Bezpośredni preparat mikroskopowy kontrola jakości pierwszego etapu diagnostyki mikrobiologicznej
|
|
- Izabela Szymańska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab 2014; 50(4): Praca oryginalna Original Article Bezpośredni preparat mikroskopowy kontrola jakości pierwszego etapu diagnostyki mikrobiologicznej Direct microscopic slide quality control of the first stage of microbiological diagnostics Ewa Młodzińska 1, Karolina Bosacka 1, Elżbieta Stefaniuk 1,2, Monika Fortuna 1, Waleria Hryniewicz 1,2 1 Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej, Warszawa 2 Narodowy Instytut Leków, Warszawa Streszczenie Od roku 1997 Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej (COBJDM) prowadzi Ogólnopolski Sprawdzian Wiarygodności Badań Mikrobiologicznych, POLMICRO. W roku 2014 jeden ze sprawdzianów został przeprowadzony w całości w wersji elektronicznej. Każdy z uczestników Programu dokonywał interpretacji pierwszego etapu diagnostyki mikrobiologicznej, jakim jest ocena mikroskopowa badanego materiału. Celem przeprowadzonej tury była analiza kompetencji i biegłości laboratoriów mikrobiologicznych w ocenie bezpośrednich preparatów mikroskopowych. Summary Since 1997 Centre for Quality Control in Microbiological Diagnostics performs National External Quality Assurance Scheme in Poland. In 2014 one of its editions was performed via internet. Each participating laboratory was obliged to interpret microscopical pictures of various clinical materials. Its objective was to evaluate the competency and proficiency of the participating microbiology laboratories in the interpretation of microscopic slides prepared directly from patients material. Słowa kluczowe: Key words: POLMICRO, preparaty mikroskopowe, zewnątrzlaboratoryjny sprawdzian wiarygodności POLMICRO, microscopic slides, external quality assessment scheme Wstęp Od roku 1997 Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej (COBJwDM) prowadzi Ogólnopolski Sprawdzian Wiarygodności Badań Mikrobiologicznych POLMICRO. Ideą kontroli zewnątrzlaboratoryjnej jest poddawanie ocenie wszystkich etapów diagnostyki mikrobiologicznej. Kolejne, coroczne edycje sprawdzianu poświęcane są wykrywaniu nowo pojawiającym się mechanizmom oporności na antybiotyki, standaryzacji stosowanych metod identyfikacji i oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów. Po raz pierwszy, w roku 2014, jeden ze sprawdzianów został poświęcony interpretacji obrazu mikroskopowego preparatu wykonanego z materiału od chorego. Na podstawie opisów przypadków, wyników badań analitycznych/mikrobiologicznych i zdjęć preparatów mikroskopowych, Laboratoria miały za zadanie dokonać oceny przedstawionych obrazów mikroskopowych i zaproponować interpretację. Celem sprawdzianu POLMICRO (edycja szerokoprofilowa) przeprowadzonego w formie elektronicznej była analiza kompetencji i biegłości laboratoriów mikrobiologicznych w ocenie bezpośrednich preparatów mikroskopowych i poprawności interpretacji. Materiały i metody W opisywanej turze sprawdzianu POLMICRO 2014 zadaniem Laboratoriów było udzielenie odpowiedzi na pięć zadań zamieszczonych na stronie internetowej. Zadania wyświetlały się pojedynczo, kolejne zadania pojawiały się dopiero po udzieleniu odpowiedzi na poprzednie. Brak było możliwości powrotu do zadania, na które została udzielona odpowiedź. Ankieta była dostępna dla laboratorium tylko jeden raz, co oznaczało, że uczestnik po zalogowaniu i pobraniu ankiety musiał udzielić odpowiedzi na wszystkie zadania. Nie było możliwości powrotu do ankiety, jak również jej korekty. Do omawianej elektronicznej edycji sprawdzianu POLMI- CRO przystąpiło 438 (95,4%) podmiotów. Ankieta z zadaniami i zawarte w niej pytania, wraz ze wszystkimi proponowanymi odpowiedziami, którą otrzymali uczestnicy programu POLMICRO przedstawiała się następująco: 299
2 ZADANIE 1 Do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego trafił 25 letni pacjent z wysoką temperaturą (39,5 C), dreszczami i silnym pulsującym bólem powiedzi na poniższe pytania zaznaczając X wybraną od- Na podstawie przedstawionych danych proszę udzielić od- głowy, który nie ustępował po podaniu leków przeciwbólowych. powiedź: W badaniu podmiotowym lekarz stwierdził obecność objawów oponowych oraz wysypkę wybroczynową na śluzówce jamy ustnej. Wykonał punkcję lędźwiową, a pobrany płyn mózgowo-rdze- Na podstawie wyniku badania ogólnego płynu mózgowo- niowy natychmiast został przesłany do laboratorium: I próbka -rdzeniowego można podejrzewać: w kierunku badania ogólnego i II próbka na badanie mikrobiologiczne [1]. zapalenie opon-mózgowo-rdzeniowych o etiologii bakteryjnej zapalenie opon-mózgowo-rdzeniowych o etiologii wirusowej Wynik badania ogólnego płynu mózgowo-rdzeniowego uzyskany z Medycznego Laboratorium Diagnostycznego Przedstawiono w tabeli I. Jaką informację mikrobiolog powinien przekazać lekarzowi Pytanie 2. na podstawie wyniku testu lateksowego i wyniku preparatu mikroskopowego? Tabela I. Wynik badania ogólnego płynu mózgowo-rdzeniowego Wynik testu lateksowego ujemny, w preparacie mikroskopowym obecne leukocyty Barwa płyn podżółcony norma: wodojasny Przejrzystość mętny norma: klarowny wpw (w polu widzenia) i liczne krótkie Pleocytoza 5000/1µl norma: 5 w 1µl pałeczki Gram-ujemne (95% neutrofile, 5% limfocyty) Wynik testu lateksowego ujemny, w preparacie mikroskopowym obecne leukocyty 30- Stężenie glukozy poniżej 20 mg/dl norma: > 50 mg/dl Odczyny: Pandy ego i None-Apelta dodatnie 50 wpw (w polu widzenia) i liczne ziarenkowce Stężenie białka 1,1 g/l norma: 0,15-0,45 g/l Gram-dodatnie (dwoinki) Stężenie chlorków 95 mmol/l norma: >117 mmol/l Wynik testu lateksowego ujemny, w preparacie mikroskopowym obecne leukocyty W Laboratorium Mikrobiologicznym zabezpieczono 200 µl wpw (w polu widzenia) i liczne ziarenkowce Gram-ujemne w celu ewentualnych badań PCR. Pozostałą część płynu odwirowano. Wynik testu lateksowego ujemny, w preparacie widoczne (dwoinki) Z supernatantu wykonano test lateksowy w kierunku antygenów czynników etiologicznych zakażenia ośrodkowego układu leukocyty, bakterie nieobecne nerwowego uzyskano wynik ujemny. Pytanie 3. Z osadu wykonano: Na podstawie preparatu mikroskopowego można podejrzewać, że prawdopodobnym czynnikiem etiologicznym zapa- bezpośredni preparat mikroskopowy barwiony metodą Grama posiew na podłoża stałe i podłoże płynne. lenia opon mózgowo-rdzeniowych może być: W preparacie bezpośrednim barwionym metodą Grama w powiększeniu 1000-krotnym (okular 10x i obiektyw 100x) otrzymano Streptococcus pneumoniae Neisseria meningitidis obraz przedstawiony na rycinie 1 poniżej: wirusy pałeczki Gram-ujemne Rycina 1. Bezpośredni preparat mikroskopowy z osadu płynu mózgowo-rdzeniowego barwiony metodą Grama ZADANIE 2 43 letni pacjent, nadużywający alkoholu, wieloletni palacz tytoniu zgłosił się do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego z powodu silnego bólu brzucha, nudności, wymiotów i gorączki (38,5 C). Podczas wywiadu pacjent poinformował, że dwa tygodnie temu został pogryziony przez psa (pies miał aktualne szczepienie przeciw wściekliźnie). Rana na prawym podudziu dobrze się goiła, była pokryta strupem, bez nacieków ropnych czy surowiczych. Z uwagi na wysoką gorączkę i stan ogólny pobrano krew na badania biochemiczne i hematologiczne. W tabeli II i III przedstawiono uzyskane wyniki. Po kilku godzinach od przyjęcia stan pacjenta znacznie się pogorszył, wystąpiły objawy niewydolności oddechowej, a w badaniu USG wykazano obecność płynu w jamie otrzewnowej. Po konsultacji chirurgicznej i anestezjologicznej przekazano pa- 300
3 Diagn Lab 2014; 50(4): cjenta na Oddział Intensywnej Terapii z rozpoznaniem ciężkiej sepsy. Pobrano krew i mocz na posiew. Z zawiesiny bakterii z hodowli na podłożu krwawym wykonano następujące testy: Oksydaza wynik dodatni Tabela II. Wyniki badań krwi morfologia Katalaza wynik dodatni Test cefinazowy wynik dodatni morfologia krwi Wynik Norma oraz wykonano preparat mikroskopowy barwiony metodą Grama rycina 2 przedstawia RBC krwinki czerwone 3,6 mln/mm³ 3,7-6,1 mln/mm³ HGB stężenie hemoglobiny 12,6 g/dl 14-18,0 g/dl obraz uzyskany w powiększeniu 1000-krotnym. WBC krwinki białe 10,6 tyś/mm tyś/mm 3 PLT płytki krwi 16 tys/mm³ tys/mm³ Na podstawie wywiadu, wyników badań Tabela III. Wyniki badań krwi biochemia analitycznych oraz dotychczasowych wyników biochemia Wynik Norma badań mikrobiologicznych, w jakim CRP białko C reaktywne 52,39 mg/l 0,05-5 mg/l kierunku powinna być prowadzona dalsza AST transaminaza asparaginianowa 1886 U/l 5-40 U/l diagnostyka mikrobiologiczna? Wybraną ALT transaminaza alaninowa 1588 U/l 5-45 U/l odpowiedź proszę zaznaczyć X. TBIL bilirubina całkowita 1,3 mg/dl 0,2-1 mg/dl Pałeczek Gram-ujemnych (podejrzenie Pasteurella spp.) Czas APTT 44,7 sec sec Pałeczek Gram-ujemnych (podejrzenie Bacteroides spp.) PCT 64,5 ng/ml 0,5 ng/ml Pałeczek Gram-ujemnych (podejrzenie Cap- Wyniki badań mikrobiologicznych: Posiew moczu ujemny (brak wzrostu) Posiew krwi: Posiewy krwi inkubowane w systemie automatycznym po 48 h zostały oznaczone jako dodatnie. Wykonano preparat mikroskopowy z dodatniej hodowli krwi na podłożu płynnym barwiony metodą Grama w powiększeniu 1000-krotnym stwierdzono w polu widzenia obecność pojedynczych wydłużonych komórek Gram-ujemnych. Materiał z podłoża z krwią posiano na podłoża namnażające i wybiórczo-różnicujące. Inkubację prowadzono w warunkach tlenowych, beztlenowych i mikroaerofilnych. Po 72 godzinach hodowli stwierdzono powolny wzrost drobnoustrojów tylko na podłożu krwawym inkubowanym w warunkach mikroaerofilnych. Inkubację przedłużono do 5 dni. nocytophaga spp.) Pałeczek Gram-ujemnych (podejrzenie pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae) ZADANIE 3 Na rycinie 3 przedstawiono obraz bezpośredniego preparatu mikroskopowego z plwociny o wyglądzie śluzowo-ropnym (powiększenie 100-krotne), barwionego metodą Grama. Obraz widoczny na zdjęciu jest obrazem reprezentatywnym dla kilkunastu obejrzanych pól widzenia. Na podstawie przedstawionego obrazu proszę dokonać oceny diagnostycznej plwociny (odpowiedź zaznaczyć X ) Rycina 2. Preparat mikroskopowy z 72-godzinnej hodowli krwi na podłożu krwawym barwiony metodą Grama. Po 5 dniach uzyskano delikatny wzrost drobnych kolonii na podłożu krwawym, nie zaobserwowano wzrostu na podłożu MacConkey a. Rycina 3. Obraz bezpośredniego preparatu mikroskopowego z plwociny o wyglądzie śluzowo-ropnym (powiększenie 100-krotne), barwionego metodą Grama. Liczba nabłonków i leukocytów w polu widzenia sugeruje, że przekazany materiał jest diagnostyczny i pochodzi z dolnych dróg oddechowych 301
4 Liczba nabłonków i leukocytów w polu widzenia sugeruje, że preparat jest niediagnostyczny ślina na podstawie obrazu mikroskopowego w powiększeniu 100-krotnym nie można dokonać oceny przydatności plwociny do badania oceny wartości diagnostycznej plwociny należy dokonywać oglądając obraz pod powiększeniem 1000-krotnym (pod imersją) ZADANIE 4 Pacjentka 65 lat, z bólem klatki piersiowej, wysoką gorączką (do 41 C), dreszczami, odkrztuszająca plwocinę zabarwioną krwią została przyjęta do szpitala. Na zdjęciu rentgenowskim płuc widoczne nacieki w prawym i lewym dolnym płacie płuc z wysiękiem opłucnowym. Badania laboratoryjne wykazały leukopenię, niedokrwistość oraz niewydolność nerek. Białko C-reaktywne (CRP) =152,39 mg/l (norma 0,05-5 mg/l) Pobrano krew i plwocinę na posiew W preparacie bezpośrednim plwociny barwionym metodą Grama stwierdzono >25 leukocytów i pojedyncze nabłonki w polu widzenia oraz pojedyncze w preparacie komórki ziarenkowców Gram-dodatnich ułożone po 2-4 Posiew krwi był dodatni już po kilku godzinach od pobrania materiału, a w bezpośrednim preparacie mikroskopowym z hodowli krwi, barwionym metodą Grama, otrzymano następujący obraz (rycina 4): W preparacie widoczne ziarenkowce Gram-dodatnie, ale w tym przypadku na podstawie jednego posiewu krwi nie można ustalić prawdopodobnej etiologii zakażenia Nie należy przekazywać lekarzowi wyników cząstkowych, należy poczekać na wyniki posiewu materiałów na podłożach stałych, identyfikację i lekowrażliwość drobnoustroju ZADANIE 5 32 letniemu, ogólnie zdrowemu pacjentowi, hospitalizowanemu z powodu pozaszpitalnego zapalenia płuc wykonano badanie mikrobiologiczne plwociny. W obrazie mikroskopowym (okular x10, obiektyw x100) otrzymano następujący obraz (rycina 5): Rycina 5. Bezpośredni preparat mikroskopowy plwociny. Rycina 4. Preparat bezpośredni z płynnej hodowli krwi, barwiony metodą Grama. Jaką informację na podstawie wyniku preparatu mikroskopowego z hodowli krwi mikrobiolog powinien przekazać lekarzowi? (odpowiedź zaznacz X ) W preparacie bezpośrednim krwi widoczne dość liczne w polu widzenia ziarenkowce Gram-dodatnie ułożone w postaci dwoinek, co może sugerować etiologię Streptococcus pneumoniae W preparacie bezpośrednim krwi widoczne ziarenkowce Gram- -dodatnie liczne w polu widzenia, układające się w krótkie łańcuszki, co może sugerować etiologię Staphylococcus aureus lub Enterococcus spp. Jakie powinno być postępowanie mikrobiologa w tym przypadku? (prawidłowe odpowiedzi zaznacz X) Na tym etapie można zakończyć diagnostykę plwociny, wydając tylko wynik preparatu mikroskopowego nie wymaga kontaktu z lekarzem zlecającym badanie Preparat mikroskopowy plwociny nic nie wnosi do badania, należy poczekać na wynik posiewu Należy poinformować lekarza, że w preparacie stwierdzono obecność licznych komórek drożdży, a dalszą diagnostykę plwociny prowadzić po uzgodnieniu z lekarzem Zapalenie płuc wywołane przez Candida spp. jest niezwykle rzadkie, dochodzi do niego drogą krwiopochodną, etiologię można jedynie potwierdzić poprzez biopsję płuca, zaś plwocina w tym przypadku jest niewłaściwym materiałem do diagnostyki zakażenia Omówienie wyników Zadanie 1 Pierwsze zadanie dotyczyło diagnostyki zakażenia ośrodkowego układu nerwowego i składało się z trzech pytań. Przedstawione w pytaniu wyniki badania ogólnego płynu mózgowo-rdzeniowego wskazywały na etiologię bakteryjnego zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, a widoczne w bezpośrednim preparacie mikroskopowym barwionym metodą Grama ziarenkowce Gram- -ujemne (charakterystyczne ułożenie dwoinki) mogły sugerować etiologię Neisseria meningitidis [2, 3]. Dwa ośrodki błędnie ziden- 302
5 Diagn Lab 2014; 50(4): tyfikowały widoczne w preparacie Gram-ujemne dwoinki jako pałeczki, a dwa laboratoria zasugerowały obecność w preparacie Gram-dodatnich pneumokoków. Informacja o ujemnym wyniku testu lateksowego w kierunku antygenów czynników etiologicznych zakażenia ośrodkowego układu nerwowego mogła być myląca dla osób rozwiązujących ankietę. Należy jednak pamiętać, że test ten cechuje się ok. 50% czułością (wynik oznaczenia uzależniony od stężenia antygenu w płynie mózgowo-rdzeniowym czy surowicy krwi) i może dawać fałszywie ujemne wyniki [4]. Specyficzność testu wynosi powyżej 93%. Zadanie 2 Opisany przypadek miał szczególnie ważne znaczenie edukacyjne ze względu na stosunkowo rzadko izolowany w laboratoriach mikrobiologicznych czynnik etiologiczny zakażenia. Wykorzystane materiały zostały udostępnione Laboratoriom POLMICRO za zgodą Kierownika Pracowni Mikrobiologii i Immunodiagnostyki Chorób Zakaźnych Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Brzesku i pochodziły z rutynowej diagnostyki w tym ośrodku. Opisany przypadek dotyczył zakażenia związanego z pogryzieniem człowieka przez psa. Istnieje wiele drobnoustrojów, które mogą być odpowiedzialne za zakażenie rozwijające się w wyniku pogryzienia, należą do nich: Pasteurella spp., Capnocytophaga spp.(zakażenia po pogryzieniu przez psa, rzadziej kota), Eikenella spp. (zakażenia po pogryzieniu przez człowieka), a także bakterie beztlenowe. Z posiewu krwi chorego wyizolowano czynnik etiologiczny. Brak wzrost drobnoustroju na podłożu MacConkey a wykluczył obecność pałeczek Gram-ujemnych z rodziny Enterobacteriaceae. Konieczność wydłużenia hodowli do 72 godzin i uzyskanie wzrostu drobnoustrojów w warunkach mikroaerofilnych mogły wskazywać zarówno na Pasteurella spp., Bacteroides spp. jak i Capnocytophaga spp. Różnicujące okazały się testy biochemiczne (oksydaza, cefinaza) oraz obraz mikroskopowy. Dodatni wynik testu wykrywającego produkcję oksydazy cytochromowej wykluczył Bacteroides spp., a dodatni wynik testu z cefinazą sugerował Capnocytophaga spp. W preparacie mikroskopowym barwionym metodą Grama z 72-godzinnej hodowli na podłożu krwawym widoczne były zarówno Gram ujemne, wydłużone, cienkie, ostro zakończone (wrzecionowate) pałeczki młoda hodowla, jak i drobne pleomorficzne Gram-ujemne komórki pochodzące ze starszej hodowli. Obraz ten jest charakterystyczny dla Capnocytophaga spp. Pasteurella spp. w preparatach mikroskopowych jest Gram-ujemną ziarniako-pałeczką [5]. Zadanie to miało charakter dydaktyczny, a jego celem było podkreślenie roli ścisłej współpracy laboratorium mikrobiologicznego z lekarzem, w szczególności, gdy poszukiwanie czynnika etiologicznego jest długotrwałe i wymaga zastosowania różnorodnych testów diagnostycznych i odpowiednich warunków hodowli. Ze względu na udział w programie POLMICRO laboratoriów klinicznych, które mogły w swojej praktyce nie zetknąć się z omawianym patogenem zadanie 2 wykluczono z ogólnej oceny sprawdzianu. Zadanie 3 W zadaniu trzecim przedstawiono zdjęcie preparatu bezpośredniego śluzowo-ropnej plwociny (barwienie Grama) w 100-krotnym powiększeniu. Zadaniem Laboratorium była ocena przydatności diagnostycznej tego materiału na podstawie obrazu spod mikroskopu oraz opisu wyglądu materiału. W preparacie widoczne były nabłonki (10-15) i bardzo liczne leukocyty (>100). Obraz ten w połączeniu z wyglądem plwociny pozwolił zakwalifikować badany materiał jako materiał pochodzący z dolnych dróg oddechowych. Czternastu (3,2%) uczestników nieprawidłowo określiło badaną plwocinę jako materiał nie diagnostyczny (ślina), a jedenastu (2,5%) błędnie zasugerowało, że nie należy oceniać przydatności diagnostycznej plwociny w powiększeniu 100-krotnym. Cztery laboratoria (0,9%) uznały plwocinę jako diagnostyczną, ale jednocześnie zakwestionowały jej ocenę w tym powiększeniu. Zadanie 4 W zadaniu czwartym przedstawiono przypadek 65-letniej kobiety przyjętej do szpitala z objawami pozaszpitalnego, bakteryjnego zapalenia płuc. Obraz preparatu bezpośredniego z posiewu krwi barwionego metodą Grama wskazywał na obecność licznych Gram-dodatnich ziarenkowców układających się charakterystycznie w dwoinki lub krótkie łańcuszki, co biorąc pod uwagę wywiad lekarski, wyniki badań krwi, obraz prześwietlenia płuc, mogło sugerować etiologię Streptococcus pneumoniae. Dwudziestu trzech (5,3%) uczestników stwierdziło, że na podstawie wyniku jednego dodatniego posiewu krwi nie można ustalić prawdopodobniej etiologii zakażenia. Zarówno wywiad lekarski i wyniki badań sugerowały pozaszpitalne zapalenie płuc. Spowodowane jest ono najczęściej przez pneumokoki, co potwierdziły wstępne badania mikrobiologiczne. Na tej podstawie można, a nawet trzeba ustalić prawdopodobną etiologię przy jednym dodatnim posiewie krwi. Prawdopodobieństwo kontaminacji próbki krwi Streptococcus pneumoniae jest raczej niewielkie, w przeciwieństwie do gronkowców koagulazo-ujemnych bytujących powszechnie na skórze. Trzy laboratoria (0,7%) skłonne były wstrzymać się z wydaniem wyniku preparatu do momentu otrzymania pełnej identyfikacji i lekowrażliwości (24-48 godzin). Biorąc pod uwagę ciężki stan kliniczny chorej, każda zwłoka w toku diagnostycznym mogłaby się okazać dla pacjentki groźna w skutkach. Cztery (0,9%) ośrodki uznały, że ziarenkowce Gram-dodatnie widoczne w preparacie bezpośrednim z krwi mogą sugerować etiologię Staphylococcus aureus lub Enterococcus spp. Gronkowce, podobnie jak enterokoki, mogą układać się w preparatach w krótkie łańcuszki, jednak na załączonym do pytania zdjęciu widać Gram-dodatnie ziarenkowce ułożone w dwoinki bądź, krótkie łańcuszki. Układ niektórych z nich jest bardzo charakterystyczny i nasuwa podejrzenie Streptococcus pneumoniae (wydłużony, lancetowaty kształt) [2, 6] Pneumokok jest najczęstszym (ok. 40%) czynnikiem etiologicznym pozaszpitalnego bakteryjnego zapalenia płuc. Gronkowiec złocisty nie jest częstą przyczyną zakażeń układu oddechowego (ok. 2-5%), odgrywa istotną rolę w zakażeniach ucha środkowego i zatok, a także w zakażeniach mieszanych oraz przewlekłych, jak również jako 303
6 następstwo zakażeń wirusowych, szczególnie pogrypowych [5, 7] W zadaniu tym wyraźne wskazanie w kierunku S. pneumoniae stanowił wywiad lekarski i wyniki badań pacjenta. Zadanie 5 Zapalenie płuc wywołane przez Candida spp. jest niezwykle rzadkie, dochodzi do niego drogą krwiopochodną, etiologię można jedynie potwierdzić poprzez biopsję płuca. Plwocina w tym przypadku jest niewłaściwym materiałem do diagnostyki zakażenia, dlatego w przypadku stwierdzenia w preparacie licznych komórek drożdży należy skontaktować się z lekarzem, który zadecyduje, czy dalsza diagnostyka plwociny jest wskazana. W zadaniu tym dwie odpowiedzi były prawidłowe [8]. COBJwDM postanowił pozytywnie ocenić także te ankiety, w których uczestnicy wskazali przynajmniej jedną poprawną odpowiedź. Stwierdzenie, że preparat mikroskopowy w tym wypadku nic nie wnosi do badania, a także decyzja o rezygnacji z dalszej diagnostyki materiału bez kontaktu z lekarzem zlecającym stanowią podważenie zasad i celowości diagnostyki mikrobiologicznej. Odpowiedzi takich, uznanych jako nieprawidłowe, udzieliło 16 ośrodków (3,7%). Ponad 90% laboratoriów poprawnie wykonało zadania dotyczące: diagnostyki zakażenia OUN (Zadanie 1) 434 (99,1%) laboratoriów; oceny diagnostycznej plwociny (Zadanie 3) 409 (93,4%) uczestników oraz oceny preparatu mikroskopowego z posiewu krwi na podłoże płynne (Zadanie 4) 408 (93,2%). W pozostałych zadaniach drugim i piątym, blisko 30% zaznaczyło błędne odpowiedzi. Zadanie drugie miało charakter edukacyjny, a jego celem było podkreślenie roli współpracy laboratorium mikrobiologicznego z lekarzem, w szczególności, gdy poszukiwanie czynnika etiologicznego jest długotrwałe i wymaga zastosowania różnorodnych testów diagnostycznych i odpowiednich warunków hodowli; wiedzą na ten temat wykazało się 333 (76%) laboratoria. Zadanie piąte bezbłędnie rozwiązało 294 (67,1%) uczestników, wskazując dwie prawidłowe odpowiedzi, natomiast 128 laboratoriów 29,2% wskazało jedną z poprawnych odpowiedzi. Czas rozwiązywania testu Limit czasowy na udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania został określony na jedną godzinę. Średni czas wypełnienia ankiety to 27 minut. Dwadzieścia pięć laboratoriów (5,7%) rozwiązało test w mniej niż 5 minut, natomiast rekordowo krótki czas wypełnienia ankiety wynosił 1 minutę i 17 sekund. Wydaje się, że jest to czas niewystarczający na przeczytanie wszystkich pytań i zastanowienie się nad prawidłową odpowiedzią. Analiza odpowiedzi udzielanych w rekordowo krótkim czasie wykazała, iż w kilku przypadkach jedna osoba wypełniała ankietę dla dwóch laboratoriów (należących do tej samej firmy, ale w innej lokalizacji), a czas udzielanych odpowiedzi odpowiednio wynosił np. 18 minut i niespełna 2 minuty. Sytuacja taka dotyczyła również niezależnych laboratoriów, które połączyła osoba udzielająca odpowiedzi, a oczywistym faktem jest, że ta sama osoba nie mogła być jednocześnie w dwóch lub większej liczbie laboratoriów. Taka praktyka podważa zaufanie do tych laboratoriów. W wyniku analizy czasu wypełniania ankiety w ciągu kolejnych dni trwania sprawdzianu, stwierdzono że pięć dni, w czasie których trwał sprawdzian, umożliwiły przekazywanie między laboratoriami informacji nt. odpowiedzi na pytania, co z kolei spowodowało, że niektórzy uczestnicy wypełniali ankietę bez czytania pytań, co jest niezgodne z ideą porównań międzylaboratoryjnych. Badania biegłości mają odpowiedzieć na pytanie czy laboratorium poprawnie wykonuje badania, jaka jest jakość prowadzonej diagnostyki mikrobiologicznej oraz jakie są obszary, które jednostka mogłoby doskonalić. Zaobserwowana sytuacja stanowi dla COBJwDM istotną wskazówkę odnośnie organizacji kolejnych edycji sprawdzianów. Podsumowanie 1. Program POLMICRO już od kilku lat przeprowadzany jest z wykorzystaniem specjalnie przygotowanej strony internetowej Laboratoria wprowadzają wyniki poszczególnych edycji sprawdzianu przez Internet. 2. Analiza przesyłanych do Centralnego Ośrodka Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej wyników, przygotowywanie ocen dla pojedynczych uczestników programu, czy też przygotowywanie ocen zbiorczych odbywa się również drogą elektroniczną. 3. Forma elektroniczna sprawdzianu POLMICRO to równe szanse dla laboratoriów, które odpowiadają na pytania dotyczące tych samych obrazów, co ma istotne znaczenie edukacyjne w przypadku rzadko izolowanych czynników etiologicznych zakażeń. 4. Dodatkowo, taka forma sprawdzianu POLMICRO nie obciąża uczestników dodatkowymi kosztami. 5. Wersja elektroniczna jest również korzystna dla organizatora badań porównawczych, bowiem znacznie upraszcza ocenę wyników sprawdzianu. 6. Przeprowadzona edycja programu POLMICRO potwierdziła potrzebę prowadzenia kontroli wstępnego etapu diagnostyki, który często odgrywa kluczową rolę diagnostyce mikrobiologicznej i jej wyniki stanowią cenną informację dla lekarza klinicysty. 7. Wykonanie i umiejętność oceny preparatu mikroskopowego, który jest najszybszym i najtańszym badaniem, ma wielką wartość diagnostyczną, pozwala stwierdzić obecność bakterii bezpośrednio w materiale. Zaniechanie tego badania poprzez wprowadzanie materiału diagnostycznego od chorego do podłoża transportowego lub diagnostycznego jest poważnym błędem i stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia chorego bowiem jego brak opóźnia właściwe postępowanie terapeutyczno-profilaktyczne. Piśmiennictwo: 1. Albrecht P. i wsp. Rekomendacje postępowania w zakażeniach bakteryjnych ośrodkowego układu nerwowego. 2011, 40-43, 2. Maza LM, Pezzlo MT, Shigei JT, Peterson EM. Color Atlas of Medical Bacteriology ASM Press Gołębiewska A. Diagnostyka. Aktualności Binet 2009, 4; Mandell GL. Principles and practice of infectious diseases. Elsevier Inc, 6-th ed. 2005, volume 2; , ; volume 1;
7 Diagn Lab 2014; 50(4): Szewczyk EM. Diagnostyka bakteriologiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2013, 2; Hryniewicz W i wsp. Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. 2010, 8. Hoog GS, Guarro J. Atlas of clinical fungi Centraalbureau voor Schimmelcultures/ Universitat Rovira i Virgili. 1995; Adres do korespondencji: mgr Ewa Młodzińska Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej Warszawa, ul. Rydygiera 8 Tel emlodzinska@cls.edu.pl, sprawdzian@cls.edu.pl Zaakceptowano do publikacji:
8 306
CENTRALNY OŚRODEK BADAŃ JAKOŚCI
CENTRALNY OŚRODEK BADAŃ JAKOŚCI W DIAGNOSTYCE 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud. 20A, Księgowość-Kadry: tel. 22-841 00 90 tel./fax. 22-851 52 06; e-mail: sekretariat@polmicro.edu.pl Samodzielna Pracownia
Bardziej szczegółowoCENTRALNY OŚRODEK BADAŃ JAKOŚCI
W CENTRALNY OŚRODEK BADAŃ JAKOŚCI W DIAGNOSTYCE MIKROBIOLOGICZNEJ 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud. 20A, tel./fax (22) 841 58 34; Księgowość-Kadry tel. (22) 841 00 90 fax. (22) 851 52 06 NIP 5212314007
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Kontrakty na usługi dla szpitali SIWZ dla badań mikrobiologicznych Danuta Pawlik SP ZOZ ZZ Maków Mazowiecki Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa Warunki prawne dotyczące konkursu ofert Ustawa z dnia 15 kwietnia
Bardziej szczegółowo1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz:
Ćwiczenie 2 2018/19 1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz: obecność nabłonków, leukocytów, pałeczek Gram(+),
Bardziej szczegółowoRekomendacje diagnostyczne inwazyjnych zakażeń bakteryjnych nabytych poza szpitalem M. Kadłubowski, A. Skoczyńska, W. Hryniewicz, KOROUN, NIL, 2009
Opracowanie: Marcin Kadłubowski, Anna Skoczyńska, Waleria Hryniewicz Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN) Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii
Bardziej szczegółowoZASADY BADAŃ BAKTERIOLOGICZNYCH
ZASADY BADAŃ BAKTERIOLOGICZNYCH Joanna Kądzielska Katedra Mikrobiologii Lekarskiej Warszawski Uniwersytet Medyczny METODY HODOWLI BAKTERII METODY MIKROSKOPOWE MORFOLOGIA BAKTERII TOK BADANIA DIAGNOSTYCZNEGO
Bardziej szczegółowoProgram ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI
Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna swoistych i nieswoistych zakażeń układu oddechowego
Diagnostyka mikrobiologiczna swoistych i nieswoistych zakażeń układu oddechowego Paweł Gruszczyński Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej WCPiT I Zjazd Polskiego Towarzystwa Pneumonologii Dziecięcej Poznań,
Bardziej szczegółowoWysypka i objawy wielonarządowe
Wysypka i objawy wielonarządowe Sytuacja kliniczna 2 Jak oceniasz postępowanie lekarza? A) Bez badań dodatkowych nie zdecydowałbym się na leczenie B) Badanie algorytmem Centora uzasadniało takie postępowanie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Ekosystem jamy ustnej
Ćwiczenie 1. Ekosystem jamy ustnej Imię i nazwisko studenta: 1. Wykonaj 2 preparaty bezpośrednie i opisz/ narysuj dokładnie wszystkie elementy danej ontocenozy, jakie widzisz w mikroskopie. - z błony śluzowej
Bardziej szczegółowoBADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO
BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO 1. Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) Podstawowym sposobem uzyskania próbki do badania płynu mózgowo rdzeniowego jest punkcja lędźwiowa. Nakłucie lędźwiowe przeprowadza
Bardziej szczegółowo- podłoża transportowo wzrostowe..
Ćw. nr 2 Klasyfikacja drobnoustrojów. Zasady pobierania materiałów do badania mikrobiologicznego. 1. Obejrzyj zestawy do pobierania materiałów i wpisz jakie materiały pobieramy na: - wymazówki suche. -
Bardziej szczegółowoZapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 448
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 448 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12, Data wydania: 29 września 2014 r. Nazwa i adres AB 448 WOJEWÓDZKA
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Ekosystem jamy ustnej
Ćwiczenie 1. Ekosystem jamy ustnej Imię i nazwisko studenta: 1. Pobierz wymaz z jamy ustnej według instrukcji podanej przez asystenta ( z grzbietu języka, błony śluzowej policzka ). Podaj rodzaj podłoża
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1 Morfologia I fizjologia bakterii
Ćwiczenie 1 Morfologia I fizjologia bakterii 1. Barwienie złożone - metoda Grama Przygotowanie preparatu: odtłuszczone szkiełko podstawowe, nałożenie bakterii ( z hodowli płynnej 1-2 oczka ezy lub ze stałej
Bardziej szczegółowoNowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna
Nowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna 1 2 Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne połączenie metod manualnych i automatyzacji Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne To nie tylko sprzęt diagnostyczny,
Bardziej szczegółowoJeśli wyniki tego samego badania przeprowadzone dwoma różnymi metodami nie różnią się od siebie
lek.wet. Agnieszka Dereczeniuk Badania laboratoryjne w hodowli Łódź 24.03.2012 Po co badać? Badania przesiewowe Badania profilaktyczne Badania obowiązkowe dla danej rasy Badania okresowe Badania diagnostyczne
Bardziej szczegółowoProtokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka
Protokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka Protokół I, zajęcia praktyczne 1. Demonstracja wykonania preparatu barwionego metodą Grama (wykonuje
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA BEZPOŚREDNIA. Joanna Kądzielska Katedra Mikrobiologii Lekarskiej Warszawski Uniwersytet Medyczny
DIAGNOSTYKA BEZPOŚREDNIA Joanna Kądzielska Katedra Mikrobiologii Lekarskiej Warszawski Uniwersytet Medyczny BADANIA MIKROBIOLOGICZNE CHORZY OZDROWIEŃCY BEZOBJAWOWI NOSICIELE OSOBY Z KONTAKTU PERSONEL MEDYCZNY
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY Z GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH - badanie bakteriologiczne + mykologiczne
CENNIK ZAKŁADU DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ PRACOWNIA MIKROBIOLOGII OBOWIĄZUJĄCY OD DNIA (zgodnie z treścią zarządzenia) (badania prywatne) Lp USŁUGA MATERIAŁ CZAS OCZEKIWANIA CENA BADANIA PODSTAWOWEGO SKIEROWANIE
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE W-0018_001 WYTYCZNE WYDAWANIA RAPORTÓW Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH. Data wprowadzenia: 10-10-2010
WYDAWANIA RAPORTÓW Z BADAŃ Data wprowadzenia: 1 / 6 Nazwisko Stanowisko Data Podpis Opracował Tadeusz Gadomski Kierownik 10.10.2010 ZaakceptowałBożena Szelągowska Pełnomocnik ds. Zarządzania Jakością 10.10.2010
Bardziej szczegółowoI. Wykaz drobnoustrojów alarmowych w poszczególnych jednostkach organizacyjnych podmiotów leczniczych.
Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego dotycząca raportowania występowania zakażeń zakładowych i drobnoustrojów alarmowych z dnia 02 stycznia 2012 r. W celu zapewnienia jednolitego sposobu sporządzania
Bardziej szczegółowoWYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU
WYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU Ewa Chodakowska WszZ ToruŃ Badanie przeprowadzono w ramach
Bardziej szczegółowoBadanie mikrobiologiczne płynów z jam ciała
Badanie mikrobiologiczne płynów z jam ciała Dorota Olszańska Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej i Immunologii Infekcyjnej USK w Białymstoku Kierownik Prof. Dr hab. n. med. Elżbieta Tryniszewska Cel badań
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM ZAJĘĆ dla studentów Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR Mikrobiologia weterynaryjna II rok 2016/2017 semestr letni
HARMONOGRAM ZAJĘĆ dla studentów Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR Mikrobiologia weterynaryjna II rok 2016/2017 semestr letni Seminaria sala wykładowa Katedry Mikrobiologii (II piętro),
Bardziej szczegółowoMikrobiologia - Bakteriologia
Mikrobiologia - Bakteriologia 5050 Bezpośrednie barwienie bakteriologiczne Kwiecień, październik 3-9 zdjęć cyfrowych wybarwionych bezpośrednio preparatów, prezentowane na stronie internetowej Labquality
Bardziej szczegółowoCENNIK BADANIA Z ZAKRESU DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ
CENNIK BADANIA Z ZAKRESU DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ ADRES,TELEFON, E-MAIL ul. Hubalczyków 1, 76-200 Słupsk Rejestracja: 59 8460 188 faks: 59 8460 198 e-mail: mikrobiologia@szpital.slupsk.pl GODZINY
Bardziej szczegółowoZastosowanie nowych technologii w diagnostyce mikrobiologicznej. Ireneusz Popławski
Zastosowanie nowych technologii w diagnostyce mikrobiologicznej Ireneusz Popławski 22 biomerieux Polska partner w mikrobiologii z wieloletnim doświadczeniem 33 biomerieux Polska Sp. z o.o. biomerieux Polska
Bardziej szczegółowoInterpretacja wg EUCAST S-wrażliwy I-średniowrażliwy R - oporny
Ćwiczenie 1 2016/17 1. Odczytaj przygotowane antybiogramy metodą dyfuzyjno-krążkową wg następującego schematu: Badany szczep -. Nazwa antybiotyku/chemioter apeutyku Strefa - mm Interpretacja wg EUCAST
Bardziej szczegółowoi uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.
Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania
Bardziej szczegółowoX. Diagnostyka mikrobiologiczna bakterii chorobotwórczych z rodzaju: Corynebacterium, Mycobacterium, Borrelia, Treponema, Neisseria
X. Diagnostyka mikrobiologiczna bakterii chorobotwórczych z rodzaju: Corynebacterium, Mycobacterium, Borrelia, Treponema, Neisseria Maczugowce (rodzaj Corynebacterium) Ćwiczenie 1. Wykonanie preparatu
Bardziej szczegółowoMikrobiologia - Bakteriologia
Mikrobiologia - Bakteriologia 5050 Bezpośrednie barwienie bakteriologiczne (sprawdzian wirtualny) Kwiecień, październik 3-9 zdjęć cyfrowych preparatów bezpośrednio wybarwionych, prezentowane na stronie
Bardziej szczegółowoFAX : (22) 488 37 70 PILNE
KARTA ZAPALENIA OTRZEWNEJ Nr Przypadku Baxter: Data raportu:... Data otrzymania informacji przez Baxter:... (wypełnia Baxter) (wypełnia Baxter) Proszę wypełnić poniższe pola i odesłać faxem do: Baxter
Bardziej szczegółowoNazwa i typ aparatu:.. Lp. Opis parametru Kryterium Parametr wymagany
Załącznik nr 3. Aparat do detekcji wzrostu drobnoustrojów z krwi i płynów ustrojowych Parametry graniczne. Nazwa i typ aparatu:.. Lp. Opis parametru Kryterium Parametr wymagany Parametr oferowany 1 Hodowla
Bardziej szczegółowoProgram ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2018/2019 SEMESTR LETNI
Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2018/2019 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00
Bardziej szczegółowoKONSPEKTY DO ĆWICZEN Z MIKROBIOLOGII LEKARSKIEJ WYDZIAŁ LEKARSKO-DENTYSTYCZNY II ROK 2019/2020 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Imię i Nazwisko... grupa... ĆWICZENIE 1 1. Diagnostyka mikrobiologiczna i metody laboratoryjne. 2. Morfologia komórki bakteryjnej. 3. Morfologia kolonii bakteryjnych. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Zadanie 1 - Przygotowanie
Bardziej szczegółowoDefinicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA 2015-04-23
Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne
Bardziej szczegółowoZapalenia płuc u dzieci. Joanna Lange
Zapalenia płuc u dzieci Joanna Lange choroba przebiegająca z dusznością, gorączką oraz różnymi objawami osłuchowymi, potwierdzona (zgodnie z definicją kliniczno - radiologiczną) lub nie (zgodnie z definicją
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5
Harmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5 GRUPY ĆWICZENIOWE 51, 52 : 8.00-10.30 Wtorek: 17.00-19.30 Data Godzina Rodzaj
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowoPrzedmiot : Mikrobiologia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU ZAKŁAD MIKROBIOLOGII 15-222 Białystok, ul. A. Mickiewicza 2C tel. / fax 085 748 5562 II Rok Wydział Lekarski - Kierunek Lekarski Przedmiot : Mikrobiologia Semestr letni
Bardziej szczegółowoZakład Mikrobiologii Klinicznej [1]
Zakład Mikrobiologii Klinicznej [1] Dane kontaktowe: Tel. 41 36 74 710, 41 36 74 712 Kierownik: dr n. med. Bonita Durnaś, specjalista mikrobiologii Personel/Kadra: Diagności laboratoryjni: mgr Dorota Żółcińska
Bardziej szczegółowo10) istotne kliniczne dane pacjenta, w szczególności: rozpoznanie, występujące czynniki ryzyka zakażenia, w tym wcześniejsza antybiotykoterapia,
Załącznik nr 2 Standardy jakości w zakresie mikrobiologicznych badań laboratoryjnych, w tym badań technikami biologii molekularnej, oceny ich jakości i wartości diagnostycznej oraz laboratoryjnej interpretacji
Bardziej szczegółowoCENNIK - DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ
(obowiązuje od 01 czerwca 2015 roku) załącznik nr 4 do regulaminu organizacyjnego CENNIK - DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej - siedziba ul. Św. Józefa 53-59 oraz ul. Konstytucji
Bardziej szczegółowoFORMULARZ ASORTYMENTOWO CENOWY załącznik nr 7
załącznik nr 7 Pakiet. AUTOMATYCZNY SYSTEM DO IDENTYFIKACJI BAKTERII I GRZYBÓW DROŻDŻOPODOBNYCH ORAZ OZNACZANIA WRAŻLIWOŚCI NA ANTYBIOTYKI: DZIERŻAWA APARATU wraz z wyposażeniem + TESTY DIAGNOSTYCZNE TESTY
Bardziej szczegółowoXIII. Staphylococcus, Micrococcus ćwiczenia praktyczne
XIII. Staphylococcus, Micrococcus ćwiczenia praktyczne Ćwiczenie 1. Ocena wzrostu szczepów gronkowców na: a. agarze z dodatkiem 5% odwłóknionej krwi baraniej (AK) typ hemolizy morfologia kolonii.. b. podłożu
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoIV Kadencja XIII Posiedzenie KRDL
IV Kadencja XIII Posiedzenie KRDL Uchwała Nr 111/IV/2017 Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych z dnia 8 grudnia 2017 roku w przedmiocie zmiany uchwały Nr 18/IV/2015 Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych
Bardziej szczegółowoPobieranie, transport i przechowywanie materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych
Pobieranie, transport i przechowywanie materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych Instrukcje ogólne Wszystkie materiały diagnostyczne powinny być pobrane przed podaniem choremu antybiotyków lub
Bardziej szczegółowoAKTUALNOÂCI BINET. Drogie Koleżanki i Koledzy! Nr 2 / styczeƒ 2009. www.koroun.edu.pl
www.koroun.edu.pl Drogie Koleżanki i Koledzy! Witam serdecznie w Nowym Roku oddając w Wasze ręce drugi numer AKTUALNOŚCI BINET, w którym skupiamy się na prawidłowej diagnostyce, terapii i profilaktyce
Bardziej szczegółowoL.p. Nazwa badania. Czas oczekiwania na wynik. Pobranie materiału do badania BADANIA MIKROBIOLOGICZNE - POSIEWY
Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II Ośrodek Nowoczesnej Diagnostyki Laboratoryjnej Pracownia Mikrobiologii ul. Prądnicka 80, 31-202 Kraków Tel. 12 614 24 85, 614 24 08 Załącznik 1 LISTA
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Diagnostyka mikrobiologiczna. Nie dotyczy. 13 Wykłady: 30 h, ćwiczenia 120h;
Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa
Bardziej szczegółowoIV. Streptococcus, Enterococcus ćwiczenia praktyczne
IV. Streptococcus, Enterococcus ćwiczenia praktyczne Ćwiczenie 1. Ocena wzrostu szczepów paciorkowców na: a. agarze z dodatkiem 5% odwłóknionej krwi baraniej (AK) typ hemolizy morfologia kolonii... gatunek
Bardziej szczegółowoDefinicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA
INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Definicja Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoS Y LA BUS MODUŁU. In f o r m acje o gólne. Mikrobiologia
S Y LA BUS MODUŁU In f o r m acje o gólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Mikrobiologia Obowiązkowy Nauk o Zdrowiu
Bardziej szczegółowoZalecenia rekomendowane przez Ministra Zdrowia. KPC - ang: Klebsiella pneumoniae carbapenemase
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w zakładach opieki zdrowotnej szczepów bakteryjnych Enterobacteriaceae wytwarzających karbapenemazy typu KPC * * KPC - ang: Klebsiella pneumoniae
Bardziej szczegółowoBarwienie złożone - metoda Grama
ĆWICZENIE 1. 1.Wykonaj barwienie preparatów własnych ze wskazanych przez nauczyciela hodowli stałych ziarniaków Gram(+), ziarniaków Gram(-), pałeczek Gram+, pałeczek Gram(-), drożdżaków każdy student wykonuje
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 010
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 010 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 4 Data wydania: 2 lutego 2016 r. Nazwa i adres AM 010 Kod identyfikacji
Bardziej szczegółowoDane Oferenta: nazwa... ... NIP... REGON...
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 17/2012 Kierownika Samodzielnego Gminnego Zakładu Opieki Zdrowotnej z dnia 16 listopada 2012 roku Wilkowice dnia. Samodzielny Gminny Zakład Opieki Zdrowotnej w Wilkowicach
Bardziej szczegółowoOporność na antybiotyki w Unii Europejskiej Dane zaprezentowane poniżej zgromadzone zostały w ramach programu EARS-Net, który jest koordynowany przez
Informacja o aktualnych danych dotyczących oporności na antybiotyki na terenie Unii Europejskiej Październik 2013 Główne zagadnienia dotyczące oporności na antybiotyki przedstawione w prezentowanej broszurze
Bardziej szczegółowoPROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH
PROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH DOROTA ROMANISZYN KATEDRA MIKROBIOLOGII UJCM KRAKÓW Zakażenie krwi
Bardziej szczegółowoARKUSZ ASORTYMENTOWO-CENOWY
Załącznik nr 2 ARKUSZ ASORTYMENTOWO-CENOWY Tryb postępowania: Przetarg nieograniczony Przedmiot zamówienia: wykonanie usług zdrowotnych w zakresie badań laboratoryjnych i diagnostyki obrazowej /RTG/ obowiązujących
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20005/11858/09
SPRAWOZDANIE MOŻE BYĆ POWIELANE TYLKO W CAŁOŚCI. INNA FORMA KOPIOWANIA WYMAGA PISEMNEJ ZGODY LABORATORIUM. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20005/11858/09 BADANIA WŁASNOŚCI PRZECIWDROBNOUSTROJOWYCH
Bardziej szczegółowoAKTUALNOÂCI BINET. Drogie Koleżanki i Koledzy! Nr 1 / paêdziernik
www.koroun.edu.pl Drogie Koleżanki i Koledzy! W związku z uruchomieniem przez Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń OUN, Sieci Monitorowania Inwazyjnych Zakażeń Bakteryjnych
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu
Dz.U.06.79.556 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu Na podstawie art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 1 lipca 2005
Bardziej szczegółowo1. Demonstracja preparatów bakteryjnych barwionych metodą negatywną ukazujących kształty komórek bakteryjnych.
Ćwiczenie 1. Mikrobiologia ogólna - Budowa komórki bakteryjnej. Metody barwienia preparatów bakteryjnych. Wzrost drobnoustrojów w warunkach laboratoryjnych. Uzyskiwanie czystej hodowli. Identyfikowanie
Bardziej szczegółowoDOTYCZY REGULAMINU OCENY WYNIKÓW SPRAWDZIANÓW POLMICRO
OŚR.ZM.442.1.201.2.00.ES Warszawa, luty 201r. DOTYCZY REGULAMINU OCENY WYNIKÓW SPRAWDZIANÓW POLMICRO Poniżej przedstawiono przykłady ilustrujące ocenę punktową: przykłady I-III - przedstawiają wyniki uzyskane
Bardziej szczegółowoBadanie płynów z jam ciała z wykorzystaniem analizatora Spotchem ez.
Badanie płynów z jam ciała z wykorzystaniem analizatora Spotchem ez. Dr nauk wet Janina Łukaszewska Przesięk Niskie stężenie białka całkowitego < 2,5 g/dl ; zawartość komórek jest
Bardziej szczegółowoCENTRALNY OŚRODEK BADAŃ JAKOŚCI
W CENTRALNY OŚRODEK BADAŃ JAKOŚCI W DIAGNOSTYCE MIKROBIOLOGICZNEJ 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud. 20A, tel./fax (22) 841 58 34; Księgowość-Kadry tel. (22) 841 00 90 fax. (22) 851 52 06 NIP 5212314007
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM ZAJĘĆ dla studentów Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR Mikrobiologia weterynaryjna II rok 2017/2018 semestr letni
HARMONOGRAM ZAJĘĆ dla studentów Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR Mikrobiologia weterynaryjna II rok 2017/2018 semestr letni GRUPA I Poniedziałek: 14.30-16.45 (z wyjątkiem 4.06.2018
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 20/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. o projekcie programu Program skutecznego zwalczania infekcji poprzez szybkie
Bardziej szczegółowoAKTUALNOÂCI BINET. Nr 10/ Drogie Koleżanki i Koledzy. Inwazyjna choroba meningokokowa w 2015 roku
www.koroun.edu.pl Drogie Koleżanki i Koledzy Witamy serdecznie, oddajemy w Państwa ręce kolejny numer Aktualności BINet. Jest on poświęcony epidemiologii inwazyjnych zakażeń wywoływanych przez Neisseria
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Załącznik nr 2 1 PAKIET NR II SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Automatyczny analizator mikrobiologiczny do identyfikacji i oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów na antybiotyki z określeniem wartości
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu PROGRAM WHO ELIMINACJI ODRY/RÓŻYCZKI Program eliminacji odry i różyczki został uchwalony przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia 28 maja 2003 roku. Realizacja
Bardziej szczegółowoOgólnopolski Zewnątrzlaboratoryjny Sprawdzian Wiarygodności Badań w Diagnostyce Mikrobiologicznej POLMICRO 2017
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics Diagn Lab. 2018; 54(3): 159-166 ISSN 0867-4043 Praca oryginalna Original Article Ogólnopolski Zewnątrzlaboratoryjny Sprawdzian Wiarygodności
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OGÓLNA Zasady prowadzenia Programu Badania Biegłości POLMICRO
SPIS TREŚCI Strona 1 z 7 1. Cel instrukcji Strona 1 2. Przedmiot i zakres instrukcji Strona 1 3. Terminy i definicje Strona 2 4. Zasady ogólne i odpowiedzialność Strona 2 5. Tryb postępowania Strona 2-7
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 007
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 007 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8 Data wydania: 1 marca 2018 r. Nazwa i adres MEDYCZNE LABORATORIA
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Najważniejsze zagrożenia epidemiczne w oddziałach dziecięcych w Polsce Dr med. Paweł Grzesiowski STOWARZYSZENIE HIGIENY LECZNICTWA SZPITAL SPECJALISTYCZNY ŚW. ZOFII W WARSZAWIE FUNDACJA INSTYTUT PROFILAKTYKI
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA LABORATORYJNA NORMY BADAŃ LABORATORYJNYCH
DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA NORMY BADAŃ LABORATORYJNYCH Ćw. 1 Badanie moczu w chorobach nerek i dróg moczowych BADANIE OGÓLNE MOCZU: 1. Badanie fizykochemiczne moczu (suchy test paskowy) Barwa - żółta/słomkowa
Bardziej szczegółowoAlert prawny Elektroniczny System Nadzoru nad Dystrybucją Szczepionek w miejsce Elektronicznego Systemu Monitorowania Zdrowia
stan prawny: 7 listopada 2014 roku Alert prawny Elektroniczny System Nadzoru nad Dystrybucją Szczepionek w miejsce Elektronicznego Systemu Monitorowania Zdrowia Dnia 17 października 2014 roku Minister
Bardziej szczegółowoProgram ćwiczeń z mikrobiologii klinicznej dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2015/2016
Program ćwiczeń z mikrobiologii klinicznej dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2015/2016 SEMESTR ZIMOWY Wykłady (14 godz.): Ćwiczenia (60 godz.): Wtorek 15.00 16.30 sala
Bardziej szczegółowoPodstawy różnicowania bakterii i grzybów. Imię i nazwisko:
Ćw. nr 1 Podstawy różnicowania bakterii i grzybów. 1. Wykonaj barwienie preparatów własnych ze wskazanych przez nauczyciela hodowli stałych ziarniaków Gram(+), ziarniaków Gram(-), pałeczek Gram+, pałeczek
Bardziej szczegółowoOGÓLNY PLAN ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW Z MIKROBIOLOGII OGÓLNEJ dla studentów STOMATOLOGII w roku akademickim 2015-2016 semestr zimowy
OGÓLNY PLAN ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW Z MIKROBIOLOGII OGÓLNEJ dla studentów STOMATOLOGII w roku akademickim 2015-2016 semestr zimowy Ćwiczenia - co tydzień 5 ćwiczeń x 2 godz. = 10 godz. Piątek: 9.45-11.15
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Krystyna Paszko Monitorowanie patogenów alarmowych w Szpitalu św. Wojciecha w Gdańsku nowe przepisy i ich konsekwencje dla monitorowania patogenów alarmowych XII Konferencja naukowo-szkoleniowa SHL Stare
Bardziej szczegółowo7/PNP/SW/2015 Załącznik nr 1 do SIWZ
Część nr Testy do identyfikacji paciorkowców Testy łączne do automatycznej identyfikacji oraz oznaczania lekowrażliwości paciorkowców, w tym pneumokoków na jednym module testowym. Analiza wykonywana na
Bardziej szczegółowoDostawy
Strona 1 z 5 Dostawy - 347310-2019 24/07/2019 S141 - - Dostawy - Dodatkowe informacje - Procedura otwarta I. II. VI. VII. Polska-Wałbrzych: Odczynniki laboratoryjne 2019/S 141-347310 Sprostowanie Ogłoszenie
Bardziej szczegółowo57.94 Wprowadzenie na stałe cewnika do pęcherza moczowego
ICD9 kod Nazwa 03.31 Nakłucie lędźwiowe 03.311 Nakłucie lędźwiowe w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego 100.62 Założenie cewnika do żyły centralnej 23.0103 Porada lekarska 23.0105 Konsultacja specjalistyczna
Bardziej szczegółowoPozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki
Bardziej szczegółowoS Y LA BUS MODUŁU. In f o r m acje o gólne. Mikrobiologia
S Y LA BUS MODUŁU In f o r m acje o gólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Mikrobiologia Obowiązkowy Nauk o Zdrowiu
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU. I nformacje ogólne
S YLABUS MODUŁU I nformacje ogólne Nazwa modułu: Moduł F Mikrobiologia ogólna Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok
Bardziej szczegółowoPROCEDURA POSTĘPOWANIA POEKSPOZYCYJNEGO W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA NARAŻENIA ZAWODOWEGO NA MATERIAŁ ZAKAŹNY
PROCEDURA POSTĘPOWANIA POEKSPOZYCYJNEGO W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA NARAŻENIA ZAWODOWEGO NA MATERIAŁ ZAKAŹNY 1. CEL Celem procedury jest określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia u pracownika ekspozycji
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA LABORATORYJNA NORMY BADAŃ LABORATORYJNYCH
DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA NORMY BADAŃ LABORATORYJNYCH Ćw. 1 Badanie moczu w chorobach nerek i dróg moczowych BADANIE OGÓLNE MOCZU: 1. Badanie fizykochemiczne moczu (suchy test paskowy) Barwa - żółta/słomkowa
Bardziej szczegółowoTemat badania : Wykorzystanie komórek macierzystych w terapii Przewlekłej Niewydolności Nerek u psów i kotów...
DANE LECZNICY (Nazwa i adres) IMIĘ ZWIERZĘCIA DANE LEKARZA PROWADZACEGO ( Imię, Nazwisko, telefon kontaktowy) GATUNEK RASA PŁEĆ WIEK...... BADANIE OGÓLNE ZWIERZĘCIA (* zaznaczyć odpowiednie ) Stan odżywienia
Bardziej szczegółowoII posiedzenie KRDL IV Kadencja
II posiedzenie KRDL IV Kadencja Uchwała Nr 18/IV/2015 Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych z dnia 17 kwietnia 2015 roku w sprawie przeszkolenia diagnosty laboratoryjnego w związku z przerwą w wykonywaniu
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 007
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM MEDYCZNEGO Nr AM 007 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 6 maja 2016 r. Nazwa i adres INVICTA Sp. z
Bardziej szczegółowoVII. Pałeczki Gram-dodatnie: Corynebacterium, Listeria, Erysipelothtix, Lactobacillus - ćwiczenia praktyczne
VII. Pałeczki Gram-dodatnie: Corynebacterium, Listeria, Erysipelothtix, Lactobacillus - ćwiczenia praktyczne Ćwiczenie 1. Wykonanie barwionych preparatów mikroskopowych preparat barwiony metodą Grama z
Bardziej szczegółowo