Autor: mgr inż. Joanna Hartman-Łesiuk

Transkrypt

1 0 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY BIELAWA W ZAKRESIE LOKALIZACJI FARMY WIATROWEJ zainicjowanej Uchwałą Nr IX/93/11 Rady Miejskiej Bielawy z dnia 25 maja 2011 r. Autor: mgr inż. Joanna Hartman-Łesiuk

2 1 SPIS TREŚCI strona 1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTU ZMIANY STUDIUM ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO CHARAKTER I STAN ŚRODOWISKA W GRANICACH OBSZARU OBJĘTEGO PROJEKTEM ZMIANY STUDIUM ORAZ NA OBSZARZE OBJĘTYM PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM. ISTNIEJACE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM Położenie Rolnictwo i gleby Budowa geologiczna, warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne Surowce mineralne Warunki meteorologiczne Powietrze atmosferyczne Klimat akustyczny Ornitofauna Chiropterofauna Obszary cenne przyrodniczo oraz chronione w granicach obszaru objętego projektem Zmiany Studium oraz w jego otoczeniu Stan dotychczasowego zagospodarowania i walory środowiska kulturowego POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEJ ZMIANY STUDIUM MIEJSCOWEGO, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWANIA PROJEKTU ZMIANY STUDIUM IDENTYFIKACJA I OCENA ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO W OPARCIU O ANALIZĘ USTALEŃ I ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH PROJEKTU ZMIANY STUDIUM Wpływ na klimat akustyczny Wpływ na ludzi Wpływ na krajobraz Wpływ na środowisko kulturowe Wpływ na powietrze Wpływ na środowisko gruntowo-wodne Wpływ na rośliny Wpływ na zwierzęta Wpływ na poszczególne komponenty środowiska - podsumowanie ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU LUB WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH STRESZCZENIE BIBLIOGRAFIA....35

3 2 1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA. Prognozę oddziaływania na środowisko, dotyczącą projektu Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielawa, sporządzono na podstawie art. 46 pkt 1 i art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz z późn. zm.). Ilekroć w niniejszym opracowaniu jest mowa o projekcie Zmiany Studium, rozumie się przez to projekt Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielawa i analogicznie przez określenie Prognoza rozumie się Prognozę oddziaływania na środowisko ustaleń Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielawa. 2. ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTU ZMIANY STUDIUM ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI. Projekt Zmiany Studium jest realizacją Uchwały Nr IX/93/11 Rady Miejskiej Bielawy z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bielawa. Projektem Zmiany Studium, będącym przedmiotem oceny w niniejszej Prognozie, objęto obszar o powierzchni około 275 ha, położony w północno-wschodniej części gminy miejskiej Bielawa, przy granicy z gminą wiejską Dzierżoniów, w sąsiedztwie kompleksu Łysej Góry. Gmina Bielawa położona jest w południowej części powiatu dzierżoniowskiego zlokalizowanego w południowej części województwa dolnośląskiego. Celem projektu Zmiany Studium jest umożliwienie rozwoju energetyki wiatrowej na terenie gminy Bielawa. W szczególności celem projektu Zmiany Studium jest przygotowanie terenu dla firmy Windprojekt Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Królowej Jadwigi 20 w Inowrocławiu zainteresowanej inwestowaniem w energetykę wiatrową na terenie gminy. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest jednym z elementów systemu planowania przestrzennego kraju i zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jako akt niższego rzędu musi uwzględniać ustalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego, a ten z kolei ustalenia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (aktualnie obowiązującym krajowym dokumentem planistycznym jest Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju).

4 3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządzane jest z uwzględnieniem gminnych strategii, planów i programów, których opracowanie w niektórych przypadkach wynika z przepisów prawa. Część tych opracowań, zgodnie z wymaganiami ustawodawców, musi być spójna z tożsamymi dokumentami sporządzanymi na wyższych szczeblach administracji publicznej. Do podstawowych dokumentów źródłowych służących wyznaczaniu kierunków działań w gminie Bielawa należy w szczególności zaliczyć: o Strategię Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Bielawa na lata , o Program Ochrony Środowiska dla gminy Bielawa, o Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Powiat Dzierżoniowskiego. 3. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY. W Prognozie dokonano analizy konkretnych ustaleń zawartych zarówno w części tekstowej jak i graficznej Zmiany Studium, w celu określenia rodzaju prawdopodobnych oddziaływań na środowisko powodowanych przez planowane sposoby zagospodarowania i użytkowania terenu. Analiza oddziaływań na środowisko została przeprowadzono w oparciu o dane źródłowe przedstawione w spisie zamieszczonym na końcu niniejszego opracowania. Jednym z najważniejszych źródeł służących określeniu oddziaływań na środowisko planowanej na obszarze gminy Bielawa inwestycji, były wyniki screeningu oraz monitoringu ornitologicznego i chiropterologicznego prowadzonego w rejonie lokalizacji planowanej farmy wiatrowej w latach Dla oceny przypuszczalnych oddziaływań na środowisko przyjęto metodę macierzy, w której wiersze stanowią elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego, a kolumny charakteryzują rodzaj możliwego wpływu planowanego zagospodarowania na elementy środowiska. W ten sposób określono występujące wzajemnie oddziaływania. Prognozę wykonano w pełnym zakresie, jaki określony został w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz z uwzględnieniem art. 52 ust. 1 i 2 tej ustawy. Ponadto uwzględniono zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko uzgodniony z: o Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska we Wrocławiu; o Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Dzierżoniowie.

5 4 Prognoza opracowywana była równolegle z pracami prowadzonych nad sporządzaniem projektu Zmiany Studium. Poszczególne ustalenia projektu Zmiany Studium poddawane były weryfikacji pod kątem ich ewentualnego negatywnego wpływu na środowisko. Pozwoliło to wprowadzić ewentualne korekty ustaleń, mające na celu ograniczanie występujących konfliktów środowiskowych. Opracowanie prognostyczne składa się z części tekstowej oraz załącznika graficznego (mapy wykonanej w skali 1:10000). 4. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM. Jedną z metod analizy skutków realizacji ustaleń projektu Zmiany Studium będzie, wynikająca z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ocena zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy wykonywana w ramach analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, przeprowadzanej przez Burmistrza Miasta co najmniej raz w okresie kadencji rady gminy (art. 32 ust. 1 i 2 przywołanej ustawy). Przy sporządzaniu tego typu oceny, w ramach wypełnienia obowiązku nałożonego na Burmistrza Miasta Bielawa przez art. 55 ust. 5 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (prowadzenie monitoringu skutków realizacji postanowień przyjętego dokumentu) należałoby rozszerzyć zakres wymaganej kontroli. W związku z wprowadzeniem w projekcie Zmiany Studium specyficznego rodzaju zagospodarowania, jakim jest farma wiatrowa, podczas przeprowadzania analizy realizacji ustaleń projektu Zmiany Studium należy zwrócić szczególną uwagę na rezultaty monitoringu porealizacyjnego prowadzonego przez właściciela farmy wiatrowej. Jego zakres powinien zostać określony w wydanej dla planowanego przedsięwzięcia decyzji środowiskowej. Burmistrz Miasta Bielawa powinien występować także o przedłożenie wyników monitoringu prowadzonego przez RDOŚ, wojewodę, starostę. Warto także dodać, że w myśl art. 10 Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko w celu monitoringu realizacji Zmiany Studium można wykorzystywać, stosownie do potrzeb, istniejące systemy monitoringu w celu uniknięcia powielania monitoringu. Zasadne jest więc wykorzystanie w tym wypadku danych z Państwowego Monitoringu Środowiska oraz od innych instytucji do analizy realizacji ustaleń projektu Zmiany Studium.

6 5 5. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO. Ze względu na położenie obszaru projektu Zmiany Studium w odległości co najmniej 18 km od granic państwowych oraz z uwagi na niewielką skalę oraz zasięg przewidywanego negatywnego oddziaływania na środowisko ze strony planowanego zagospodarowania, oddziaływania o charakterze transgranicznym nie będą miały miejsca. 6. CHARAKTER I STAN ŚRODOWISKA W GRANICACH OBSZARU OBJĘTEGO PROJEKTEM ZMIANY STUDIUM ORAZ NA OBSZARZE OBJĘTYM PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM. ISTNIEJACE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM Położenie. Pod względem fizyczno-geograficznym obszar projektu Zmiany Studium położony jest w zasięgu mezoregionu Obniżenie Podsudeckie (332.15), według dziesiętnego podziału regionalnego J. Kondrackiego [5]). Mazoregion ten obejmuje środkową część Przedgórza Sudeckiego Z takiego położenia wynikają zasadnicze rysy charakteru przyrodniczych uwarunkowań omówionych w następnych podrozdziałach. Obszar objęty projektem Zmiany Studium jest pagórkowaty. Obejmuje zarówno tereny położone w obniżeniu, na wysokości około 295 m n.p.m., jak i wzniesienia, z którego najwyższe, o nazwie Łysa Góra, sięga wysokości 365 m n.p.m Rolnictwo i gleby. Obniżenie Podsudeckie posiada bardzo żyzne gleby przez co jest intensywnie wykorzystywane rolniczo. Występują tu bardzo dobre warunki glebowe i klimatyczne co powoduje, że dobrze rosną tu wymagające rośliny takie jak pszenica i buraki cukrowe [5]). Przeważają tu gleby kompleksu pszennego dobrego i pszennego wadliwego, przy dość wysokim udziale kompleksów użytków zielonych średnich i słabych. Dominującymi typami genetycznymi gleb są brunatne wyługowane, brunatne właściwe oraz pseudobielice, na większości obszaru wytworzone na podłożu glin średnich pylastych lub glin lekkich pylastych. Średni wskaźnik produkcyjności gruntów ornych na obszarze gminy (wg klasyfikacji IUNG) wynosi 86,6 pkt. Przydatność rolnicza

7 6 gleb jest więc wysoka, wyższa niż średnia krajowa (66,6) [19]. Pod względem bonitacyjnym grunty orne znajdujące się na obszarze Zmiany Studium należą do klas III-VI [8]. Na terenie miasta w chwili obecnej nie ma zlokalizowanych punktów pomiarowokontrolnych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska ani punktów krajowej sieci monitoringu gleb. W związku z czym przeprowadzenie analizy stanu gleb na tym terenie jest znacznie utrudnione Budowa geologiczna, warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne. Pod względem geologicznym obszar Zmiany Studium obejmuje fragment bloku przedsudeckiego, przykryty grubą warstwą osadów neogeńskich i plejstoceńskich. Obszar Zmiany Studium odwadniany jest przez ciek Pierzchnica, będący lewym dopływem Piławy. Dla cieku Piława w 2010 r. prowadzony był monitoring w ramach punktu pomiarowego Piława od źródła do Gniłego Potoku. Potencjał ekologiczny tej rzeki oceniono w 2010 roku jako poniżej dobrego [9]. Najważniejszymi źródłami zanieczyszczeń wód w ciekach powierzchniowych oraz płytkich wód gruntowych jest intensywnie użytkowana rolnicza przestrzeń produkcyjna oraz osadnictwo, słabo wyposażone w sprawne (i odpowiedniego standardu) systemy odprowadzania i unieszkodliwiana ścieków. Kolejnym poważnym źródłem zanieczyszczeń wód są odpady płynne z hodowli zwierząt trafiające na pola bez żadnego przetworzenia. Stan wód jednolitej części wód podziemnych, w granicach której położony jest obszar projektu Zmiany Studium (JCWP nr 112) został sklasyfikowany na punkcie Jodłownik w 2010 r. jako dobry [10]. Główna część zasobów wód podziemnych w rejonie obszaru Zmiany Studium jest zasilana z obszaru sowiogórskiego. Wody podziemne występują w utworach porowych czwartorzędu oraz w uszczelnionych utworach metamorficznych prekambru. Wodonośność podłoża jest niska (przeciętnie 5-10 m 3 /h). Główne zasoby wód podziemnych w tej części gminy wiążą się z utworami proterozoicznymi. Na obszarze Zmiany Studium występują utwory powierzchniowe półprzepuszczalne lub przepuszczalne. Główne strefy wód użytkowych są jednak na tym obszarze w większości dość dobrze izolowane od powierzchni terenu [19]. Na obszarze gminy Bielawa nie występują Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) ani związane z nimi strefy ochronne najwyższej i wysokiej ochrony wód podziemnych (ONO i OWO).

8 Surowce mineralne. Obszar gminy Bielawa należy do rejonów ubogich pod względem występowania kopalin użytkowych. Na terenie gminy nie stwierdzono występowania udokumentowanych złóż surowców mineralnych Warunki meteorologiczne. Klimat Bielawy w półroczu ciepłym jest typu chłodnego, pochmurnego, lub bardzo pochmurnego i wilgotnego; w półroczu chłodnym klimat jest typu ciepłego, umiarkowanie słonecznego i umiarkowanie wilgotnego. Obszar ten charakteryzuje się średnią temperaturą roczną 7-8 C na obszarze przedgórskim, a w górach obniża się wraz ze wzrostem wysokości terenu do 4-5 C. Okres wegetacyjny trwa około 220 dni. Na terenie gminy Bielawa notuje się przewagę wiatrów z kierunku południowego (17-18%), a drugorzędnie z zachodniego (16-18%). Średnia prędkość wiatru wynosi w części przedgórskiej 3,5-5,0 m/s. Frekwencja cisz atmosferycznych wynosi 10-15% w części przedgórskiej. Średnia roczna suma opadów wynosi w Bielawie 666 mm Powietrze atmosferyczne. Monitoring jakości powietrza przeprowadzany jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Gmina Bielawa, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. Nr 52, poz. 310) należy do strefy dolnośląskiej (PL0204). Wspomniana strefa została wyznaczona dla celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości szkodliwych substancji. W strefie tej prowadzone są analizy w odniesieniu do dwóch kryteriów: ochrony zdrowia oraz ochrony roślin. Dla każdej z grup badane są stężenia zanieczyszczeń mających decydujący wpływ na stan zdrowia oraz roślin, których wyniki klasyfikuje się odpowiednio jako A, B, C. Strefę dolnośląską pod względem ochrony zdrowia w 2010 r. [14] dla dwutlenku azotu, kadmu, arsenu, niklu, ołowiu, benzenu, tlenku węgla, zaliczono do klasy A *. Przekroczony został poziom docelowy dwutlenku siarki, benzo(a)piranu, ozonu i pyłu PM10 strefa zakwalifikowana do klasy C **. W odniesieniu do kryteriów ochrony roślin dla dwutlenku siarki i tlenków azotu nie * A stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednich poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych. ** C stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji.

9 8 odnotowano przekroczeń dopuszczalnych norm (klasa A), natomiast dla stężenia ozonu przekroczony został poziom docelowy (klasa C). Na terenie Bielawy zlokalizowana jest jedna stacja pomiarowa monitoringu pasywnego na ul. Bankowej, w której badane są poziomy dwutlenku siarki i dwutlenku azotu. W roku 2007 nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm zanieczyszczenia powietrza badanymi substancjami. Średnioroczne pomiary stężenia dwutlenku siarki wynosiły 13,4 µg/m 3, w sezonie grzewczym średnia wynosiła 21,8 µg/m 3, natomiast w sezonie pozagrzewczym była znacznie niższa i wynosiła średnio 5,0 µg/m 3. Prowadzone badania nie wykazały również przekroczeń dopuszczalnego poziomu stężeń dwutlenku azotu, które w punkcie pomiarowym stanowiło zaledwie 39% dopuszczalnego stężenia średniorocznego i wynosiło 15,4 µg/m 3. Średnioroczne stężenie tego zanieczyszczenia w sezonie grzewczym wynosiło 22,7 µg/m 3, natomiast w sezonie pozagrzewczym 8,2 µg/m 3 (WIOŚ). Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Bielawa są procesy spalania paliw w celach grzewczych oraz inne źródła zorganizowanej emisji zanieczyszczeń z różnorodnych procesów technologicznych. W Bielawie wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł przemysłowych oraz komunalnych są na stosunkowo wysokim poziomie na tle całego powiatu dzierżoniowskiego oraz w porównaniu do zbliżonych wielkością miejscowości w województwie dolnośląskim. Na terenie gminy największymi liniowymi emitorami zanieczyszczeń do atmosfery są jednak drogi krajowe i powiatowe. Panujące na nich natężenie ruchu powoduje emisję znacznych ilości spalin samochodowych Klimat akustyczny. Na terenie gminy Bielawa największą uciążliwość stanowi hałas przemysłowy oraz hałas drogowy i kolejowy. W obszarze Zmiany Studium najbardziej dokuczliwy hałas może być związany z ruchem generowanym na obwodnicy miasta w ciągu drogi wojewódzkiej nr 384. Na obszarze Zmiany Studium ani w jego bezpośrednim sąsiedztwie nie występują obiekty przemysłowe znacznie pogarszające stan środowiska akustycznego 6.8. Ornitofauna. Wyniki wstępnej inwentaryzacji przyrodniczej przeprowadzonej w rejonie obszaru Zmiany Studium w grudniu 2010 roku wykazały stosowność przeprowadzenia co najmniej rocznego monitoringu ptaków dla właściwego oszacowania ryzyka planowanej inwestycji. Zgodnie z zaleceniami wstępnej inwentaryzacji, z początkiem 2011 r. przystąpiono do przeprowadzenia rocznego monitoringu przedrealizacyjnego.

10 9 Obserwacje ornitologiczne prowadzone są zgodnie z Wytycznymi w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki (PSEW 2008) [20]. Kontrole polegały na liczeniach ptaków z punktu obserwacyjnego oraz na liczeniach transektowych. Punkt obserwacyjny oraz przebieg transektu zaznaczono na załączniku graficznym do niniejszej Prognozy. W okresie lęgowym przeprowadzona została również inwentaryzacja stanowisk gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej UE oraz gatunków o dużym rozmiarze ciała. Obszar objęty tą inwentaryzacją stanowi strefę buforową 1 km od planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych. Do obserwacji ornitologicznych przystąpiono z początkiem 2011 r. Poniżej zamieszczono wyniki monitoringu prowadzonego w cyklach 4-miesięcznych. Wyniki obserwacji prowadzonych w okresie maj-sierpień. W tabeli nr 1 przedstawiono zbiorcze wyniki liczeń z punktu obserwacyjnego z okresu lęgowego (od początku maja do połowy lipca), zaś w tabeli nr 2 przedstawiono zbiorcze wyniki liczeń z punktu obserwacyjnego z okresu polęgowego (od połowy lipca do końca sierpnia). Przedstawiono wszystkie stwierdzone w tych okresach gatunki, łączną ich liczbę, ilość obserwacji danego gatunku, a także odsetek osobników danego gatunku obserwowany na pułapie kolizyjnym, czyli w świetle wirnika, na wysokości między m. W tabeli nr 3 przedstawiono zbiorcze wyniki liczeń transektowych z okresu lęgowego, zaś w tabeli nr 4 przedstawiono zbiorcze wyniki liczeń transektowych z okresu polęgowego z podziałem na gatunki, ich liczebność oraz ilość obserwacji. W tabelach nr 1-4 kolorem zielonym wyróżniono gatunki z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej Unii Europejskiej [8]. Tabela nr 1. Zbiorcze zestawienie wyników z punktu obserwacyjnego z okresu lęgowego. lp. GATUNEK ŁĄCZNA LICZBA OSOBNIKÓW ŁĄCZNA ILOŚĆ OBSERWACJI ODSETEK OSOBNIKÓW NA PUŁAPIE KOLIZYJNYM 1 szpak S. vulgaris ,4 2 skowronek A. arvensis ,0 3 jerzyk A. apus ,4 4 dymówka H. rustica grzywacz C. palumbus ,0 6 siniak C. oenas ,2 7 śmieszka L. ridibundus ,4 8 trznadel E. citrinella myszołów B. buteo ,0 10 kos T. merula szczygieł C. carduelis pliszka żółta M. flava kruk C. corax makolągwa C. cannabina 3 3 -

11 10 15 błotniak stawowy C. aeruginosus pustułka F. tinnunculus kukułka C. canorus zięba F. coelebs wilga O. oriolus drozd śpiewak T. philomelos kwiczoł T. pilaris potrzeszcz E. calandra gąsiorek L. collurio srokosz L. excubitor pliszka siwa M. alba sroka P. pica czapla siwa A. cinerea krzyżówka A. platyrhynchos krogulec A. nisus kulczyk S. serinus RAZEM ,8 Tabela nr 2. Zbiorcze zestawienie wyników z punktu obserwacyjnego z okresu polęgowego. lp. GATUNEK ŁĄCZNA LICZBA OSOBNIKÓW ŁĄCZNA ILOŚĆ OBSERWACJI ODSETEK OSOBNIKÓW NA PUŁAPIE KOLIZYJNYM 1 jerzyk A. apus ,4 2 dymówka H. rustica ,7 3 grzywacz C. palumbus ,7 4 skowronek A. arvensis ,1 5 szpak S. vulgaris ,1 6 trznadel E. citrinella oknówka D. urbica ,5 8 dzwoniec C. chloris myszołów B. buteo ,5 10 pustułka F. tinnunculus ,3 11 siniak C. oenas ,0 12 pliszka żółta M. flava potrzeszcz E. calandra turkawka S. turtur błotniak stawowy C. aeruginosus sroka P. pica makolągwa C. cannabina kruk C. corax gąsiorek L. collurio drozd śpiewak T. philomelos srokosz L. excubitor czapla siwa A. cinerea krogulec A. nisus RAZEM ,0 Tabela nr 3. Zbiorcze zestawienie wyników liczeń transektowych z okresu lęgowego. lp. GATUNEK ŁĄCZNA LICZBA ŁĄCZNA ILOŚĆ OSOBNIKÓW OBSERWACJI 1 skowronek A. arvensis szpak S. vulgaris trznadel E. citrinella jerzyk A. apus

12 11 5 dymówka H. rustica grzywacz C. palumbus kos T. merula kapturka S. atricapilla cierniówka S. communis potrzeszcz E. calandra pliszka żółta M. flava łozówka A. palustris przepiórka C. coturnix siniak C. oenas drozd śpiewak T. philomelos gąsiorek L. collurio wróbel P. domesticus pokląskwa S. rubetra zięba F. coelebs kukułka C. canorus myszołów B. buteo pierwiosnek Ph. collybita szczygieł C. carduelis jarzębatka S. nisoria mazurek P. montanus bażant Ph. colchicus zaganiacz H. icterina kulczyk S. serinus potrzos E. schoeniclus makolągwa C. cannabina słowik rdzawy L. megarhynchos piegża S. curruca kląskawka S. torquata kruk C. corax wilga O. oriolus kopciuszek Ph. ochruros pustułka F. tinnunculus błotniak stawowy C. aeruginosus derkacz C. crex srokosz L. excubitor świerszczak L. naevia bogatka P. major gajówka S. borin sierpówka S. decaocto kwiczoł T. pilaris piecuszek Ph. trochilus sroka P. pica dzwoniec C. chloris krogulec A. nisus turkawka S. turtur pliszka siwa M. alba 1 1 RAZEM Tabela nr 4. Zbiorcze zestawienie wyników liczeń transektowych z okresu polęgowego. lp. ŁĄCZNA LICZBA ŁĄCZNA ILOŚĆ GATUNEK OSOBNIKÓW OBSERWACJI 1 jerzyk A. apus skowronek A. arvensis szpak S. vulgaris grzywacz C. palumbus 92 15

13 12 5 dymówka H. rustica trznadel E. citrinella gąsiorek L. collurio dzwoniec C. chloris potrzeszcz E. calandra mazurek P. montanus cierniówka S. communis pokląskwa S. rubetra myszołów B. buteo przepiórka C. coturnix pustułka F. tinnunculus oknówka D. urbica pliszka żółta M. flava sroka P. pica drozd śpiewak T. philomelos turkawka S. turtur wróbel P. domesticus makolągwa C. cannabina kos T. merula błotniak stawowy C. aeruginosus łozówka A. palustris kulczyk S. serinus zięba F. coelebs sierpówka S. decaocto srokosz L. excubitor jarzębatka S. nisoria kapturka S. atricapilla czapla siwa A. cinerea krogulec A. nisus modraszka P. caeruleus wilga O. oriolus kruk C. corax 1 1 RAZEM W trakcie obserwacji prowadzonych od maja do sierpnia 2011 roku w okresie lęgowym stwierdzono obecność 54 gatunków ptaków, zaś w okresie polęgowym 37 gatunków. Łącznie od początku badań stwierdzono 72 gatunki ptaków. Spośród obserwowanych gatunków ptaków na terenie planowanej farmy, łącznie w obu okresach najliczniejsze były: jerzyk Apus apus, skowronek Alauda arvensis, szpak Sturnus vulgaris, dymówka Hirundo rustica, grzywacz Columba palumbus oraz trznadel Emberiza citrinella. Wspomniane gatunki są to pospolite i liczne gatunki występujące w omawianych okresach fenologicznych w całym kraju [8]. W odniesieniu do gatunków objętych wysokim priorytetem ochronnym, w trakcie prowadzonego monitoringu w okresie od stycznia do sierpnia stwierdzono pięć gatunków znajdujących się w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE. Były to bielik Haliaeetus albicilla, błotniak stawowy Circus aeruginosus, derkacz Crex crex, gąsiorek Lanius collurio oraz jarzębatka Sylvia

14 13 nisoria. Z wyjątkiem gąsiorka, który jest gatunkiem pospolitym, pozostałe obserwowane były w niewielkiej liczebności. W omawianym okresie na badanym terenie nie obserwowano większych koncentracji ptaków. Największe obserwowane stado liczyło zaledwie 120 szpaków, co w przypadku tego gatunku stanowi bardzo niewielką liczebność [8] Chiropterofauna. Farma wiatrowa planowana jest na terenie gminy miejskiej Bielawa i nadleśnictwa Świdnica, dla których wykonano inwentaryzacje przyrodnicze, odpowiednio, w 2005 r. [3] i 2007 r. [21]. Jak wynika z Inwentaryzacji przyrodniczej województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa z 2005 r., na obszarze Zmiany Studium nie stwierdzono występowania stanowisk nietoperzy. Są one zlokalizowane w większej odległości od obszaru lokalizacji planowanej farmy wiatrowej. Żerowiska karlika malutkiego zidentyfikowano m.in. na zboczach Góry Parkowej, w odległości 1,5 km na południe od granic obszaru Zmiany Studium oraz w Piskorzowie, Owieśnie, Roztoczniku, stawach w Bratoszowie, koło Rościszowa i w lasach na zachód od Bielawy. Żerowiska mroczka późnego zarejestrowano przy stawach przy leśniczówce w Piskorzowie i przy stawach w Bratoszowie. Natomiast żerowisko kilku osobników nocka rudego stwierdzono na Zbiorniku Sudety. Przy wjeździe do Bielawy od strony Pieszyc przy budynku nr 12 zidentyfikowano stanowiska godowe 2 osobników karlika malutkiego. W Bielawie, na strychach budynków zlokalizowano dwie kolonie rozrodcze nocka dużego (ok. 5-8 osobników) i gacka nieoznaczonego do gatunku (ok. 5-8 osobników) oraz stałe dzienne schronienie kilku osobników mroczka późnego ponad 5 km od obszaru inwestycji. W Rościszowie (około 8 km od planowanej inwestycji) stwierdzono kolonie rozrodcze gacka brunatnego (ok osobników), nocka dużego (ok. 30 osobników i 800 osobników jedna z największych na Dolnym Śląsku), mroczka późnego (około osobników). Sztolnia Smocza Jama koło Kamionek (około 8,5 km od obszaru Zmiany Studium) jest letnim schronieniem dziennym pojedynczych osobników nocka Bechsteina. Sztolnia ta wraz z dwoma sąsiednimi sztolniami jest zimowiskiem pojedynczych osobników nocka dużego, nocka Natterera, nocka rudego, nocka Bechsteina, mopka i gacka brunatnego. W kopalni Augusta w Kamionkach co roku zimuje ok. 20 osobników z następujących gatunków: nocek duży, nocek rudy, nocek wąsatek/nocek Brandta, gacek brunatny.

15 14 Za wyjątkiem stanowiska zlokalizowanego w okolicach Góry Parkowej, wszystkie stwierdzone na terenie gminy stanowiska nietoperzy znajdują się w odległości ponad 5 km od obszaru Zmiany Studium. W ostojach siedliskowych Natura 2000 zidentyfikowano następujące gatunki: o Ostoja Nietoperzy Gór Sowich: mopek, nocek Bechsteina, nocek duży, W obszarze tym znajdują się liczne i duże zimowiska nietoperzy oraz żerowiska nocka dużego z kolonii rozrodczej w Rościszowie (położonej na granicy ostoi); o Kamionki: nie uzyskano danych na temat nietoperzy na obszarze tej ostoi; o Wzgórza Niemczańskie: mopek (ok. 50 osobników), nocek Bechsteina (10-20 osobników), nocek duży (ok. 50 osobników), nocek orzęsiony, nocek rudy, nocek wąsatek/nocek Brandta, nocek Natterera, gacek brunatny, gacek szary, mopek, mroczek późny, borowiec wielki, karlik malutki, karlik drobny, karlik większy. W obszarze tym znajduje się jedno z największych zimowisk nietoperzy na Przedgórzu Sudeckim sztolnia w Gilowie. W sztolni stwierdzono maksymalnie 95 zimujących nietoperzy z co najmniej 9 gatunków: nocek duży, nocek rudy, nocek wąsatek / nocek Brandta, nocek Natterera, nocek orzęsiony, mroczek pozłocisty, gacek brunatny, gacek szary i mopek. W miejscowościach bezpośrednio przylegających do proponowanego obszaru (Sieniawka, Ligota, Gilów, Roztocznik, Stoszów, Jaźwina) zinwentaryzowano kolonie rozrodcze czterech gatunków, w tym 4 kolonie nocka dużego [2]. Monitoring chiropterologiczny prowadzony jest w rejonie obszaru Zmiany Studium od początku 2011 r. metodami zgodnymi z tymczasowymi wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływań elektrowni wiatrowych na nietoperze (na rok 2009) [19] oraz w oparciu o zalecenia Porozumienia o Ochronie Populacji Nietoperzy Europejskich EUROBATS. Rejestracja głosów nietoperzy odbywa się wzdłuż stałych transektów, które przebiegają przez teren planowanej farmy wiatrowej. Przebieg transektów zastał dostosowany do specyfiki terenu, tak aby uwzględnić zróżnicowanie ważnych dla nietoperzy siedlisk (ciągów roślinności, obecności budynków i latarni). Przebieg transeptu przedstawiono na rysunku Prognozy. Wyniki badań prowadzonych od 1 czerwca do 30 sierpnia (3 kontrole 4-godzinne i 4 kontrole całonocne) przedstawiono w tabeli nr 5.

16 15 Tabela nr 5. Spis gatunków i indeksy aktywności. Lista gatunków stwierdzonych z transektów Liczba stwierdzeń z transektów Liczba przelotów/ km Liczba przelotów/ godzinę Migracyjność Wysokość lotu (>40 m.) Maks. odległość wykrywalności [m] Borowiec wielki Nyctalus noctula 19 0,51 1,73 X X <100 Karlik malutki Pipistrellus pipistrellus 16 0,43 1,45 X <30 Karlik większy Pipistrellus nathusii 1 0,03 0,09 X X <30 Nocek rudy Myotis daubentonii 1 0,04 0,13 X <30 Mroczek późny Eptesicus serotinus 1 0,03 0,09 X <50 Nocek Myotis sp. 4 0,11 0,36 Mroczek Eptesicus sp/vespertilio sp. 5 0,13 0,45 Niezidentyfikowany nietoperz 2 0,05 0,18 SUMA 49 1,31 4,45 Wyniki monitoringu chiropterologicznego prowadzonego w rejonie planowanej farmy wiatrowej wykazały, że lokalną populację nietoperzy budują głównie karliki malutkie oraz borowce. Stwierdzano również pojedyncze przeloty nocków, których nie udało się oznaczyć co do gatunku. W okresie początku migracji jesiennych znacznie wzrosła liczba przelotów borowców wielkich, w tym przelotów nad otwartą przestrzenią. Osobniki tego gatunku rejestrowano na całym obszarze planowanej inwestycji. Drugim najliczniej stwierdzanym gatunkiem był karlik malutki. Notowano go zarówno w sąsiedztwie zabudowań, jak i podczas żerowania u podnóży Łysej Góry wzdłuż zarośli śródpolnych. Rejestrowano niewiele przelotów znacznie oddalonych od zadrzewień i nie zaobserwowano typowych lotów migracyjnych. Przeloty osobników z rodzaju mroczek, w tym mroczka późnego notowano jedynie w kontrolach sierpniowych. Stwierdzenia dotyczą zarówno terenu otwartego jak i zarośli śródpolnych. W okresie aktywności kolonii rozrodczych nie notowano mroczków. Nocki w tym nocki rude stanowiły jedynie dziesięć procent wszystkich stwierdzeń. Pojedyncze osobniki notowano zarówno w okresie rozrodczym jak i pod koniec sierpnia Obszary cenne przyrodniczo oraz chronione w granicach obszaru objętego projektem Zmiany Studium oraz w jego otoczeniu. Na obszarze objętym Zmianą Studium nie ustanowiono form ochrony przyrody (w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody). W pewnej odległości od granic obszaru Zmiany Studium, w granicach powiatu dzierżoniowskiego, wyznaczono natomiast następujące specjalne obszary ochrony siedlisk sieci Natura 2000: Wzgórza Kiełczyńskie (PLH020021), Kamionki (PLH020005), Masyw Ślęży (PLH020040), Kiełczyn (PLH020099), Ostoja Nietoperzy Gór Sowich (PLH020071), Wzgórza Niemczańskie (PLH020082). Najbliżej obszaru objętego projektem Zmiany Studium znajdują się dwa ostatnie z wymienionych SOOS.

17 16 Obszar Natura 2000 Ostoja Nietoperzy Gór Sowich (PLH020071) położony ponad 4 km na południowy-zachód od obszaru Zmiany Studium. Obszar obejmuje większość pasma Gór Sowich. Zawiera 16 cennych obiektów - miejsc zimowania nietoperzy w Górach Sowich. Obszar obejmuje także siedliska przyrodnicze, m. in. kompleks cennych łąk Glinno-Zagórze i wyspowe stanowisko boru górnoreglowego na Wielkiej Sowie i rozproszone płaty innych siedlisk. Tak wyznaczone granice obejmują również obszar żerowiskowy dla kolonii rozrodczej nietoperzy. Na terenie obszaru stwierdzono występowanie trzech gatunków nietoperzy wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej (barbastella barbastellus mopek, myotis myotis nocek duży, myotis bechsteini nocek Bechsteina). Kolonia rozrodcza nocka dużego w Rościszowie to jedno z największych letnich znanych zgrupowań tego gatunku w Polsce. Obszar obejmuje również żerowisko nietoperzy. Brak dostępnych informacji na temat lęgowych gatunków ptaków, o których mowa w I Załącznika Dyrektywy Ptasiej UE. Obszar Natura 2000 Wzgórza Niemczańskie (PLH020082) położony ponad 5 km na północnywschód od granic obszaru Zmiany Studium. Obszar obejmuje pasma sąsiadujących wzniesień wyznaczające zachodni kraniec rozległego mezoregionu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich.. Są to głównie obszary zalesione, których wspólną cechą jest dominujący udział drzewostanów liściastych z dobrze zachowanymi zbiorowiskami. Oprócz zbiorowisk leśnych ostoja obejmuje kilka obiektów i środowisk o wybitnych wartościach przyrodniczych: siedliska łąkowe, zbiorniki wodne. Obszar ważny dla ochrony dwóch gatunków nietoperzy z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Obejmuje nieczynną kopalnię wapienia w Gilowie stanowiącą jedno z ważniejszych w rejonie sudeckim stanowisk w okresie godowym i zimowym. Stwierdzono tu maksymalnie 95 zimujących nietoperzy z co najmniej 8 gatunków: nocek duży, nocek rudy, nocek wąsatek/nocek Brandta, nocek Natterera, mroczek pozłocisty, gacek brunatny, gacek szary i mopek. Główne walory ornitologiczne proponowanego obszaru to bogaty zespół ptaków leśnych, a także kilku wodnych, w tym 13 gatunków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG (np. lęgowe trzmielojad Pernis apivorus, dzięcioły czarny Dryocopus martius i średni Dendrocopos medius, muchołówka białoszyja Ficedula albicollis, bociany czarny Ciconia nigra i biały C. ciconia, bączek Ixobrychus minutus), oraz 14 dalszych gatunków lęgowych, uznawanych za rzadkie i zagrożone. Obszar Natura 2000 Kamionki (PLH020005) położony ponad 6,5 km na południowy-zachód od granic obszaru Zmiany Studium.

18 17 Stanowisko leży na północnych stokach Gór Sowich zbudowanych ze skał serpentynitowych, których wychodnie tworzą niewielkie ścianki skalne. Jest to wzgórze porośnięte lasem użytkowanym gospodarczo z przewagą sosny otoczone kompleksem łąk użytkowanych ekstensywnie. Występuje tu jedno z kilku najbogatszych stanowisk paprotnika zanokcicy serpentynowej w Polsce (7-20% populacji polskiej) oraz około 30% polskiej populacji zanokcicy ciemnej i niewielka populacja zanokcicy klinowatej. Oprócz Gór Sowich zanokcica serpentynowa występuje w Polsce tylko na izolowanych stanowiskach w paśmie Śnieżnika i Masywie Ślęży. Brak dostępnych informacji na temat lęgowych gatunków ptaków, o których mowa w I Załącznika Dyrektywy Ptasiej UE. Park Krajobrazowy Gór Sowich położony ponad 4,9 km na południowy-zachód od obszaru Zmiany Studium. Park krajobrazowy został utworzony na obszarze ha w 1991 roku Rozporządzeniem Nr 7/91 Wojewody Wałbrzyskiego (Dziennik Urzędowy Województwa Wałbrzyskiego z dn r., Nr 15, poz. 159.) i poszerzony do obecnej powierzchni ha Rozporządzeniem Nr 6/96 Wojewody Wałbrzyskiego (Dziennik Urzędowy Województwa Wałbrzyskiego z dn r., Nr 24, poz.61). Rozciąga się na długości około 18 km, zgodnie z grzbietem głównym, od Przełęczy Woliborskiej na południowym wschodzie, aż po okolice Jedliny-Zdroju na północnym zachodzie obejmując najwyższe wzniesienia: Wielką Sowę, Kalenicę i Słoneczną. Park znajduje się na obszarze powiatów: kłodzkiego, wałbrzyskiego, dzierżoniowskiego i ząbkowickiego. Mimo że góry nie posiadają wybitnych walorów przyrodniczych, park utworzono głównie ze względu na wysokie walory krajoznawcze i krajobrazowe. W parku zachowały się partie pierwotnej Puszczy Sudeckiej z udziałem: buka, wiązu, modrzewia i grabu. W obrębie parku znajduje się leśny rezerwat przyrody Bukowa Kalenica ze skarłowaciałym bukiem dolnoreglowym. Z wartych wymienienia gatunków ptaków występują tutaj m.in.: włochatka Aegolius funereus, Bocian czarny Ciconia nigra, Dzięcioł średni Dendrocopus medius, trzemielojad Pernis apivorus czy sóweczka Glaucidium passeronum. Rezerwat Przyrody Bukowa Kalenica położony około 8,2 km na południowy-zachód od obszaru Zmiany Studium. Rezerwat przyrody został powołany Zarządzeniem Nr 67 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w sprawie uznania za rezerwat przyrody z dnia 21 kwietnia 1962 roku (MP, Nr 44 poz. 208 z 1962 r. ). Jest to leśny rezerwat o powierzchni 28,78 ha położony w Górach Sowich, na Obszarze Chronionego Krajobrazu Gór Bardzkich i Sowich. Rezerwat utworzony został w celu

19 18 zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentów starodrzewia bukowego na krawędzi grani Gór Sowich oraz dla ochrony ścisłej stanowisk rzadkich gatunków roślin chronionych wawrzynka wilczełyko, lilii złotogłów oraz ciemiężycy zielonej. Ochroną częściową objęte są stanowiska kopytnika pospolitego i marzanki wonnej. Proponowany użytek ekologiczny Łysa Góra położony częściowo w granicach obszaru objętego Zmianą Studium, poza miejscami lokalizacji elektrowni wiatrowych. Wzniesienie Łysej Góry wraz z otoczeniem zostało zaproponowane w opracowaniu Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa [3] do ochrony w formie użytku ekologicznego w celu zachowania bioróżnorodności i zasobów genowych tego obszaru. Łysa Góra jest niewysokim (364,5 m), odlesionym wzgórzem, lecz pokrytym bardzo bogatą siecią rozproszonych krzewów. Wzgórze pokrywa roślinność łąkowa i ziołoroślowa o charakterze kserotermicznym. Nie stwierdzono tutaj co prawda wybitnych rzadkości flory naczyniowej, jednak część gatunków ciepłolubnych ma tutaj swoje jedyne stanowiska w regionie. Dotyczy to między innymi dziewięćsiła bezłodygowego objętego ścisłą ochroną, który rośnie tu dość licznie na południowo-zachodnim stoku. Obecnie jest to gatunek nie zagrożony, jednak w przyszłości może się okazać niezbędna czynna ochrona polegająca na usuwaniu krzewów zacieniających murawę. Ponadto rosną tutaj krzyżownica zwyczajna Polygala vulgaris, koniczyna pagórkowa Trifolium montanum, dąbrówka kosmata Ajuga genevensis, fiołek pagórkowy Viola collina oraz inne gatunki ciepłolubne. U podnóża (z wyjątkiem części wschodniej) wzgórza otaczają drobne cieki, dopływy Bielawicy z wytworzonymi fragmentami szuwarów i przyległymi, wilgotnymi łąkami użytkowanymi jako pastwiska. Proponowana ochrona umożliwi zachowanie interesującego zespołu gatunków ptaków gniazdujących lub stale przebywających na tym obszarze i charakterystycznych dla ekstensywnie użytkowanych terenów rolnych, mianowicie: derkacz, przepiórka, srokosz, gąsiorek, świerszczak, jarzębatka, świergotek łąkowy, kląskawka. Na uwagę zasługuje zwłaszcza liczne skupienie par gąsiorka i jarzębatki, a w otoczeniu - przepiórki. Najważniejszym zaleceniem ochronnym powinno tu być utrzymanie obecnego, ekstensywnego użytkowania tego terenu, a w szczególności zapobieganie wycinaniu krzewów. Wskazane jest także wykaszanie łąk (jednokrotne, po okresie lęgowym ptaków) i zapobieganie ich wypalaniu. Proponowany użytek ekologiczny Łąki koło Łysej Góry w granicach obszaru objętego Zmianą Studium, poza miejscami lokalizacji elektrowni wiatrowych. Obszar ten został zaproponowany w opracowaniu Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa [3] do ochrony w formie użytku ekologicznego.

20 19 Zlokalizowany jest we wschodniej części obszaru Zmiany Studium. Teren ten pokrywają w większości świeże łąki użytkowane ekstensywnie, mniejsze powierzchnie zajmują także siedliska wilgotniejsze: łąki i szuwary. Na terenie tym nie odnaleziono żadnych osobliwości florystycznych, jednak przedstawia dużą wartość dla ochrony rzadkich siedlisk. Siedliska przyrodnicze Natura W granicach obszaru objętego Zmianą Studium, w jego wschodniej części, zidentyfikowano dwa siedliska o kodzie 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie. Ten typ siedliska jest reprezentowany przez świeże łąki rajgrasowe (Arrhenatheretum elatioris). Część z nich występuje w postaci mniejszych płatów w mozaice ze zbiorowiskami szuwarowymi oraz wilgotnymi łąkami ze związku Calthion. Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa podjęcie czynnej ochrony tych siedlisk polegającej na koszeniu łąk dwa razy w roku, przy czym pierwszy pokos powinien nastąpić w drugiej połowie czerwca lub na początku lipca, drugi natomiast we wrześniu. Skoszona roślinność powinna być usuwana z łąki. Wskazane jest także umiarkowane nawożenie, a jego intensywność zależy od naturalnej żyzności siedliska. Takie użytkowanie łąk powinno być propagowane wśród rolników, którzy w ramach krajowego programu rolnośrodowiskowego otrzymują dopłaty w zamian za regularne koszenie łąk w odpowiednim terminie [3] Stan dotychczasowego zagospodarowania i walory środowiska kulturowego. Obszar projektu Zmiany Studium zajmują w przewadze użytki rolne (grunty orne ze zbożem i rzepakiem, pastwiska, łąki i cieki powierzchniowe). Na pozostałe formy użytkowania gruntów składają się drogi: pełniące rolę dróg gospodarczych stanowiących dojazd do terenów użytkowanych rolniczo oraz droga stanowiąca obwodnicę miasta Bielawa. Z elementów technicznego zainwestowania wymienić należy także gazociąg średniego ciśnienia przebiegający przez północno-zachodni narożnik obszaru projektu Zmiany Studium. Nie występują tu budynki ani budowle rolnicze. Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się tuż za północno-zachodnią granicą analizowanego obszaru. Są to zabudowania miasta Bielawa, głównie o charakterze rolniczym, położone w odległości co najmniej 900 m od planowanych miejsc posadowienia elektrowni wiatrowych. Na obszarze Zmiany Studium nie występują grunty sklasyfikowane w ewidencji jako grunty leśne. Miejscami występują natomiast zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne. Są to struktury zarówno o charakterze kępowym jak i liniowym. Te drugie związane są w szczególności z

21 20 przepływającymi ciekami powierzchniowymi oraz ze zboczem Łysej Góry. Stwierdzono również obecność rozlewiska (podtopienia) w południowej części obszaru objętego Zmianą Studium, przy cieku Pierzchnica. Większe obszary leśne znajdują się poza obszarem objętym Zmianą Studium najbliższe położone są w odległości co najmniej 130 m na południowy-wschód. W granicach obszaru Zmiany Studium zidentyfikowano sześć stanowisk archeologicznych. 7. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM. Odstąpienie od realizacji projektu Zmiany Studium przyczyniłoby się przede wszystkim do odstąpienia od realizacji przewidzianych w projekcie Zmiany Studium elektrowni wiatrowych. Pozwoliłoby to na wyeliminowanie ryzyka (aczkolwiek niewielkiego) negatywnego wpływu na cenne gatunki latających zwierząt, związanych z otaczającymi obszarami chronionymi, w tym z obszarami NATURA Jednocześnie spowodowałoby to rezygnację z udziału w rozwoju energetyki bezemisyjnej i oszczędzającej zasoby nieodnawialnych surowców energetycznych. Zaniechanie realizacji projektu Zmiany Studium oznaczałoby także dalsze utrzymanie dotychczasowych sposobów zagospodarowania terenów, w szczególności użytkowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej, bądź przyczyniłoby się do powstawania spontanicznych zalesień. Rozpatrywany projekt Zmiany Studium wprowadza jednak pewne ograniczenia, które zabezpieczają przed rozwojem niektórych znacząco oddziaływujących na środowisko form rolniczego zagospodarowania (np. farm hodowlanych poprzez wprowadzenie zakazu lokalizacji budynków rolniczych i budowli rolniczych). 8. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEJ ZMIANY STUDIUM MIEJSCOWEGO, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWANIA PROJEKTU ZMIANY STUDIUM. Głównym celem Zmiany Studium jest umożliwienie rozwoju energetyki wiatrowej na terenie gminy Bielawa. Ten kierunek rozwoju gminy stanowi realizację polityki wdrażania energetyki opartej na odnawialnych źródłach i tym samym wpływa na redukcję emisji dwutlenku węgla i innych substancji zanieczyszczających powietrze, co jest zapisane m.in. w Polityce

22 21 Ekologicznej Kraju. Inne dokumenty krajowe traktujące o rozwoju i promowaniu energetyki wiatrowej to między innymi: o Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej (2000 r.), przyjęta przez Sejm RP dnia r.; o Polityka energetyczna Polski do 2025 r., przyjęta przez Radę Ministrów dnia r.; o Strategiczne Wytyczne Wspólnotowe na lata W grudniu 2008 r. Unia Europejska przyjęła pakiet klimatyczno-energetyczny, który wszedł w życie w kwietniu 2009 roku. Zobowiązuje on kraje członkowskie do przekształcenia gospodarki europejskiej w gospodarkę o wysokiej efektywności energetycznej, opartej na technologiach niskoemisyjnych oraz do zredukowania emisji CO 2 o 30% poniżej poziomu z roku Tak określone cele w zakresie ograniczeń emisji opierają się na trzech celach w dziedzinie gospodarowania energią. Jednym z tych celów jest zwiększenie udziału energii odnawialnej na rynku energetycznym do 20% (z około 9% obecnie), co może być zrealizowane między innymi poprzez rozwój energetyki wiatrowej. 9. IDENTYFIKACJA I OCENA ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO W OPARCIU O ANALIZĘ USTALEŃ I ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO- PRZESTRZENNYCH PROJEKTU ZMIANY STUDIUM. Projekt Zmiany Studium będący przedmiotem oceny w niniejszej Prognozie, sporządzany jest głównie dla umożliwienia lokalizacji elektrowni wiatrowych w warunkach gwarantujących ograniczenie ewentualnych konfliktów przestrzennych. Proponowany obszar Zmiany Studium przeznaczony dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz częściowo dla usług sportu i rekreacji, zainwestowania o charakterze gospodarczym i mieszkaniowym, obejmuje swoim zasięgiem planowane lokalizacje elektrowni wiatrowych oraz strefę ochronną związaną z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów. W projekcie Zmiany Studium wyznaczono następujące kategorie terenów o tym samym przeznaczeniu i zasadach zagospodarowania: o MP tereny zabudowy gospodarczej i towarzyszącej mieszkaniowej; o US tereny sportu i rekreacji; o PP tereny skoncentrowanej działalności gospodarczej; o R tereny przestrzeni rolniczej z zakazem zabudowy; o EW tereny lokalizacji turbin wiatrowych.

23 22 W projekcie Zmiany Studium, pośród terenów rolnych, jako nową formę zagospodarowania (nie przewidzianą w obecnie obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego), wyznaczono trzy jednostki terenowe przeznaczone dla lokalizacji elektrowni wiatrowych oznaczone symbolem EW. Powierzchnie dwóch z nich nie przekraczają 2,5 ha każda, trzecia jest nieco większa i zajmuje ponad 3 ha. Jako nową formę zagospodarowania wprowadzono także teren zabudowy gospodarczej i towarzyszącej mieszkaniowej oznaczony symbolem MP na terenie o dotychczasowej funkcji zabudowy mieszkaniowej średniej intensywności. Należy podkreślić, że wprowadzona forma zagospodarowania jest zgodna z aktualnym użytkowaniem gruntów zlokalizowanych w sąsiedztwie poza obszarem Zmiany Studium. Pozostałe funkcje wyznaczone w projekcie Zmiany Studium są adaptacją stanu istniejącego rozumianą jako odwzorowanie przeznaczeń terenu określonych w obecnie obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bielawa. Oprócz zachowanej do dalszego użytkowania przestrzeni rolniczej, należy tu wymienić teren sportu i rekreacji związany ze wzniesieniem Łysa Góra oraz terenami otwartymi zlokalizowanymi w jej sąsiedztwie, teren dla rozwoju skoncentrowanej działalności gospodarczej ( PP ), przebiegi istniejących i planowanych dróg: klasy lokalnej ( KDL) i klasy głównej ( KDG ). W związku z faktem, że większość zdefiniowanych w projekcie Zmiany Studium przeznaczeń terenu jest adaptacją stanu istniejącego, w kolejnych podrozdziałach określono prognozowany wpływ realizacji ustaleń projektu Zmiany Studium na poszczególne komponenty środowiska z uwzględnieniem przede wszystkim oddziaływań od elektrowni wiatrowych Wpływ na klimat akustyczny Bezpośrednie otoczenie terenów wskazanych w projekcie Zmianie Studium dla lokalizacji elektrowni wiatrowych stanowią pola uprawne, pastwiska i łąki. W granicach obszaru objętego projektem Zmiany Studium nie występują obiekty przeznaczone na stały lub czasowy pobyt ludzi. Realizację tego typu obiektów dopuszczono natomiast w północno-zachodniej części obszaru Zmiany Studium, poza strefą przewidywanych ponadnormatywnych oddziaływań akustycznych, czyli w odległości ponad 500 m od granic terenów przeznaczonych dla lokalizacji elektrowni wiatrowych. Tereny znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie planowanych instalacji (tereny o charakterze otwartym bez prawa zabudowy) nie podlegają prawnej ochronie przed hałasem, co wynika z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826).