1) ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 3) PROGNOZY DLA RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 6) MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE INŻYNIER TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI kod ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1) ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2) SYTUACJA ZAWODU NA RYNKU PRACY 3) PROGNOZY DLA RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 4) KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE 5) INFORMACJE DODATKOWE 6) MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, listopad 2018 r.

2 Inżynier technologii żywności (kod ) to jeden z 2443 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1145, z późn.zm.) obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. W poprzedniej klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy, obowiązującej od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. (Dz. U Nr 82, poz. 537), zawód ten miał tę samą nazwę i kod. W klasyfikacji wcześniejszej, obowiązującej od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2010 r. (Dz.U. z 2004 r., Nr 265, poz ), zawód ten nosił tę samą nazwę, ale miał inny kod tj ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY ZADANIA ZAWODOWE 1 Inżynier technologii żywności prowadzi badania, opracowuje technologie, doradza i kieruje przemysłowymi procesami przetwarzania i utrwalania: surowców roślinnych (zboża, surowce oleiste, owoce, warzywa, ziemniaki, buraki cukrowe, tytoń) i surowców pochodzenia zwierzęcego (mięso, ryby, mleko, jaja). Zadania zawodowe: - prowadzenie badań i doradzanie w zakresie nowoczesnych technik i technologii, podnoszenia jakości produktów żywnościowych (wartości odżywczej, smakowej, zdrowotności, trwałości i atrakcyjności) oraz opracowywania nowych asortymentów produktów; - prowadzenie badań oraz doradzanie w zakresie przydatności technologicznej określonych surowców, dodatków do żywności, materiałów pomocniczych i opakowań; - opracowywanie instrukcji technologicznych, receptur,, normatywów zużycia surowców i materiałów oraz instrukcji bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń; - uczestniczenie w opracowywaniu norm jakościowych dla produktów oraz ustanawianie standardów kontroli; - organizowanie i nadzorowanie właściwego przebiegu procesów technologicznych oraz właściwej i bezpiecznej eksploatacji urządzeń; - ustalanie przyczyn występowania nieprawidłowości i zakłóceń produkcji oraz podejmowanie działań w celu ich likwidacji; - opracowywanie założeń techniczno-technologicznych do budowy nowych zakładów przemysłu spożywczego albo rozbudowy czy modernizacji zakładów istniejących; - utrzymywanie kontaktów zawodowych z innymi odpowiednimi specjalistami oraz placówkami naukowo-badawczymi, a także studiowanie literatury fachowej celem rozwiązywania zaistniałych problemów oraz wdrażania postępu; - opracowywanie naukowych referatów i raportów; - określanie zadań bezpośrednio podległym pracownikom, organizowanie i nadzorowanie ich realizacji. 1 (maj 2016 r.)

3 PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych (grupa duża 3 21). Przykładowe zawody dla tej grupy: inżynier technologii żywności, chemik, biotechnolog, inżynier technologii chemicznej, inżynier inżynierii materiałowej, inżynier organizacji i planowania produkcji, inżynier rolnictwa, inżynier elektronik, inżynier elektryk, inżynier biocybernetyki i inżynierii biomedycznej, inżynier automatyki i robotyki, optoelektronik, grafik komputerowy DTP, projektant wzornictwa przemysłowego, matematyk, logistyk, specjalista do spraw ubezpieczeń społecznych, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Kompetencja 2 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 3 Gotowość do podnoszenia kwalifikacji: otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. Kompetencja 4 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r.; 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145; 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008.

4 źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2. SYTUACJA ZAWODU NA RYNKU PRACY W I półroczu 2018 r. w urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowano 15 inżynierów technologii żywności. W tym okresie nie zgłoszono żadnego wolnego miejsca pracy. Na koniec półrocza w ewidencji urzędów znajdowało się 14 bezrobotnych z tym zawodem. Rys.1.

5 Rys.2.

6 Od 2015r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych 5. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W I półroczu 2018 r. oraz w latach inżynier technologii żywności nie został zaklasyfikowany do zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych. W latach wcześniejszych tj , nieznaczna liczba zgłaszanych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że omawiany zawód, klasyfikowany był jako nadwyżkowy 6, tzn. taki na który na rynku pracy istniało niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w zawodzie. 3. PROGNOZY DLA RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Z badania Barometr zawodów 7 prognozującego zapotrzebowanie na zawody wynika, że w 2018 roku w skali całego województwa kujawsko pomorskiego inżynier technologii żywności znajdzie się w grupie zawodów o nadwyżce poszukujących pracy. Tylko w siedmiu powiatach - tucholskim, świeckim, toruńskim, wąbrzeskim, aleksandrowskim, brodnickim i rypińskim - zakłada się równowagę między poszukującymi zatrudnienia a wolnymi miejscami pracy w omawianym zawodzie. W pozostałych szesnastu powiatach przewiduje się nadwyżkę i dużą nadwyżkę poszukujących zatrudnienia. Rys.3. Prognoza na 2018 w powiatach województwa kujawsko pomorskiego. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników INŻYNIERÓW TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI 8 5 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 6 Podział na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywany był się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekraczał wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieściła się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosił poniżej 0,9. Informacja przygotowana na podstawie opracowania: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim. Publikacja przygotowywana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty znajdują się na stronie internetowej WUP. 7 Źródło: 8 Tamże,

7 Legenda: CSE powiat sępoleński CGD powiat golubsko-dobrzyński CB Bydgoszcz CTU powiat tucholski CT Toruń CBY powiat bydgoski ziemski CSW powiat świecki CTR powiat toruński ziemski CRA powiat radziejowski CCH powiat chełmski CRY powiat rypiński CIN powiat inowrocławski CG Grudziądz CLI powiat lipnowski CMG powiat mogileński CGR powiat grudziądzki ziemski CW Włocłąwek CZN powiat żniński CWA powiat wąbrzeski CWŁ powiat włocławski ziemski CNA powiat nakielski CBR powiat brodnicki CAL powiat aleksandrowski 4. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Niniejsza informacja została przygotowana na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat studentów oraz absolwentów, przekazanych na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. W województwie kujawsko-pomorskim w roku 2017 r. technologię żywności ukończyło 67 osób. Kształcenie na tym kierunku odbywało się na Uniwersytecie Technologiczno- Przyrodniczym w Bydgoszczy. Rys.4.

8 W odniesieniu do studiów wyższych zasady kształcenia są regulowane przez następujące przepisy 9 : 1. Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018r. poz. 1669); 2. Ustawa o z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018r. poz. 1668); 3. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 września 2018 r. w sprawie kryteriów oceny programowej (Dz.U. z 2018 poz. 1787); 4. Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 986 i 1475 oraz z 2018 r. poz. 650); 5. Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (tekst ujednolicony Dz.U. z 2016r, poz.65 oraz z 2018r poz. 650); 6. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4 poziomy 6 8 (D.U. z 2016r, poz. 1594); 7. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów( Dz.U poz oraz Dz.U.z 2017 poz 1515). 9 Opracowanie własne na podstawie bip Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i internetowego systemu aktów prawnych

9 Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu inżynier technologii żywności jest dostępna w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: przez wyszukiwarkę, w obszarze: Górnictwo i Przetwórstwo Przemysłowe (kod 17). 5. INFORMACJE DODATKOWE - strona Polskiego Towarzystwa Technologów Żywności 6. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie inżynier technologii żywności w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako inżynier technologii żywności w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód inżynier technologii żywności jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: Obecnie zawód inżynier technologii żywności jest regulowany tylko w dwóch krajach EOG, są to: Islandia i Włochy. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points):

10 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem inżynier technologii żywności wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodem inżynier technologii żywności zgłoszone zostało 9 ofert pracy w Belgii (8) i Niemczech (1) - dane wg stanu na dzień r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie inżynier technologii żywności w krajach EOG powinny dysponować kilku letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym, posiadać odpowiednie orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania prac przy produkcji żywności. Cechy psychiczne i uzdolnienia wymagane w tym zawodzie to: dokładność, zdolność koncentracji uwagi, umiejętność pracy w warunkach monotonnych, zdolność do pracy w szybkim tempie, podzielność uwagi, szybki refleks i spostrzegawczość. Niezależnie od specjalizacji inżynier powinien być osobą skrupulatną i odpowiedzialną. Ze względu na specyfikę pracy powinien mieć wyobraźnię, być osobą kreatywną i otwartą na poznawanie nowych technologii. Konieczne są uzdolnienia i zainteresowania techniczne oraz naukowe, np. w zakresie chemii, biologii, techniki czy zarządzania. Inżynier technologii żywienia musi mieć inicjatywę i być osobą samodzielną w planowaniu swojej pracy. Ze względu na ciągły kontakt ze współpracownikami musi mieć predyspozycje do sprawowania funkcji kierowniczych oraz pracy zespołowej, a także umiejętność podporządkowania się przełożonym. Na wielu stanowiskach pracy jest wymagany dobry zmysł węchu, smaku i dotyku. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika biegłej znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Inżynier technologii żywności może pracować nie tylko w instytutach badawczych, lecz również w zakładach produkcyjnych i przetwórczych, gdzie do jego obowiązków należy nadzór nad procesem produkcyjnym, a także kontrola jakości wytwarzanych produktów. Przykładowa pensja w zawodzie inżynier technologii żywności w wybranych krajach: Wielka Brytania , Niemcy 4000, Francja Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy Anna Dudek doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska Kierownik CIiPKZ WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy ANEKS STATYSTYCZNY

11 2012/ / / / / / / / / /2018 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu Tabela 1. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE INŻYNIER TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Tabela 2. ABSOLWENCI I STUDENCI KIERUNKU TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM Absolwenci roku akademickiego Studenci roku akademickiego Lp. Nazwa szkoły Wyszczególnienie ogółem X X 1 UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO- PRZYRODNICZY W BYDGOSZCZY studia pierwszego stopnia z tytułem inżyniera studia magisterskie jednolite studia drugiego stopnia po ostatnim roku bez egzaminu ogółem X X X X X X x x x x X X X WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO- POMORSKIE studia pierwszego stopnia z tytułem inżyniera studia magisterskie jednolite X X X X

12 studia drugiego stopnia po ostatnim roku bez egzaminu X X x x x x x x