Dominika Dörre-Nowak OCHRONA GODNOŚCI I INNYCH DÓBR OSOBISTYCH PRACOWNIKA. Anna Kobylańska OCHRONA ZNAKÓW TOWAROWYCH W INTERNECIE

Transkrypt

1

2

3 Polecamy w serii: Dominika Dörre-Nowak OCHRONA GODNOŚCI I INNYCH DÓBR OSOBISTYCH PRACOWNIKA Anna Kobylańska OCHRONA ZNAKÓW TOWAROWYCH W INTERNECIE Piotr Pogonowski REALIZACJA PRAWA DO SĄDU W POSTĘPOWANIU CYWILNYM Marcin Jamroży OPODATKOWANIE SPÓŁKI OSOBOWEJ Małgorzata Bednarek WZORCE UMÓW W PRAWIE POLSKIM Konrad Osajda TESTAMENTY WSPÓLNE Jerzy Lachowski STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI Piotr Krzysztof Sowiński PRAWO ŚWIADKA OD ODMOWY ZEZNAŃ W PROCESIE KARNYM Andrzej Skoczylas DZIAŁALNOŚĆ UCHWAŁODAWCZA NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO

4 EWA ROTT-PIETRZYK

5 Redakcja: Monika Pawłowska Wydawnictwo C. H. Beck 2006 Wydawnictwo C. H. Beck, Sp. z o.o. ul. Gen. Zajączka 9, Warszawa Skład i łamanie: Kolonel Druk i oprawa: P.W.P. INTER-DRUK Warszawa ISBN X

6 Spis treści Przedmowa... XI Wykaz skrótów... XV Literatura... XXIX Wykaz orzeczeń sądowych... LII Wykaz stron internetowych... LV Rozdział I. Wprowadzenie Geneza i znaczenie umowy agencyjnej Umowa agencyjna w ujęciu porównawczym... 6 I. Umowa agencyjna w systemach civil law... 6 II. Umowa agencyjna w systemach common law Rozdział II. Harmonizacja prawa w zakresie umowy agencyjnej Uwagi wstępne Prace nad harmonizacją prawa w zakresie umowy agencyjnej Reżim agenta handlowego w świetle dyrektywy nr 86/ I. Definicja agenta handlowego II. Zawarcie umowy agencyjnej III. Prawa i obowiązki stron wynikające z umowy agencyjnej Uwagi wstępne Obowiązek działania w dobrej wierze i z należytą starannością Obowiązek zapłaty wynagrodzenia IV. Agencja wyłączna V. Zakończenie umowy agencyjnej Przyczyny zakończenia umowy Wykonywanie umowy po terminie Wypowiedzenie umowy z zachowaniem terminów wypowiedzenia Wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym VI. Skutki zakończenia umowy agencyjnej Uwagi wstępne Roszczenie o wyrównanie lub odszkodowanie V

7 VI Spis treści 3. Postanowienia wspólne dla roszczenia wyrównawczego i odszkodowawczego Świadczenie wyrównawcze Roszczenie odszkodowawcze Przepisy art. 17 i 18 dyrektywy nr 86/653 jako przepisy wymuszające swoje zastosowanie VII. Zakaz działalności konkurencyjnej Umowy agencyjne a prawo antymonopolowe I. Uwagi ogólne II. Prawo konkurencji we Wspólnocie Europejskiej (art. 81 TWE) III. Umowy agencyjne w świetle prawa konkurencji Podsumowanie Rozdział III. Unifikacja prawa w zakresie umowy agencyjnej Unifikacja prawa materialnego I. Uwagi wstępne II. Konwencja genewska z 1983 r. o agencji (zastępstwie) w międzynarodowej sprzedaży towarów Terminologia Przebieg prac nad konwencją genewską Zakres zastosowania konwencji genewskiej Udzielenie agentowi pełnomocnictwa Skutki prawne czynności agenta Potwierdzenie czynności nieumocowanego agenta Odpowiedzialność nieumocowanego agenta Wygaśnięcie pełnomocnictwa Interpretacja konwencji Uwagi końcowe III. Relacje agenta i dającego zlecenie z osobami trzecimi w świetle Zasad Europejskiego Prawa Umów i Reguł Międzynarodowych Umów Handlowych UNIDROIT (2004) Zasady Europejskiego Prawa Umów (PECL) Reguły Międzynarodowych Umów Handlowych UNIDROIT (2004) Uwagi końcowe IV. Wstępny projekt konwencji UNIDROIT o umowach agencyjnych w międzynarodowej sprzedaży towarów z 1989 r Uwagi wstępne Zakres zastosowania projektu konwencji Zawarcie umowy agencyjnej Zakres umocowania agenta

8 Spis treści 5. Prawa i obowiązki stron umowy agencyjnej Agencja wyłączna Zakończenie umowy agencyjnej Odszkodowanie za niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania Skutki zakończenia umowy agencyjnej Zakaz działalności konkurencyjnej Wnioski końcowe V. Umowa agencyjna w projekcie Europejskiego Kodeksu Cywilnego Uwagi wstępne Definicja umowy agencyjnej Zawarcie umowy agencyjnej Obowiązki stron umowy agencyjnej Klauzula del credere Zakończenie umowy agencyjnej Świadczenie wyrównawcze Uwagi końcowe dotyczące umowy agencyjnej w świetle projektu Europejskiego Kodeksu Cywilnego Unifikacja prawa kolizyjnego dotyczącego agencji I. Uwagi wprowadzające II. Konwencja haska z 1978 r. dotycząca umowy agencyjnej Prace nad konwencją Zakres zastosowania konwencji Regulacja stosunku wewnętrznego Regulacja stosunku zewnętrznego Stosunek konwencji haskiej do konwencji rzymskiej z 1980 r. i konwencji genewskiej z 1983 r Wzorzec umowy agencyjnej Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu I. Uwagi ogólne II. Modelowa umowa agencyjna Strony umowy Przedmiot umowy Zakres działania agenta Obowiązki stron Wybrane klauzule umowne Klauzule dotyczące zakończenia umowy Pozostałe klauzule umowne Uwagi końcowe Rozdział IV. Reżim agenta handlowego w prawie polskim Dostosowanie prawa polskiego do wymagań dyrektywy Rady EWG nr 86/ I. Uwagi wstępne VII

9 Spis treści II. Nowelizacja przepisów o umowie agencyjnej III. Źródła prawa Definicja umowy agencyjnej Strony umowy agencyjnej i ich kwalifikacja Postacie umowy agencyjnej I. Agencja pośrednicza II. Agencja przedstawicielska Pełnomocnictwo Agent jako rzekomy pełnomocnik Zawarcie umowy agencyjnej Prawa i obowiązki stron umowy agencyjnej I. Uwagi wstępne II. Obowiązek stron do zachowania lojalności III. Obowiązki agenta Uwagi ogólne Obowiązek przekazywania informacji Obowiązek przestrzegania wskazówek Obowiązek ochrony praw dającego zlecenie Obowiązek osobistego spełnienia świadczenia IV. Obowiązki dającego zlecenie Obowiązek zapłaty wynagrodzenia Obowiązki umożliwiające kontrolę prowizji Obowiązek przekazania dokumentów i informacji Obowiązek dokonywania zawiadomień Obowiązek zwrotu wydatków Wynagrodzenie agenta I. Uwagi ogólne o wynagrodzeniu II. Pojęcie prowizji III. Zasady ustalania wysokości prowizji IV. Nabycie prawa do prowizji w czasie trwania umowy agencyjnej Przesłanki nabycia prawa do prowizji Chwila nabycia prawa do prowizji Wymagalność roszczenia o prowizję V. Nabycie prawa do prowizji po zakończeniu umowy agencyjnej Uwagi ogólne Przesłanki, chwila nabycia i wymagalność roszczenia o prowizję po zakończeniu umowy Wyłączenie lub podział prowizji od umowy zawartej po zakończeniu umowy VI. Utrata prawa do prowizji Agencja wyłączna I. Uwagi ogólne VIII

10 Spis treści II. Przyznanie agentowi prawa wyłączności III. Przesłanki nabycia prawa do prowizji przez agenta wyłącznego IV. Obowiązek zawiadomienia o zawarciu umowy Agencja del credere I. Uwagi ogólne II. Charakter prawny zobowiązania del credere III. Elementy istotne zobowiązania del credere IV. Zakres odpowiedzialności agenta i jego ograniczenia V. Wymagania w zakresie formy Zakończenie umowy agencyjnej I. Uwagi ogólne II. Wykonywanie umowy po terminie III. Wypowiedzenie umowy z zachowaniem terminów wypowiedzenia IV. Wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym V. Zastrzeżenie wypowiedzenia umowy agencyjnej zawartej na czas oznaczony VI. Inne sposoby zakończenia umowy agencyjnej Świadczenie wyrównawcze I. Uwagi ogólne II. Przesłanki powstania prawa do świadczenia wyrównawczego III. Wysokość świadczenia wyrównawczego IV. Roszczenie wyrównawcze a roszczenie odszkodowawcze 378 V. Osoby uprawnione do świadczenia wyrównawczego VI. Obowiązek dochowania aktów staranności przez osoby uprawnione VII. Okoliczności wyłączające świadczenie wyrównawcze Ograniczenie działalności konkurencyjnej po zakończeniu umowy I. Uwagi ogólne II. Wymagania w zakresie formy III. Zawężenie swobody stron przy ograniczaniu działalności konkurencyjnej IV. Naruszenie zakazu działalności konkurencyjnej przez agenta V. Świadczenie rekompensujące ograniczenie działalności konkurencyjnej VI. Odwołanie ograniczenia działalności konkurencyjnej VII. Zwolnienie z obowiązku przestrzegania ograniczenia działalności konkurencyjnej Przedawnienie i zabezpieczenie roszczeń z umowy agencyjnej Ogólna ocena nowelizacji przepisów o umowie agencyjnej IX

11 Spis treści Rozdział V. Załączniki Wprowadzenie I. Akty prawa międzynarodowego II. Przepisy polskiego KC o umowie agencyjnej Załącznik nr 1. Dyrektywa Rady 86/653/EWG z dnia r. w sprawie koordynacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek Załącznik 2. Wyciąg z Kodeksu cywilnego (art ) Skorowidz rzeczowy X

12 Przedmowa W Europie istnieje już od dłuższego czasu silna tendencja w zakresie harmonizacji czy nawet unifikacji prawa umów. Zjawisko to jest podyktowane pilnymi potrzebami praktyki obrotu. Coraz częściej słychać głosy, że różnorodność europejskich systemów prawa prywatnego zakłóca działanie wspólnego rynku, a problemu tego zadowalająco nie rozwiązuje prawo prywatne międzynarodowe. Prawo umów, jak dotąd, zostało zharmonizowane bądź zunifikowane fragmentarycznie, m.in. w odniesieniu do konsumentów i agentów handlowych. Podjęcie przez Komisję do spraw Europejskiego Prawa Umów prac nad Zasadami Europejskiego Prawa Umów (PECL) daje nadzieję, że wiele trudności związanych z obrotem na rynku europejskim zostanie pokonanych z chwilą sfinalizowania tych prac w postaci Europejskiego Kodeksu Cywilnego, ewentualnie aktu o węższym zakresie, ograniczającego się do umów (europejskie prawo umów). Akt taki można postrzegać jako wspólną walutę w dziedzinie prawa. Projekt Europejskiego Kodeksu Cywilnego obejmuje m.in. regulację stosunków wewnętrznych między dającym zlecenie a agentem wynikających z umowy agencyjnej (art. 2:101 2:313 fragmentu dotyczącego umów długoterminowych) oraz regulację stosunków zewnętrznych między dającym zlecenie i agentem z jednej strony a osobą trzecią z drugiej (art. 3:201 3:209 PECL). Trudno dziś wyrokować, jaki kształt przybierze regulacja rozpatrywana w ramach projektu Europejskiego Kodeksu Cywilnego. Z pewnością w najbliższej przyszłości Kodeks nie stanie się źródłem unifikacji w tradycyjnym ujęciu, tzn. nie przyjmie postaci aktu obowiązującego we wszystkich państwach członkowskich. Z losem europejskiej unifikacji prawa cywilnego powiązane są także losy regulacji dotyczącej agentów handlowych (por. rozdział III 1 pkt III.1, 1 pkt V). Nie jest w związku z tym realne, aby w ciągu najbliższych lat obowiązywały w państwach członkowskich jednolite przepisy o umowie agencyjnej i pełnomocnictwie. W opracowaniu swym przedstawiam standardy składające się na reżim agenta handlowego w świetle unifikacji i harmonizacji prawa podejmowanych w skali regionalnej i globalnej. W skali światowej próby ujednolicenia prawa merytorycznego dotyczącego agencji podejmował już wcześniej Międzynarodowy Instytut Unifikacji Prawa Prywatnego (UNIDROIT), którego prace w tym zakresie trwały blisko pół wieku i zaowocowały konwencją genewską z 1983 r. o agencji (zastępstwie) XI

13 w międzynarodowej sprzedaży towarów, która reguluje wyłącznie stosunki zewnętrzne, czyli stosunki między dającym zlecenie i agentem z jednej strony a osobami trzecimi z drugiej. Konwencja genewska do tej pory nie weszła w życie z powodu braku jej ratyfikacji przez wystarczającą liczbę państw (por. rozdział III 1 pkt 2 10). Należy jednak zwrócić uwagę, że wiele rozwiązań konwencyjnych zostało wykorzystanych w przepisach o zastępstwie zamieszczonych w art nowej wersji Zasad Międzynarodowych Umów Handlowych UNIDROIT z 2004 r. (por. rozdział III 1 pkt III). W ramach UNIDROIT podjęto także próbę ujednolicenia norm regulujących stosunki wewnętrzne między stronami umów agencyjnych, tj. agentem i dającym zlecenie. Opracowano wstępny projekt konwencji o umowach agencyjnych w międzynarodowej sprzedaży towarów z 1989 roku. Prace nad tym projektem zostały jednak przerwane i jak dotąd ich nie wznowiono, na co zresztą aktualnie są nikłe szanse (por. rozdział III 1 pkt 4). Sukcesem natomiast zakończyła się unifikacja prawa kolizyjnego dotyczącego agencji w postaci konwencji haskiej z 1978 r. o prawie właściwym dla agencji (zastępstwa). Zasięg tej konwencji nie jest jednak imponujący z uwagi na jej ratyfikacje przez znikomą liczbę państw (por. rozdział III 2). Natomiast harmonizacji prawa dotyczącego umowy agencyjnej podjęto się w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (por. rozdział II). Rada EWG przyjęła r. dyrektywę nr 86/653 w sprawie harmonizacji praw państw członkowskich dotyczących niezależnych agentów handlowych (przedstawicieli handlowych). Zgodnie z ciążącym na wszystkich państwach członkowskich UE obowiązkiem, dostosowały one swoje wewnętrzne ustawodawstwa do przewidzianych w dyrektywie standardów. Celem dyrektywy nr 86/653 jest likwidacja różnic między prawami krajowymi w celu zagwarantowania agentom handlowym należytej ochrony, zapewnienia bezpieczeństwa obrotu handlowego i swobodnej konkurencji. Nie chodzi przy tym o całkowite ujednolicenie praw państw członkowskich, tylko ich zbliżenie. Każdemu państwu pozostawiono swobodę w tworzeniu własnego ustawodawstwa bez narzucania środków i metod służących realizacji założeń dyrektywy. Dyrektywa obejmuje przepisy gwarantujące agentom minimum ochrony w państwach członkowskich UE, które w ochronie agentów mogą pójść dalej. Dostosowanie praw krajowych do wymagań dyrektywy nr 86/653 nie jest równoznaczne z istnieniem podobnych regulacji dotyczących umowy agencyjnej w państwach członkowskich UE. Oznacza jedynie to, że w państwach tych istnieją zbliżone regulacje gwarantujące agentom z obszaru Wspólnego Rynku minimalny standard ochrony. Podkreślenia wymaga też, że dyrektywa nr 86/653 nie stworzyła kompleksowej regulacji umowy agencyjnej. W zakresie, który w dyrektywie pominięto, nie doszło bowiem do zbliżenia praw państw członkowskich. Jeśli zważyć, że nie powiodły się próby unifikacji prawa materialnego dotyczącego agencji podejmowane w ramach UNIDROIT, a prace nad projektem XII Przedmowa

14 Przedmowa Europejskiego Kodeksu Cywilnego ciągle trwają, strony umów agencyjnych o charakterze międzynarodowym nie są w sytuacji komfortowej. Pozycja stron umowy agencyjnej na wspólnym rynku znacznie się jednak poprawiła po dostosowaniu praw krajowych do dyrektywy nr 86/653. Nie należy także zapominać, że strony umów agencyjnych mają do dyspozycji różnego rodzaju akty i wzorce umowne mieszczące się w ramach lex mercatoria, z których po odpowiedniej modyfikacji mogą korzystać także przedsiębiorcy w obrocie krajowym (por. rozdział III 3). W pracy podjęłam próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy słuszna jest teza o istnieniu reżimu agenta handlowego na wspólnym rynku, a także czy i w jakim zakresie udało się we Wspólnotach zrealizować założenia dyrektywy nr 86/653. Rozważam także inne szanse na unifikację prawa dotyczącego agencji mogące wpłynąć na poprawę sytuacji stron umów agencyjnych na wspólnym rynku. W tym kontekście starałam się dość wnikliwie przedstawić polską nową regulację umowy agencyjnej. Spojrzałam na nią z szerokiej perspektywy, tj.: standardów wynikających z dyrektywy nr 86/653, rozwiązań przyjętych w prawach krajowych państw członkowskich, w konwencjach międzynarodowych i lex mercatoria. W monografii uwzględniłam dorobek piśmiennictwa obcego i polskiego (również z okresu międzywojennego), a także istotne orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, wybrane orzeczenia sądów państw członkowskich, w tym polskich. Monografia ta stanowi swego rodzaju podsumowanie mych dotychczasowych rozważań zamieszczonych w wielu opracowaniach dotyczących instytucji agencji w prawie polskim i międzynarodowym. Zawiera także myśli nowe, do których zainspirowały mnie głosy doktryny z ostatnich pięciu lat. Niektóre z prezentowanych wcześniej poglądów przyszło mi zweryfikować pod wpływem uwag prof. dr. hab. Maksymiliana Pazdana i autorów współpracujących przy aktualizacji podręcznika prof. dr. hab. Witolda Czachórskiego (prof. dr. hab. Adama Brzozowskiego, prof. dr. hab. Marka Safjana i prof. dr. hab. Elżbietę Skowrońską-Bocian). Pozostaję z nadzieją, że praca ta może służyć i być przydatna teoretykom prawa oraz wykonującym zawody prawnicze, w szczególności sędziom, arbitrom, adwokatom, radcom prawnym. Polecam ją także przedsiębiorcom występującym jako strony umów agencyjnych. Ci ostatni mogą w niej odnaleźć przede wszystkim wskazówki dotyczące konstruowania klauzul umownych i określania wynikających z nich konsekwencji. Pragnę podziękować nade wszystko memu Mistrzowi Profesorowi dr. hab. Maksymilianowi Pazdanowi za wszelkie rady i uwagi, których mi nie szczędził w trakcie powstawania wielu różnych opracowań dotyczących umowy agencyjnej. Byłabym niezmiernie rada, gdyby praca ta przynajmniej częściowo zbliżyła się do oczekiwań mego Mistrza. Chcę także podziękować moim współpracownikom z Katedry Prawa Cywilnego i Prywatnego Międzynarodowego XIII

15 Przedmowa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w szczególności dr hab. Bernadetcie Fuchs, dr. Maciejowi Szpunarowi i dr. Wojciechowi Klycie, których uwagi starałam się wykorzystać w tym opracowaniu. Słowa podziękowania należą się też Wydawnictwu C.H. Beck za niezmiernie sprawne i szybkie przyjęcie oraz przygotowanie monografii do druku. Dziękuję szczególnie kierującej Działem literatury Prawniczej Pani Ewie Skibińskiej i Pani Redaktor Monice Pawłowskiej. Pracę tę dedykuję moim Rodzicom. Ewa Rott-Pietrzyk Bielsko-Biała, 2 sierpnia 2005 r. XIV

16 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa i inne dokumenty Agency Model Contract.. Biała Księga... Commision Amendment. Commission Proposal... The ICC Commercial Agency Contract. Second ed., ICC Publication No 644, Paris 2002, reprinted 2004 Biała Księga. Przygotowanie krajów stowarzyszonych Europy środkowej i wschodniej do integracji z Rynkiem Wewnętrznym Unii Europejskiej Commission Amendment to the Proposal for a Council Directive to coordinate the laws of the Member States relating to (self- employed) commercial agents. Zmiany Komisji do propozycji dyrektywy Rady w sprawie harmonizacji praw państw członkowskich dotyczących niezależnych agentów handlowych przedłożone Radzie , O. J. No C56/5 z r. Commission Proposal for a Council Directive to coordinate the laws of the Memeber States relating to (self-employed) commercial agents. Propozycje Komisji do dyrektywy Rady w sprawie harmonizacji praw państw członkowskich dotyczących niezależnych agentów handlowych przedłożone Radzie r., O.J.C z , s. 2 dyrektywa nr 86/ Dyrektywa Rady EWG nr 86/653 z r. w sprawie koordynacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działajcych na własny rachunek, OJ L. 382/17/1986 EDI... Electronic Data Interchange, Modelowa ustawa UNCITRAL zawierająca rozwiązania związane z Elektronicznym Przekazem Danych i pokrewnych środków komunikacji, [w:] UN Report of the UNCITRAL, General Assembly, Official Records. Supplement No 17 (A/50/17), (A/51/17) UN New York 1995, 1996 XV

17 ECR... European Court Reports Explanatory Memorandum Explanatory Memorandum of the Commission of the European Communities, submitted Jan. 5, 1977, [w:] Bulletin of the European Communities 1977, Supplement No 1 francuski Dekret z 1958 r. francuski Dekret z r. nr o a- gentach handlowych GIW... ustawa NRD z 1976 r. o międzynarodowych kontraktach gospodarczych KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH... rozporządzenie Prezydenta RP z Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze KM... konwencja genewska z 1983 r... XVI zm.) ustawa z r. Kodeks morski (Dz.U. Nr 138, poz ze zm.) Convention on Agency in the International Sale of Goods, Geneva 1983, [w:] Acts and Proceedings of the Geneva Conference for the adoption of the UNIDROIT draft Convention on Agency in the International Sale of Goods. ULRev. 1983, Vols. I II konwencja haska z 1978 r. konwencja haska z 1978 r. o prawie właściwym dla agencji (zastępstwa), (Convention on the law applicable to agency) konwencja krajów Beneluxu o umowie agencyjnej z 1973 r... konwencja ottawska z 1988 r. o factoringu... konwencja ottawska z 1988 r. o leasingu... Wykaz skrótów Convention Benelux relative au du contract d agence, [w:] Annales du Conseil Benelux, no 84 Konwencja ottawska o faktoringu międzynarodowym (UNIDROIT Convention on International Factoring, [w:] Final Act to the Diplomatic Conference for the adoption of the Draft Unidroit on International Factoring and International Financial Leasing, Ottawa, 28 May 1988, Annex II) Konwencja ottawska z 1988 r. o międzynarodowym leasingu finansowym (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing, [w:] Final Act to the Diplomatic Conference for the adoption of the Draft Unidroit on International Factoring and International Financial Leasing, Ottawa, 28 May 1988, Anex I)

18 Wykaz skrótów konwencja rzymska... konwencja wiedeńska... KP... KPC... KRO... KRSU... KSH... KZ... nowela do KC z 1990 r.... OchrKonkurU... OchrLokU... Opinia... PECL... PICC... PPM... Konwencja 80/934 Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, podpisana w Rzymie r.; tekst oficjalny w jęz. polskim (Dz.Urz. UE z r., C169/10). Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzona w Wiedniu r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 45, poz. 286) ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.) ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz.1037 ze zm.) rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 599 ze zm.) ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321) ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.) ustawa z r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2001 r., Nr 71, poz. 733 ze zm.) Opinia Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów RP w sprawie dostosowania prawa polskiego do prawa wspólnotowego, PUG 1995, Nr 2 3 Principles of European Contract Law (Zasady Europejskiego Prawa Umów) Principles of International Commercial Contracts, zob. Reguły UNIDROIT 1994, 2004 ustawa z r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. Nr 46, poz. 290 ze zm.) XVII

19 Preliminary Draft (Projekt wstępny z 1989 r.)... Projekt EKC o umowie agencyjnej... projekt konwencji o agencji z 1961 r.... projekt konwencji o agencji z 1972 r.... projekt konwencji o agencji z 1974 r... XVIII Preliminary Draft of a Unidroit Convention on Contracts of Commercial Agency in the International Sale of Goods, [w:] UNIDROIT 1989, Study LXXI Doc. 1. Projekt wstępny Unidroit z 1989 r. o umowie agencyjnej w międzynarodowej sprzedaży towarów. Projekt Europejskiego Kodeksu Cywilnego o umowie agencyjnej, [w:] Commercial agency, Franchise and Distribution, 8 th Draft (21 May, 2003), na stronie Unidroit Draft Convention providing a Uniform Law of Agency in Private Law Relations of an International Character, Study XIX-Doc. 43, 1961 Unidroit Draft Convention providing a Uniform Law of Agency of an International Character in the Sale and Purchase of Goods with Explanatory Report, Study XIX-Doc. 55, 1972 projekt konwencji o prawie jednolitym dla agencji (zastępstwie) międzynarodowej w sprzedaży towarów (Draft Convention providing a uniform law of agency of on international character in the sale and purchase of goods, [w:] Draft Convention providing a uniform law of agency of on international character in the sale and purchase of goods with Explanatory Report. Etude XIX, Doc. 55 UNIDROIT, 1974 Rome) projekt konwencji o umowie komisu z 1961 r. Unidroit Draft Convention providing a Uniform Law on the Contract of Commission on the International Sale of Goods. Study XXIV-Doc. 78, 1961 Protokół... PrBank... PrSpółdz... Wykaz skrótów Protokół posiedzenia plenarnego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego z r. ustawa z r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 Nr 72, poz. 665 ze zm.) ustawa z r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188 poz ze zm.)

20 PrUpadłNapr... PrWeksl... PWKC... RDIPP... Przewodnik MIH... Raport angielskiej Komisji Prawa... ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) ustawa z r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282) ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.) Rivista di Diritto Internazionale Privato e Processuale Umowy Agencyjne w Handlu Międzynarodowym. Przewodnik Międzynarodowej Izby Handlowej, tłum. M. Tomaszewski, Warszawa 1968 English Law Commission, Law of Contract: Report on the proposed EEC Directive on the Law relating commercial agents, Oct. 1977, Cmnd. 6948, London. Raport angielskiej Komisji Prawa zawierający zarzuty do projektu dyrektywy dotyczącej agentów handlowych Reguły UNIDROIT 1994, Reguły Międzynarodowych UmówHandlowych 1994, 2004 (Unidroit Principles of International Commercial Contracts (1994) 2004, Rome (1994) 2004 Report... Commission of the European Communities, Report on the application of article 17 of Council Directive on the co-ordination of the Laws of the Member States Relating to self-employed commercial agents (86/653/EEC), Brussels, , COM(96) 364 final restatement, Agency... Restatement of Law, Agency, Second, American Law Institute Rozporządzenie Komisji nr 2790/ SGospU... Sprawozdanie... Wykaz skrótów Rozporządzenie Komisji nr 2790/1999 w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych O.J.L 336, , s. 21 ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z r. (Dz.U. 173 Nr 173, poz ze zm.) Sprawozdanie z posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach z r., Biuletyn Komisji nr 2965/III; gov.pl/biutetyn.nsf XIX