Architektura informacyjna zorientowana biznesowo

Transkrypt

1 Dokument techniczny Architektura informacyjna zorientowana biznesowo Rozwiązania na teraz i platforma na przyszłość

2 WSTĘP Stworzenie trwałego środowiska informatycznego pozostaje jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed firmami, zwłaszcza jeśli chodzi o sprostanie potrzebom przedsiębiorstwa związanym z informacją. Często pojawiają się narzekania na potrzebę lepszego dopasowania środowiska IT i jego zdolności do reagowania na sytuację biznesową. Aby rozwiązać ten problem, próbowano między innymi metodologii i procesów takich jak narzędzia typu CASE, język UML, metodologia JAD, a także rozwiązań o podłożu technologicznym, takich jak planowanie zasobami przedsiębiorstwa (ERP), architektura zorientowana na usługi (SOA) i zarządzanie danymi podstawowymi (MDM). Na przekór jednak tym rozwiązaniom metodologicznym i technologicznym główne problemy wciąż pozostają nierozwiązane. Architektura przedsiębiorstwa (AP) stanowi model i platformę mające sprostać niektórym z tych wyzwań, jednakże metodologia AP nadal pozostaje zależna od technologii. Istnieje jednak pewien aspekt AP mogący zapełnić wyrwę między informatyką a biznesem i zapewnić zorientowaną biznesowo, trwałą architekturę: to architektura informacji. Architektura informacji (AI) udostępnia całościowe spojrzenie na aktualne środowisko biznesu i pomaga rozwiązywać doraźne wyzwania biznesowe, zapewniając jednocześnie platformę rozwoju nowych zorientowanych biznesowo rozwiązań. Architektura biznesowa pomaga zminimalizować ryzyko i umożliwia obszerny zakres planowania dla każdego projektu informatycznego. Architektura informacji uwzględnia różne konteksty wykorzystania informacji, takich jak rodzaje działalności, obszary funkcjonalne finanse, sprzedaż i marketing i informację biznesową, stanowiąc nie tylko model danych, lecz również metadane wymagane do wsparcia wszystkich systemów operacyjnych i usług wewnętrznych, takich jak magazyn danych. Architektura informacji uwzględnia dane i ich zastosowanie, aby móc przekształcić je w użyteczną informację, i zapewnia, że otrzymane rozwiązanie zintegrowane jest elastyczne, rozszerzalne i zdolne reagować na zmieniające się potrzeby biznesowe. Architektura informacji służy do oceniania solidności projektów informatycznych i weryfikowania kompletności planów w celu zapewnienia, że spełniają one zarówno bieżące potrzeby, jak i przyszłe oczekiwania. Architektura informacji jest również używana do testowania scenariuszy procesów biznesowych i ustalania, czy spełniają one szersze potrzeby firmy, takie jak analiza i raportowanie. W niniejszej publikacji oceniamy propozycję wartości polegającej na zainicjowaniu programu architektury informacji i podajemy czytelnikowi wskazówki, w jaki sposób rozpocząć rozwijanie AI zorientowanej biznesowo. Rozwijanie architektury informacji wymaga taktyki, narzędzi i technik do gromadzenia wiedzy i dzielenia się nią. Nieodłączną ich częścią jest nawiązanie dialogu między działami biznesowymi i informatycznymi w sposób mniej techniczny, wyrównujący szanse przy myśleniu o sposobach mapowania wyzwań biznesowych na potrzeby związane ze współdzieleniem i wykorzystaniem informacji. Częścią architektury informacji mogą stać się narzędzia i techniki architektury, które pełnią kluczową rolę jako repozytorium wiedzy. KORZYŚCI Z INFORMACJI UKIERUNKOWANEJ BIZNESOWO Architektura biznesowa zapewnia szereg wytycznych, które w zamierzeniu mają prowadzić do nawiązania dialogu między partnerami biznesowymi a fachowcami od spraw informatycznych. AI ułatwia rozpoznawanie i konkretyzowanie potrzeb i oczekiwań biznesowych. Rolę katalizatora dialogu pełnią dyskusje dotyczące wymogów informacyjnych przy wsparciu procesów i działań biznesowych oraz interakcje informatyczno-biznesowe związane z głównymi podmiotami informacji (klient, zlecenie, produkt lub faktura), a także współdzielenie i wykorzystywanie informacji między różnymi obszarami funkcjonalnymi. Procesy, które zapewnia AI, umożliwiają spojrzenie na informację w sposób systemowy oraz obejmują narzędzia, notacje i modele angażujące firmę i dział informatyczny w upraszczanie korzystania ze złożonej sieci danych. 2

3 AI zapewnia platformę, w ramach której firma i jej dział informatyczny mogą badać zasadność różnych rozwiązań i wypracować rozwiązanie proste i przejrzyste, tworząc w ramach procesu AI potrzeby biznesowe, opisy danych, modele i mapy procesów, a tym samym okazje do: Zapewnienia dalszego zbliżania AI do potrzeb biznesowych Udostępnienia rozwiązań zorientowanych biznesowo Poprawienia jakości i użyteczności informacji Powyższe stanowi z kolei wsparcie rozwiązań technologicznych w następujących kwestiach: Zapewnienie prostoty w projektowaniu aplikacji Zmniejszenie powielonej funkcjonalności Wspieranie architektur zorientowanych na usługi Identyfikowanie rozwiązań umożliwiających szybki zysk Zapewnienie trwałości systemowej Z technologicznego punktu widzenia architektura informatyczna pomaga identyfikować możliwości zredukowania duplikacji danych i rozbieżności w informacjach. Zidentyfikowanie pożądanej spójności danych pomoże ocenić trwałość różnych rozwiązań, takich jak ERP, SOA, MDM, zarządzanie wiedzą, magazyny danych i informacja biznesowa, oraz sposób ich użycia do realizacji potrzeb biznesowych. ARCHITEKTURA INFORMACJI: PODSTAWY Aczkolwiek niektóre aspekty informacji biznesowej mogą zostać uchwycone za pomocą procesów cyklu życia systemu informatycznego (SDLC), techniki te nie oddają w zasadny sposób, a tym bardziej nie podtrzymują złożonych relacji istniejących między procesami biznesowymi a licznymi obiektami informacyjnymi. Tu właśnie wkracza architektura informacji, zapewniająca taktykę, modele i metodologię projektowania zasobów informacyjnych i zarządzania nimi tak, aby były bezpośrednio powiązane z czynnikami biznesowymi i odpowiednio zaspokajały potrzeby biznesowe. Architektura informacji obejmuje następujące podstawowe obszary koncentracji: Model biznesowy, składający się z różnych widoków organizacji, interesariuszy, ich problemów i motywacji, a także opisu wykonywanych procesów i funkcji biznesowych. Model informacji, składający się z obiektów ( podmiotów ) informacji, metadanych opisujących te obiekty, danych taksonomicznych do klasyfikacji obiektów i danych ontologicznych do wiązania obiektów relacjami. Metodologia pozyskiwania, analizowania i gromadzenia cech charakterystycznych obiektów biznesowych i informacyjnych; oraz Narzędzia, takie jak repozytorium, w którym gromadzone są wszystkie artefakty i wiedza stworzone w trakcie procesu, w tym opis obiektów biznesowych, dane obiektów, metadane, dane taksonomiczne i ontologiczne. Preferowane są narzędzia, które ponadto wspierają architekturę przedsiębiorstwa, ułatwiając zespolenie architektur biznesowej, informacyjnej, aplikacyjnej i technologicznej w całościową architekturę przedsiębiorstwa. Architektura informacji udostępnia platformę mapowania potrzeb i oczekiwań biznesowych, wymagań procesów i leżących u ich podstaw informacji w taki sposób, aby pomóc dopasować silosy biznesowe i warstwy organizacyjne w przedsiębiorstwie. Koncepcje informacji modelowane w sposób niezależny od rodzaju działalności, aplikacji, procesu biznesowego, stanowiska lub działu zapewniają elastyczność w łączeniu danych organizacyjnych, metadanych, wykorzystania obiektów i rodowodów. Modelowanie tych obiektów informacji w sposób umożliwiający ich ponowne wykorzystanie w różnych biznesowych domenach funkcjonalnych pozwala na projektowanie i rozwijanie interoperacyjnych aplikacji sterowanych danymi, bezproblemowo współpracujących z bazowymi modelami informacji. 3

4 ROZPOCZĘCIE PROGRAMU ARCHITEKTURY INFORMACJI Oprócz kryteriów wymaganych dla powodzenia każdego projektu, to jest sponsoringu przez kierownictwo, finansowania i zasobów, kluczem do udanego programu AI jest kompleksowe zrozumienie i zidentyfikowanie czynników biznesowych, co sugeruje zastosowanie podejścia etapowego, zilustrowanego na rys. 1. Zdefiniować potrzeby i oczekiwania Ustalić zakres Dopasować Ocenić stan aktualny Zdefiniować stan przyszły Rys. 1. Proces architektury informacji Każdy etap rozszerza stan wiedzy i pomaga wypracować firmową architekturę informacji. Główne ustalenia inicjatywy architektury informacji obejmują następujące etapy: Zdefiniowanie potrzeb i oczekiwań: W pierwszym kroku następuje zidentyfikowanie bieżących wyzwań i zebranie przyszłych potrzeb związanych z korzystaniem z informacji i jej współdzieleniem, które nieodzownie wiążą się z zebranymi w całej organizacji perspektywami i poglądami na przydatność informacji ze strony osób, silosów, działów i stanowisk. Każdy zestaw poglądów jest ważny i zapewnia kluczowy wgląd w sposób działania firmy, zwłaszcza jeśli chodzi o odzwierciedlanie indywidualnych motywacji i obaw. Na szczęście metodologie powiązane z architekturą przedsiębiorstwa, na przykład model motywacji biznesowej (BMM) organizacji OMG, mogą pomóc w uchwyceniu wymagań wysokiego poziomu związanych z tymi motywacjami i obawami. W procesie wywiadów i dialogu z personelem firmy kluczowe czynniki biznesowe używane są do zdefiniowania kryteriów sukcesu i zapewnienia głównych celów inicjatywy architektury informacji. Ustalenie zakresu: Architektura informacji jest inicjatywą ogólnofirmową, dlatego też musi obejmować wszystkie działy i stanowiska w organizacji, a także partnerów zewnętrznych, takich jak dostawcy i klienci. Za wchodzące w skład tego zakresu muszą również zostać uznane informacje uzyskane od podmiotów zewnętrznych i im przekazywane. W tym kroku możliwe jest zbadanie wykorzystania informacji i jej współdzielenia zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz organizacji w celu ustalenia zakresu architektury informacji. Dopasowanie. Architektura informacji rozpoczyna się od zbadania innych trwających lub planowanych inicjatyw organizacji. Czy AI jest składnikiem programu architektury przedsiębiorstwa? Czy w przedsiębiorstwie stosuje się inne programy ogólnofirmowe, takie jak Six Sigma czy Balanced Scorecard? W inicjatywie AI trzeba wziąć pod uwagę dopasowanie do tych inicjatyw i ich wsparcie. Ocena aktualnego stanu: Udokumentowanie stanu inwentarza posiadanych zasobów informacyjnych jest procesem iteracyjnym, rozpoczynającym się od zgromadzenia podstawowych obiektów danych, takich jak klient czy produkt. W rozwijaniu początkowego modelu biznesowego pomóc może udokumentowanie kluczowych meta danych, takich jak dane referencyjne i charakterystyki podmiotów. Aczkolwiek model taki może nie być kompleksowy i wszechogarniający, wystarczająco nadaje się, aby zapewnić informacje zwrotne i pełnić rolę katalizatora dialogu między firmą a działem informatycznym. Na podstawie powyższych dyskusji można ustalić, czego brakuje w modelu i przyznać priorytet dodatkowym zadaniom gromadzenia informacji o stanie bieżącym. Należy pamiętać, że gromadzenie tych informacji może być procesem trudnym i czasochłonnym. Na proces ten mogą mieć wpływ liczne rozbieżności w danych, a także występująca w rzeczywistości zmienność biznesowa, tak więc plany w tej fazie muszą być realistyczne, tak aby zapewnić zasoby niezbędne do wspierania odpowiednich działań i ciągłość zadań. Model biznesowy używany jest do przygotowania wstępnego koncepcyjnego modelu danych przedsiębiorstwa. 4

5 Zdefiniowanie stanu przyszłego: Zobrazowanie przyszłego stanu informacji daje możliwość zidentyfikowania nowych związanych z nią potrzeb. Posiadając specyfikacje potrzeb i oczekiwań oraz ocenę stanu aktualnego, można zidentyfikować luki w istniejącej architekturze danych. Aby skonstruować plan przyszłego stanu architektury informacji, należy zbadać takie względy jak wolumen, głębokość, ponadczasowość i korzystanie z zewnętrznych źródeł danych. Jeśli mają być wzięte pod uwagę rozwiązania takie jak ERP, informacja biznesowa i magazyny danych, należy uchwycić również ich przyszły stan potrzeb informacyjnych. Następnie można opracować końcowy koncepcyjny model danych przedsiębiorstwa. ZASADY PROJEKTOWE Poniższe nieskomplikowane zasady projektowania informacji służą projektantowi jako wskazówki pomagające stosować dobre techniki zarządzania informacjami i ich nadzorowania w kontekście środowiska biznesowego. Zasada projektowa 1: Rozpocząć od architektury informacji Gdy architektura informacji została już wdrożona, staje się punktem wyjścia do modelowania, projektowania i rozwijania danych w celu wspierania potrzeb procesów biznesowych. Każda możliwość stworzenia lub zmodyfikowania modelu danych, czy to sterowana definicją nowych potrzeb informacji, czy wynikająca ze zmieniającego się zapotrzebowania na informację posiadaną, musi wykorzystywać architekturę informacji jako punkt wyjścia. Wszystkie nowe modele lub zmiany modeli istniejących muszą z kolei być spójne z definicjami istniejących obiektów informacyjnych. Zasada projektowa 2: Modelowanie w przedsiębiorstwie Projektowanie i rozwój mają na celu szerokie wdrożenie o zasięgu ogólnofirmowym i perspektywie globalnej. Modele muszą pasować do kontekstu organizacji, a nie ograniczać się do jednego stanowiska lub silosu biznesowego. Zasada projektowa 3: Sterowanie przez biznes Architekturą informacji sterują czynniki wpływające na wartość biznesową. Kontekstem dla definicji obiektów informacyjnych są motywacje, potrzeby i obawy biznesowe. Zasada projektowa 4: Wspólna informacja Modele informacji projektowane będą tak, aby wspierać maksymalną możliwość ponownego użycia i holistyczne scenariusze korzystania, odzwierciedlając przy tym zbiorczy widok wspólnych koncepcji, podmiotów, atrybutów i relacji. Zasada projektowa 5: Jakość Zapewnienie jakości informacji stanie się elementem wbudowanym w architekturę. Jakość danych mierzona będzie zarówno w aspekcie ilościowym, jak i jakościowym. Zasada projektowa 6: Standardy Nazwy danych, ich struktury, rozmiary i domeny wartości, do których się one odwołują, będą zgodne z ustalonym zbiorem standardów zarządzanym w centralnym repozytorium referencyjnym, dostępnym dla wszystkich głównych interesariuszy. Zasada projektowa 7: Dopasować wymagania informacyjne do modelu danych Wszystkie wymagania informacyjne będą bezpośrednio mapowane na składniki poszczególnych modeli od modeli wysokiego poziomu i biznesowych do koncepcyjnych, logicznych i fizycznych. Definicje związane z podmiotami i elementami danych będą spójne z logicznego i schematycznego punktu widzenia i oparte w najszerszym możliwym zakresie na pozycjach zdefiniowanych w istniejącej architekturze informacji. 5

6 Zasada projektowa 8: Nadzór nad informacją Do nadzoru zgodności z architekturą informacji użyte zostaną zasady rządzące definiowaniem i wykorzystywaniem obiektów informacji. Stosowane będą procesy wdrażające te zasady, tak aby monitorować i raportować niezgodności lub odejście od oczekiwań. Zasada projektowa 9: Prywatność i bezpieczeństwo danych Architektura informacji obejmować będzie w każdym punkcie, w którym dochodzi do współdzielenia lub wymiany danych, zasady i wytyczne służące do ochrony danych osobowych lub danych mogących posłużyć do zidentyfikowania konkretnej osoby. Zasada projektowa 10: Dopasowanie do architektury przedsiębiorstwa Architektura informacji zostanie dopasowana do procesów poziomych i funkcji pionowych opisanych i zarządzanych w programie architektury przedsiębiorstwa. Architektura informacji wykorzystywać będzie metody używane przez twórców architektury przedsiębiorstwa oraz narzędzia i technologie uzupełniające. MODEL INFORMACJI W PRZEDSIĘBIORSTWIE Wyjście ze środowiska silosowego i próba zwiększenia reagowalności na żądania biznesowe przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów to inicjatywa trudna, wymagająca oparcia się o zjawisko, które można określić mianem architektury konsensusu w zarządzaniu informacją. Architektura konsensusu obejmuje różne punkty widzenia występujące w organizacji. Nie jest ona zoptymalizowanym rozwiązaniem technologicznym, lecz rozwiązaniem optymalnym, zorientowanym biznesowo. Jeśli przy opracowywaniu architektury konsensusu zastosuje się zasady projektowe, wynikiem będzie architektura informacji i platforma zarządzania informacją stanowiąca centralny element całościowego środowiska biznesowego. Projektowanie produktu architektury i platformy usług wymaga koncepcyjnego modelu biznesowego przedsiębiorstwa wspieranego przez koncepcyjny model danych. Ów model danych może posłużyć do ustalenia wspólnych procesów, danych i usług biznesowych we wszystkich liniach produktów i usług, działach i stanowiskach. Architektura informacji staje się z kolei fundamentem aplikacji, systemów i baz danych, a także usług wspierających działania biznesowe zorganizowane wokół koncepcyjnego modelu danych. Obejmuje ona główne usługi biznesowe, takie jak sprzedaż i obsługa klienta, a także usługi infrastrukturalne, takie jak HR, finanse i informacja biznesowa. Architekturę tę można badać pod kątem spełniania rozmaitych potrzeb wszystkich części składowych firmy, mapując ją zwrotnie na model biznesowy. Oto najważniejszy efekt pracy, który można uzyskać, rozważając rozwiązanie zintegrowane. WZGLĘDY PRZEMAWIAJĄCE ZA TRWAŁĄ ARCHITEKTURĄ INFORMACJI Jeśli korzyści z architektury informacji obejmują konceptualizację, zaprojektowanie i wdrożenie modeli informacji i danych wspierających potrzeby biznesowe w całym przedsiębiorstwie, wówczas głównym wyzwaniem staje się zapewnienie, że wszyscy analitycy, projektanci i wdrażający korzystają z AI w sposób najbardziej efektywny, podtrzymując otwartą komunikację między działami biznesowymi i informatycznymi. A ponieważ architektura informacji umożliwia korzystanie z modeli i artefaktów w sposób ciągły w celu ułatwienia dialogu między powyższymi działami i zapewnienia stałej wartości, trzeba ją utrzymywać i rozwijać. Architektura informacji to o wiele więcej niż ćwiczenie intelektualne lub projekt ograniczony ścisłymi ramami czasowymi. To program i filozofia, a w celu zapewnienia ciągłej wartości jego jądro musi zostać należycie osadzone w innych zadaniach i procesach organizacyjnych, takich jak etapy rozwoju systemu informatycznego i zarządzanie procesem biznesowym. 6

7 Architektura informacji może pomóc organizacjom dokonywać natychmiastowych ulepszeń z jednoczesnym rozwijaniem platformy na przyszłość. Aby rozpocząć działania związane z architekturą informacji, można wykonać następujące kroki: 1. Zbadać różne metodologie AI i wybrać najbardziej odpowiednią dla danej organizacji. 2. Zaangażować działy biznesowe i informatyczne w bycie współwłaścicielami AI. 3. Rozważyć oferowane przez dostawców na rynku sposoby tworzenia elastycznych narzędzi i procesów do gromadzenia całości wiedzy i artefaktów związanych z informacją w organizacji. 4. Zidentyfikować szanse na szybki zysk z użyciem wiedzy zdobytej w procesie AI. 5. Rozwinąć przyszłe środowisko AI. 6. Ustanowić trwały program AI poprzez szkolenia i ulepszanie procesów. 7. Dopasować architekturę informacji do inicjatywy architektury przedsiębiorstwa. O AUTORZE Richard Ordowich jest konsultantem biznesowym i informatycznym z ponad 30-letnim doświadczeniem w informatyce, dotyczącym m.in. projektowania i produkcji sprzętu, pisania oprogramowania, testowania i zapewniania jakości, metodologii programowania oraz zmian organizacyjno-biurowych. Posiada bogate doświadczenie w branży, wyniesione ze współpracy z między innymi organami rządowymi, dostawcami usług finansowych, ubezpieczeń, mediów i informacji, zajmował również stanowiska szczebla globalnego związane z zarządzaniem produktami, sprzedażą i marketingiem. Przez 8 ostatnich lat koncentrował się na jakości danych, zarządzaniu danymi, standardach danych, zarządzaniu hurtowniami danych oraz danymi referencyjnymi. O SPÓŁCE KNOWLEDGE INTEGRITY Spółka Knowledge Integrity, Inc. ( od 1999 r. rozwija metodologie techniczne i metodologie zarządzania pomagające budować w organizacjach programy jakości danych, zarządzania danymi referencyjnymi, standardów danych i nadzoru nad danymi, aby umożliwić analizę, ocenę i polepszenie jakości danych dla celów systemów transakcyjnych, informacji biznesowej, operacyjnych i raportowych. Knowledge Integrity świadczyła usługi wielu organizacjom różnego rodzaju, zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego, z wielu różnych branż, w tym finansów, bankowości, ubezpieczeń, służby zdrowia, przemysłu, farmaceutyki i administracji rządowej. O SYBASE POWERDESIGNER PowerDesigner ustanawia międzydyscyplinarne definicje biznesowe i techniczne dające pojedynczą wersję dokładnych, kluczowych zasobów informacji. Zdolność do ogarnięcia wszystkich składników architektury informacji pozwala Sybase PowerDesigner uzasadnić twierdzenie o byciu pierwszym światowym narzędziem architektury informacji. Integracja metadanych biznesowych i informatycznych, którą zarządza PowerDesigner, upraszcza działania organizacji związane z nadzorem danych, informacjami biznesowymi, integracją i konsolidacją. 7

8 Sybase, Inc. Worldwide Headquarters One Sybase Drive Dublin, CA U.S.A SYBASE 8 Sybase Products Poland Sp. z o.o. Ul. Wołoska 5 budynek Taurus Warszawa Copyright 2011 Sybase, an SAP Company. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieujawnione prawa zastrzeżone na podstawie amerykańskich przepisów o prawach autorskich. Sybase i logo Sybase są znakami towarowymi Sybase, Inc. lub jego spółek zależnych. wskazuje na rejestrację w Stanach Zjednoczonych Ameryki. SAP i logo SAP są znakami towarowymi lub zarejestrowanymi znakami towarowymi SAP AG w Niemczech oraz w kilku innych krajach. Wszystkie inne znaki towarowe są własnością ich właściwych właścicieli. 11/11 LO3345