A: Założenia ogólne programu

Transkrypt

1 1 A: Założenia ogólne programu Istotny wpływ na rozwój osobowości dziecka w młodszym wieku szkolnym ma stały kontakt z książką. Książka spełnia w życiu dziecka wiele funkcji, między innymi: poznawczą, wychowawczą i estetyczną. Dlatego też bardzo ważne znaczenie ma kształtowanie i rozwijanie zainteresowań czytelniczych uczniów niższych klas szkoły podstawowej poprzez właściwe wprowadzanie i opracowywanie lektury. W obecnych czasach zdominowanych przez telewizję i gry komputerowe czytanie jest zastępowane oglądaniem. Dziecko nie sięga po książki i wartościowe czasopisma, tylko spędza czas przed ekranem. Co zrobić, aby zachęcić dziecko do czytania i rozbudzić zainteresowania czytelnicze? Należyuświadomić, że czytanie jest przyjemnością, a nie tylko obowiązkiem. Od dorosłych zależy, by dzieci kojarzyły czytanie z radością, a nie z przymusem i nudą. W szkole ta rola spoczywa na nauczycielu. O efektywności pracy decyduje pozytywny przykład nauczyciela, umiejętnie dobrane metody i środki pracy. Należy wykorzystywać naturalną ciekawość dziecka, jego skłonność do poszukiwania odpowiedzi na interesujące pytania i zgodnie z tym dobierać literaturę. Baśnie i legendy to ulubiona lektura dzieci w młodszym wieku szkolnym. Nasz program wykorzystuje te zainteresowania. Opracowany jest w oparciu o legendy polskie. Przygotowany program przeznaczony jest do zrealizowania w pierwszym etapie nauczania na zajęciach dodatkowych. W zajęciach uczestniczy grupa dzieci z klas I III w ciągu jednego roku szkolnego. Program zajęć zawiera cele, treści kształcenia oraz opis osiągnięć uczniów. Oprócz tego zostały

2 2 przedstawione procedury osiągania celów, ewaluacja programu. Przy konstruowaniu kierowałyśmy się zasadą stopniowania trudności. Program ma charakter: - czynnościowy praca ucznia i nauczyciela odzwierciedla się w działaniu. Uczeń pracując twórczo, wykazuje się swoimi uzdolnieniami i określonymi sprawnościami, a przy tym nabywa lub poszerza swoją wiedzę ikształciumiejętności; - podmiotowy pozostawia swobodę w projektowaniu procesu kształcenia, którego podmiotem jest uczeń, jego zainteresowania i uzdolnienia. Program został opracowany w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów, stanowiącą załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. / Dz.U. Nr 14/??? B: Warunki realizacji programu Twórcze i pełne wprowadzenie tego programu wymaga od nauczyciela wychowawcy pełnego zaangażowania, przygotowywania wielu pomocy oraz przeprowadzania zajęć w oparciu o metody aktywne. W spotkaniach bierze udział grupa do 15 osób. Niniejszy program pozwala na przeprowadzenie zajęć raz w tygodniu. Miejsce i czas trwania spotkań zależy od tematyki zajęć. Bardzo ważną sprawą jest forma przeprowadzania zajęć. W celu urozmaicenia pracy z legendami zastosowałyśmy między innymi: albumy

3 3 rysunkowe, działalność ruchową, plastyczną i muzyczną, gry, zabawy, tworzenie własnych tekstów prozatorskich, improwizacje, łączenie głośnego czytania z odpowiednią inscenizacją. Wędrówkę z legendami rozpoczynamy od opowieści związanych z powstaniem państwa polskiego, a następnie poznajemy legendy z różnych regionów kraju od podnóża Tatr po Bałtyk /legendy podhalańskie, krakowskie, mazowieckie, pomorskie/, ze szczególnym uwzględnieniem podań toruńskich. Wykorzystujemy bogato i barwnie ilustrowane pozycje książkowe. W procesie dydaktycznym ilustracje mogą być wykorzystane do utrwalenia treści utworu literackiego przez wskazanie związkuobrazuztekstem. Spotkania z dziećmi powinny być tak przygotowane, aby jak największa ilość dzieci aktywnie brała w nich udział. C: Cele ogólne Program ma na celu rozwijanie zainteresowań, zachęcanie do podejmowania samodzielnych prób czytania, dokonywania wyborów lektur, poznania przeszłości Ojczyzny. Zadaniem naszym jest stworzenie takich sytuacji i klimatu, aby dać dziecku możliwość przeżycia beztroskich chwil pełnych radościiuśmiechu. Cele zajęć: - kształtowanie nawyku czytania, - wyrabianie umiejętności poprawnego cichego i głośnego czytania ze zrozumieniem, - rozwijanie wyobraźni i zainteresowań czytelniczych, - przygotowanie do samodzielnego doboru lektury,

4 4 - wdrażanie do poszanowania książek jako dobra kultury, - propagowanie treści historycznych rozwijających poczucie przynależności do regionu i kraju, - przygotowanie do właściwego odbioru utworu literackiego, - rozbudzanie własnej ekspresji literackiej, plastycznej, muzycznej, - właściwe wykorzystanie czasu wolnego, - wdrażanie do pracy w grupie. Lp. D: Szczegółowy program nauczania /Legenda jako źródło tożsamości kulturowej/ Szczegółowe cele kształcenia i wychowania Treści kształcenia Działania podejmowane przez uczniów Opis osiągnięć uczniów Poznane pojęcia Poznanie historii powstania państwa polskiego. 2.Ukazanie różnicy między legendą a faktami historycznymi. 3.Poznanie legendarnych postaci związanych z kolebką państwa polskiego. Legenda jako podanie ludowe, słuchanie opowiadań nauczyciela i czytanych legend, wskazywanie położenia Polski na mapie, śpiewanie hymnu, rozwiązywanie krzyżówki, uczestniczenie w dramie. - nazwę Ojczyzny, - historię powstania nazwy Polska, - symbole narodowe, - położenie Polski na mapie, - wybrane legendy - uważnie słuchać, - wskazać Polskę na mapie, - zaśpiewać hymn narodowy, - samodzielnie rozwiązać krzyżówkę, - brać czynny udział w dramie, - rozróżniać zdarzenia legendarne i fakty historyczne historia, legenda, podanie, klechda

5 Popularyzacja legend związanych zwisłą. 2.Poznanie miast leżących nad Wisłą. 3.Zwrócenie uwagi na krajobrazy nadwiślańskie: od gór do morza. Krajobraz kulturowy na wiślanym szlaku, słuchanie i samodzielne czytanie legend, układanie planu wydarzeń i opowiadanie, wskazywanie Wisły, miast i kierunków świata na mapie, ilustrowanie wybranej legendy Uczeń - wskazać na mapie Wisłę i miasta nad nią położone,, - określić strony świata, - wymienić legendy związane z Wisłą, - zilustrować poznane legendy, - głośno czytać fragmenty podań, wiślany szlak, źródło, ujście rzeki, krajobraz 3. 1.Poznanie legend Podhala. 2.Przedstawienie tradycji góralskich. 3.Ukazanie piękna krajobrazu górskiego. 4.Budzenie zainteresowań turystyką górską jako formą spędzania czasu wolnego Poznanie legend Krakowa. 2.Wyrabianie umiejętności rozróżniania zdarzeń legendarnych i faktów historycznych. 3.Poznanie pierwszych władców na Wawelu Poznanie legendarnej przeszłości stolicy. 2. Zapoznanie z etymologią powstania nazwy Warszawa. Folklor góralski, Kraków dawna stolica Polski Obrazy z przeszłości Warszawy głośne czytanie legend, projektowanie i wykonanie obrazu na szkle, tworzenie słownika wyrazów regionalnych, interpretacja ruchem przyśpiewek góralskich czytanie legend w zespołach i ich inscenizowanie, przygotowanie rekwizytów. oglądanie reprodukcji, czytanie samodzielne legendy, układanie w grupach planu wydarzeń, - legendy góralskie, - elementy krajobrazu górskiego, - słownictwo związane z regionem - zastosować nową technikę plastyczną, - zaintonować przyśpiewki góralskie, - przeczytać tekst z gwarowymi wyrażeniami, - krakowskie legendy, - przysłowia związane z Krakowem, - wymienić pierwszych władców polskich, - odróżnić wydarzenia fantastyczne od realnych, - pracować w zespole - legendy o Warszawie, - etymologię nazwy stolicy, - położenie Warszawy na mapie tradycja, turystyka, krajobraz górski, gwara, region fikcja, fakt, przysłowie, stolica malarstwo, architektur a, kapela podwórko wa

6 6 3.Zachęcanie do samodzielnego czytania legend. 4. Budzenie wrażliwości na rodzaj sztuki malarstwo. wykonanie ilustracji, poznanie piosenek warszawskich, tworzenie kapeli podwórkowej - samodzielnie przeczytać i opowiedzieć legendę, - w grupie skonstruować plan wydarzeń, - wykonać ilustracje do planu wydarzeń 6. 1.Zwiedzanie Torunia szlakiem legend. 2.Czytanie fragmentów legend. 2. Tworzenie dziecięcego przewodnika turystycznego. 3.Wdrażanie do właściwego zachowania w miejscach publicznych. 4.Popularyzacja piosenek związanych z Toruniem. nauczanie korzystania z książki Wdrażanie do czytania z podziałem na role. 2.Zachęcanie do samodzielnego, twórczego pisania listów 3.Ukazanie roli nadawcy i odbiorcy w korespondencji. 3.Wdrażanie do korzystania ze zbiorów biblioteki. 4. Ukazanie piękna krajobrazu nadmorskiego Budzenie zainteresowań Toruń piernikowe miasto Uujścia Wisły Legenda jako inspiracja do oglądanie miejsc i zabytków związanych z legendami, głośne czytanie fragmentów legend, zespołowe tworzenie przewodnika po najciekawszych miejscach, zwiedzanie muzeum, uczestniczenie w lekcji muzealnej, projektowanie i wykonanie modelu z masy solnej czytanie z podziałem na role, samodzielne pisanie listów, zdobywanie informacji w bibliotece, śpiewanie szant pisanie swobodnych - legendy związane z Toruniem, - i śpiewa piosenki o Toruniu - wskazać miejsce, z którymi związana jest legenda, - wybrać i przeczytać odpowiedni fragment legendy, Uczeń: - czyta z podziałem na role, - redaguje list, - określa adresata, nadawcę - wskazujenamapie największe miasta nadmorskie, podaje najważniejsze cechy krajobrazu nadmorskiego, - wie, jak zdobywać informacje w zbiorach biblioteki, - śpiewa szanty Uczeń - pisze swobodny piernik, katarzynki, zabytek, muzeum, ujście, bursztyn - jantar, szanty, komiks,

7 7 czytelniczych. 2.Rozwijanie wyobraźni. 3. Budzenie wrażliwości na treści zawarte w legendach. 4.Wdrażanie do współpracy w grupie. słownego i pozasłownego wyrażania treści iprzeżyć tekstów, uczestniczenie w konkursie, głośne czytanie fragmentów ulubionych legend, komiks jako forma przekazu tekst, - bierze udział w konkursie, - czyta poprawnie, z odpowiednią intonacją, - tworzy komiks E: Ewaluacja Celem programu realizowanego na dodatkowych zajęciach jest rozbudzenie zainteresowań czytelniczych i kształtowanie poczucia przynależności do kraju. Zajęcia prowadzone są tak, aby kojarzyły się dziecku z przyjemnością, były podróżą w nieznane. Po wdrożeniu programu wskazane jest przeprowadzenie ewaluacji w celu uzyskania informacji zwrotnej o zdobytych przez dzieci wiadomościach, umiejętnościach. Jako narzędzie ewaluacji posłużyły nam organizowane konkursy, które dają możliwość obserwowania dziecka, włożonego przez niego wysiłku, zaangażowania, pozytywnych zmian w postawie. Istotnym elementem są też wytwory pracy uczniów. Ewaluacja programu jest wykonywana w trakcie jego realizacji. Bibliografia: 1. Ewa Stadtmuller, wybór i opracowanie, Legendy Polskie: U kolebki państwa polskiego, Na zwyrtałową nutę, Z wawelskiego wzgórza, Piosenki Syrenki, Na wiślanym szlaku, Kraków Franciszek Fenikowski, Okręt w herbie, Warszawa 1970.

8 8 3. H. Orsza, Na ziemi polskiej przed wielu laty, Warszawa Jan Adamczewski, Legendy starego Krakowa, Kraków Benon Frąckowski, Legendy toruńskie, Toruń 1996.