ZAWIERCIU Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu zawierciańskiego za 6 r. ZAWIERCIE, MAJ 7 r.

2 Zatwierdził Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Zawierciu Wiesław Olechnowicz

3 3 Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w Zawierciu realizuje zadania z zakresu zdrowia publicznego zawarte w ustawie z dnia 4 marca 985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 998 r. Nr 9, poz. 575 z późn. zm.). Sprawuje zapobiegawczy i bieżący nadzór sanitarny nad warunkami higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higienicznosanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Prowadzi działalność zapobiegawczą i przeciwepidemiczną w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a także prowadzi działalność oświatowozdrowotną.

4 4 Oddział Laboratoryjny w Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Zawierciu w 4 roku został włączony do Zintegrowanego Systemu Badania Wody województwa śląskiego, w którym realizowane są zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie badań jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, wód przeznaczonych do kąpieli i rekreacji, wód mineralnych, źródlanych i stołowych. Laboratorium posiada Certyfikat Akredytacji wydany przez Polskie Centrum Akredytacji dnia października 6 r. w zakresie badań wody. Zakres akredytacji Laboratorium Badawczego Nr AB 66 Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Zawierciu dostępny jest na stronie internetowej

5 5

6 Sytuacja demograficzna powiatu zawierciańskiego w 6 roku (dane liczbowe z GUS, stan na dzień 3..6 roku) Powierzchnia powiatu zawierciańskiego 3 km. Powiat zawierciański zajmuje 8,6% powierzchni województwa śląskiego. Liczba ludności w powiecie zawierciańskim 3 9 Liczba ludności w powiecie zawierciańskim stanowi,6% ludności województwa śląskiego Liczba ludności w województwie śląskim Liczba ludności w Polsce 38 5 W skład powiatu zawierciańskiego wchodzi gmin: Ludność gminy miejskie: Miasto Zawiercie Miasto Poręba gminy miejskowiejskie: Gmina Łazy miasto wieś Gmina Ogrodzieniec miasto wieś Gmina Pilica miasto wieś Gmina Szczekociny miasto wieś 4 gminy wiejskie: Irządze Kroczyce Włodowice Żarnowiec Liczba dzieci do lat w powiecie zawierciańskim Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w powiecie zawierciańskim w 6 roku W działaniach związanych z zapobieganiem chorobom zakaźnym i epidemiom w 6 r. PSSE w Zawierciu szczególną uwagę zwracała na potencjalne zagrożenia wystąpienia pandemii grypy oraz ognisk zachorowań wywołanych przez Neisseria meningitidis.

7 7 Epidemiologia W 6 roku do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zawierciu zgłoszono z terenu powiatu zawierciańskiego 33 przypadki chorób zakaźnych i zatruć związkami chemicznymi podlegających obowiązkowemu zgłaszaniu, 3 osoby z powodu chorób zakaźnych były hospitalizowane. Najwięcej było zachorowań na ospę wietrzną i podobnie jak w latach ubiegłych na grypę i choroby grypopodobne. W 6 r. sytuacja epidemiologiczna powiatu zawierciańskiego w zakresie chorób zakaźnych nie stanowiła zagrożenia zdrowotnego. Nie odnotowano zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome, czerwonkę, choroby zakaźne rzadko występujące oraz te, które mogły być zawleczone do Polski. Wśród chorób objętych obowiązkową profilaktyką swoistą ujętą w Programie Szczepień Ochronnych, w 6 r. nie zarejestrowano zachorowań na błonicę, tężec, odrę, poliomyelitis, krztusiec. Ważnym problemem zdrowotnym w powiecie zawierciańskim są: gruźlica, świerzb, borelioza oraz zakażenia wirusami HBV i HCV. Analizę zachorowań na wybrane choroby zakaźne w 6 r. w powiecie zawierciańskim, w województwie śląskim i Polsce przedstawiono w tabeli. Priorytetem w ograniczeniu transmisji zakażeń HBV/HCV jest profilaktyka zakażeń szpitalnych dotycząca prawidłowo prowadzonych procesów sterylizacji i dezynfekcji. Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w Zawierciu w 6 r. nadzorowała działalność przeciwepidemiczną personelu medycznego w zakresie prowadzenia procesów dezynfekcji i sterylizacji narzędzi medycznych wielokrotnego użycia. Przeprowadzono 4 kontrole placówek medycznych, skontrolowano 5 procesów sterylizacyjnych w urządzeniach na suche, gorące powietrze oraz 3 procesów sterylizacyjnych prowadzonych w autoklawach. Kontrole przeprowadzano przy użyciu testów biologicznych. Wyniki badań wykazały nieskuteczną sterylizację w autoklawie w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej oraz nieskuteczną dezynfekcję w komorze dezynfekcyjnej. W 6 r., wzorem lat ubiegłych, lokalne urzędy gmin i miast inicjowały wiosenne i jesienne akcje deratyzacyjne. Akcje te przeprowadzone były we wszystkich miastach i gminach za wyjątkiem gminy Irządze. Tabela. Analiza zachorowań na wybrane choroby zakaźne w powiecie zawierciańskim, województwie śląskim i Polsce w 6 roku

8 8 Epidemiologia Powiat zawierciański Lp. Województwo śląskie Polska Jednostka chorobowa B A 6 6,,8. zatrucia pokarmowe zakażenia pozajelitowe Biegunki u dzieci do lat 78,6* ,5,3 34, Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe Krztusiec Szkarlatyna Róża 7 5,6 9, ,3 3, ,4 4, 7,9 4 9,4 56, Brak danych Brak danych Borelioza z Lyme Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień Ospa wietrzna Odra Różyczka Wzw typu B Wzw typu C Wzw B+C (zakażenie mieszane) Świnka Świerzb Grypa i podejrzenia zachorowań na grypę toksyczny efekt kontaktu z jadowitymi zwierzętami Gruźlica 3 8 5, , , ,9 6, ,5, 38, ,,3 54, ,6 7,3 9,7 68,6 45, ,8 5,8 9,7 4, ,4 7,7, 39,6 9, 66,5 3,4 3,3 Brak danych Brak danych 47 37,9 9 6, 8593, Salmonelozy B B A A 34,7,4 Brak danych A liczba zachorowań na chorobę zakaźną B wskaźnik zapadalności na chorobę zakaźną (zachorowania/tys. ludności) B* wskaźnik zapadalności na biegunki u dzieci do lat (zachorowania/tys.dzieci do lat Sytuacja epidemiologiczna powiatu zawierciańskiego w 6 roku w zakresie chorób zakaźnych przeciwko, którym prowadzone są obowiązkowe szczepienia ochronne

9 9 Epidemiologia Błonica W 6 roku w Polsce nie odnotowano zachorowań na błonicę. Tężec W 6 roku w powiecie zawierciańskim nie zarejestrowano zachorowań na tężec, w Polsce odnotowano przypadki zachorowań na tężec, a w województwie śląskim 3. Krztusiec W powiecie zawierciańskim w 6 r. nie odnotowano zachorowań na krztusiec. W Polsce odnotowano 56 przypadków zachorowań na krztusiec, a w województwie śląskim 7 przypadków. Analizę zachorowań na krztusiec w latach 99 6 na terenie nadzorowanym przez PPIS w Zawierciu przedstawia wykres. Krztusiec Zachorowania / tys Lata 4 6

10 Epidemiologia Ostre nagminne porażenie dziecięce (polio) wywołane dzikim wirusem W Polsce w 6 roku nie odnotowano zachorowań. W związku z kontynuacją Programu Światowej Organizacji Zdrowia dotyczącego eradykacji zachorowań na polimyelitis Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi czynny monitoring zachorowań na ostre porażenia wiotkie u dzieci do lat 4 oraz nadzoruje działania profilaktyczne w zakresie wykonania szczepień ochronnych przeciwko poliomyelitis. W powiecie zawierciańskim w 6 r. rozpoznano przypadek ostrego porażenia wiotkiego u dziewczynki w 3 roku życia. Odra W powiecie zawierciańskim w 6 r. lekarze podejrzewali odrę u osób, jednak wyniki badań laboratoryjnych w kierunku odry nie potwierdziły zachorowania na odrę (badania na obecność p/ciał odrowych zostały wykonane w PZH w Warszawie). W województwie śląskim rozpoznano 8 przypadków zachorowań na odrę, a w Polsce. W Polsce realizowany jest program WHO dotyczący eliminacji odry do 7 roku, w związku z czym monitorowane są wszystkie przypadki podejrzeń zachorowań na odrę; pobierane są próbki krwi do badania w kierunku przeciwciał odrowych, a także prowadzony jest szczególny nadzór nad wykonaniem szczepień ochronnych przeciwko odrze. Różyczka W powiecie zawierciańskim w 6 r. nie zarejestrowano przypadków różyczki wrodzonej. Ogółem zarejestrowano 78 przypadków różyczki u osób w wieku 4 lata. Najwięcej przypadków zachorowań odnotowano u dzieci w grupie wiekowej 4 lat. Różyczkę rozpoznano również u osób zaszczepionych p/różyczce, odstępy czasu od zaszczepienia do zachorowania były zróżnicowane; dziecko zachorowało na różyczkę po 3 miesiącach od zaszczepienia, osoby po latach od zaszczepienia, osoba po 5 latach, osoba po 9 latach i osoba po latach od zaszczepienia. W województwie śląskim w 6 roku odnotowano 796 przypadków zachorowań na różyczkę, a w Polsce 64.

11 Epidemiologia Analizę zachorowań na różyczkę w latach 99 6 na terenie nadzorowanym przez PPIS w Zawierciu przedstawia wykres. Różyczka Zachorowania / tys Lata Świnka (nagminne zapalenie przyusznicy) W powiecie zawierciańskim w 6 r. zarejestrowano przypadków zachorowań na świnkę, w województwie śląskim 387 przypadków, a w Polsce 5 6 przypadków świnki. W powiecie zawierciańskim w 6 r. nastąpił spadek zachorowań na świnkę w porównaniu do 5 roku; wskaźnik zapadalności (tj. zachorowania na tys. ludności) obniżył się z 44,3 w 5 roku do 9,7 w 6 r.. Należy oczekiwać dalszej poprawy sytuacji epidemiologicznej w zakresie zachorowań na świnkę w związku z wprowadzeniem w 6 r. szczepień ochronnych obowiązkowych u dzieci w roku życia szczepionką skojarzoną przeciwko odrze, śwince i różyczce.

12 Epidemiologia Analizę zachorowań na świnkę w latach 99 6 na terenie nadzorowanym przez PPIS w Zawierciu przedstawia wykres. Świnka 4 Zapadalność / tys Lata Wirusowe zapalenia wątroby typu B W 6 r. w Polsce odnotowano 688 przypadków zachorowań na wzw typu B, w województwie śląskim 3, a w powiecie zawierciańskim 7; przypadki ostrego wzw B i 5 przypadków przewlekłych wzw typu B. Na podstawie przeprowadzonych dochodzeń epidemiologicznych uzyskano informację, że osoby chore na wzw typu B w okresie 6 mcy przed zachorowaniem hospitalizowane były w Szpitalu Powiatowym w Zawierciu w Oddziałach: I Chorób Wewnętrznych i Okulistycznym. W 6 roku do rejestru nosicieli wirusa HBV prowadzonym w Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Zawierciu na podstawie wyników badań laboratoryjnych wpisanych zostało 3 osób. W rejestrze nosicieli wirusa HBV prowadzonym od 986 r. znajduje się 79 osób.

13 3 Epidemiologia Analizę zachorowań na wzw typu B w latach 99 6 na terenie nadzorowanym przez PPIS w Zawierciu przedstawia wykres. wzw typu B Zachorowania / tys Lata Gruźlica W Polsce w 6 r. ogółem zarejestrowano przypadki gruźlicy wszystkich postaci; u dzieci do 4 roku życia rozpoznano 69 przypadków, a u młodzieży (grupa wiekowa: 59 lat) 56 przypadków. W województwie śląskim odnotowano 9 przypadków zachorowań na gruźlicę. W powiecie zawierciańskim w 6 r. zarejestrowano 47 przypadków zachorowań na gruźlicę; odnotowane zachorowania na gruźlicę rozpoznano u osób powyżej 45 roku życia. Stwierdza się, że w 6 r. zapadalność na gruźlicę (zachorowania na gruźlicę na ludności) w powiecie zawierciańskim jest wyższa niż w województwie śląskim i Polsce (wskaźniki zapadalności przedstawiono w tabeli ). Najwięcej zachorowań stwierdzono u osób z gmin: Szczekociny, Kroczyce, Pilica i Łazy (tabela 3). Nie odnotowano zachorowań u dzieci i młodzieży, a analiza zachorowań na gruźlicę w 6 r. wg płci wykazała, że wśród osób chorych 85% stanowili mężczyźni.

14 4 Epidemiologia Sytuacja epidemiologiczna powiatu zawierciańskiego w 6 roku w zakresie wybranych chorób zakaźnych Ospa wietrzna W Polsce w 6 roku odnotowano 4 9 zachorowań na ospę wietrzną, w województwie śląskim 8, a w powiecie zawierciańskim 75. W 6 r. w powiecie zawierciańskim stwierdza się wyższą zapadalność na ospę wietrzną, niż w województwie śląskim i Polsce. Odnotowane przypadki zachorowań rozpoznano u osób w wieku 75 lat i więcej; najwięcej zachorowań wystąpiło u dzieci w grupach wiekowych: 4 lat (3 przypadki), w wieku 5 lat (9 przypadki) i 4 lat (84 przypadki). U osób dorosłych (powyżej roku życia) rozpoznano 8 przypadków zachorowań na ospę wietrzną. Wg danych ze sprawozdania MZ 54 przeciwko ospie wietrznej w 6 r. zaszczepiły się 4 osoby. Analizę zachorowań na ospę wietrzną w latach 99 6 na terenie nadzorowanym przez PPIS w Zawierciu przedstawia wykres. Ospa wietrzna Lata Zachorowania / tys.

15 5 Epidemiologia Szkarlatyna (płonica) W Polsce w 6 roku odnotowano 636 przypadków zachorowań na szkarlatynę, w województwie śląskim 46 przypadków, a w powiecie zawierciańskim przypadków zachorowań. Analizę zachorowań na szkarlatynę w latach 99 6 na terenie nadzorowanym przez PPIS w Zawierciu przedstawia wykres. Szkarlatyna Zachorowania / tys Lata Świerzb W Polsce w 6 roku odnotowano 3 zachorowań na świerzb, w województwie śląskim 9, a w powiecie zawierciańskim 85 przypadków, (3 osoby chore na świerzb były hospitalizowane). Wskaźnik zapadalności na świerzb w powiecie zawierciańskim jest wyższy, niż w województwie śląskim i Polsce. Zachorowania na świerzb w 6 r. i 5 r. w powiecie zawierciańskim utrzymują się na zbliżonym poziomie, a wystąpiły u osób we wszystkich grupach wiekowych. W 6 r. najwyższy wskaźnik zapadalności na świerzb wystąpił we Włodowicach, Irządzach, Zawierciu, Ogrodzieńcu, Żarnowcu i Łazach.

16 6 Epidemiologia Neuroinfekcje W 6 roku w powiecie zawierciańskim nie zarejestrowano przypadków choroby meningokokowej; zapaleń opon mózgowych, zapaleń mózgu czy posocznicy wywołanej przez Neisseria meningitidis. Odnotowano przypadek zapalenia opon mózgowordzeniowych spowodowanych przez Haemophilus influenzae, przypadek zapalenia mózgu nie określony, przypadek zapalenia opon mózgowordzeniowych wywołany przez Listerię monocytogenes, przypadki wirusowych zapaleń mózgu (czynnik etiologiczny przeniesiony przez kleszcze), przypadek wirusowego zapalenia mózgu w półpaścu i przypadek wirusowego nie określonego zapalenia mózgu. Wirusowe zapalenia wątroby typu C W 6 roku w Polsce zarejestrowano 993 przypadki zachorowań na wzw typu C, w województwie śląskim 73, a w powiecie zawierciańskim odnotowano 9 przypadków przewlekłych zachorowań na wzw typu C. Wskaźnik zapadalności w powiecie zawierciańskim jest wyższy niż w województwie śląskim, natomiast niższy niż w Polsce (tabela ). Do rejestru nosicieli wirusa HCV prowadzonego w Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Zawierciu w 6 roku wpisano 6 nosicieli wirusa HCV. W rejestrze osób zakażonych wirusem HCV prowadzonym od 993 r. znajduje się osób. Borelioza z Lyme Borelioza jest choroba zakaźną o etiologii bakteryjnej, przenoszoną przez kleszcze zakażone krętkami Borrelia burgdorferi. W 6 roku w Polsce odnotowano 6 68 przypadków zachorowań na boreliozę, w województwie śląskim 98 przypadków, a w powiecie zawierciańskim 3. W 6 roku w powiecie zawierciańskim, w porównaniu do 5 roku nastąpił nieznaczny wzrost zachorowań (5 r. 3 przypadków, 6 r. 3 przypadki). Wskaźnik zapadalności na boreliozę z Lyme w powiecie zawierciańskim w 6 r. nieznacznie wyższy niż w województwie śląskim i Polsce (tabela ). Boreliozę stwierdzono w większości u emerytów/rencistów i u jednego rolnika.

17 7 Epidemiologia Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień W 6 roku w Polsce rozpoczęto szczepienia u 7 59 osób narażonych w związku ze stycznością i narażeniem na wściekliznę, w województwie śląskim u 75 osób, a w powiecie zawierciańskim rozpoczęto szczepienia przeciwko wściekliźnie u 8 osób pokąsanych przez zwierzęta. Grypa Do PSSE w Zawierciu w okresie od..6 r. do 3..6 r. zgłoszono 56 zachorowań na grypę i choroby grypopodobne. W powiecie zawierciańskim od 3 października 5 r. realizowany jest system nadzoru epidemiologicznego nad grypą SENTINEL, niezbędny do systemu wczesnego ostrzegania w sytuacji epidemii i pandemii wirusa grypy. W systemie tym uczestniczy 5 lekarzy z 5 zakładów opieki zdrowotnej, a programem systemu objęto 967 pacjentów w różnych grupach wiekowych. W związku z pojawieniem się na świecie wirusa grypy H5N, możliwością jego mutacji i przełamania bariery międzygatunkowej, co stanowiłoby poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi PSSE w Zawierciu w 6 r., wzorem 5 r., podejmowała szereg działań edukacyjnych przeciwdziałających powstaniu epidemii i pandemii grypy w ramach, których między innymi propagowano szczepienia ochronne przeciwko grypie: w 6 r. zaszczepiło się 36 osób, w 5 roku 4 7 osób, a w 4 roku osoby. Posocznice W 6 roku w powiecie zawierciańskim nie odnotowano posocznic.

18 8 Epidemiologia Sytuacja epidemiologiczna powiatu zawierciańskiego w 6 roku w zakresie zakażeń i zatruć pokarmowych Zakaźne zatrucia pokarmowe W 6 w Polsce odnotowano 3 6 przypadków zatruć pokarmowych pałeczkami Salmonella, w województwie śląskim 6 przypadków, a w powiecie zawierciańskim pr. Do PSSE w Zawierciu ogółem zgłoszono 9 zatruć pokarmowych o etiologii bakteryjnej, hospitalizowano 8 osób, w przypadkach zatruć czynnikiem etiologicznym była Salmonella; w 9 przypadkach S. Enteritidis, w przypadku S. Albany i w S. Species. Analizę zachorowań na salmonelozy w latach 99 6 na terenie nadzorowanym przez PPIS w Zawierciu przedstawia wykres Salmonelozy 4 Zachorowania / tys Lata Inne bakteryjne zakażenia jelitowe Zarejestrowano przypadek bakteryjnego zakażenia jelitowego, w którym nie został określony czynnik etiologiczny. Dur brzuszny i dury rzekome W 6 roku w Polsce zarejestrowano przypadki duru brzusznego. W powiecie zawierciańskim nie zarejestrowano przypadków zachorowań na dur brzuszny i dury rzekome.

19 9 Epidemiologia Czerwonka bakteryjna W 6 roku w Polsce odnotowano 35 przypadków zachorowań na czerwonkę, w województwie śląskim 3 przypadki zachorowań, a w powiecie zawierciańskim nie odnotowano zachorowań. Biegunki u dzieci do lat W 6 roku w Polsce zarejestrowano 39 przypadków biegunek u dzieci do lat, w województwie śląskim 534 przypadki zachorowań,.a w powiecie zawierciańskim 6. W przypadkach zachorowań zakażenia jelitowe zostały wywołane przez rotawirusy. Wirusowe zapalenia wątroby typu A W 6 roku w Polsce odnotowano 9 przypadków zachorowań na wzw typu A, w województwie śląskim, a w powiecie zawierciańskim nie odnotowano zachorowań na wzw typu A. W załączonych tabelach przedstawiono: Tabela liczby zachorowań i zachorowania na tys. ludności (a w przypadku biegunek u dzieci do lat zachorowania na tys. dzieci do lat ) na wybrane choroby zakaźne w powiecie zawierciańskim w latach 4 6, Tabele:, 3, 4 wybrane choroby zakaźne w powiecie zawierciańskim w latach: 4, 5, 6. Wnioski:. Stwierdza się że w powiecie zawierciańskim w 6 r. była korzystna sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych.. Zaobserwowany w 6 roku wzrost zachorowań na ospę wietrzną w porównaniu do 5 r. i 4 r. może wskazywać na to, że mamy do czynienia z cyklicznie występującym wzrostem zachorowań na choroby zakaźne przeciwko, którym nie są prowadzone szczepienia ochronne.

20 Epidemiologia Tabela. Liczby zachorowań i zapadalności na wybrane choroby zakaźne w powiecie zawierciański w latach 4 6 L.p Jednostka chorobowa Salmonelozy zatrucia pokarmowe zakażenia pozajelitowe Biegunki u dzieci do lat Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe Różyca Krztusiec Szkarlatyna Zapalenia opon mózgowych (ogółem) Zapalenie mózgu (ogółem) Róża Borelioza z Lyme Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień Ospa wietrzna Odra Różyczka Wzw typu B Wzw typu C Wzw B+C (zakażenie mieszane) Świnka Mononukleoza zakaźna Tasiemczyce Świerzb Grypa i podejrzenia zachorowań na grypę Zatrucie naturalnie toksycznymi substancjami spożytymi jako grzybami pokarm 4 rok A B 4, 5 5,9* 9 5,,6,6 5 4,6 5 rok A B 8,5 3 43,3* 6 4,8,8 6 4,8 4 3, 3,4,6 6 rok B A 6,,8 78,6* 6 7 5,6,8 9,7,6 5 4, 9 8 7, 6 5 3, 4, ,4 5, , ,6,8 95, ,9 6, ,6 44 3,,8 43,, , 3,,8 44,3 4,,8 66,7 54, ,6 7,3 9,7 4,8 68,6 45,8 9,6,6

21 Inne zatrucia Epidemiologia 3,4,8 3,4 3,4,8 3,4 3,4 6. Gruźlica Lamblioza /giardioza/ 3 8. Posocznica 4 9. Glistnica 7 3. Owsica 4 3. Zapalenie płuc o etiologii zakaźnej,4 3, 5,6 3,,6 39,4,6,4,6 4,8,6 37,9,4 4,8 4, 6,4 in. subst., zazwyczaj nie stosowanymi w celach lecznicz. toksyczny efekt kontaktu z jadowitymi zwierzętami zatrucia 4. lekami, i prep. farmakologicznymi, substancjami biolog. alkoholem 5. Toksoplazmoza A liczba zachorowań na chorobę zakaźną B wskaźnik zapadalności na chorobę zakaźną (zachorowania/tys. ludności) B* wskaźnik zapadalności na biegunki u dzieci do lat (zachorowania/tys.dzieci do lat

22 Epidemiologia Tabela 3. Wybrane choroby zakaźne w powiecie zawierciańskim w 6 roku zatrucia S pokarmowe al m zakażenia pozajelitowe o ne lo zy Szkarlatyna Gruźlica Zapalenie opon mózgowych Róża Ospa wietrzna Różyczka Wzw B Wzw C Wzw B+C (zakażenie mieszane) Świnka Mononukleoza zakaźna Tasiemczyce Łazy Pilica Ogrodzieniec,5 4 5,, Gminy miejsko wiejskie Szczekociny 4, 6,4 4 6,5 7 3, ,9 6 5,5 3 5,7 7 3,3 3 5,7,9,3,4 98 4,5 3 34,,7,7,5 3 3,5 8 94,7 4 4,,5 8 5, 6, 6, 53 33,4 6, 4 5, 6, 6 66, 79 87, 7 77,,, 7 84, 6 7,, Poręba A B Zawiercie 8 5, A B A B A B A B A B A B A B A B A B A B A B A B A Gminy wiejskie RAZEM Żarnowiec 4, Kroczyce Irządze 5,9 Włodowice 34,4 6, 8,9,8, 5 79,7 5 79,7 5,9 6 95,7 3,9 5,9 5,9 8,9 5 94, ,9 8,9 8,9 37,8 34,4 9, ,9,6 4 9, ,9 78 6,9 7 5,6 9 7,3 9,7 6 4,8

23 3 Epidemiologia Świerzb Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień A liczba zachorowań na chorobę zakaźną B A B A 46 87, ,5 6 63, 8 5,, B wskaźnik zapadalności na chorobę zakaźną (zachorowania/tys. ludności) 3 36, 3 6,3 3,9 8 5, 3 3, ,6 8

24 4 Epidemiologia Szczepienia ochronne W 6 roku szczepienia ochronne przeciwko chorobom zakaźnym prowadzono zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na 6 rok stanowiącego załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 6 roku. Szczepienia obowiązkowe wykonywano u dzieci i młodzieży w wieku lat: przeciwko chorobom zakaźnym takim jak: wzw typu B, gruźlica, błonica, tężec, krztusiec, poliomyelitis, odra, świnka i różyczka. W 6 Epidemiologiczna r. w Powiatowa Zawiercia szczepień ochronnych w zmian w Stacja Sanitarno nadzorowała wykonanie 58 punktach szczepień na skutek organizacji wykonywania szczepień. Świadczeniodawcy zlikwidowali szczepienia w szkołach na terenie miasta Zawiercia, karty uodpornienia ze szkół zostały przesłane do poradni POZ do których należeli uczniowie. W ramach nadzoru nad szczepieniami w 6 r. przeprowadzono 4 kontrole w zakresie oceny prowadzenia i wykonania szczepień ochronnych na terenie powiatu zawierciańskiego. W zakresie transportu, przechowywania i przestrzegania terminów ważności szczepionek nieprawidłowości nie stwierdzono. W 6 r. nie zostały zgłoszone niepożądane odczyny poszczepienne.

25 5 Epidemiologia Na wykresach przedstawiono stan zaszczepienia w 6 r. dzieci i młodzieży z terenu powiatu zawierciańskiego oraz dla porównania stan zaszczepienia w województwie śląskim.. Stan zaszczepienia przeciwko wzw B w cyklu podstawowym; na wykresie przedstawiono wykonanie szczepień u dzieci z roczników 6, 5 i 4 oraz gimnazjalistów z roczników 993, 99,99 (podano 3 dawki szczepionki). odsetek zaszczepienia Szczepienie uzupełniające przeciwko WZW B 97,77 98,6 99,36 99,36 9,83 93,36 98,49 97, , ,4 pow iat zaw ierciański w ojew ództw o śląskie 4,6 3, roczniki podlegające szczepieniu. Stan zaszczepienia przeciwko błonicy i tężcowi w cyklu podstawowym; zaszczepione dzieci z roczników 5 i 4 czterema dawkami szczepionki. odsetek zaszczepienia Szczepienie uzupełniające przeciwko błonicy i tężcowi 94,3 94, pow iat zaw ierciański 36,57 w ojew ództw o śląskie 43, roczniki podlegające szczepieniu

26 6 Epidemiologia 3. Pierwsza dawka przypominająca szczepienie przeciwko błonicy i tężcowi u dzieci z roczników i. odsetek zaszczepienia Szczepienie I przypominające przeciwko błonicy i tężcowi 98, ,6 96, 77,46 7 pow iat zaw ierciański 6 w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu 4. Druga dawka przypominająca szczepienie przeciwko błonicy i tężcowi młodzieży z roczników 993 i 99. odsetek zaszczepienia 9 Szczepienie II przypominające przeciwko błonicy i tężcowi 98,7 8, 97,53 85, pow iat zaw ierciański w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu

27 7 Epidemiologia 5. Trzecia dawka przypominająca szczepienie przeciwko błonicy i tężcowi młodzieży z roczników 988 i 987. odsetek zaszczepienia Szczepienie III przypominające przeciwko błonicy i tężcowi 88, ,7 6,4 pow iat zaw ierciański 65,3 w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu 6. Stan zaszczepienia przeciwko krztuścowi w cyklu podstawowym dzieci z roczników 5 i 4. odsetek zaszczepienia Szczepienie uzupełniające przeciwko krztuścowi 94,3 9 94, pow iat zaw ierciański 36,57 w ojew ództw o śląskie 43, roczniki podlegające szczepieniu

28 8 Epidemiologia 7. Pierwsza dawka przypominająca szczepienie przeciwko krztuścowi u dzieci z roczników i. odsetek zaszczepienia Szczepienie I przypominające przeciwko krztuścowi 98, ,6 95,9 73,39 pow iat zaw ierciański w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu 8. Stan zaszczepienia przeciwko poliomyelitis w cyklu podstawowym dzieci z roczników 5 i 4. odsetek zaszczepienia Szczepienie uzupełniające przeciwko poliomyelitis 94,3 94,3 pow iat zaw ierciański 36,57 5 w ojew ództw o śląskie 43,34 4 roczniki podlegające szczepieniu

29 9 Epidemiologia 9. Pierwsza dawka przypominająca szczepienie przeciwko poliomyelitis u dzieci z roczników i ; szczepienie wykonano dawką szczepionki. odsetek zaszczepienia Szczepienie I przypominające przeciwko poliomyelitis 98,9 77,6 95,77 77,48 pow iat zaw ierciański w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu. Stan zaszczepienia w cyklu podstawowym przeciwko odrze, śwince i różyczce dzieci z roczników 5 i 4, szczepienia wykonano szczepionką skojarzoną MMRII. Szczepienie podstawowe MMRII odsetek zaszczepienia 97, ,4 97,73 8,4 7 6 pow iat zaw ierciański 5 w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu

30 3 Epidemiologia. Stan zaszczepienia przeciwko odrze dzieci z roczników 998, 997, 996 i 995. odsetek zaszczepienia Szczepienie przypominające przeciwko odrze 89,9 98,39 98,5 98,4 97,93 9,58 98,4 99, pow iat zaw ierciański 5 w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu. Stan zaszczepienia przeciwko różyczce dziewcząt z roczników: 996, 995, 994, 993, 99. odsetek zaszczepienia Szczepienie przeciwko różyczce 93,9 84, ,37 9,4 96,49, 98,76 79,79 7, ,7 pow iat zaw ierciański 5 w ojew ództw o śląskie roczniki podlegające szczepieniu

31 3 Epidemiologia WNIOSKI. Sytuacja epidemiologiczna większości chorób zakaźnych w 6 r., podobnie jak w roku ubiegłym nie stanowiła zagrożenia zdrowotnego dla mieszkańców powiatu zawierciańskiego. Dokonana analiza wykazała, że w powiecie zawierciańskim w 6 r. wystąpiły wyższe wskaźniki zapadalności na: boreliozę z Lyme, świerzb i gruźlicę w porównaniu do wskaźników zapadalności w województwie śląskim i Polsce,. Stwierdzono wzrost liczby zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C, 3. W 6 roku w powiecie zawierciańskim wykonanie szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym było zadowalające i kształtowało się na poziomie zbliżonym do wykonania w województwie śląskim, 4. W związku z tym, że na terenie powiatu zawierciańskiego zostały zlikwidowane punkty szczepień, a tym samym szczepienia ochronne w szkołach, w 6 r. został wzmożony nadzór nad szczepieniami, 5. W przypadkach niskiego wykonania szczepień zobowiązano kierowników zakładów opieki zdrowotnej do wdrożenia działań naprawczych.

32 3 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku. Stan sanitarny nadzorowanych obiektów. W tabeli przedstawiono liczbę i rodzaj obiektów objętych nadzorem w latach 5 6 Tabela. Liczba obiektów 5 6 Kierunek zmian (+/) Obiekty ogółem Zakłady produkcji żywności 8 77 Obiekty obrotu żywnością Zakłady "małej gastronomii" Środki transportu żywności Wytwórnie przedmiotów użytku b.z. Miejsca obrotu przedmiotami użytku Rodzaj obiektów objętych nadzorem Zakłady żywienia zbiorowego typu otwartego Zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego

33 33 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Na wykresie przedstawiono liczby obiektów w latach 56 według rodzaju działalności Wykres Obiekt y ogółem Zakłady produkcji żywności Obiekty obrot u żywnością Zakłady żywienia zbiorowego t ypu ot wart ego Zakłady żywienia zbiorowego t ypu zam knięt ego Zakłady "m ałej gast ronomii" Środki t ransport u żywności W yt wórnie Miejsca przedm iot ów obrot u użytku przedm iot am i użyt ku.. Ocena stanu sanitarnego W 6 roku w ewidencji PSSE w Zawierciu znajdowało się 86 zakładów (skontrolowano 94 zakłady) oraz wytwórni i miejsc obrotu przedmiotami użytku (skontrolowano 8 tych obiektów). We wszystkich obiektach objętych nadzorem przeprowadzono 57 kontroli sanitarnych: 57 kontroli w obiektach żywnościowych oraz kontroli w wytwórniach i miejscach obrotu przedmiotami użytku. Wskaźnik częstotliwości kontroli wyniósł,. W trakcie bieżącego nadzoru sanitarnego pobrano do badań laboratoryjnych łącznie 553 próbki; 54 próbki żywności i próbek przedmiotów użytku. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono, że obiekt nie odpowiada ustalonym wymaganiom. Wydano 59 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień.. Ogółem w 6 roku nałożono 4 mandatów.

34 34 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku W tabeli przedstawiono działania kontrolne i represyjne w latach 5 6 cz. Tabela. Rok Liczba obiektów zarejestrowanych Liczba obiektów skontrolowanych % Liczba sklasyfikowanych obiektów % Obiekty uznane za złe % , ,9,8 57, ,3,7 76,3 Liczba kontroli Wskaźnik częstości kontroli Na wykresie przedstawiono działania kontrolne i represyjne w latach 5 6 cz. Wykres zarejestr. skontrol. sklasyf W tabeli 3 przedstawiono działania kontrolne i represyjne w latach 5 6 cz. Tabela 3. Rok Decyzje Mandaty adm Kwota ogółem 67, PLN, PLN Kwota Próby Próby średnia zbadane kwest. 5,5 PLN 6,4 PLN % Próby Próby sanit sanit. kwest. % , ,7

35 35 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku a na wykresie 3 przedstawiono działania kontrolne i represyjne w latach 5 6, cz. Wykres de cyzje m andaty próby.. Ocena stanu sanitarnego obiektów żywieniowo żywnościowych... Zakłady produkcji żywności. W PSSE w Zawierciu, w 6 r. w ewidencji zakładów produkcji żywności znajdowało się 77 zakładów, 75 skontrolowanych zakładów oceniono pozytywnie. W tabeli 4 przedstawiono stan sanitarny wybranych zakładów produkujących żywność w latach 5 i 6 Tabela 4. 5 r. Lp. 6 r. Rodzaj obiektu Liczba obiektów Obiekty o złym stanie sanitarnym Liczba obiektów Obiekty o złym stanie sanitarnym Wytwórnie lodów Piekarnie Ciastkarnie Przetwórnie owocowowarzywne Wytwórnie napojów bezalkoholowych Zakłady przemysłu zbożowomłynarskiego 7 8 Wytwórnie makaronów Wytwórnie koncentratów spożywczych

36 36 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku W 6 roku w nadzorowanych zakładach produkujących żywność pobrano 4 próbki żywności do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych. Próbki żywności spełniały wymagania prawa żywnościowego. Obiekty produkcyjne spełniały podstawowe wymogi prawa żywnościowego, lecz podczas kontroli stwierdzano nieprawidłowości, które mogą mieć wpływ na złą jakość zdrowotną żywności. W 6 r., najczęściej występujące nieprawidłowości to: nieprawidłowa funkcjonalność pomieszczeń produkcyjnych zwłaszcza, w zakładach starych, w których nie ma możliwości przeprowadzenia modernizacji, brak skutecznej kontroli wewnętrznej, nie stosowanie się do zasad GHP/GMP zniszczony sprzęt, niski poziom mechanizacji.... Obiekty obrotu żywnością. W 6 r. skontrolowano 379 obiektów z 479 prowadzących działalność handlową na terenie powiatu zawierciańskiego Zły stan sanitarny stwierdzono w obiekcie. W tabeli 5 przedstawiono porównanie stanu sanitarnego obiektów obrotu żywnością działających w latach 5 i 6. Tabela 5. 5 r. 6 r. Liczba obiektów ogółem Obiekty o złym stanie sanitarnym % obiektów złych 38 3 Targowiska Magazyny hurtowe Rodzaj obiektu Sklepy spożywcze Kioski spożywcze Ogółem Obiekty o złym stanie sanitarnym % obiektów złych 379,3 33 8,

37 37 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Stwierdzone uchybienia w zakresie nieprawidłowego stanu technicznego obiektów obrotu żywnością dotyczyły niewystarczającej powierzchnia sali sprzedaży w stosunku do ilości sprzedawanych środków spożywczych, a także nieprawidłowego wydzielenia stanowisk sprzedaży. W zakresie przestrzegania zasad higieny, nieprawidłowości zależą w dużej mierze od zachowań personelu, podczas kontroli stwierdzono: przechowywanie żywności łatwopsującej się poza urządzeniami chłodniczymi, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, brak higieny podczas podawania i/lub pakowania żywności, a w szczególności nie zabezpieczanie rąk przed bezpośrednim kontaktem z nieopakowanymi środkami spożywczymi, brak prawidłowych zapisów kontroli wewnętrznej, w tym rejestrów temperatury przechowywania łatwopsującej się żywności, brak czystości i porządku. W miejscach obrotu żywnością pobrano do badań 57 próbek żywności; wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że 45 próbek (tj. 8,9% przebadanych próbek) nie spełniało wymagań prawa żywnościowego z uwagi na zanieczyszczenia mikrobiologiczne: ciastka z kremem i mleko spożywcze oraz zanieczyszczenia fizykochemiczne: przetwory owocowowarzywne. Funkcjonujący System Bezpieczeństwa Żywności nie pozwala w chwili obecnej na przeprowadzenie analizy w zakresie udziału zbadanych i zdyskwalifikowanych próbek żywności w powiecie zawierciańskim w ogólnej liczbie zbadanych i zdyskwalifikowanych próbek w kraju, czy też województwie śląskim...3. Obrót żywnością w systemie targowiskowym, obnośnym i obwoźnym. W 6 r. nadzorem sanitarnym objęto 7 targowisk. Zgodnie z posiadanym harmonogramem kontroli, kontrole targowisk przeprowadzono wspólnie z przedstawicielami Inspekcji Weterynaryjnej przy współudziale Policji i Straży Miejskiej. Przeprowadzono 5 kontroli miejsc obrotu środkami spożywczymi na targowiskach.

38 38 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku W 6 roku do PSSE w Zawierciu nie wpłynęły interwencje dotyczące handlu obwoźnego w miejscowościach wiejskich...4. Nadzór nad środkami transportu żywności. W 6 roku w ewidencji PSSE w Zawierciu znajdowało się 97 środków transportu żywności, z czego 83 skontrolowano. Przeprowadzano urzędowe kontrole w ramach nadzoru bieżącego oraz na wniosek strony w związku z ubieganiem się o wydanie decyzji dopuszczającej dany pojazd do przewozu środków spożywczych. Podczas przeprowadzanych kontroli stwierdzano, że: nie jest zachowana segregacja przewożonych środków spożywczych, stan higieny osobistej pracowników jest nieprawidłowy...5. Nadzór nad obrotem grzybami. W 6 r. nie stwierdzono nieprawidłowości w czasie kontroli, w obrocie grzybów świeżych i suszonych. Kontrole podczas sezonowej sprzedaży grzybów świeżych na targowiskach prowadzono pod kątem posiadania stosownych atestów. Istniała również możliwość uzyskania atestów wydawanych przez klasyfikatorów zatrudnionych w PSSE w Zawierciu. W sezonie letnim pracownicy Inspekcji Sanitarnej udzielili porad grzybiarzom...6. Zakłady żywienia zbiorowego. W 6 roku skontrolowano 77 zakładów żywienia zbiorowego. Stan sanitarny wszystkich zakładów był zgodny z wymaganiami. W tabeli 6 przedstawiono ocenę stanu sanitarnego obiektów żywienia zbiorowego w latach 5 i 6. Tabela 6. Lp... Rodzaj obiektów Zakłady żywienia zbiorowego typ otwarty Zakłady małej gastronomii Liczba obiektów Liczba obiektów nadzorowanych w 5 nadzorowanych w 6 roku roku o złym o złym % % stanie stanie ogółem obiektó ogółem obiektów sanitarsanitarw złych złych nym nym

39 39 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Zakłady zbiorowego żywienia typ zamknięty Podczas przeprowadzanych kontroli stwierdzano następujące nieprawidłowości: w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego (stołówki szkolne, w przedszkolach) brak wydzielonych pomieszczeń do obróbki wstępnej, brak zmywalni naczyń stołowych, stary, zniszczony sprzęt. zamrażanie gotowych wyrobów garmażeryjnych, rozszerzanie działalności o usługi cateringowe bez zapewnienia odpowiednich warunków transportu, oraz mycia opakowań transportowych, brak systematycznych zapisów z kontroli wewnętrznej prowadzonej w ramach GHP i GMP, brak skutecznej kontroli wewnętrznej. W ramach nadzoru w obiektach żywienia zbiorowego pobrano 6 próbek środków spożywczych do badań laboratoryjnych. Wyniki badań wykazały, że próbki spełniają wymogi prawa żywnościowego...6. Mała gastronomia. W 6 r. w ewidencji PSSE znajdowało się 44 zakładów małej gastronomii tj. m.in. 4 smażalnie, 4 zakładów typu fast food oraz 6 pijalni piwa. W zakładach tych produkcja oparta jest na półproduktach lub gotowych wyrobach mrożonych, a potrawy podawane w naczyniach jednorazowego użytku. Jednak podczas kontroli w ok. % obiektów stwierdzano następujące nieprawidłowości: brak skutecznej kontroli wewnętrznej, (zapisów z kontroli wewnętrznej prowadzonej w ramach GHP i GMP), poszerzenie działalności o produkcję sałatek oraz dodatków (sałata, pomidor, ogórek) wymagających obróbki wstępnej bez zapewnienia warunków technicznych.

40 4 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku W tabeli 7 przedstawiono ocenę stanu sanitarnego obiektów małej gastronomii działających w latach 5 i 6 Tabela 7. Rodzaj obiektu Smażalnie Fast food Pijalnie piwa Inne 5 r. Obiekty o złym Liczba stanie obiektów sanitarnym r. Obiekty o złym Liczba stanie obiektów sanitarnym Akcje. 3.. Mała gastronomia. W dniach od 6.3 do r. przeprowadzono akcję Czyste ręce i właściwy sprzęt. W ramach akcji przeprowadzono 64 kontrole tematyczne, a osoby odpowiedzialne za stwierdzone uchybienia zostały ukarane grzywnami w drodze mandatu karnego (nałożono 6 mandatów na kwotę 5,zł) oraz wydano 6 decyzji zarządzających usunięcie stwierdzonych uchybień. Pracownicy PSSE w Zawierciu w czasie akcji prowadzili działania edukacyjne osobom sprzedającym rozdawano ulotki, w których przedstawiono podstawowe zasady higieny sprzedaży. Ulotki te rozdawano również kupującym, aby wiedzieli jak powinny postępować osoby wprowadzające do obrotu środki spożywcze. Akcja nagłośniona była w środkach masowego przekazu: Dzienniku Zachodnim, Gazecie Zawierciańskiej JURA, Radiu Katowice oraz na stronie Regionalnego Portalu Internetowego Wirtualne Zawiercie. Wzbudziła duże zainteresowanie konsumentów. Informowano również społeczność lokalną o podejmowanych działaniach w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności poprzez publikacje w Dzienniku Zachodnim,

41 4 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Gazecie Zawierciańskiej JURA, Radiu Katowice oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Zawiercie. W ww. zakresie współpracowano także z Radiem Katowice. Do prasy lokalnej przesłano publikacje;: podsumowanie akcji Czyste ręce i właściwy sprzęt, informacja o warunkach higienicznosanitarnych w ośrodkach wypoczynku dzieci i młodzieży na terenie powiatu zawierciańskiego, komunikat o zatruciach pokarmowych, informacje o Dniu Otwartym Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Podczas obchodów Dnia Otwartego Państwowej Inspekcji Sanitarnej przedstawiono prezentację multimedialną dla przedstawicieli lokalnych władz, instytucji współpracujących z PIS oraz młodzieży szkolnej, która zawierała informacje o działaniach pozastatutowych realizowanych przez sekcję HŻŻ i PU. Dla mieszkańców powiatu zawierciańskiego przygotowano ekspozycje związane z racjonalnym żywieniem pod hasłem Trzymaj Formę. Wyeksponowano żywność, którą powinno się spożywać zgodnie z zaleceniami IŻŻ, przygotowano do degustacji soki naturalne z owoców i warzyw. Pracownicy prezentowali własne opracowania oraz ulotki z profilaktyką zakażeń pokarmowych, zatruć grzybami oraz podstawowymi związane zasadami higieny. 4. Współpraca z innymi służbami kontroli. W ramach współpracy z Komisją Bezpieczeństwa i Porządku Starostwa Powiatowego w Zawierciu przeprowadzono kontrole 9 placówek wypoczynku dzieci i młodzieży, w których uczestnicy korzystali z wyżywienia organizowanego we własnym zakresie. Wspólnie z przedstawicielami Powiatowego Lekarza Weterynarii przeprowadzono 6 kontroli punktów obrotu żywnością na targowiskach i w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej, w której pobrano do badań laboratoryjnych próbki przedmiotów użytku (opakowań bezpośrednich stosowanych do swoich wyrobów).

42 4 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku W ramach współpracy z Policją przeprowadzono kontrole na targowiskach oraz w pijalniach piwa. 5. Nadzór nad importem / eksportem. W związku z prowadzeniem nadzoru nad jakością zdrowotną żywności i przedmiotów przeznaczonych do kontaktu z żywnością przeprowadzono kontrolę i wydano świadectwo. Łączna kwota odprowadzona do budżetu państwa z tytułu nadzoru nad importem/eksportem, to, zł PLN. Przeprowadzona kontrola dotyczyła partii dozwolonej substancji dodatkowej na eksport o łącznej masie kg. 6. Jakość zdrowotna środków spożywczych. 6.. Jakość zdrowotna środków spożywczych krajowych. Zgodnie z Planem pobierania próbek do badania żywności w ramach urzędowej kontroli i monitoringu dla Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa śląskiego w 6 roku pobrano 553 próbki środków spożywczych z różnego rodzaju obiektów żywieniowo żywnościowych. Zakres badań obejmował parametry mikrobiologiczne, chemiczne, organoleptyczne, obecność zanieczyszczeń w tym szkodników i ich pozostałości oraz obecność ciał obcych. Przebadano: 35 próbek pod względem mikrobiologicznym, 4 próbki pod względem chemicznym, 97 próbek pod względem organoleptycznym, 3 próbek pod względem oznakowania, 3 próbki pod względem obecności zanieczyszczeń. Zdyskwalifikowano 45 próbek, z czego pod względem mikrobiologicznym 35 próbek, (tj.,5 % zbadanych mikrobiologicznie), chemicznym 6 próbek, (tj. 4,8 % zbadanych chemicznie) oraz znakowania 6 próbek, (tj.,8% zbadanych w kierunku znakowania).

43 43 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Najczęstszymi przyczynami kwestionowania środków spożywczych były pod względem mikrobiologicznym: ponadnormatywna liczba bakterii z grupy coli w mleku, obecność Salmonelli i ponadnormatywna liczba pozostałych bakterii w ciastkach z kremem nie poddanych obróbce termicznej. Pod względem parametrów fizykochemicznych kwestionowano: przetwory owocowowarzywne za podwyższoną zawartość substancji konserwujących. W 6 roku pod względem znakowania oceniono 3 próbek krajowych środków spożywczych. Aktualnym przepisom dotyczącym znakowania środków spożywczych nie odpowiadało 6 próbek. (tj.,8%). Niewłaściwe oznakowanie było przyczyną kwestionowania próbek: wyrobów garmażeryjnych, przetworów rybnych, przetworów owocowowarzywnych. W stosunku do poprzedniego roku procent prób kwestionowanych nie uległ dużym zmianom. Producenci środków spożywczych nie spełniających wymagań prawa żywnościowego obciążani byli opłatami za badania, które stanowiły dochody budżetowe. 6.. Jakość zdrowotna środków spożywczych importowanych. Przebadano 5 próbek żywności z importu, w tym 6 w kierunku parametrów chemicznych, 6 organoleptycznie oraz na obecność zanieczyszczeń. Pod względem zgodności oznakowania z aktualnymi wymogami oceniono 9 próbek. Próbki nie podlegały kwestionowaniu. 7. Nadzór nad wyrobami mającymi kontakt z żywnością oraz kosmetykami. W tabeli 8 przedstawiono działające na terenie powiatu zawierciańskiego w latach 5 i 6 wytwórnie i miejsca obrotu przedmiotami użytku. Tabela 8.

44 44 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Liczba działających obiektów Rodzaj obiektu 5 6 r r. Wytwórnie ogółem wytwórnie kosmetyków wytwórnie wyrobów chemii gospodarczej wytwórnie opakowań do żywności inne Miejsca Obrotu Kierunek zmian (przybyło/ubyło) W 6 roku w w/w obiektach przeprowadzono 8 kontroli. Pobrano i przebadano 8 próbek, w tym 7 krajowych. Próbki nie podlegały kwestionowaniu. W tabeli 9 przedstawiono jakość zdrowotną przedmiotów użytku w latach 5 i 6. Tabela 9. Próbki Przedmioty użytku Liczba próbek Liczba próbek zbadanych zbadanych w 5 roku w 6 roku ZakwestiozakwestioOgółem Ogółem nowanych nowanych Skargi, wnioski i interwencje. W 6roku rozpatrzono 53 wnioski dotyczące niewłaściwych warunków higieny podczas produkcji i sprzedaży żywności oraz niewłaściwej jakości sprzedawanych środków spożywczych. Zasadność uznano w 4 przypadkach, co stanowi 6,4%. W porównaniu do 5r. wykazuje tendencję spadkową. Wszystkie wnioski zostały rozpatrzone rzetelnie i

45 45 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku terminowo. Rozpatrywano również wnioski anonimowe z uwagi na potencjalne ryzyko zagrożenia bezpieczeństwa żywności. W związku z wnioskami na niewłaściwą jakość środków spożywczych pobrano 9 próbek do badań laboratoryjnych. (dodatkowo poza harmonogramem). Rozpatrywanie skarg rzetelne, staranne i zgodne z obowiązującymi przepisami jest zadaniem priorytetowym w działalności PSSE w Zawierciu. W 6 r. udzielono 667 interwencji. Najczęściej pytano o nowe wymogi prawa żywnościowego dotyczące zakładów produkujących i wprowadzających do obrotu żywność, środków transportu oraz handlu obwoźnego.

46 46 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku 9. Działania w ramach funkcjonowania systemu RASFF i RAPEX W procesie integracji Polski z Unią Europejską kwestia bezpieczeństwa żywności i informacji o potencjalnym zagrożeniu wymaga również współpracy z zagranicą, a zatem wymusza stworzenie narzędzi które by tę współpracę realizowały. System RAPEX utworzono dla zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów na obszarze Jednolitego Rynku Unii Europejskiej. Głównym i bezpośrednim celem funkcjonowania systemu jest zapewnienie szybkiej wymiany informacji między państwami członkowskimi i Komisją Europejską na temat produktów stwarzających zagrożenie oraz środków podjętych w danym kraju, by wykluczyć lub ograniczyć ich wprowadzanie na rynek a także ewentualne użytkowanie. RAPEX obejmuje wszystkie produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów oraz takie, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że mogą być przez nich użyte, np. kosmetyki, przedmioty użytku. RASFF czyli system Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt opiera się na zbieraniu i szybkim przekazywaniu informacji o produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt, będących potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia ludzi i zwierząt. W ramach Systemu dokonywana jest ocena ryzyka zagrożenia zdrowia w wyniku pojawienia się na rynku środków spożywczych szkodliwych dla zdrowia. System informuje także o pojętych w trybie pilnym środkach zaradczych. Naczelną zasadą funkcjonowania systemu RASFF jest zapewnienie bezpieczeństwa konsumentów oraz szybka wymiana informacji pomiędzy państwami członkowskimi oraz Komisją Europejską. System ten funkcjonuje w Polsce od stycznia 3r. W Głównym Inspektoracie Sanitarnym funkcjonuje Krajowy Punkt Kontaktowy RASFF, pracuje w trybie 4 godzinnym, zbiera doniesienia z WSSE, do których informacje przekazują PSSE z danego województwa. Telefon alarmowy RASFF w PSSE w Zawiercie jest czynny całą dobę. Konsumenci mogą zapoznać się z informacjami znajdującymi się w systemie RAPEX i RASFF na stronie internetowej Komisji Europejskiej.

47 47 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Dane dot. ilości otrzymanych powiadomień alarmowych w systemie RASFF i RAPEX w latach 36 Tabela. Rok Razem RASFF RAPEX Razem Powiadomienia w systemie RASFF dotyczyły m. innymi następujących produktów żywnościowych: pieprz biały, papryka, chili, rodzynki, orzeszki ziemne, makarony, ryż długoziarnisty, sos sojowy, imbir, żelki, olej z pestek winogronowych, herbata, napoje bezalkoholowe, miód, ananasy, serek oscypek, salami, orzechy laskowe, curry, przyprawa do drobiu. Powiadomienia w systemie RAPEX dotyczyły m. innymi: płynu do płukania ust, szamponów, mydła, lakierów do paznokci. Wycofywanie produktów, które zostały zgłoszone do systemu RAPEX lub RASFF może odbywać się poprzez działania służb kontrolnych jak również przez samych przedsiębiorców (producentów, importerów i eksporterów). Wykorzystanie mediów jest również dobrym sposobem szybkiego informowania konsumentów o ryzyku związanym z bezpieczeństwem produktu. W związku z powiadomieniami alarmowymi przeprowadzono 94 kontrole tematyczne w zakresie systemu RASFF, a w ramach funkcjonowania systemu Rapex przeprowadzono kontrole. Na skutek powiadomień niealarmowych przeprowadzono 3 kontrole.

48 48 Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku WNIOSKI. Stan techniczny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku na terenie powiatu zawierciańskiego jest zróżnicowany. Obiekty stare znajdujące się w rejonach wiejskich nie są rozbudowywane ani modernizowane z powodu trudności ekonomicznych. Obiekty nowe, zwłaszcza duże sklepy wyposażone są w odpowiednie urządzenia i sprzęt, zapewniające prawidłowe warunki do przechowywania i sprzedaży żywności.. W 6 roku stwierdzono poprawę warunków sprzedaży żywności nieopakowanej, także stanu sanitarnego środków transportu. a

49 49 Higiena komunalna i środowiska. Nadzór nad jakością wody. Według Prawa Wodnego (Dz. U. Nr 5, poz. 9 z późn. zm.) woda przeznaczona do spożycia to woda do picia, gotowania, przygotowywania pożywienia lub do innych celów w gospodarstwach domowych oraz każda woda używana do produkcji żywności, środków farmaceutycznych i kosmetycznych, a także na potrzeby basenów kąpielowych i pływalni. W 6 r. PSSE w Zawierciu prowadziła nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada r. (Dz. U. nr 3, poz. 78) oraz Ustawę o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dnia 7 czerwca r. (tekst jednolity z 6 r. Dz.U. Nr 3, poz. 858). Na terenie powiatu zawierciańskiego znajdują się 64 ujęcia głębinowe, dwie studnie publiczne (w Szczekocinach), 65 wodociągów; 4 z nich zaopatrywane są przez ujęcia znajdujące się poza nadzorowanym terenem. Na sześciu ujęciach zainstalowane są stacje uzdatniania wody na czterech z nich (w Wiesiółce, Hutkach Kankach, Niegowonicach, Parkoszowicach Włodowicach) zastosowano instalacje, których zadaniem jest oczyszczenie wody z ponadnormatywnej zawartości jonów żelaza oraz doprowadzenie jakości wody do obowiązujących norm pod względem barwy i zapachu, na dwóch ( w Zawierciu Stary Rynek, i Przyłubsku) prowadzone jest stałe chlorowanie wody. Na terenie powiatu zawierciańskiego woda do spożycia rozprowadzana jest siecią wodociągową o łącznej długości 7,5 km. Średnia produkcja wody dla całego powiatu wynosi 5, m3/dobę. Dominującą rolę odgrywają wodociągi o produkcji poniżej m3/dobę, które stanowią 6% ogólnej liczby wodociągów. W tabelach i przedstawiono poszczególne grupy wodociągów według ewidencji na 3..6r.