Autor: mgr inż. Marzena Wolny mgr inż. Karolina Lesiczka

Transkrypt

1 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU POMIĘDZY GRANICĄ Z GMINĄ WIEJSKĄ DZIERŻONIÓW A KOMPLEKSEM ŁYSEJ GÓRY W BIELAWIE Autor: mgr inż. Marzena Wolny mgr inż. Karolina Lesiczka

2 SPIS TREŚCI strona 1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTU PLANU ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO CHARAKTER I STAN ŚRODOWISKA W GRANICACH OBSZARU OBJĘTEGO PROJEKTEM PLANU ORAZ NA OBSZARZE OBJĘTYM PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM. ISTNIEJACE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI USTALEŃ PLANU Położenie Rolnictwo i gleby Budowa geologiczna, warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne Surowce mineralne Warunki meteorologiczne Powietrze atmosferyczne Klimat akustyczny Ornitofauna Chiropterofauna Obszary cenne przyrodniczo oraz chronione w granicach obszaru objętego projektem Planu oraz w jego otoczeniu Stan dotychczasowego zagospodarowania i walory środowiska kulturowego POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEJ PLANU MIEJSCOWEGO, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWANIA PROJEKTU PLANU IDENTYFIKACJA I OCENA ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO W OPARCIU O ANALIZĘ USTALEŃ I ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH PROJEKTU PLANU Wpływ na klimat akustyczny Wpływ na ludzi Wpływ na krajobraz Wpływ na środowisko kulturowe Wpływ na powietrze Wpływ na środowisko gruntowo-wodne Wpływ na rośliny Wpływ na zwierzęta Wpływ na poszczególne komponenty środowiska - podsumowanie ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU LUB WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH STRESZCZENIE BIBLIOGRAFIA

3 1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA. Prognozę oddziaływania na środowisko, dotyczącą projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru pomiędzy granicą z Gminą Wiejską Dzierżoniów a kompleksem Łysej Góry w Bielawie, sporządzono na podstawie art. 46 pkt 1 i art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz z późn. zm.). Ilekroć w niniejszym opracowaniu jest mowa o Projekcie Planu, rozumie się przez to projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru pomiędzy granicą z Gminą Wiejską Dzierżoniów a kompleksem Łysej Góry w Bielawie i analogicznie przez określenie Prognoza rozumie się Prognozę oddziaływania na środowisko ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru pomiędzy granicą z Gminą Wiejską Dzierżoniów a kompleksem Łysej Góry w Bielawie. 2. ZAWARTOŚĆ, GŁÓWNE CELE PROJEKTU PLANU ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI. Projekt Planu jest realizacją Uchwałą XXI/228/12 Rady Miejskiej Bielawy z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Projektem Planu, będącym przedmiotem oceny w niniejszej Prognozie, objęto obszar o powierzchni około 256,5 ha, położony w północno-wschodniej części gminy miejskiej Bielawa, przy granicy z gminą wiejską Dzierżoniów, w sąsiedztwie kompleksu Łysej Góry. Gmina Bielawa położona jest w południowej części powiatu dzierżoniowskiego zlokalizowanego w południowej części województwa dolnośląskiego. Celem Projektu Planu jest umożliwienie rozwoju energetyki wiatrowej na terenie gminy Bielawa. W szczególności celem Projektu Planu jest przygotowanie terenu dla firmy Windprojekt Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Królowej Jadwigi 20 w Inowrocławiu zainteresowanej inwestowaniem w energetykę wiatrową na terenie gminy. Plan miejscowy jest elementem realizacji polityki przestrzennej gminy określonej w jej Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (wymienionym w rozdz. 3 w wykazie materiałów), a jego ustalenia są zgodne (jak to wymaga Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) z postanowieniami tego dokumentu. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jako akt kierownictwa wewnętrznego gminy

4 jest jednym z elementów systemu planowania przestrzennego kraju i zgodnie z Ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jako akt niższego rzędu musi uwzględniać ustalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego, który natomiast uwzględnia ustalenia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Zarówno Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jak i plan miejscowy są sporządzane z uwzględnieniem gminnych strategii, planów i programów, których opracowanie w niektórych przypadkach wynikało z obowiązku, jaki został nałożony na gminy przez przepisy prawa. Część tych opracowań, zgodnie z wymaganiami ustawodawców, jest spójna z tożsamymi dokumentami sporządzanymi na wyższych szczeblach administracji publicznej. Do podstawowych dokumentów źródłowych służących opracowaniu ww. dokumentów należy w szczególności zaliczyć: o Strategię Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Bielawa na lata , o Program Ochrony Środowiska dla gminy Bielawa, o Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Powiat Dzierżoniowskiego. Planowane przeznaczenie terenu w Projekcie Planu jest zgodne z ustaleniami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bielawa, przyjętym Uchwałą Nr XXVIII/220/2000 Rady Miejskiej Bielawy z dnia 29 listopada 2000 r. i zmienionym w obszarze objętym Projektem Planu Uchwałą Nr XXIII/248/12 z 30 maja 2012 r.). 3. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY. W Prognozie dokonano analizy konkretnych ustaleń zawartych zarówno w części tekstowej jak i graficznej Projektu Planu, w celu określenia rodzaju prawdopodobnych oddziaływań na środowisko powodowanych przez planowane sposoby zagospodarowania i użytkowania terenu. Analiza oddziaływań na środowisko została przeprowadzono w oparciu o dane źródłowe przedstawione w spisie zamieszczonym na końcu niniejszego opracowania. Jednym z najważniejszych źródeł służących określeniu oddziaływań na środowisko planowanej na obszarze gminy Bielawa inwestycji, były wyniki screeningu oraz monitoringu ornitologicznego i chiropterologicznego prowadzonego w rejonie lokalizacji planowanej farmy wiatrowej w latach Dla oceny przypuszczalnych oddziaływań na środowisko przyjęto metodę macierzy, w której wiersze stanowią elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego, a kolumny charakteryzują rodzaj możliwego wpływu planowanego zagospodarowania na elementy środowiska. W ten sposób określono występujące wzajemnie oddziaływania.

5 Prognozę wykonano w pełnym zakresie, jaki określony został w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz z uwzględnieniem art. 52 ust. 1 i 2 tej ustawy. Ponadto uwzględniono zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko uzgodniony z: o Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska we Wrocławiu; o Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Dzierżoniowie. Prognoza opracowywana była równolegle z pracami prowadzonych nad sporządzaniem Projektu Planu. Poszczególne ustalenia Projektu Planu poddawane były weryfikacji pod kątem ich ewentualnego negatywnego wpływu na środowisko. Pozwoliło to wprowadzić ewentualne korekty ustaleń, mające na celu ograniczanie występujących konfliktów środowiskowych. Opracowanie prognostyczne składa się z części tekstowej oraz załącznika graficznego (mapy wykonanej w skali 1:5000). 4. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU. Jedną z metod analizy skutków realizacji ustaleń Projektu Planu będzie, wynikająca z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ocena zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy wykonywana w ramach analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, przeprowadzanej przez Burmistrza Miasta co najmniej raz w okresie kadencji rady gminy (art. 32 ust. 1 i 2 przywołanej ustawy). Przy sporządzaniu tego typu oceny, w ramach wypełnienia obowiązku nałożonego na Burmistrza Miasta Bielawa przez art. 55 ust. 5 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (prowadzenie monitoringu skutków realizacji postanowień przyjętego dokumentu) należałoby rozszerzyć zakres wymaganej kontroli. W związku z wprowadzeniem w Projekcie Planu specyficznego rodzaju zagospodarowania, jakim jest farma wiatrowa, podczas przeprowadzania analizy realizacji ustaleń projektu Planu należy zwrócić szczególną uwagę na rezultaty monitoringu porealizacyjnego prowadzonego przez właściciela farmy wiatrowej. Jego zakres powinien zostać określony w wydanej dla planowanego przedsięwzięcia decyzji środowiskowej. Burmistrz Miasta Bielawa powinien występować także o przedłożenie wyników monitoringu prowadzonego przez RDOŚ, wojewodę, starostę. Warto także dodać, że w myśl art. 10 Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko w celu monitoringu realizacji Planu można wykorzystywać, stosownie do potrzeb,

6 istniejące systemy monitoringu w celu uniknięcia powielania monitoringu. Zasadne jest więc wykorzystanie w tym wypadku danych z Państwowego Monitoringu Środowiska oraz od innych instytucji do analizy realizacji ustaleń Projektu Planu. 5. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO. Ze względu na położenie obszaru Projektu Planu w odległości co najmniej 18 km od granic państwowych oraz z uwagi na niewielką skalę oraz zasięg przewidywanego negatywnego oddziaływania na środowisko ze strony planowanego zagospodarowania, oddziaływania o charakterze transgranicznym nie będą miały miejsca. 6. CHARAKTER I STAN ŚRODOWISKA W GRANICACH OBSZARU OBJĘTEGO PROJEKTEM PLANU ORAZ NA OBSZARZE OBJĘTYM PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM. ISTNIEJACE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI USTALEŃ PLANU. 6.1.Położenie. Pod względem fizyczno-geograficznym obszar projektu Planu położony jest w zasięgu mezoregionu Obniżenie Podsudeckie (332.15), według dziesiętnego podziału regionalnego J. Kondrackiego [5]). Mazoregion ten obejmuje środkową część Przedgórza Sudeckiego Z takiego położenia wynikają zasadnicze rysy charakteru przyrodniczych uwarunkowań omówionych w następnych podrozdziałach. Obszar objęty projektem Planu jest pagórkowaty. Obejmuje zarówno tereny położone w obniżeniu, na wysokości około 295 m n.p.m., jak i wzniesienia, z którego najwyższe, o nazwie Łysa Góra, sięga wysokości 365 m n.p.m. 6.2.Rolnictwo i gleby. Obniżenie Podsudeckie posiada bardzo żyzne gleby przez co jest intensywnie wykorzystywane rolniczo. Występują tu bardzo dobre warunki glebowe i klimatyczne co powoduje, że dobrze rosną tu wymagające rośliny takie jak pszenica i buraki cukrowe [5]). Przeważają tu gleby kompleksu pszennego dobrego i pszennego wadliwego, przy dość wysokim udziale kompleksów użytków zielonych średnich i słabych. Dominującymi typami genetycznymi gleb są brunatne wyługowane, brunatne właściwe oraz pseudobielice, na większości obszaru wytworzone na podłożu glin średnich pylastych lub glin lekkich pylastych. Średni wskaźnik produkcyjności

7 gruntów ornych na obszarze gminy (wg klasyfikacji IUNG) wynosi 86,6 pkt. Przydatność rolnicza gleb jest więc wysoka, wyższa niż średnia krajowa (66,6) [19]. Pod względem bonitacyjnym grunty orne znajdujące się na obszarze Planu należą do klas III-VI [8]. Na terenie miasta w chwili obecnej nie ma zlokalizowanych punktów pomiarowokontrolnych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska ani punktów krajowej sieci monitoringu gleb. W związku z czym przeprowadzenie analizy stanu gleb na tym terenie jest znacznie utrudnione. 6.3.Budowa geologiczna, warunki hydrogeologiczne i hydrologiczne. Pod względem geologicznym obszar Planu obejmuje fragment bloku przedsudeckiego, przykryty grubą warstwą osadów neogeńskich i plejstoceńskich. Obszar Planu odwadniany jest przez ciek Pierzchnica, będący lewym dopływem Piławy. Dla cieku Piława w 2010 r. prowadzony był monitoring w ramach punktu pomiarowego Piława od źródła do Gniłego Potoku. Potencjał ekologiczny tej rzeki oceniono w 2010 roku jako poniżej dobrego [9]. Najważniejszymi źródłami zanieczyszczeń wód w ciekach powierzchniowych oraz płytkich wód gruntowych jest intensywnie użytkowana rolnicza przestrzeń produkcyjna oraz osadnictwo, słabo wyposażone w sprawne (i odpowiedniego standardu) systemy odprowadzania i unieszkodliwiana ścieków. Kolejnym poważnym źródłem zanieczyszczeń wód są odpady płynne z hodowli zwierząt trafiające na pola bez żadnego przetworzenia. Stan wód jednolitej części wód podziemnych, w granicach której położony jest obszar projektu Planu (JCWP nr 112) został sklasyfikowany na punkcie Jodłownik w 2010 r. jako dobry [10]. Główna część zasobów wód podziemnych w rejonie obszaru Planu jest zasilana z obszaru sowiogórskiego. Wody podziemne występują w utworach porowych czwartorzędu oraz w uszczelnionych utworach metamorficznych prekambru. Wodonośność podłoża jest niska (przeciętnie 5-10 m 3 /h). Główne zasoby wód podziemnych w tej części gminy wiążą się z utworami proterozoicznymi. Na obszarze Planu występują utwory powierzchniowe półprzepuszczalne lub przepuszczalne. Główne strefy wód użytkowych są jednak na tym obszarze w większości dość dobrze izolowane od powierzchni terenu [19]. Na obszarze gminy Bielawa nie występują Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) ani związane z nimi strefy ochronne najwyższej i wysokiej ochrony wód podziemnych (ONO i OWO).

8 6.4.Surowce mineralne. Obszar gminy Bielawa należy do rejonów ubogich pod względem występowania kopalin użytkowych. Na terenie gminy nie stwierdzono występowania udokumentowanych złóż surowców mineralnych. 6.5.Warunki meteorologiczne. Klimat Bielawy w półroczu ciepłym jest typu chłodnego, pochmurnego, lub bardzo pochmurnego i wilgotnego; w półroczu chłodnym klimat jest typu ciepłego, umiarkowanie słonecznego i umiarkowanie wilgotnego. Obszar ten charakteryzuje się średnią temperaturą roczną 7-8 C na obszarze przedgórskim, a w górach obniża się wraz ze wzrostem wysokości terenu do 4-5 C. Okres wegetacyjny trwa około 220 dni. Na terenie gminy Bielawa notuje się przewagę wiatrów z kierunku południowego (17-18%), a drugorzędnie z zachodniego (16-18%). Średnia prędkość wiatru wynosi w części przedgórskiej 3,5-5,0 m/s. Frekwencja cisz atmosferycznych wynosi 10-15% w części przedgórskiej. Średnia roczna suma opadów wynosi w Bielawie 666 mm. 6.6.Powietrze atmosferyczne. Monitoring jakości powietrza przeprowadzany jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Gmina Bielawa, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. Nr 52, poz. 310) należy do strefy dolnośląskiej (PL0204). Wspomniana strefa została wyznaczona dla celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości szkodliwych substancji. W strefie tej prowadzone są analizy w odniesieniu do dwóch kryteriów: ochrony zdrowia oraz ochrony roślin. Dla każdej z grup badane są stężenia zanieczyszczeń mających decydujący wpływ na stan zdrowia oraz roślin, których wyniki klasyfikuje się odpowiednio jako A, B, C. Strefę dolnośląską pod względem ochrony zdrowia w 2010 r. [14] dla dwutlenku azotu, kadmu, arsenu, niklu, ołowiu, benzenu, tlenku węgla, zaliczono do klasy A 1. Przekroczony został poziom docelowy dwutlenku siarki, benzo(a)piranu, ozonu i pyłu PM10 strefa zakwalifikowana do klasy C **. W odniesieniu do kryteriów ochrony roślin dla dwutlenku siarki i tlenków azotu nie 1 A stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednich poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych. * * C stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji.

9 odnotowano przekroczeń dopuszczalnych norm (klasa A), natomiast dla stężenia ozonu przekroczony został poziom docelowy (klasa C). Na terenie Bielawy zlokalizowana jest jedna stacja pomiarowa monitoringu pasywnego na ul. Bankowej, w której badane są poziomy dwutlenku siarki i dwutlenku azotu. W roku 2007 nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm zanieczyszczenia powietrza badanymi substancjami. Średnioroczne pomiary stężenia dwutlenku siarki wynosiły 13,4 µg/m 3, w sezonie grzewczym średnia wynosiła 21,8 µg/m 3, natomiast w sezonie pozagrzewczym była znacznie niższa i wynosiła średnio 5,0 µg/m 3. Prowadzone badania nie wykazały również przekroczeń dopuszczalnego poziomu stężeń dwutlenku azotu, które w punkcie pomiarowym stanowiło zaledwie 39% dopuszczalnego stężenia średniorocznego i wynosiło 15,4 µg/m 3. Średnioroczne stężenie tego zanieczyszczenia w sezonie grzewczym wynosiło 22,7 µg/m 3, natomiast w sezonie pozagrzewczym 8,2 µg/m 3 (WIOŚ). Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Bielawa są procesy spalania paliw w celach grzewczych oraz inne źródła zorganizowanej emisji zanieczyszczeń z różnorodnych procesów technologicznych. W Bielawie wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł przemysłowych oraz komunalnych są na stosunkowo wysokim poziomie na tle całego powiatu dzierżoniowskiego oraz w porównaniu do zbliżonych wielkością miejscowości w województwie dolnośląskim. Na terenie gminy największymi liniowymi emitorami zanieczyszczeń do atmosfery są jednak drogi krajowe i powiatowe. Panujące na nich natężenie ruchu powoduje emisję znacznych ilości spalin samochodowych. 6.7.Klimat akustyczny. Na terenie gminy Bielawa największą uciążliwość stanowi hałas przemysłowy oraz hałas drogowy i kolejowy. W obszarze Planu najbardziej dokuczliwy hałas może być związany z ruchem generowanym na obwodnicy miasta w ciągu drogi wojewódzkiej nr 384. Na obszarze Planu ani w jego bezpośrednim sąsiedztwie nie występują obiekty przemysłowe znacznie pogarszające stan środowiska akustycznego 6.8.Ornitofauna. Na terenie planowanej farmy wiatrowej podczas całorocznych badań ornitologicznych zaobserwowano łącznie 78 gatunków ptaków [7]. Najliczniejszymi gatunkami w skali całego roku były: szpak S. vulgaris, skowronek A. arvensis, trznadel E. citrinella, dymówka H. rustica, mazurek P. montanus oraz jerzyk A. apus. Każdy z wymienionych gatunków był obserwowany w łącznej liczebności ponad 1000 osobników w ciągu roku. Są to pospolite ptaki krajobrazu rolniczego oraz miejskiego.

10 Podczas badań stwierdzono na badanym terenie siedem gatunków o wysokim priorytecie ochrony, umieszczonych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE. Były nimi: bielik H. albicilla, błotniak stawowy C. aeruginosus, błotniak zbożowy C. cyaneus, drzemlik F. columbarius, derkacz C. crex, jarzębatka S. nisoria oraz gąsiorek L. collurio. Nie występowały one jednak w znacznej liczebności. Trzy ostatnie wymienione gatunki również gnieździły się na badanym obszarze. Wyniki obserwacji prowadzonych w okresie zimowym. W tabeli nr 1 przedstawiono zbiorcze wyniki liczeń z punktu obserwacyjnego z okresu zimowego, zaś w kolejnych tabelach z okresu migracji wiosennej, okresu lęgowego i migracji jesiennej. Przedstawiono wszystkie stwierdzone w tych okresach gatunki, łączną ich liczbę, ilość obserwacji danego gatunku, a także odsetek osobników danego gatunku obserwowany na pułapie kolizyjnym, czyli w świetle wirnika, na wysokości między m. W tabelach nr 1-4 pogrubieniem wyróżniono gatunki z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej Unii Europejskiej. Tabela nr 1. Skład gatunkowy i liczebność ptaków wykorzystujących przestrzeń powietrzną oraz odsetek osobników przebywających na pułapie kolizyjnym w okresie zimowym. Lp. Gatunek Łączna liczebność Liczba obserwacji Udział % Odsetek osobników na pułapie kolizyjnym 1 kwiczoł T. pilaris ,7-2 kruk C. corax ,5 41,7 3 myszołów B. buteo 8 8 8,3 12,5 4 sroka P. pica 6 5 6,3-5 gawron C. frugilegus 5 2 5,2-6 dzwoniec C. chloris 5 3 5,2-7 kos T. merula 4 4 4,2-8 gil P. pyrrhula 3 1 3,1-9 sójka G. glandarius 3 2 3,1-10 trznadel E. citrinella 3 3 3,1-11 siniak C. oenas 3 1 3, pustułka F. tinnunculus 2 2 2,1-13 bielik H. albicilla 1 1 1,0-14 jastrząb A. gentilis 1 1 1,0 - RAZEM ,0 9,4 Źródło: Raport ornitologiczny z terenu planowanej inwestycji budowy elektrowni wiatrowej w rejonie miejscowości Bielawa w województwie dolnośląskim, BFA-Paweł Gębski, Wrocław Tabela 2. Skład gatunkowy i liczebność ptaków wykorzystujących przestrzeń powietrzną, w tym aktywnie migrujących oraz odsetek osobników przebywających na pułapie kolizyjnym w okresie migracji wiosennej. L.p Gatunek Liczebność Udział % Odsetek osobników na pułapie kolizyjnym Aktywnie Aktywnie Wszystkie Wszystkie migrujące migrujące 1 szpak S. vulgaris ,5 31,8 -

11 L.p Gatunek Liczebność Udział % Odsetek osobników na pułapie kolizyjnym Wszystkie Aktywnie Aktywnie Wszystkie migrujące migrujące 2 gęś zbożowa A. fabalis ,4 43,8 100,0 3 skowronek A. arvensis ,9 1,4 27,8 4 czajka V. vanellus ,9 6,2 52,4 5 grzywacz C. palumbus ,0 5,1 20,6 6 trznadel E. citrinella ,5 1,5 1,7 7 kruk C. corax ,1 2,3 27,8 8 śmieszka L. ridibundus ,5 1,9 44,0 9 myszołów B. buteo ,0 0,2 58,8 10 siniak C. oenas ,8 1,0 46,2 11 krzyżówka A. platyrhynchos 7 7 0,4 0,5-12 świergotek łąkowy A. pratensis 7 5 0,4 0,4-13 zięba F. coelebs 7 7 0,4 0,5-14 drozd śpiewak T. philomelos 6 6 0,4 0,5 50,0 15 pustułka F. tinnunculus 5-0, szczygieł C. carduelis 5 5 0,3 0,4-17 sroka P. pica 5 3 0,3 0,2-18 dzwoniec C. chloris 4 4 0,2 0,3 25,0 19 grubodziób C. coccothraustes 4 4 0,2 0,3-20 sójka G. glandarius 3 3 0,2 0,2-21 dymówka H. rustica 3 3 0,2 0,2-22 mewa żółtonoga L. fuscus 2 2 0,1 0,2 100,0 23 pliszka siwa M. alba 2 2 0,1 0,2-24 pliszka żółta M. flava 2 2 0,1 0,2 100,0 25 czapla siwa A. cinerea 2 2 0,1 0,2 100,0 26 droździk T. iliacus 2 2 0,1 0,2 100,0 27 makolągwa C. cannabina 2 2 0,1 0,2-28 błotniak stawowy C. aeruginosus 1 1 0,1 0,1-29 kulczyk S. serinus 1 1 0,1 0,1-30 krogulec A. nisus 1-0, kos Turdus merula 1 1 0,1 0,1-32 dzięcioł duży D. major 1 1 0,1 0,1 - RAZEM ,0 100,0 43,0 Źródło: Raport ornitologiczny z terenu planowanej inwestycji budowy elektrowni wiatrowej w rejonie miejscowości Bielawa w województwie dolnośląskim, BFA-Paweł Gębski, Wrocław Tabela 3. Skład gatunkowy i liczebność ptaków wykorzystujących przestrzeń powietrzną oraz odsetek osobników przebywających na pułapie kolizyjnym w okresie lęgowym. Lp. Gatunek Łączna liczebność Liczba obserwacji Udział % Odsetek osobników na pułapie kolizyjnym 1 szpak S. vulgaris ,3 4,9 2 jerzyk A. apus ,1 79,4 3 skowronek A. arvensis ,5 51,7 4 dymówka H. rustica ,2-5 grzywacz C. palumbus ,4 13,3 6 siniak C. oenas ,1 4,2 7 śmieszka L. ridibundus ,5 29,4 8 trznadel E. citrinella ,2-9 myszołów B. buteo ,2 84,6 10 kos T. merula 6 5 0,5-11 pliszka żółta M. flava 5 5 0,4-12 szczygieł C. carduelis 4 3 0,4 -

12 Lp. Gatunek Łączna liczebność Liczba obserwacji Udział % Odsetek osobników na pułapie kolizyjnym 13 błotniak stawowy C. aeruginosus 4 4 0,4-14 kruk C. corax 4 3 0,4-15 pustułka F. tinnunculus 4 4 0,4-16 makolągwa C. cannabina 3 3 0,3-17 zięba F. coelebs 2 2 0,2-18 kukułka C. canorus 2 2 0,2-19 wilga O. oriolus 2 2 0,2-20 drozd śpiewak T. philomelos 2 2 0,2-21 kwiczoł T. pilaris 2 2 0,2-22 potrzeszcz E. calandra 2 1 0,2-23 gąsiorek L. collurio 1 1 0,1-24 srokosz L. excubitor 1 1 0,1-25 pliszka siwa M. alba 1 1 0,1-26 sroka P. pica 1 1 0,1-27 kulczyk S. serinus 1 1 0,1-28 czapla siwa A. cinerea 1 1 0,1-29 krzyżówka A. platyrhynchos 1 1 0,1-30 krogulec A. nisus 1 1 0,1 - RAZEM ,0 31,8 Źródło: Raport ornitologiczny z terenu planowanej inwestycji budowy elektrowni wiatrowej w rejonie miejscowości Bielawa w województwie dolnośląskim, BFA-Paweł Gębski, Wrocław Tabela 4. Skład gatunkowy i liczebność ptaków wykorzystujących przestrzeń powietrzną, w tym migrujących oraz odsetek osobników przebywających na pułapie kolizyjnym w okresie migracji jesiennej. L.p. Gatunek Liczebność Udział % Odsetek osobników na pułapie kolizyjnym Wszystkie Aktywnie Aktywnie Wszystkie migrujące migrujące 1 skowronek A. arvensis ,9 17,0 10,6 2 szpak S. vulgaris ,5 12,7 34,2 3 dymówka H. rustica ,7 6,2 60,9 4 trznadel E. citrinella ,4 3,2 2,9 5 świergotek łąkowy A. pratensis ,8 11,4 2,0 6 zięba F. coelebs ,1 15,6 6,4 7 grzywacz C. palumbus ,5 10,9 22,6 8 makolągwa C. cannabina ,7 2,2-9 jerzyk A. apus ,0 0,2 51,0 10 gawron C. frugilegus ,4 2,0 87,0 11 czajka V. vanellus ,7 3,8 100,0 12 mazurek P. montanus ,4 0,7 3,2 13 dzwoniec C. chloris ,9 2,5 4,0 14 kwiczoł T. pilaris ,9 0,0 1,0 15 myszołów B. buteo ,6 0,2 36,9 16 pliszka siwa M. alba ,6 3,4 45,1 17 drozd śpiewak T. philomelos ,1 0,2-18 szczygieł C. carduelis ,9 2,0-19 czyż C. spinus ,6 1,4 57,6 20 pliszka żółta M. flava ,5 0,2 3,6 21 gęś zbożowa A. fabalis ,5 1,1 100,0 22 pustułka F. tinnunculus ,4 0,2 9,5 23 kruk C. corax ,4 0,3 19,0

13 L.p. Gatunek Liczebność Udział % Odsetek osobników na pułapie kolizyjnym Wszystkie Aktywnie Aktywnie Wszystkie migrujące migrujące 24 kawka C. monedula 20-0,4-100,0 25 sójka G. glandarius ,3 0,7 94,4 26 oknówka D. urbica ,3 0,0 66,7 27 siniak C. oenas ,2 0,1 15,4 28 sroka P. pica 9 5 0,2 0,2 44,4 29 kos T. merula 7-0, pokrzywnica P. modularis 7 7 0,1 0,3 100,0 31 potrzos E. schoeniclus 6 6 0,1 0,3-32 jer F. montifringilla 5 5 0,1 0,2-33 krogulec A. nisus 5 3 0,1 0,1 20,0 34 srokosz L. excubitor 4 1 0,1 0,0-35 błotniak zbożowy C. cyaneus 4 2 0,1 0,1-36 bogatka P. major 3 3 0,1 0,1-37 turkawka S. turtur 3-0, potrzeszcz E. calandra 3-0, gil P. pyrrhula 2 2 0,0 0,1 100,0 40 czeczotka C. flammea 2 2 0,0 0,1-41 kopciuszek Ph. ochruros 2-0, czapla siwa A. cinerea 2 1 0,0 0,0 50,0 43 błotniak stawowy C. aeruginosus 2 1 0,0 0,0-44 drzemlik F. columbarius 1-0,0-100,0 45 białorzytka Oe. oenanthe 1-0, jastrząb A. gentilis 1-0, kulczyk S. serinus 1 1 0,0 0,0-48 gąsiorek L. collurio 1-0, modraszka P. caeruleus 1 1 0,0 0,0 - RAZEM ,0 100,0 25,5 Źródło: Raport ornitologiczny z terenu planowanej inwestycji budowy elektrowni wiatrowej w rejonie miejscowości Bielawa w województwie dolnośląskim, BFA-Paweł Gębski, Wrocław Na terenie planowanej farmy wiatrowej podczas całorocznych badań zaobserwowano łącznie 78 gatunków ptaków. Najliczniejszymi gatunkami w skali całego roku były: szpak S. vulgaris, skowronek A. arvensis, trznadel E. citrinella, dymówka H. rustica, mazurek P. montanus oraz jerzyk A. apus. Każdy z wymienionych gatunków był obserwowany w łącznej liczebności ponad 1000 osobników w ciągu roku. Są to pospolite ptaki krajobrazu rolniczego oraz miejskiego. W trakcie prowadzonego monitoringu w odniesieniu do gatunków objętych wysokim priorytetem ochronnym stwierdzono na badanym terenie siedem gatunków o wysokim priorytecie ochrony, umieszczonych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE. Były nimi: bielik H. albicilla, błotniak stawowy C. aeruginosus, błotniak zbożowy C. cyaneus, drzemlik F. columbarius, derkacz C. crex, jarzębatka S. nisoria oraz gąsiorek L. collurio. Nie występowały one jednak w znacznej liczebności. Trzy ostatnie wymienione gatunki również gnieździły się na badanym obszarze. [7].

14 6.9.Chiropterofauna. Farma wiatrowa planowana jest na terenie gminy miejskiej Bielawa i nadleśnictwa Świdnica, dla których wykonano inwentaryzacje przyrodnicze, odpowiednio, w 2005 r. [3] i 2007 r. [21]. Jak wynika z Inwentaryzacji przyrodniczej województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa z 2005 r., na obszarze Projektu Planu nie stwierdzono występowania stanowisk nietoperzy. Są one zlokalizowane w większej odległości od obszaru lokalizacji planowanej farmy wiatrowej. Żerowiska karlika malutkiego zidentyfikowano m.in. na zboczach Góry Parkowej, w odległości 1,5 km na południe od granic obszaru Planu oraz w Piskorzowie, Owieśnie, Roztoczniku, stawach w Bratoszowie, koło Rościszowa i w lasach na zachód od Bielawy. Żerowiska mroczka późnego zarejestrowano przy stawach przy leśniczówce w Piskorzowie i przy stawach w Bratoszowie. Natomiast żerowisko kilku osobników nocka rudego stwierdzono na Zbiorniku Sudety. Przy wjeździe do Bielawy od strony Pieszyc przy budynku nr 12 zidentyfikowano stanowiska godowe 2 osobników karlika malutkiego. W Bielawie, na strychach budynków zlokalizowano dwie kolonie rozrodcze nocka dużego (ok. 5-8 osobników) i gacka nieoznaczonego do gatunku (ok. 5-8 osobników) oraz stałe dzienne schronienie kilku osobników mroczka późnego ponad 5 km od obszaru inwestycji. W Rościszowie (około 8 km od planowanej inwestycji) stwierdzono kolonie rozrodcze gacka brunatnego (ok osobników), nocka dużego (ok. 30 osobników i 800 osobników jedna z największych na Dolnym Śląsku), mroczka późnego (około osobników). Sztolnia Smocza Jama koło Kamionek (około 8,5 km od obszaru Planu) jest letnim schronieniem dziennym pojedynczych osobników nocka Bechsteina. Sztolnia ta wraz z dwoma sąsiednimi sztolniami jest zimowiskiem pojedynczych osobników nocka dużego, nocka Natterera, nocka rudego, nocka Bechsteina, mopka i gacka brunatnego. W kopalni Augusta w Kamionkach co roku zimuje ok. 20 osobników z następujących gatunków: nocek duży, nocek rudy, nocek wąsatek/nocek Brandta, gacek brunatny. Za wyjątkiem stanowiska zlokalizowanego w okolicach Góry Parkowej, wszystkie stwierdzone na terenie gminy stanowiska nietoperzy znajdują się w odległości ponad 5 km od obszaru Planu. W ostojach siedliskowych Natura 2000 zidentyfikowano następujące gatunki: o Ostoja Nietoperzy Gór Sowich: mopek, nocek Bechsteina, nocek duży, W obszarze tym znajdują się liczne i duże zimowiska nietoperzy oraz żerowiska nocka dużego z kolonii rozrodczej w Rościszowie (położonej na granicy ostoi); o Kamionki: nie uzyskano danych na temat nietoperzy na obszarze tej ostoi;

15 o Wzgórza Niemczańskie: mopek (ok. 50 osobników), nocek Bechsteina (10-20 osobników), nocek duży (ok. 50 osobników), nocek orzęsiony, nocek rudy, nocek wąsatek/nocek Brandta, nocek Natterera, gacek brunatny, gacek szary, mopek, mroczek późny, borowiec wielki, karlik malutki, karlik drobny, karlik większy. W obszarze tym znajduje się jedno z największych zimowisk nietoperzy na Przedgórzu Sudeckim sztolnia w Gilowie. W sztolni stwierdzono maksymalnie 95 zimujących nietoperzy z co najmniej 9 gatunków: nocek duży, nocek rudy, nocek wąsatek / nocek Brandta, nocek Natterera, nocek orzęsiony, mroczek pozłocisty, gacek brunatny, gacek szary i mopek. W miejscowościach bezpośrednio przylegających do proponowanego obszaru (Sieniawka, Ligota, Gilów, Roztocznik, Stoszów, Jaźwina) zinwentaryzowano kolonie rozrodcze czterech gatunków, w tym 4 kolonie nocka dużego [2]. Monitoring chiropterologiczny [6] prowadzono regularnie w rejonie obszaru Projektu Planu od 15 marca 2011 r. do 15 listopada 2011 r. metodami zgodnymi z tymczasowymi wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływań elektrowni wiatrowych na nietoperze (na rok 2009) [19] oraz w oparciu o zalecenia Porozumienia o Ochronie Populacji Nietoperzy Europejskich EUROBATS. Realizacja badań w wyznaczonych terminach pozwoliła na zarejestrowanie szczytu aktywności populacji miejscowej oraz szczytu migracji podczas wiosennych i jesiennych przelotów. Rejestracja głosów nietoperzy odbywa się wzdłuż stałych transektów, które przebiegają przez teren planowanej farmy wiatrowej. Przebieg transektów zastał dostosowany do specyfiki terenu, tak aby uwzględnić zróżnicowanie ważnych dla nietoperzy siedlisk (ciągów roślinności, obecności budynków i latarni). Przebieg transeptu przedstawiono na rysunku Prognozy. Wyniki badań prowadzonych w ramach monitoringu przedstawiono w tabeli nr 5. Tabela nr 5. Spis gatunków i indeksy aktywności. Lista gatunków stwierdzonych z Liczba Liczba Migracyjność Wysokość Maks. Wpływ transektów stwierdzeń przelotów/ lotu odległość inwestycji z transektów godzinę (>40 m.) wykrywalności [m] po zastosowa niu działań minimaliz ujących Borowiec wielki Nyctalus noctula 61 1,97 X X <100 nieistotny Karlik malutki Pipistrellus pipistrellus 44 1,42 X <30 nieistotny Karlik większy Pipistrellus nathusii 8 0,26 X X <30 nieistotny Mroczek późny Eptesicus serotinus 2 0,07 X <50 nieistotny Mroczek Eptesicus sp./vespertilio sp. 11 0,36 nieistotny Nocek rudy Myotis daubentonii 1 0,03 X <30 nieistotny

16 Lista gatunków stwierdzonych z Liczba Liczba Migracyjność Wysokość Maks. Wpływ transektów stwierdzeń przelotów/ lotu odległość inwestycji z transektów godzinę (>40 m.) wykrywalności [m] po zastosowa niu działań minimaliz ujących Nocek duży Myotis myotis 1 0,03 X X <30 nieistotny Nocek Myotis sp. 7 0,23 nieistotny Nietoperz nieoznaczony 6 0,19 nieistotny SUMA 141 4,45 Źródło: Kośmińska, E. Raport chiropterologiczny z terenu planowanej inwestycji budowy elektrowni wiatrowej w rejonie miejscowości Bielawa w województwie dolnośląskim, BFA-Paweł Gębski, Wrocław Wyniki monitoringu chiropterologicznego prowadzonego w rejonie planowanej farmy wiatrowej wykazały obecność co najmniej 6 gatunków nietoperzy. Najliczniejsze na badanym terenie były: karlik malutki Pipistrellus pipistrellus i borowiec wielki Nyctalus noctula tworzące lokalną populację. Są to gatunki silnie związane ze środowiskiem zantropogenizowanym. powszechnie występujące na terenie kraju, odbywające wędrówki migracyjne, latające na średnich i wysokich pułapach, przez co są potencjalnie silnie narażone na kolizję z wirnikami elektrowni wiatrowych. Dość licznie stwierdzano także obecność karlików większych i nocków. Na terenie objętym kontrolą wykazano pojedyncze stwierdzenia cennych gatunków nietoperzy (nocek duży Myotis myotis). W rocznej aktywności nietoperzy na badanym terenie zarejestrowany został wyraźny szczyt w okresie jesiennych migracji, generowany głównie przez przeloty borowca wielkiego. Maksymalna aktywność w tym okresie wyniosła 24 przeloty na godzinę z czego połowa należała do borowców wielkich. Wraz ze spadkiem temperatur spadła aktywność nietoperzy. W listopadzie nie zarejestrowano żadnych przelotów Obszary cenne przyrodniczo oraz chronione w granicach obszaru objętego projektem Planu oraz w jego otoczeniu. Na obszarze objętym Projektem Planu nie ustanowiono form ochrony przyrody (w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody). W pewnej odległości od granic obszaru Projektu Planu, w granicach powiatu dzierżoniowskiego, wyznaczono natomiast następujące specjalne obszary ochrony siedlisk sieci Natura 2000: Wzgórza Kiełczyńskie (PLH020021), Wzgórza Niemczańskie (PLH020082), Masyw Ślęży (PLH020040), Kiełczyn (PLH020099), Ostoja Nietoperzy Gór Sowich (PLH020071), Kamionki (PLH020005), Najbliżej obszaru objętego Projektem Planu (w odległości około 4,7 km) znajdują się dwa ostatnie z wymienionych SOOS.

17 Obszar Natura 2000 Ostoja Nietoperzy Gór Sowich (PLH020071) położony około 4,7 km na południowy-zachód od obszaru Projektu Planu. Obszar obejmuje większość pasma Gór Sowich. Zawiera 16 cennych obiektów - miejsc zimowania nietoperzy w Górach Sowich. Obszar obejmuje także siedliska przyrodnicze, m. in. kompleks cennych łąk Glinno-Zagórze i wyspowe stanowisko boru górnoreglowego na Wielkiej Sowie i rozproszone płaty innych siedlisk. Tak wyznaczone granice obejmują również obszar żerowiskowy dla kolonii rozrodczej nietoperzy. Na terenie obszaru stwierdzono występowanie trzech gatunków nietoperzy wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej (barbastella barbastellus mopek, myotis myotis nocek duży, myotis bechsteini nocek Bechsteina). Kolonia rozrodcza nocka dużego w Rościszowie to jedno z największych letnich znanych zgrupowań tego gatunku w Polsce. Obszar obejmuje również żerowisko nietoperzy. Brak dostępnych informacji na temat lęgowych gatunków ptaków, o których mowa w I Załącznika Dyrektywy Ptasiej UE. Obszar Natura 2000 Kamionki (PLH020005) położony około 4,7 km na południowy-zachód od granic obszaru Planu. Stanowisko leży na północnych stokach Gór Sowich zbudowanych ze skał serpentynitowych, których wychodnie tworzą niewielkie ścianki skalne. Jest to wzgórze porośnięte lasem użytkowanym gospodarczo z przewagą sosny otoczone kompleksem łąk użytkowanych ekstensywnie. Występuje tu jedno z kilku najbogatszych stanowisk paprotnika zanokcicy serpentynowej w Polsce (7-20% populacji polskiej) oraz około 30% polskiej populacji zanokcicy ciemnej i niewielka populacja zanokcicy klinowatej. Oprócz Gór Sowich zanokcica serpentynowa występuje w Polsce tylko na izolowanych stanowiskach w paśmie Śnieżnika i Masywie Ślęży. Brak dostępnych informacji na temat lęgowych gatunków ptaków, o których mowa w I Załącznika Dyrektywy Ptasiej UE. Park Krajobrazowy Gór Sowich położony ponad 4,9 km na południowy-zachód od obszaru Planu. Park krajobrazowy został utworzony na obszarze ha w 1991 roku Rozporządzeniem Nr 7/91 Wojewody Wałbrzyskiego (Dziennik Urzędowy Województwa Wałbrzyskiego z dn r., Nr 15, poz. 159.) i poszerzony do obecnej powierzchni ha Rozporządzeniem Nr 6/96 Wojewody Wałbrzyskiego (Dziennik Urzędowy Województwa Wałbrzyskiego z dn r., Nr 24, poz.61). Rozciąga się na długości około 18 km, zgodnie z grzbietem głównym, od Przełęczy Woliborskiej na południowym wschodzie, aż po okolice Jedliny-Zdroju na północnym zachodzie obejmując najwyższe wzniesienia: Wielką Sowę, Kalenicę i Słoneczną. Park znajduje się na obszarze powiatów: kłodzkiego, wałbrzyskiego, dzierżoniowskiego i ząbkowickiego. Mimo że góry nie posiadają wybitnych walorów przyrodniczych, park utworzono głównie ze względu na

18 wysokie walory krajoznawcze i krajobrazowe. W parku zachowały się partie pierwotnej Puszczy Sudeckiej z udziałem: buka, wiązu, modrzewia i grabu. W obrębie parku znajduje się leśny rezerwat przyrody Bukowa Kalenica ze skarłowaciałym bukiem dolnoreglowym. Z wartych wymienienia gatunków ptaków występują tutaj m.in.: włochatka Aegolius funereus, Bocian czarny Ciconia nigra, Dzięcioł średni Dendrocopus medius, trzemielojad Pernis apivorus czy sóweczka Glaucidium passeronum. Obszar Natura 2000 Wzgórza Niemczańskie (PLH020082) położony ponad 6 km na północnywschód od granic obszaru Projektu Planu. Obszar obejmuje pasma sąsiadujących wzniesień wyznaczające zachodni kraniec rozległego mezoregionu Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich. Są to głównie obszary zalesione, których wspólną cechą jest dominujący udział drzewostanów liściastych z dobrze zachowanymi zbiorowiskami. Oprócz zbiorowisk leśnych ostoja obejmuje kilka obiektów i środowisk o wybitnych wartościach przyrodniczych: siedliska łąkowe, zbiorniki wodne. Obszar ważny dla ochrony dwóch gatunków nietoperzy z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Obejmuje nieczynną kopalnię wapienia w Gilowie stanowiącą jedno z ważniejszych w rejonie sudeckim stanowisk w okresie godowym i zimowym. Stwierdzono tu maksymalnie 95 zimujących nietoperzy z co najmniej 8 gatunków: nocek duży, nocek rudy, nocek wąsatek/nocek Brandta, nocek Natterera, mroczek pozłocisty, gacek brunatny, gacek szary i mopek. Główne walory ornitologiczne proponowanego obszaru to bogaty zespół ptaków leśnych, a także kilku wodnych, w tym 13 gatunków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG (np. lęgowe trzmielojad Pernis apivorus, dzięcioły czarny Dryocopus martius i średni Dendrocopos medius, muchołówka białoszyja Ficedula albicollis, bociany czarny Ciconia nigra i biały C. ciconia, bączek Ixobrychus minutus), oraz 14 dalszych gatunków lęgowych, uznawanych za rzadkie i zagrożone. Rezerwat Przyrody Bukowa Kalenica położony około 8,2 km na południowy-zachód od obszaru Planu. Rezerwat przyrody został powołany Zarządzeniem Nr 67 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w sprawie uznania za rezerwat przyrody z dnia 21 kwietnia 1962 roku (MP, Nr 44 poz. 208 z 1962 r. ). Jest to leśny rezerwat o powierzchni 28,78 ha położony w Górach Sowich, na Obszarze Chronionego Krajobrazu Gór Bardzkich i Sowich. Rezerwat utworzony został w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentów starodrzewia bukowego na krawędzi grani Gór Sowich oraz dla ochrony ścisłej stanowisk rzadkich gatunków roślin

19 chronionych wawrzynka wilczełyko, lilii złotogłów oraz ciemiężycy zielonej. Ochroną częściową objęte są stanowiska kopytnika pospolitego i marzanki wonnej. Proponowany użytek ekologiczny Łysa Góra położony częściowo w granicach obszaru objętego Projektem Planu, poza miejscami lokalizacji elektrowni wiatrowych. Wzniesienie Łysej Góry wraz z otoczeniem zostało zaproponowane w opracowaniu Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa [3] do ochrony w formie użytku ekologicznego w celu zachowania bioróżnorodności i zasobów genowych tego obszaru. Łysa Góra jest niewysokim (364,5 m), odlesionym wzgórzem, lecz pokrytym bardzo bogatą siecią rozproszonych krzewów. Wzgórze pokrywa roślinność łąkowa i ziołoroślowa o charakterze kserotermicznym. Nie stwierdzono tutaj co prawda wybitnych rzadkości flory naczyniowej, jednak część gatunków ciepłolubnych ma tutaj swoje jedyne stanowiska w regionie. Dotyczy to między innymi dziewięćsiła bezłodygowego objętego ścisłą ochroną, który rośnie tu dość licznie na południowo-zachodnim stoku. Obecnie jest to gatunek nie zagrożony, jednak w przyszłości może się okazać niezbędna czynna ochrona polegająca na usuwaniu krzewów zacieniających murawę. Ponadto rosną tutaj krzyżownica zwyczajna Polygala vulgaris, koniczyna pagórkowa Trifolium montanum, dąbrówka kosmata Ajuga genevensis, fiołek pagórkowy Viola collina oraz inne gatunki ciepłolubne. U podnóża (z wyjątkiem części wschodniej) wzgórza otaczają drobne cieki, dopływy Bielawicy z wytworzonymi fragmentami szuwarów i przyległymi, wilgotnymi łąkami użytkowanymi jako pastwiska. Proponowana ochrona umożliwi zachowanie interesującego zespołu gatunków ptaków gniazdujących lub stale przebywających na tym obszarze i charakterystycznych dla ekstensywnie użytkowanych terenów rolnych, mianowicie: derkacz, przepiórka, srokosz, gąsiorek, świerszczak, jarzębatka, świergotek łąkowy, kląskawka. Na uwagę zasługuje zwłaszcza liczne skupienie par gąsiorka i jarzębatki, a w otoczeniu - przepiórki. Najważniejszym zaleceniem ochronnym powinno tu być utrzymanie obecnego, ekstensywnego użytkowania tego terenu, a w szczególności zapobieganie wycinaniu krzewów. Wskazane jest także wykaszanie łąk (jednokrotne, po okresie lęgowym ptaków) i zapobieganie ich wypalaniu. Proponowany użytek ekologiczny Łąki koło Łysej Góry w granicach obszaru objętego Projektem Planu, poza miejscami lokalizacji elektrowni wiatrowych. Obszar ten został zaproponowany w opracowaniu Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa [3] do ochrony w formie użytku ekologicznego. Zlokalizowany jest we wschodniej części obszaru Planu. Teren ten pokrywają w większości świeże łąki użytkowane ekstensywnie, mniejsze powierzchnie zajmują także siedliska wilgotniejsze: łąki i

20 szuwary. Na terenie tym nie odnaleziono żadnych osobliwości florystycznych, jednak przedstawia dużą wartość dla ochrony rzadkich siedlisk. Siedliska przyrodnicze. W granicach obszaru objętego Projektem Planu, w jego wschodniej części, zidentyfikowano dwa siedliska o kodzie 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie. Ten typ siedliska jest reprezentowany przez świeże łąki rajgrasowe (Arrhenatheretum elatioris). Część z nich występuje w postaci mniejszych płatów w mozaice ze zbiorowiskami szuwarowymi oraz wilgotnymi łąkami ze związku Calthion. Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego. Miasto Bielawa podjęcie czynnej ochrony tych siedlisk polegającej na koszeniu łąk dwa razy w roku, przy czym pierwszy pokos powinien nastąpić w drugiej połowie czerwca lub na początku lipca, drugi natomiast we wrześniu. Skoszona roślinność powinna być usuwana z łąki. Wskazane jest także umiarkowane nawożenie, a jego intensywność zależy od naturalnej żyzności siedliska. Takie użytkowanie łąk powinno być propagowane wśród rolników, którzy w ramach krajowego programu rolnośrodowiskowego otrzymują dopłaty w zamian za regularne koszenie łąk w odpowiednim terminie [3] Stan dotychczasowego zagospodarowania i walory środowiska kulturowego. Obszar Projektu Planu zajmują w przewadze użytki rolne (grunty orne ze zbożem i rzepakiem, pastwiska, łąki i cieki powierzchniowe). Na pozostałe formy użytkowania gruntów składają się drogi pełniące rolę dróg gospodarczych stanowiących dojazd do terenów użytkowanych rolniczo. Nie występują tu budynki ani budowle rolnicze. Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się za północną granicą analizowanego obszaru. Są to zabudowania miasta Bielawa, głównie o charakterze rolniczym, położone w odległości co najmniej 900 m od planowanych miejsc posadowienia elektrowni wiatrowych. Na obszarze Planu nie występują grunty sklasyfikowane w ewidencji jako grunty leśne. Miejscami występują natomiast zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne. Są to struktury zarówno o charakterze kępowym, jak i liniowym. Te drugie związane są w szczególności z przepływającymi ciekami powierzchniowymi oraz ze zboczem Łysej Góry. Stwierdzono również obecność rozlewiska (podtopienia) w południowej części obszaru objętego Projektem Planu, przy cieku Pierzchnica. Większe obszary leśne znajdują się poza obszarem objętym Projektem Planu najbliższe położone są w odległości co najmniej 130 m na południowy-wschód. W granicach obszaru Projektu Planu zidentyfikowano sześć stanowisk archeologicznych.

21 7. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU. Odstąpienie od realizacji Projektu Planu przyczyniłoby się przede wszystkim do odstąpienia od realizacji przewidzianych w projekcie Planu elektrowni wiatrowych. Pozwoliłoby to na wyeliminowanie ryzyka (aczkolwiek niewielkiego) negatywnego wpływu na cenne gatunki latających zwierząt, związanych z otaczającymi obszarami chronionymi, w tym z obszarami NATURA Jednocześnie spowodowałoby to rezygnację z udziału w rozwoju energetyki bezemisyjnej i oszczędzającej zasoby nieodnawialnych surowców energetycznych. Zaniechanie realizacji Projektu Planu oznaczałoby także dalsze utrzymanie dotychczasowych sposobów zagospodarowania terenów, w szczególności użytkowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej, bądź przyczyniłoby się do powstawania spontanicznych zalesień. Rozpatrywany Projekt Planu wprowadza jednak pewne ograniczenia, które zabezpieczają przed rozwojem niektórych znacząco oddziaływujących na środowisko form rolniczego zagospodarowania (np. farm hodowlanych poprzez wprowadzenie zakazu lokalizacji budynków rolniczych i budowli rolniczych). 8. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEJ PLANU MIEJSCOWEGO, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWANIA PROJEKTU PLANU. Głównym celem Projektu Planu jest umożliwienie rozwoju energetyki wiatrowej na terenie gminy Bielawa. Ten kierunek rozwoju gminy stanowi realizację polityki wdrażania energetyki opartej na odnawialnych źródłach i tym samym wpływa na redukcję emisji dwutlenku węgla i innych substancji zanieczyszczających powietrze, co jest zapisane m.in. w Polityce Ekologicznej Kraju. Inne dokumenty krajowe traktujące o rozwoju i promowaniu energetyki wiatrowej to między innymi: r.; r.; o Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej (2000 r.), przyjęta przez Sejm RP dnia o Polityka energetyczna Polski do 2025 r., przyjęta przez Radę Ministrów dnia o Strategiczne Wytyczne Wspólnotowe na lata W grudniu 2008 r. Unia Europejska przyjęła pakiet klimatyczno-energetyczny, który wszedł w życie w kwietniu 2009 roku. Zobowiązuje on kraje członkowskie do przekształcenia gospodarki europejskiej w gospodarkę o wysokiej efektywności energetycznej, opartej na technologiach

22 niskoemisyjnych oraz do zredukowania emisji CO 2 o 30% poniżej poziomu z roku Tak określone cele w zakresie ograniczeń emisji opierają się na trzech celach w dziedzinie gospodarowania energią. Jednym z tych celów jest zwiększenie udziału energii odnawialnej na rynku energetycznym do 20% (z około 9% obecnie), co może być zrealizowane między innymi poprzez rozwój energetyki wiatrowej. Projekt planu miejscowego określa warunki dla rozwoju na obszarze nim objętym farmy wiatrowej, uwzględniając przy tym potrzebę utrzymywania odpowiedniego stanu środowiska, a także zachowania walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych występujących na obszarze nim objętym. Można więc uznać, iż jest on narzędziem realizacji krajowej polityki ochrony środowiska. Sporządzając projekt planu miejscowego kierowano się zasadami zrównoważonego rozwoju - wyznaczając tereny dla elektrowni wiatrowych wraz z towarzyszącą infrastrukturą, starano się wyważyć potencjalne negatywne skutki ich funkcjonowania z korzyściami płynącymi ze stosowania odnawialnych źródeł energii. Wprowadzenie w życie tych działań zrealizuje w pewnym zakresie ustalenia m.in. Polityki energetycznej Polski do 2030 r., przyjętej przez Radę Ministrów dnia r. oraz Polityki Ekologicznej Państwa w latach z perspektywą do roku Regulacje zawarte w projekcie planu miejscowego uwzględniają - w możliwym dla tego typu dokumentu zakresie - cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, krajowym i lokalnym. Jednocześnie warto podkreślić, iż projekt planu dotyczy inwestycji o charakterze lokalnym, które będą realizowane w przyszłości. Trudno zatem odnieść je bezpośrednio do wszystkich dokumentów związanych z ochroną środowiska na szczeblu krajowym, wspólnotowym czy międzynarodowym. 9. IDENTYFIKACJA I OCENA ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO W OPARCIU O ANALIZĘ USTALEŃ I ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO- PRZESTRZENNYCH PROJEKTU PLANU. Projekt Planu będący przedmiotem oceny w niniejszej Prognozie, sporządzany jest głównie dla umożliwienia lokalizacji elektrowni wiatrowych w warunkach gwarantujących ograniczenie ewentualnych konfliktów przestrzennych. Proponowany obszar Projektu Planu przeznaczony dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz częściowo dla usług sportu i rekreacji, obejmuje swoim zasięgiem planowane lokalizacje