Analiza kosztów ponoszonych w związku z realizacją procesów logistycznych
|
|
- Bartosz Małecki
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bartczak Krzysztof 1 Politechnika Warszawska, Wydział Elektryczny Analiza kosztów ponoszonych w związku z realizacją procesów logistycznych 1. WPROWADZENIE Każde przedsiębiorstwo, by móc stawać się konkurencyjne względem innych firm, by zdobywać nowych klientów, a także by osiągać satysfakcjonujące zyski musi w sposób szczególny brać pod uwagę wszelkie kwestie związane z minimalizowaniem kosztów. Dzięki temu będzie ono mogło, na skutek posiadania określonych oszczędności, rozwijać swoją działalność poprzez na przykład jej internacjonalizowanie i poszerzanie zakresu działania, unowocześnianie maszyn i urządzeń czy zwiększanie asortymentu. Koszty odgrywają w ramach funkcjonowania każdej firmy ogromną wręcz rolę, stąd konieczne jest, by poszczególne podmioty gospodarcze dbały o własną sferę finansową w odpowiedni sposób. Z racji tego, że duża część firm działających na rynku, w tym również polskim, realizuje szereg procesów logistycznych, ciekawym zagadnieniem staje się rozpatrywanie kwestii dotyczących tego, jakie w związku z realizacją tych procesów koszty są ponoszone przez poszczególne firmy i jaki odsetek koszty te stanowią wśród kosztów bądź przychodów przedsiębiorstw. Równie ważną i interesującą kwestią jest to, w jakich obszarach funkcjonowania przedsiębiorstw wysokość kosztów logistycznych jest największa, a więc na przykład czy najwyższe koszty są ponoszone w związku z magazynowaniem, zaopatrzeniem czy transportem. Powyższe kwestie zostaną omówione w prezentowanej pracy. Warto zaznaczyć, że opisywanie tych zagadnień jest nie tylko interesujące, ale także bardzo ważne dla szeregu przedsiębiorstw. Uzyskanie przez nie podstawowej wiedzy na temat kosztów logistycznych może bowiem stać się istotnym czynnikiem zwiększania efektywności i skuteczności ich funkcjonowania, a co za tym idzie odnoszenia sukcesów rynkowych i poszerzania liczby klientów. Co ważne, w wielu firmach wyróżnienie i zanalizowanie kosztów logistycznych staje się praktycznie niemożliwe, na co wpływ ma przyjęty w ich ramach sposób ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych, który ma postać tradycyjną i który w związku z tym nie jest w stanie dostarczyć wielu niezbędnych informacji dotyczących na przykład tych kosztów, które pozostają ukryte w ramach innych kosztów. Odnosi się to do produkcji czy marketingu 2. Stąd podjęcie w ramach prezentowanej pracy kwestii związanych z tymi kosztami może stać się przydatne dla wielu firm i pozwolić im na sprawniejsze zarządzanie procesami logistycznymi. 2. PRZEGLĄD LITERATURY Z uwagi na to, że wszystkie podmioty gospodarcze dążą do osiągnięcia jak największych zysków, co jest możliwe głównie dzięki redukowaniu kosztów własnych ponoszonych podczas codziennego funkcjonowania, kwestie odnoszące się do tych kosztów są dość szeroko rozpatrywane w literaturze przedmiotu. Dotyczy to także kosztów logistycznych, związanych z realizacją określonych procesów, takich jak magazynowanie czy transport. W pracy wykorzystane zostaną zarówno pozycje książkowe, jak i rozdziały w pracach zbiorowych, artykuły oraz źródła internetowe. Wśród książek można wspomnieć o pozycji Jana Twaroga pt. Koszty logistyki przedsiębiorstw, Czesława Skowronka i Zdzisława Saryusza- Wolskiego pt. Logistyka w przedsiębiorstwie, Joanny Baran i Ludwika Wickiego Systemy logistyczne w funkcjonowaniu przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego. Raport z I etapu badań oraz Krzysztofa Ficonia pt. Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie. Do drugiej grupy źródeł zaliczyć należy pracę Beaty 1 bartczak@ee.pw.edu.pl 2 K. Wajszczuk, Optymalizacja kosztów logistyki jako narzędzie wspomagające zrównoważony rozwój przedsiębiorstw rolniczych, Inżynieria Rolnicza, numer 13/2006, s Logistyka 4/
2 Skowron-Grabowskiej pt. Kalkulacja kosztów logistyki w rachunku kosztów działań, która została zawarta w zbiorowej pracy pod redakcją Joanny Nowakowskiej-Grunt pt. Wybrane zagadnienia logistyki w przykładach, a także pracę Izabeli Walczak i Krzysztofa Witkowskiego pt. Koszty logistyczne w strategiach konkurencyjnych przedsiębiorstw, która została zamieszczona w pracy pod redakcją Paula- Dietera Kluge i Pawła Kużdowicza pt. Controlling w małych i średnich przedsiębiorstwach. Efektywność controllingu wspomaganego komputerowo. Wśród artykułów wykorzystanych podczas realizacji pracy znajduje się między innymi pozycja Beaty Ślusarczyk i Sebastiana Kota pt. Analiza kosztów logistyki w MSP, a także Karola Wajszczuka pt. Optymalizacja kosztów logistyki jako narzędzie wspomagające zrównoważony rozwój przedsiębiorstw rolniczych. Podczas realizacji tematyki dotyczącej kosztów logistycznych wykorzystano również źródło internetowe, czyli artykuł Macieja Wierzbickiego pt. Minimalizacja kosztów zapasów poprzez optymalizację procesów logistycznych. W tym miejscu warto wspomnieć także o publikacjach obcojęzycznych, w tym o książce Franka Straube a i Hansa-Christiana Pohla pt. Trends and Strategies in Logistics: Global Networks in an Era of Change, a także o artykule Karri Rantasili i Lauri Ojali pt. Measurement of national-level logistics costs and performance. 3. ZASTOSOWANE METODY BADAWCZE Jak dotąd, w ramach tematyki dotyczącej kosztów procesów logistycznych pojawiło się szereg różnorodnych publikacji, w których starano się między innymi przeanalizować te kwestie, o których będzie mowa w prezentowanej pracy. Stąd to właśnie na tych publikacjach zostanie oparta praca, a więc wykorzystana zostanie metoda badawcza pod postacią desk research, czyli analizy danych zastanych, nazywanej również metodą badań gabinetowych bądź prowadzonych zza biurka. Jej istotą jest gromadzenie i analizowanie wszelkich informacji oraz danych, które interesują badacza i są niezbędne do opracowania podjętego przez niego zagadnienia. Przy tym to, co ją wyróżnia spośród innych metod badawczych to fakt, że za jej pomocą gromadzi się materiały mające charakter wtórny, a więc takie, które już istnieją i zostały zgromadzone w określonych publikacjach czy dokumentach. Warto podkreślić, że metoda ta posiada szereg ważnych zalet, do których zaliczyć można fakt, że jej zastosowanie nie wymaga poniesienia zbyt dużych nakładów finansowych, że jej przeprowadzenie nie wiąże się z utratą zbyt dużej ilości czasu (nie jest konieczne na przykład wykonywanie badań terenowych i bezpośrednie spotykanie się z respondentami), a także że dotarcie za jej pomocą do szeregu istotnych informacji jest, w dobie Internetu, w wielu wypadkach stosunkowo łatwe 3. Względy te wpłynęły w dużym stopniu na wykorzystanie tej metody podczas opracowywania zagadnień podjętych w prezentowanej pracy. 4. WYNIKI BADAŃ By móc charakteryzować różnorodne kwestie odnoszące się do kosztów logistycznych w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, czym są te koszty, a także jakie są ich klasyfikacje. Jeśli chodzi o ich definicje to należy stwierdzić, że w literaturze przedmiotu istnieje dość spora liczba tych definicji i nierzadko dość znacznie się one od siebie różnią. Wpływ na to ma fakt, że poszczególni autorzy starają się kłaść nacisk na odmienne aspekty związane z tymi kosztami, w tym między innymi na sposób identyfikowania ich struktury 4. Stąd w tym miejscu zostaną zaprezentowane tylko najważniejsze spośród tych definicji. Zaliczyć do nich należy niewątpliwie ujęcie zaproponowane przez Czesława Skowronka. Uznał on, że koszty logistyczne to wyrażone w pieniądzu zużycie pracy żywej oraz środków i przedmiotów pracy, a także wydatki finansowe i wszelkie inne ujemne skutki nadzwyczajnych zdarzeń, które wynikają z przepływu 3 M. Makowska, R. Boguszewski, Analiza danych zastanych zagadnienia wstępne. [w:] M. Makowska (red.), Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s I. Walczak, K. Witkowski, Koszty logistyczne w strategiach konkurencyjnych przedsiębiorstw, [w:] P. D. Kluge, P. Kużdowicz (red.), Controlling w małych i średnich przedsiębiorstwach. Efektywność controllingu wspomaganego komputerowo, Wydawnictwo Druk-Ar, Zielona Góra 2004, s Logistyka 4/2015
3 dóbr materiałowych, a więc surowców, materiałów czy wyrobów gotowych, w ramach funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz pomiędzy dwoma i więcej przedsiębiorstwami 5. Jan Twaróg uznał, że koszty logistyki są główną metodą ilościowego pomiaru innowacyjności przedsiębiorstwa i skuteczności realizowania przez niego procesów logistycznych. Badacz ten uznał, że koszty te, by wypełniały powyższe funkcje, muszą być kalkulowane w taki sposób, by wypełnione zostały podstawowe potrzeby odnoszące się do dokonywania oceny tych procesów. Co ważne, koszty logistyczne decydują o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, a co za tym idzie również o jego udziałach w rynku czy o poziomie nakładów marketingowych 6. W tym miejscu warto zaprezentować jeszcze ujęcie dotyczące kosztów logistycznych, które zostało zaproponowane przez Mieczysława Kufla. Wprawdzie nie określa on tych kosztów jako kosztów logistycznych, wspominając jedynie o tym, że występują one w charakterze kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo w związku z przepływem materiałów, to jednak niewątpliwie należy je rozpatrywać właśnie w takim kontekście. Zdaniem tego badacza koszty te są szczegółową kategorią kosztów, która oznacza pieniężne odzwierciedlenie zużycia substancji majątkowej przedsiębiorstwa, co jest wywoływane głównie poprzez planowanie, realizowanie oraz kontrolowanie poza technologicznych procesów związanych z przemieszczaniem w czasie i przestrzeni różnorodnych materiałów i wyrobów 7. Koszty logistyczne odgrywają wręcz ogromną rolę w funkcjonowaniu przedsiębiorstw, bowiem stanowią jedno z najważniejszych kryteriów oceny dotyczącej efektywności stosowania technologii logistycznych i jednocześnie podstawowy miernik ilościowy odnoszący się do sprawności i innowacyjności tych procesów. W hierarchii ważności ustępują praktycznie tylko standardom obsługi klienta. Co ważne, problematyka ich dotycząca stanowi jedno z najbardziej złożonych i trudnych zagadnień związanych z funkcjonowaniem wielu firm. Wynika to z tego, że koszty te posiadają mocno rozbudowaną, a nierzadko także rozmytą strukturę, co wywołuje trudności z ich identyfikowaniem i gromadzeniem dokładnych danych na ich temat 8. Ponadto są one silnie powiązane z innymi grupami kosztów, zajmując ważne miejsce w systemie rachunkowości przedsiębiorstwa 9. Miejsce to oraz znaczenie, jakie koszty logistyki posiadają dla przedsiębiorstw, zostało zaprezentowane na rys. 1. Rys. 1. Ranga kosztów logistycznych w ramach funkcjonowania przedsiębiorstw Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s C. Skowronek, Z. Saryusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003, s J. Twaróg, Koszty logistyki w przedsiębiorstwie, Biblioteka Logistyka, Poznań 2003, s Def. za: I. Walczak, K. Witkowski, op. cit., s R. Z. Farahani, N. Asgari, H. Davarzani, Supply Chain and Logistics in National, International and Governmental Environment Concepts and Models. Physiga-Verlag, Berlin 2009, s F. Straube, H-C. Pfohl, Trends and Strategies in Logistics: Global Networks in an Era of Change, BundesvereinigungLogistike.V., Berlin 2008, s Logistyka 4/
4 Koszty logistyczne niewątpliwie w każdym przypadku wiążą się ze stratami dla przedsiębiorstwa, bowiem są one nierozerwalnie powiązane z koniecznością skierowania określonych nakładów finansowych na konkretne działania i procesy. Stąd tak ważna staje się ich dokładna identyfikacja w strukturze ogólnych kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa, co z kolei jest niemożliwe bez regularnego ich monitorowania. Istotne jest także rozpoznawanie źródeł powstawania tych kosztów, do których ogólnie zalicza się obszary związane z: pozyskiwaniem materiałów i surowców od dostawców, realizacją transportu wewnętrznego i zewnętrznego, planowaniem produkcji, magazynowaniem materiałów i wyrobów gotowych, przekazywaniem wyrobów do ostatecznych odbiorców 10. Powyżej wspomniano już, że istnieją duże trudności w identyfikowaniu kosztów logistycznych. Krzysztof Ficoń uznał, że są one związane z dwoma rodzajami czynników, a więc: ze zbyt wysokim poziomem spójności procesów realizowanych w przedsiębiorstwie, co powoduje, że koszty logistyczne ciężko jest wyodrębnić z ogólnych kosztów, ze złożoną strukturą kosztów logistycznych oraz silnymi powiązaniami pomiędzy tymi kosztami, co powoduje, że nie jest możliwe dokonanie ich jednoznacznej klasyfikacji zgodnie z proponowanymi podziałami 11. Pomimo tego w literaturze przedmiotu spotykane są próby klasyfikowania kosztów logistyki. Jedna z typologii, która została zaproponowana przez Czesława Skowronka i Zdzisława Saryusza-Wolskiego, została zaprezentowana na rys. 2. przekrój rodzajowy kosztów przekrój wg. faz przepływu przekrój wg. podstawowych i miejsc powstania kosztów kompleksów logistyki Koszty materialne - amortyzacja - usługi obce materialne Koszty strefy zaopatrzenia - działu zaopatrzenia - wydziału magazynowego Koszty przepływu fizycznego Koszty niematerialne - koszty pracy - podatki i opłaty Koszty fazy produkcji - działu zarządzania produkcją - wydziału transportu Koszty zapasów Pozostałe koszty - bezpośrednio wpływające na wyniki przedsiębiorstwa Koszty fazy dystrybucji - działu zbytu - wydziału transportu i spedycji Koszty procesów informacyjnych Rys. 2. Typologia kosztów procesów logistycznych zaproponowana przez Czesława Skowronka i Zdzisława Saryusza- Wolskiego Źródło: C. Skowronek, Z. Saryusz-Wolski, op. cit., s J. Twaróg, op. cit., s. 24, K. Ficoń, op. cit., s Logistyka 4/2015
5 Inną typologię zaproponował Benon Zbigniew Szałek, który wyróżnił koszty: bezpośrednie, czyli te związane z realizacją procesów transportowych, magazynowania, łączności czy gospodarowania zapasami, a także pośrednie (koszty związane z ponoszeniem opłat za wynajem powierzchni magazynowanych, wynagrodzenia zarządu przedsiębiorstwa), stałe (koszty związane ze środkami transportu, amortyzacja magazynów) i zmienne (koszty zużycia materiałów i paliwa czy zaangażowania kapitału), zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, materialne (zużycie materiałów i energii, koszty prac wykonywanych przez inne podmioty na zlecenie) i niematerialne (koszty pracy, podatki i inne opłaty, koszty zaangażowania kapitału obcego), ściśle logistyczne, opracowania logistycznego oraz przedsięwzięć, które są zlecane przez logistykę 12. Ogólnie w literaturze przedmiotu koszty logistyki są dzielone na cztery najważniejsze grupy: koszty transportu dotyczą procesów zaopatrzenia oraz przewożenia gotowych wyrobów do odbiorców, koszty magazynowania związane z przechowywaniem materiałów, surowców i wyrobów gotowych, amortyzacją budynków magazynowych, opłacaniem energii, kupowaniem i utrzymywaniem sprzętu komputerowego i manipulacyjnego oraz oprogramowania, kosztami pracowników magazynów oraz kosztami materiałów opakowaniowych, koszty utrzymania zapasów zalicza się do nich na przykład koszty starzenia się zapasów czy koszty kapitału zainwestowanego w zapasy materiałowe, koszty administracji zaangażowanej w procesy logistyczne koszty związane z kontrolą zapasów, przepływem materiałów, zakupem i utrzymywaniem systemu informatycznego oraz wynagrodzeniami pracowników 13. Po określeniu tego, jakie rodzaje kosztów są ponoszone przez przedsiębiorstwa w związku z realizacją przez nie procesów logistycznych możliwe staje się przejście do opisu kolejnych kwestii, a więc określenia tego, jaki odsetek koszty te stanowią wśród kosztów całkowitych przedsiębiorstw, a także w jakich obszarach funkcjonowania przedsiębiorstw wysokość kosztów logistycznych jest największa. Jak dotąd w tym temacie zrealizowano szereg badań. W tym miejscu zostaną zaprezentowane tylko te najważniejsze. Zaliczyć do nich należy badanie wykonane przez Instytut Logistyki i Magazynowania (ILiM) pt. Logistyka w Polsce - Raport Jedna z kwestii, która została poddana temu badaniu, dotyczyła kosztów logistycznych, przy czym skupiono się w tym Raporcie na analizie tego, jaki jest procentowy udział poszczególnych grup kosztów, a więc kosztów transportu, magazynowania, zapasów i administracji, w ogólnej wielkości kosztów logistycznych. Dane na ten temat zawiera tabela 1. Tabela 1. Struktura logistycznych kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw. Rodzaj kosztów Transportu 66,8% 65,6% 64,6% 64,6% 67,5% 67,7% Administracji 23,2% 24,4% 24,1% 24,1% 19,2% 18,5% Magazynowania 8,0 8,0 9,3 9,3 9,3 9,3% Zapasów 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% 4,0% 4,5% Źródło: Logistyka w Polsce - Raport 2009, I. Fechner, G. Szyszka (red.), Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2010, s Według badania przeprowadzonego przez ILiM największy udział w kosztach logistycznych ponoszonych przez przedsiębiorstwa mają koszty związane z transportem. W latach ich udział 12 I. Walczak, K. Witkowski, op. cit., s B. Ślusarczyk, S. Kot, Analiza kosztów logistyki w MSP, Gospodarka Materiałowa i Logistyka, numer 6/2013, s. 8. Logistyka 4/
6 w kosztach logistyki wśród badanych przedsiębiorstw oscylował wokół 65 68%. Znacznie mniejszy odsetek stanowiły koszty administracji (od 18 do 24%), magazynowania (8 9%) i zapasów (2 4%). Nieco inne wnioski w odniesieniu do omawianego zagadnienia zostały sformułowane w następstwie badania, które zostało przeprowadzone w 2012 r. przez Beatę Ślusarczyk i Sebastiana Kota wśród 196 przedsiębiorstw działających w południowej Polsce. Wyniki tego badania, dotyczące udział poszczególnych grup kosztów w kosztach logistycznych ogółem, znajdują się na rys ,3% 36,1% 20,3% Koszty transportu Koszty magazynowania Koszty utrzymania zapasów Koszty administracji 24,3% Rys. 3. Składowe kosztów logistycznych (wg badania przeprowadzonego przez Beatę Ślusarczyk i Sebastiana Kota w 2012 r. Źródło: B. Ślusarczyk, S. Kot, op. cit., s. 9. Podczas omawianego badania, podobnie jak w przypadku ILiM z 2010 r., stwierdzono, że to koszty transportu stanowią największy odsetek kosztów logistycznych ponoszonych przez badane przedsiębiorstwa. Na kolejnych miejscach znalazły się jednak koszty magazynowania i zapasów, a dopiero na końcu koszty administracji, które w badaniu ILiM były na drugim miejscu. W badaniu przeprowadzonym w 2012 r. przez Beatę Ślusarczyk i Sebastiana Kota podjęto także kwestię dotyczącą tego, jaki udział mają koszty logistyczne w wartości przychodów badanych przedsiębiorstw. Dane dotyczące tej kwestii są zawarte na rys. 4. Koszty administracji 3,3% Koszty utrzymania zapasów 3,5% Koszty magazynowania 4,2% Koszty transportu 6,2% 0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% 5,0% 6,0% 7,0% Rys. 4. Udział kosztów logistycznych w przychodach przedsiębiorstw (wg badania przeprowadzonego przez Beatę Ślusarczyk i Sebastiana Kota w 2012 r. Źródło: B. Ślusarczyk, S. Kot, op. cit., s Logistyka 4/2015
7 Koszty ponoszone w związku z realizacją poszczególnych procesów logistycznych stanowiły więc w badanych przez Beatę Ślusarczyk i Sebastiana Kota przedsiębiorstwach dość istotny odsetek przychodów osiąganych przez te podmioty. Same koszty transportu to 6,2% tych przychodów, koszty magazynowania 4,2%, koszty utrzymania zapasów 3,5%, a koszty administracji 3,3%. Razem daje to więc 17,2% wartości przychodów badanych przedsiębiorstw, co niewątpliwie jest liczbą dość sporą. Potwierdza to fakt, że każdy podmiot gospodarczy powinien dokładnie wiedzieć, jakie koszty logistyczne są generowane w związku z jego działalnością, a także jaka jest ich wysokość, a następnie podejmować wszelkie możliwe działania w celu ich ograniczenia. Kolejne badanie, o którym należy tutaj wspomnieć, dotyczyło przedsiębiorstw działających w branży związanej z przetwórstwem rolno spożywczym. Badania ich dotyczące zostały przeprowadzone na przełomie r. przez pracowników Wydziału Nauk Ekonomicznych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, przy czym ankiety zostały wypełnione przez ponad 500 przedsiębiorstw funkcjonujących w ramach sektora przetwórstwa rolno spożywczego. W ankietach tych zadano pytanie dotyczące między innymi tego, jaki odsetek koszty logistyczne stanowią w przychodach badanych przedsiębiorstw. Dane odnoszące się do wyników na to pytanie zawarto na rys. 5. Rys. 5. Udział kosztów logistycznych w przychodach przedsiębiorstw (wg badania przeprowadzonego przez SGGW w 2009 i 2010 r.) Źródło: J. Baran, L. Wicki, Systemy logistyczne w funkcjonowaniu przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego. Raport z I etapu badań, Wydział Nauk Ekonomicznych. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 2011, s. 6. W badanych przez SGGW przedsiębiorstwach udział kosztów logistycznych w przychodach był więc deklarowany przez te przedsiębiorstwa jako raczej niski (5 9% przychodów) bądź bardzo niski (1 4%). Kilkanaście procent badanych przedsiębiorstw zadeklarowało jednak, że udział ten jest raczej wysoki, a więc na poziomie od 10% do 14%. Pomimo faktu, że większość badanych podmiotów uznała, iż udział kosztów logistycznych jest stosunkowo niewielki, to jednak nawet udział na poziomie około 10% sprawia, że w przypadku dużej skali działalności koszty te mogą być stosunkowo wysokie. Kwestie odnoszące się do kosztów logistycznych zostały podjęte również podczas badań zrealizowanych w 2007 r. na zlecenie ING Banku Śląskiego pod nazwą Rynek transportu i logistyki w Polsce. Wzięło w nim udział 125 firm, w tym 62 transportowe i logistyczne oraz 63 przedsiębiorstwa korzystające z ich usług. Spytano je między innymi o to, jaki procent kosztów operacyjnych stanowią koszty związane z logistyką. Dane dotyczące odpowiedzi badanych firm na to pytanie zostały zawarte na rys. 6. Logistyka 4/
8 Rys. 5. Udział kosztów logistycznych w kosztach operacyjnych przedsiębiorstw logistycznych i transportowych oraz firm korzystających z ich usług (wg badania przeprowadzonego przez ING Bank Śląski w 2007 r.) Źródło: Rynek transportu i logistyki w Polsce, ING, Warszawa 2007, s. 44. Na pytanie dotyczące tego, jaki odsetek wśród kosztów operacyjnych badanych przedsiębiorstw stanowią koszty logistyczne, w odniesieniu do największej części tych przedsiębiorstw stwierdzono, że nie wiadomo dokładnie, jak kształtuje się ten odsetek. Z kolei 22% badanych firm zaznaczyło, że udział ten wynosi od 5 do 10%, 21% firm, że od 10 do 25%, a 18% firm, że mniej niż 5%. Najmniej odpowiedzi (6%) padło na odpowiedź więcej niż 25%. Z badań ING wynika więc, że 1/5 przedsiębiorstw działających w branży logistycznej oraz transportowej ponosi koszty logistyczne pozostające na poziomie 10 25% kosztów operacyjnych, co na pewno jest liczbą dużą. Na koniec warto jeszcze przytoczyć wyniki badań przeprowadzonych w 2007 r. przez Macieja Kubonia na grupie 50 gospodarstw rolniczych położonych w Polsce południowej. Na ich podstawie stwierdzono, że udział kosztów infrastruktury logistycznej w całkowitych kosztach produkcji wynosi, w zależności od typu gospodarstwa, od 36,4% do nawet 69,4%, a wśród kosztów tej infrastruktury najwięcej, bo od 58,7% do 78,0%, stanowią koszty związane ze środkami technicznymi i transportowymi (na drugim miejscu znajdują się koszty związane z utrzymaniem budynków i magazynów, na trzecim koszty środków teleinformacyjnych, a na czwartym koszty gospodarki opakowaniami) PRZEDSTAWIENIE DYSKUSJI Uwzględnianie kwestii związanych z kosztami ponoszonymi w związku z prowadzoną działalnością jest w przypadku wszystkich bez wyjątku przedsiębiorstw bezwzględną koniecznością. W sposób szczególny dotyczy to kosztów logistycznych, które, jak już wspomniano, bardzo często są ukryte i ciężko jest je wyodrębnić. Analizując dane, które zostały zamieszczone powyżej, należy podkreślić, że w przypadku każdego z przytoczonych badań zostało dowiedzione, iż koszty logistyczne stanowią istotną część przychodów oraz kosztów przedsiębiorstw. Stąd należy podkreślić, że w przypadku wielu firm niezbędne staje się stosowanie określonych strategii, dzięki którym możliwe byłoby minimalizowanie tych kosztów, jak również wykorzystywanie narzędzi umożliwiających identyfikowanie wszelkich procesów logistycznych, do których dochodzi w przedsiębiorstwie, a następnie wyznaczanie poziomu kosztów z nimi 14 M. Kuboń, Koszty infrastruktury logistycznej w przedsiębiorstwach rolniczych, Inżynieria Rolnicza, numer 10/2008, s. 129, Logistyka 4/2015
9 związanych oraz czynników wpływających na nie. Jeśli chodzi o strategie minimalizowania kosztów to można tutaj wspomnieć o strategiach prowadzących do redukcji zapasów, w tym między innymi Just in Time i DRP (Distribution Resource Planing - planowanie zapotrzebowania dystrybucji) 15. W wielu przedsiębiorstwach przydatny może stać się również outsourcing, dzięki któremu innym wyspecjalizowanym firmom przekazuje się część zadań, co może generować spore oszczędności 16. Z kolei wśród koncepcji wspomagających identyfikowanie procesów i kosztów logistycznych szczególnie przydatny staje się rachunek kosztów działań (Actvity Based Costing ABC), który jest dobrym źródłem informacji o kosztach nie tylko poszczególnych działań i procesów, ale również kosztach produktów i usług, miejscach powstawania tych kosztów oraz kosztach działań niestanowiących wartości dodanej dla klientów 17. Dopiero dzięki użyciu opisanych powyżej narzędzi będzie możliwe prowadzenie przez poszczególne przedsiębiorstwa prawidłowej gospodarki finansowej w odniesieniu do kosztów procesów logistycznych. 6. WNIOSKI Koszty logistyczne, w świetle literatury przedmiotu, stanowią więc dużą część przychodów oraz ogólnych kosztów przedsiębiorstw. Ich udział w tych przychodach wynosi od około 5% do 20%, a w ogólnych kosztach do 25% (w przypadku gospodarstw rolniczych było to nawet 70%). Wśród kosztów logistycznych zdecydowanie największy odsetek stanowią koszty związane z transportem. W przedsiębiorstwach podanych badaniom, które to badania zostały wykorzystane na potrzeby prezentowanej pracy, koszty transportowe stanowiły bowiem od 36% do nawet 67% kosztów logistycznych. Ogólnie przedsiębiorstwa, w których dochodzi do procesów logistycznych, ponoszą koszty związane z tymi procesami głównie w odniesieniu do transportu, magazynowania, zarządzania zapasami oraz administracji i personelu. Streszczenie Koszty są jednym z niewątpliwie kluczowych pojęć dla wszystkich przedsiębiorstw. To bowiem ich poziom może decydować o tym, czy firma będzie dobrze prosperowała i osiągała zyski z prowadzonej przez siebie działalności czy też raczej zyski te będą znikome lub nawet będą notowane straty. Obecnie, z uwagi na to, że w ramach funkcjonowania coraz większej liczby przedsiębiorstw szczególnego znaczenia nabiera logistyka, rozpatrywanie zagadnień dotyczących kosztów ponoszonych w związku z nią jest szczególnie ważne. Opis niektórych spośród tych zagadnień zostanie zawarty w prezentowanej pracy. Problem badawczy pracy stanowi określenie tego, jakie koszty są ponoszone przez przedsiębiorstwa w związku z realizacją procesów logistycznych i jaki odsetek koszty te stanowią wśród przychodów oraz kosztów całkowitych przedsiębiorstw, jak również w jakich obszarach funkcjonowania przedsiębiorstw wysokość kosztów logistycznych jest największa. Podczas realizacji tematu skorzystano z analizy danych zastanych. Słowa kluczowe: logistyka, transport, proces logistyczny, koszt, koszt logistyki. Analysis of costs incurred in implementation of logistics processes Abstract Costs are undoubtedly one of the key concepts for all enterprises. This is because it is their level that may determine whether or not an enterprise will prosper and obtain profit from its business, or whether or not the profits will be marginal or even losses will be incurred. Currently, due to the fact that in the operation of an increasing number of enterprises logistics is becoming particularly significant, considering issues relating to costs incurred in connection with it is particularly important. This study includes a description of some of these issues. The research issue of the study is to specify which costs are borne by enterprises in implementation of logistics processes and what percentage these costs constitute with respect to the enterprises revenues and total 15 M. Wierzbicki, Minimalizacja kosztów zapasów poprzez optymalizację procesów logistycznych, dostęp: 2 maja 2015 r. 16 K. Rantasila, R. Ojala, Measurement of national-level logistics costs and performance, International Transport Forum Discussion Paper, numer 4/2012, s A. Mesjasz-Lech, Kalkulacja kosztów logistyki w rachunku kosztów działań (ABC Activity Based Costing), [w:] J. Nowakowska-Grunt (red.), Wybrane zagadnienia logistyki w przykładach, Sekcja Wydawnictwa Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2008, s. 27. Logistyka 4/
10 costs, as well as to determine the areas of enterprise functioning in which the costs of logistics are the greatest. While addressing the topic, the analysis of secondary data was applied. Key words: logistics, transport, logistics process, cost, logistics costs. LITERATURA [1] Baran J., Wicki L., Systemy logistyczne w funkcjonowaniu przedsiębiorstw przetwórstwa rolnospożywczego. Raport z I etapu badań, Wydział Nauk Ekonomicznych. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa [2] Farahani R. Z., Asgari N., Davarzani H., Supply Chain and Logistics in National, International and Governmental Environment Concepts and Models. Physiga-Verlag, Berlin [3] Ficoń K., Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Impuls Plus Consulting, Gdynia [4] Kuboń M., Koszty infrastruktury logistycznej w przedsiębiorstwach rolniczych, Inżynieria Rolnicza, numer 10/2008. [5] Logistyka w Polsce - Raport 2009, I. Fechner, G. Szyszka (red.), Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań [6] Makowska M., Boguszewski R., Analiza danych zastanych zagadnienia wstępne. [w:] M. Makowska (red.), Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa [7] Mesjasz-Lech A., Kalkulacja kosztów logistyki w rachunku kosztów działań (ABC Activity Based Costing), [w:] J. Nowakowska-Grunt (red.), Wybrane zagadnienia logistyki w przykładach, Sekcja Wydawnictwa Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa [8] Rantasila K., Ojala L., Measurement of national-level logistics costs and performance, International Transport Forum Discussion Paper, numer 4/2012. [9] Rynek transportu i logistyki w Polsce, ING, Warszawa [10] Skowronek C., Saryusz-Wolski Z., Logistyka w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa [11] Straube F., Pfohl H-C., Trends and Strategies in Logistics: Global Networks in an Era of Change, BundesvereinigungLogistike.V., Berlin [12] Ślusarczyk B., Kot S., Analiza kosztów logistyki w MSP, Gospodarka Materiałowa i Logistyka, numer 6/2013. [13] Twaróg J., Koszty logistyki w przedsiębiorstwie, Biblioteka Logistyka, Poznań [14] Wajszczuk K., Optymalizacja kosztów logistyki jako narzędzie wspomagające zrównoważony rozwój przedsiębiorstw rolniczych, Inżynieria Rolnicza, numer 13/2006. [15] Walczak I., Witkowski K., Koszty logistyczne w strategiach konkurencyjnych przedsiębiorstw, [w:] P. D. Kluge, P. Kużdowicz (red.), Controlling w małych i średnich przedsiębiorstwach. Efektywność controllingu wspomaganego komputerowo, Wydawnictwo Druk-Ar, Zielona Góra [16] Wierzbicki M., Minimalizacja kosztów zapasów poprzez optymalizację procesów logistycznych, dostęp: 2 maja 2015 r. 44 Logistyka 4/2015
Ocena efektywności działań logistycznych
Wydział Ekonomiczno-Rolniczy - SGGW Dr Mariusz Maciejczak LOGISTYKA Ocena efektywności działań logistycznych Opracowanie na podstawie: materiałów z konferencji Zarządzanie Dystrybucją i Magazynowaniem,
Bardziej szczegółowoAnaliza kosztów logistyki w MSP
Beata Ślusarczyk Sebastian Kot Wydział Zarządzania Politechnika Częstochowska Analiza kosztów logistyki w MSP Streszczenie: Wyróżnienie i analiza kosztów logistyki w przedsiębiorstwach nastręcza znaczących
Bardziej szczegółowoLogistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw. Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski
Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski LOGISTKA (wg Council of Logistics Management) to proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawności i ekonomicznej
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA PROCESÓW DYSTRYBUCJI W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH, HANDLOWYCH I USŁUGOWYCH
Systemy Logistyczne Wojsk nr 41/2014 ORGANIZACJA PROCESÓW DYSTRYBUCJI W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH, HANDLOWYCH I USŁUGOWYCH ORGANIZATION OF DISTRIBUTION PROCESSES IN PRODUCTIVE, TRADE AND
Bardziej szczegółowoOcena efektywności działań logistycznych
Dr Mariusz Maciejczak Ocena efektywności działań logistycznych Opracowanie na podstawie: materiałów z konferencji Zarządzanie Dystrybucją i Magazynowaniem, zorganizowanej przez Deloitte&Touche. Warszawa
Bardziej szczegółowoŁańcuch dostaw Łańcuch logistyczny
Zarządzanie logistyką Dr Mariusz Maciejczak Łańcuch dostaw Łańcuch logistyczny www.maciejczak.pl Łańcuch logistyczny a łańcuch dostaw Łańcuch dostaw w odróżnieniu od łańcucha logistycznego dotyczy integracji
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Semestr Instytut Logistyki i Zarządzania Międzynarodowego
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Koszy logistyki przedsiębiorstw Kierunek Logistyka Forma studiów niestacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia,
Bardziej szczegółowoZarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie i Marketing Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 1 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Zagadnienia Wprowadzenie do tematyki zarządzania
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Semestr Instytut Logistyki i Zarządzania Międzynarodowego
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Koszy logistyki przedsiębiorstw Kierunek Logistyka Forma studiów niestacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia,
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Lądowej obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 201/2015 Kierunek studiów: Transport Forma sudiów:
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp 11
Spis treści Wstęp 11 Rozdział 1. Znaczenie i cele logistyki 15 1.1. Definicje i etapy rozwoju logistyki 16 1.2. Zarządzanie logistyczne 19 1.2.1. Zarządzanie przedsiębiorstwem 20 1.2.2. Czynniki stymulujące
Bardziej szczegółowoKOSZTY EKSPLOATACJI ŚRODKÓW TECHNICZNYCH W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM TYPIE PRODUKCJI ROLNICZEJ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2008 Maciej Kuboń Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie KOSZTY EKSPLOATACJI ŚRODKÓW TECHNICZNYCH W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM TYPIE PRODUKCJI
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Lądowej obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Kierunek studiów: Transport Forma sudiów:
Bardziej szczegółowoOcena postaw przedsiębiorstw na temat doskonalenia jakości świadczonych usług logistycznych w zakresie transportu chłodniczego
UWAGA UWAGA Poniższy artykuł jest jedynie polskim tłumaczeniem artykułu dr. inż. Teresy Gajewskiej pt. Assessment of companies attitudes connected with perfection of quality logistics services in refrigerated,
Bardziej szczegółowoOrganizacja procesów dystrybucji w działalności przedsiębiorstw
Ewa Staniewska Politechnika Częstochowska Organizacja procesów dystrybucji w działalności przedsiębiorstw Wprowadzenie Dystrybucja jest jednym z najważniejszych ogniw w łańcuchu logistycznym, które ma
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Logistyka. niestacjonarne. I stopnia III. ogólnoakademicki. kierunkowy WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok LOGISTYKA I ZARZĄDZANIE ŁAŃCUCHEM DOSTAW Logistyka niestacjonarne
Bardziej szczegółowoSpis treści. O autorze. Wstęp
Spis treści O autorze Wstęp Rozdział 1. Controlling w praktyce krajów zachodnich 1.1. Wprowadzenie 1.2. Geneza i istota controllingu - obszar angloamerykański 1.3. Controlling w obszarze niemieckojęzycznym
Bardziej szczegółowo1.3. Strumienie oraz zasoby rzeczowe i informacyjne jako przedmiot logistyki 2. ROLA LOGISTYKI W KSZTAŁTOWANIU EKONOMIKI PRZEDSIĘBIORSTWA
Logistyka w przedsiębiorstwie Autor: Czesław Skowronek, Zdzisław Sarjusz-Wolski OD AUTORÓW 1. ISTOTA I PRZEDMIOT LOGISTYKI 1.1. Pojęcie i istota logistyki 1.2. Powstanie i Rozwój logistyki 1.3. Strumienie
Bardziej szczegółowo5. WARUNKI REALIZACJI ZADAŃ LOGISTYCZNYCH
5. WARUNKI REALIZACJI ZADAŃ LOGISTYCZNYCH Praktyka działania udowadnia, że funkcjonowanie organizacji w sektorze publicznym, jak i poza nim, oparte jest o jej zasoby. Logistyka organizacji wykorzystuje
Bardziej szczegółowoPlanowanie produkcji w systemie SAP ERP w oparciu o strategię MTS (Make To Stock)
Planowanie produkcji w systemie SAP ERP w oparciu o strategię MTS (Make To Stock) Patrycja Sobka 1 1 Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza, Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa, Koło Naukowe Nowoczesnych
Bardziej szczegółowoKrytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
Bardziej szczegółowoPlanowanie logistyczne
Planowanie logistyczne Opis Szkolenie porusza wszelkie aspekty planowania w sferze logistyki. Podział zagadnień dotyczących planowania logistycznego w głównej części szkolenia na obszary dystrybucji, produkcji
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ ZARZĄDZANIA. Kierunek Zarządzanie. Specjalność: FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW I CONTROLLING
Specjalność: FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW I CONTROLLING 21. Pojęcie i istota controllingu. 22. Analiza rachunku zysków i strat. 23. Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego. 24. Metody oceny efektywności
Bardziej szczegółowoKomputerowa optymalizacja sieci logistycznych
Wykład 1 Komputerowa optymalizacja sieci logistycznych Dr inż. Adam Deptuła POLITECHNIKA OPOLSKA Katedra Inżynierii Wiedzy Komputerowa Optymalizacja Sieci Logistycznych LOGISTYKA TRANSPORT proces transportowy
Bardziej szczegółowoWprowadzenie... 3 Charakterystyka grupy docelowej... 4 Podział grupy docelowej... 4. Podział grupy docelowej wg stanowisk pracy respondentów...
Spis treści Wprowadzenie... 3 Charakterystyka grupy docelowej... 4 Podział grupy docelowej.... 4 Podział grupy docelowej wg stanowisk pracy respondentów.... 4 Wyniki badania... 6 Rozliczanie produkcji
Bardziej szczegółowoZarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Logistyka Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 3 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Omówione zagadnienia Międzyorganizacyjne relacje logistyczne
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie dyplomowym (licencjackim)
Bardziej szczegółowoZarządzanie produkcją
Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania Zarządzanie produkcją Materiały wykładowe Wrocław 2017 SPIS TREŚCI WSTĘP 1. ISTOTA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ 1.1. Produkcja (operacje) i zarządzanie
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Infrastruktura Logistyczna Logistyka (licencjackie) niestacjonarne
Bardziej szczegółowoGospodarka zapasami. Studia stacjonarne Semestr letni 2011/2012. Wykład
Gospodarka zapasami Studia stacjonarne Semestr letni 2011/2012 Wykład 1 9.02.2012 Program wykładów: Przedmiot Gospodarka zapasami obejmuje następujące zagadnienia: Podstawowe pojęcia w zarządzaniu zapasami
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Logistyka. stacjonarne. II stopnia. ogólnoakademicki. Do wyboru WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM
PolitechnikaCzęstochowska, WydziałZarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj przedmiotu
Bardziej szczegółowoLogistyka. Materiały dydaktyczne do zajęć. A. Klimek
Logistyka Materiały dydaktyczne do zajęć A. Klimek Logistyka literatura podstawowa H.Ch. Pfohl: Systemy logistyczne. Podstawy organizacji i zarządzania Biblioteka Logistyka ILiM Poznań 1998 i następne
Bardziej szczegółowoZarządzanie logistyką. Zarządzanie operacyjne łańcuchem dostaw.
Zarządzanie logistyką. Zarządzanie operacyjne łańcuchem dostaw. Opis Zapotrzebowanie na wykwalifikowanych menedżerów łańcuchów dostaw i pracowników integrujących zarządzanie rozproszonymi komórkami organizacyjnymi
Bardziej szczegółowoDEKLARACJA WYBORU PRZEDMIOTÓW NA STUDIACH II STOPNIA STACJONARNYCH CYWILNYCH (nabór 2009) II semestr
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA WYDZIAŁ MECHANICZNY STUDENT..................................................................................................................... ( imię i nazwisko) (grupa szkolna)
Bardziej szczegółowoStudia stacjonarne I stopnia
Studia stacjonarne I stopnia Kierunek Logistyka sem. 1 Logistyka Ćwiczenia 3 Literatura Red. M. Fertsch: Logistyka produkcji Biblioteka Logistyka ILiM Poznań 2003 M. Fertsch: Podstawy zarządzania przepływem
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie dyplomowym (licencjackim)
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów. Konwersatorium!!! Listy zadań. Rachunkowość Obecność obowiązkowa (odrabianie zajęć) Aktywność premiowana Kalkulatory projekt?
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Rachunek kosztów Konwersatorium!!! Listy zadań Rachunkowość
Bardziej szczegółowoStrategiczna Karta Wyników
Strategiczna Karta Wyników 1 Strategiczna Karta Wyników zwana również metodą BSC - Balanced Scorecard to koncepcja monitorowania strategii w długoterminowej perspektywie. Wykorzystuje spójny system finansowych
Bardziej szczegółowoKompilacja pojęć stosowanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej na temat innowacyjności przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).
Kompilacja pojęć stosowanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej na temat innowacyjności przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). (Kompilacja dokonana przez Fundację Centrum Analiz Transportowych
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW
Ewa STANIEWSKA * LOGISTYKA W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW Streszczenie W referacie zaprezentowano wyniki badań ankietowych dotyczące uwarunkowań logistyki w działalności przedsiębiorstw. Przedstawiono
Bardziej szczegółowoTradycyjne podejście do kosztów pośrednich
Tradycyjne podejście do kosztów pośrednich Koszty bezpośrednie odniesienie wprost na obiekt kalkulacji Koszty pośrednie alokowanie na różne obiekty kalkulacji na podstawie kluczy rozliczeniowych, charakteryzujących
Bardziej szczegółowo...Gospodarka Materiałowa
1 Gospodarka Materiałowa 3 Obsługa dokumentów magazynowych 4 Ewidencja stanów magazynowych i ich wycena 4 Inwentaryzacja 4 Definiowanie indeksów i wyrobów 5 Zaopatrzenie magazynowe 5 Kontrola jakości 5
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Bardziej szczegółowoStudia stacjonarne I stopnia
Studia stacjonarne I stopnia Kierunek Logistyka sem. 1 Logistyka Ćwiczenia 4 Mierniki i wskaźniki logistyczne Dystrybucja Logistyka przedsiębiorstwa Logistyka marketingowa Logistyka materiałowa Logistyka
Bardziej szczegółowoPodstawowe finansowe wskaźniki KPI
Podstawowe finansowe wskaźniki KPI 1. Istota wskaźników KPI Według definicji - KPI (Key Performance Indicators) to kluczowe wskaźniki danej organizacji używane w procesie pomiaru osiągania jej celów. Zastosowanie
Bardziej szczegółowoStudia stacjonarne I stopnia
Studia stacjonarne I stopnia Kierunek Logistyka sem. 1 Logistyka Ćwiczenia 2 Literatura Red. M. Fertsch: Logistyka produkcji Biblioteka Logistyka ILiM Poznań 2003 M. Fertsch: Podstawy zarządzania przepływem
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Lądowej obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Kierunek studiów: Transport Forma sudiów:
Bardziej szczegółowoMETODY REDUKCJI KOSZTÓW ZAKUPÓW CZĘŚCI ZAMIENNYCH I MATERIAŁÓW EKSPLOATACYJNYCH
METODY REDUKCJI KOSZTÓW ZAKUPÓW CZĘŚCI ZAMIENNYCH I MATERIAŁÓW EKSPLOATACYJNYCH Efektywna gospodarka materiałowo-narzędziowa Zapraszamy Państwa do udziału w szkoleniu, którego celem jest zapoznanie specjalistów
Bardziej szczegółowoPODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW
PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW JK-WZ-UW 1 LITERATURA ZALECANA Grzenkowicz N., Kowalczyk J., Kusak A., Podgórski Z., Ambroziak M. PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW JK-WZ-UW 4 Sekwencje zagadnień
Bardziej szczegółowoRaport Barometru Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2014
Raport Barometru Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2014 Autorzy: Olaf Flak, Grzegorz Głód www.konkurencyjniprzetrwaja.pl 1. Charakterystyka próby badawczej W przeprowadzonym Barometrze Konkurencyjności
Bardziej szczegółowoSTANDARD ŚWIADCZENIA USŁUGI SYSTEMOWEJ KSU W ZAKRESIE SZYBKIEJ OPTYMALIZACJI ZARZĄDZANIA FINANSAMI PRZEDSIEBIORSTWA
STANDARD ŚWIADCZENIA USŁUGI SYSTEMOWEJ KSU W ZAKRESIE SZYBKIEJ OPTYMALIZACJI ZARZĄDZANIA FINANSAMI PRZEDSIEBIORSTWA dla mikro- i małych przedsiębiorców Opracowane przez: Departament Rozwoju Instytucji
Bardziej szczegółowoK A R T A P R Z E D M I O T U
K A R T A P R Z E D M I O T U AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ WYDZIAŁ DOWODZENIA I OPERACJI MORSKICH I. CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu: Zarządzanie systemami logistycznymi Kod: Gua Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM BUDOWLANYM Zarządzanie majątkiem, zarządzanie finansowe, analiza wskaźnikowa
Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Budownictwa Katedra Procesów Budowlanych ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM BUDOWLANYM Zarządzanie majątkiem, zarządzanie finansowe, analiza wskaźnikowa Majątek przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowow Polsce 2011 Oprogramowanie, usługi i infrastruktura ICT w dużych firmach Na podstawie badania 420 dużych firm Data publikacji: czerwiec 2011
Oprogramowanie, usługi i infrastruktura ICT w dużych firmach w Polsce 2011 Na podstawie badania 420 dużych firm Data publikacji: czerwiec 2011 Język: polski, angielski Słowo od autora Pomimo sukcesywnego
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM 15 15
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Wizualizacja
Bardziej szczegółowoMisja Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Misja Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Prowadzimy działalność naukowo-badawczą oraz kształcimy bazując na najnowszych osiągnięciach teorii i rozwiązaniach
Bardziej szczegółowoLogistyka - nauka. - częściowe rozszerzenie stosowanego rachunku kosztów, który w swojej ogólnej strukturze pozostaje niezmieniony,
dr Sławomir Skiba Akademia Morska w Gdyni Model ewidencji kosztów logistyki Wstęp Podstawowym narzędziem umożliwiającym ewidencję kosztów logistyki, jest sprawnie funkcjonujący rachunek kosztów logistyki,
Bardziej szczegółowoPB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
Bardziej szczegółowoMagazynowanie. Logistyka zaopatrzenia i produkcji. Gospodarka magazynowa LZIP_2_LW. dr inż. L. Wicki
Logistyka zaopatrzenia i produkcji Magazynowanie dr inż. L. Wicki LZIP_2_LW Funkcjonalne rozgraniczenie systemów logistycznych Gospodarka magazynowa Zapasy magazynowe przy przepływie towarów Gospodarka
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
Bardziej szczegółowoZarządzanie procesami i logistyką w przedsiębiorstwie
Zarządzanie procesami i logistyką w przedsiębiorstwie Opis Projektowanie i ciągła optymalizacja przepływu produktu w łańcuchu dostaw oraz działań obsługowych i koniecznych zasobów, wymaga odwzorowania
Bardziej szczegółowoWartość dodana podejścia procesowego
Zarządzanie procesami dr Mariusz Maciejczak Wartość dodana podejścia procesowego www.maciejczak.pl Wartość dodana w ujęciu ekonomicznym Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2030/2031 Kod: ZZIP n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -
Nazwa modułu: Logistyka Rok akademicki: 2030/2031 Kod: ZZIP-1-604-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma
Bardziej szczegółowoZarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów. Dawid Doliński
Zarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów Dawid Doliński Dlaczego MonZa? Korzyści z wdrożenia» zmniejszenie wartości zapasów o 40 %*» podniesienie poziomu obsługi
Bardziej szczegółowoOrganizacja transportu w wybranych branżach agrobiznesu 2
Joanna Baran 1 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Organizacja transportu w wybranych branżach agrobiznesu 2 Wprowadzenie Transport obok magazynowania stanowi jedną z podstawowych działalności
Bardziej szczegółowoSATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE
Anna Kasprzyk Mariusz Giemza Katedra Zarządzania Jakością Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie SATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoSpecjalność PROCESY I PROJEKTY LOGISTYCZNE. Prof. dr hab. Stanisław Nowosielski Katedra Zarządzania Procesami Gospodarczymi
Specjalność PROCESY I PROJEKTY LOGISTYCZNE Prof. dr hab. Stanisław Nowosielski Katedra Zarządzania Procesami Gospodarczymi Procesy gospodarcze Projekty gospodarcze PiPL Logistyka Definicja procesu Proces
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Logistyka zaopatrzenia Logistyka niestacjonarne I stopnia II Semestr
Bardziej szczegółowoProces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik 2014/2015
Proces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl 2014/2015 Proces Proces def: 1. Uporządkowany w czasie ciąg zmian i stanów zachodzących po sobie.
Bardziej szczegółowoZagadnienia kierunkowe na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2015/2016)
Zagadnienia kierunkowe na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2015/2016) 1. Jak można zdefiniować i określić istotę logistyki? 2. Geneza i historyczne
Bardziej szczegółowoRachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Agenda. Rachunek kosztów działań (Activity Based Costing, ABC)
Agenda Rachunek działań (Activity Based Costing, ABC) Dr Marcin Pielaszek 1. Przesłanki wdrażania nowych rozwiązań rachunku 2. Model rachunku działań 3. Ilustracja liczbowa 4. Zarządzanie kosztami w przedsiębiorstwie
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu/modułu. Język polski Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest oferowany
Sylabus przedmiotu/modułu Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia Nazwa w języku angielskim Język wykładowy Warsztaty logistyczne Logistics workshop Język polski Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych SGGW Dr Mariusz Maciejczak. www.maciejczak.pl LOGISTYKA
Wydział Nauk Ekonomicznych SGGW Dr Mariusz Maciejczak www.maciejczak.pl LOGISTYKA Podręcznik Logistyka Wybrane zagadnienia Baran Joanna, Maciejczak Mariusz, Pietrzak Miachał, Rokicki Tomasz, Wicki Ludwik
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK LOGISTYK
Załącznik nr 4 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK LOGISTYK SYMBOL CYFROWY 342[04] 1. OPIS ZAWODU 1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: 1) posługiwać się terminologią
Bardziej szczegółowoAbsolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik logistyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
Technik logistyk 333107 1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik logistyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) planowania i
Bardziej szczegółowopilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach TYTUŁ PREZENTACJI Podejście systemowe w zarządzaniu logistyką Zarządzanie łańcuchem dostaw w pionowo zintegrowanych
Bardziej szczegółowoTransport II stopień Ogólnoakademicki. Studia stacjonarne. Inny. Do wyboru Polski Semestr II. Semestr zimowy
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Wsparcie logistyczne działalności gospodarczej przedsiębiorstwa Logistic
Bardziej szczegółowozarządzaniu gospodarczą działalnością przedsiębiorstwa EKONOMIKA PRZEDSIĘBIORSTWA jako nauka o racjonalnym
Poszczególne nauki, składające się na kompleks nauk ekonomicznych, a zwłaszcza ekonomia i ekonomika przedsiębiorstwa (a także inne ekonomiki branżowe lub funkcjonalne) badają proces gospodarowania. Podstawowe
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Wstęp... 9 Rozdział 1 ZARYS TEORII STEROWANIA PROCESAMI PRZEDSIĘBIORSTWA... 11 1. Zakres i potencjalne zastosowania teorii... 11 2. Opis szkieletowego systemu EPC II... 12 2.1. Poziomy organizacyjne, warstwy
Bardziej szczegółowoZintegrowany system gospodarki odpadami w oparciu o zasady logistyki
III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Selektywna zbiórka, segregacja i recykling odpadów Zagospodarowanie odpadów w świetle nowych przepisów prawnych Zintegrowany system gospodarki odpadami w oparciu
Bardziej szczegółowoIstota i klasyfikacja kosztów logistyki
Istota i klasyfikacja kosztów logistyki dr Robert Piechota Koszty logistyki (M. Kufel) są szczegółową kategorią kosztów, oznaczającą pieniężne odzwierciedlenie zużycia substancji majątkowej przedsiębiorstwa,
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA. Definicje. Definicje
LOGISTYKA Magazynowanie Definicje Magazyn: jednostka funkcjonalno-organizacyjna przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych (zapasów w wyodrębnionej przestrzeni budowli magazynowej według ustalonej
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów istota, zakres i funkcje
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Rachunek kosztów istota, zakres i funkcje Rachunek
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE PROBLEMY ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM W ASPEKCIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
1 Politechnika Częstochowska Wydział Zarządzania WSPÓŁCZESNE PROBLEMY ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM W ASPEKCIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Monografia Redakcja naukowa Izabela Krawczyk-Sokołowska Anna Lemańska-Majdzik
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie
Spis treści Wprowadzenie 1. ZNACZENIE LOGISTYKI DYSTRYBUCJI W SYSTEMIE LOGISTYCZNYM PRZEDSIĘBIORSTWA 1.1. Istota znaczenia logistyki dystrybucji 1.2. Strategie logistyczne w dystrybucji 1.3. Koncepcja
Bardziej szczegółowoMagazyn części zamiennych Żerków Czerwiec 2011
Magazyn części zamiennych Żerków Czerwiec 2011 Magazyn części zamiennych a koszt działalności Jedyny dobry powód utrzymywania zapasów to koszty mniejsze niż w przypadku braku zapasów Zapasy oznaczają zamrożoną
Bardziej szczegółowopilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach Projekt współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet
Bardziej szczegółowospołeczno-gospodarczymi na świecie, które wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie
Wstęp Rozwój marketingu usług logistycznych był ściśle związany z przeobrażeniami społeczno-gospodarczymi na świecie, które wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie rynku usług Transport Spedycja Logistyka
Bardziej szczegółowoI. Efekty kształcenia kwalifikacji zawodowych A.30 ; A.31; A.32
Podstawa programowa kształcenia w zawodzie Technik Logistyk (333107) I. Efekty kształcenia kwalifikacji zawodowych A.30 ; A.31; A.32 A.30 Organizacja i monitorowanie przepływu zasobów i informacji w procesach
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2014/2015 Kod: RBM II-s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Logistyka przemysłowa Rok akademicki: 2014/2015 Kod: RBM-2-105-II-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Specjalność: Informatyka
Bardziej szczegółowo9. KOSZTY JAKOŚCI W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
, red. Żuchowski J., Politechnika Radomska, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2004, ss. 77-82 9. KOSZTY JAKOŚCI W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Urszula BALON W systemie informacji ekonomicznej
Bardziej szczegółowoWykaz prac złożonych do druku, przyjętych do druku lub opublikowanych w wyniku realizacji projektu
Wykaz prac złożonych do druku, przyjętych do druku lub opublikowanych w wyniku realizacji projektu Publikacje w czasopismach Podstawy teoretyczne sieci przedsiębiorstw Modelowanie procesów i systemów logistycznych
Bardziej szczegółowoWykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji
Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji Plan wykładu Koncepcja otoczenia przedsiębiorstwa Metoda SWOT Cele przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoPOD O EJŚ J CIE I P ROC O ESOW
Wykład 7. PODEJŚCIE PROCESOWE W ZARZĄDZANIU JAKOŚCIĄ 1 1. Procesy i ich znaczenie w działalności organizacji: Proces jest to zaprojektowany ciąg logiczny następu- jących po sobie czynności (operacji),
Bardziej szczegółowoAudyt funkcjonalnego systemu monitorowania energii w Homanit Polska w Karlinie
Audyt funkcjonalnego systemu monitorowania energii w Homanit Polska w Karlinie System zarządzania energią to uniwersalne narzędzie dające możliwość generowania oszczędności energii, podnoszenia jej efektywności
Bardziej szczegółowoWykład 1 Klasyfikacja kosztów
Wykład 1 Klasyfikacja kosztów dr Robert Piechota Pojęcie kosztów Wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków trwałych, materiałów, paliwa, energii, usług, czasu pracy pracowników oraz niektóre wydatki
Bardziej szczegółowo2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze
2016 CONSULTING DLA MŚP Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 1 O raporcie Wraz ze wzrostem świadomości polskich przedsiębiorców rośnie zapotrzebowanie na różnego rodzaju usługi doradcze. Jednakże
Bardziej szczegółowoEKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3.
EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3 www.salo.pl Działalność gospodarcza w portach morskich Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa portowego opiera się na dwóch podstawowych elementach:
Bardziej szczegółowo