Program ćwiczeń z mikrobiologii klinicznej dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2015/2016

Transkrypt

1 Program ćwiczeń z mikrobiologii klinicznej dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2015/2016 SEMESTR ZIMOWY Wykłady (14 godz.): Ćwiczenia (60 godz.): Wtorek sala seminaryjna ul. Borowska 211a Ćwiczenia Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii. ul. Borowska 211a Wrocław Grupy AB: Wtorek (3 godz.) Grupy AB: Środa (2 godz.) Grupy CDE: Wtorek Grupy CDE: Środa MIKROBIOLOGIA OGÓLNA Ćwiczenie 1: wtorek r. Temat: Bezpieczeństwo pracy w laboratorium mikrobiologicznym Wstęp do diagnostyki mikrobiologicznej - Metody barwienia, typy mikroskopów. a) zapoznanie studentów z organizacją i dyscypliną pracy podczas ćwiczeń z mikrobiologii; b) zapoznanie studentów z programem ćwiczeń, zasadami sprawdzania efektów kształcenia i zaliczenia ćwiczeń c) przedstawienie etapów diagnostyki mikrobiologicznej d) omówienie typów mikroskopów: jasne i ciemne pole widzenia, mikroskop fluorescencyjny; e) omówienie morfologii drobnoustrojów; f) podział technik barwienia: proste, złożone, pozytywne, negatywne, pozytywno-negatywne. - nauka higienicznego mycia rąk - nauka obsługi mikroskopu świetlnego - wykonanie preparatów barwionych metodą Loefflera ( Bacillus spp.), metodą negatywną ( Micrococcus spp.) - oglądanie własnych preparatów w mikroskopie świetlnym - ocena morfologii komórek bakteryjnych i grzybów w gotowych preparatach Ćwiczenie 2: środa r. Temat: Morfologia drobnoustrojów. Metody barwienia, typy mikroskopów cd. a) omówienie złożonych metod barwienia: metody Grama, Neissera, Moellera, Burri-Ginsa - wykonanie preparatów barwionych metodą Grama ( Staphylococcus, Streptococcus, pałeczki Gram(-), Burii- Ginsa ( Klebsiella pneumoniae, Streptococcus pneumoniae) - oglądanie własnych preparatów w mikroskopie świetlnym Ćwiczenie 3: wtorek r. Temat: Hodowla i identyfikacja drobnoustrojów. a) omówienie surowców niezbędnych do przygotowania pożywek bakteriologicznych; b) omówienie typów podłoży (płynne, półpłynne, stałe) i typów wzrostu bakterii na poszczególnych podłożach; c) omówienie podłoży prostych, wzbogaconych, selektywnych i różnicujących ich zastosowanie w diagnostyce; d) demonstracja wybranych podłoży do oceny metabolizmu bakterii; e) omówienie i demonstracja komercyjnych systemów do identyfikacji bakterii; f) omówienie hodowli bakterii w warunkach tlenowych, beztlenowych, w atmosferze mikroaerofilnej wraz z demonstracją anareostatu, jaaru, eksykatora; - nauka posiewu redukcyjnego - ocena morfologii kolonii bakterii na różnych podłożach hodowlanych- opis morfologii 1

2 Ćwiczenie 4: środa r. Temat: Odczyny serologiczne i techniki molekularne w diagnostyce mikrobiologicznej. a) Omówienie pojęcia antygenu, przeciwciała i typów reakcji serologicznych (odpytanie studentów na ocenę); b) Przykłady odczynów serologicznych w diagnostyce mikrobiologicznej (wyjaśnić zasady i zastosowanie odczynów): aglutynacja szkiełkowa (serotypowanie), aglutynacja probówkowa (odczyn Widala), bierna hemaglutynacja (TPHA), precypitacja radialna, odczyny flokulacji (USR, VDRL), ELISA, immunofluorescencja pośrednia. c) techniki molekularne (PCR) 1) Wykonanie odczynu aglutynacji szkiełkowej 2) Demonstracja odczynu aglutynacji probówkowej 3) Demonstracja odczynu precypitacji pierścieniowej (odczyn Ascoliego) 4) Demonstracja odczynu immunoenzymatycznego ELISA 5) Demonstracja odczynu kłaczkującego USR, VDRL MIKROBIOLOGIA SZCZEGÓŁOWA na każde ćwiczenie studenci przychodzą przygotowani teoretycznie do zajęć Ćwiczenie 5: wtorek r. Temat: Bakterie Gram-dodatnie: Staphylococcus, Micrococcus a) ogólna charakterystyka rodziny Micrococcaceae i rodzaju Staphylococcus; a) ocena morfologii kolonii rodzaju Staphylococcus i Mirococcus b) różnicowanie Staphylococcus i Micrococcus ( morfologia kolonii, test wrażliwości na furazolidon) c) różnicowanie różnych gatunków Staphylococcus - test na koagulazę - test clumping factor - test na nowobiocynę d) wykonanie preparatów barwionych metodą Grama z hodowli Staphylococcus i Micrococcus Ćwiczenie 6: środa r. Temat: Bakterie Gram-dodatnie cd. - paciorkowce. Rodzaj: Streptococcus Enterococcus Peptostreptococcus a) charakterystyka paciorkowców; a) ocena morfologii kolonii paciorkowców b) różnicowanie różnych gatunków Streptococcus c) różnicowanie różnych gatunków Enterococcus d) wykonanie preparatów barwionych metodą Grama z hodowli paciorkowców Ćwiczenie 7: wtorek r. KOLOKWIUM NR I z ćwiczeń 1-6 Temat: Gram-ujemne pałeczki fermentujące: rodzina Enterobacteriaceae. a) charakterystyka wybranych pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae: Escherichia coli, Salmonella sp., Shigella sp., Klebsiella sp., Proteus sp., Yersinia sp. a) ocena morfologii kolonii pałeczek Gram-ujemnych b) różnicowanie różnych rodzajów w obrębie Enterobacteriaceae c) testy serologiczne do typowania pałeczek jelitowych 2

3 d) diagnostyka duru brzusznego e) wykonanie preparatów barwionych metodą Grama z hodowli pałeczek Gram-ujemnych Ćwiczenie 8: środa r. Temat: Gram-ujemne pałeczki niefermentujące. a) charakterystyka pałeczek z rodzaju Pseudomonas spp., Acinetobacter spp., Stenotrophomonas spp., Burkholdreia cepacia (odpytanie studentów na ocenę); a) ocena morfologii kolonii pałeczek Gram-ujemnych b) różnicowanie różnych rodzajów w obrębie rodziny pałeczek niefermentujących c) wykonanie preparatów barwionych metodą Grama z hodowli pałeczek Gram-ujemnych Ćwiczenie 9: wtorek r. Temat: Laseczki tlenowe i beztlenowe. Charakterystyka laseczek z rodzajów: Bacillus (B. cereus, B. anthracis) i Clostridium: (Cl. tetani, Cl. botulinum, Cl. perfringens, Cl. difficile) a) hodowla i identyfikacja laseczek tlenowych i beztlenowych - hodowla - testy na wykrywanie toksyn Cl.difficille Ćwiczenie 10: środa r. KOLOKWIUM NR II z ćwiczeń 7-9 Temat: Bakterie beztlenowe nieprzetrwalnikujące. a) Charakterystyka i chorobotwórczość pałeczek z rodzaju Bacteroides, Porphyromonas, Prevotella, Fusobacterium hodowla i identyfikacja bakterii beztlenowych - metody hodowli - różnicowanie bakterii beztlenowych - ocena morfologii kolonii beztlenowców Ćwiczenie 11: wtorek r. Temat: Gram-ujemne ziarniaki Rodzaj: Neisseria, Moraxella a) Charakterystyka i chorobotwórczość Hodowla i identyfikacja Neisseria, Moraxella - hodowla podłoża, warunki wzrostu - różnicowanie gatunków w obrębie rodzaju Neisseria Ćwiczenie 12: środa r. Temat: Gram ujemne małe pałeczki i promieniowce. charakterystyka i chorobotwórczość Haemophilus, Brucela, Pasteurella, Francisella, Actinomyces i Nocardia. Część praktyczna : Hodowla i identyfikacja małych Gram-ujemnych pałeczek i promieniowców 3

4 - morfologia kolonii - metody hodowli - różnicowanie H.influenzae i H.parainfluenzae - testy diagnostyczne - ocena w preparatach mikroskopowych Ćwiczenie 13: wtorek r. Temat: Gruźlica Mycobacterium tuberculosis i prątki atypowe. Podział taksonomiczny i charakterystyka prątków. Część praktyczna : 1. Diagnostyka gruźlicy. 2. Barwienie plwociny metodą Ziehl-Neelsena. Oglądanie preparatów barwionych metodą Ziehl-Neelsena. 3. Obserwacja na podłożu Loewensteina-Jensena hodowli: M. smegmatis, M. tuberculosis. 4. Prątki atypowe identyfikacja, diagnostyka. Ćwiczenie 14: środa r. Temat: Pałeczki Gram-dodatnie. Rodzaj: Corynebacterium, Listeria, Propionibacterium a) charakterystyka i chorobotwórczość drobnoustrojów z rodzajów: Corynebacterium, Listeria i Propionibacterium; Identyfikacja - hodowla - omówienie testu Eleka do wykrywania toksyny błoniczej; Ćwiczenie 15: wtorek r. Temat: Kolokwium nr III z ćwiczeń: Temat: Bakterie spiralne. Rodzaje: Treponema, Leptospira, Borrelia a) charakterystyka krętków; metody hodowli i wykrywania tych drobnoustrojów w materiale biologicznym, diagnostyka zakażeń; a) diagnostyka kiły b) diagnostyka boreliozy interpretacja wyników badań w kierunku boreliozy Ćwiczenie 16: środa r. Temat: Bakterie spiralne. Rodzaje: Helicobacter spp. Campylobacter spp. Vibrio spp. charakterystyka i chorobotwórczość Helicobacter spp., Campylobacter spp., Vibrio spp.; a) diagnostyka Helicobacter, Campylobacter, Vibrio b) demonstracja hodowli na podłożach stałych ocena morfologii kolonii c) oglądanie preparatów z bioptatów w kierunku Helicobacter spp. Ćwiczenie 17: wtorek r. Temat: Bakterie atypowe. Rodzaje: Chlamydia Mycoplasma Ureaplasma Legionella charakterystyka i chorobotwórczość drobnoustrojów z rodzajów: Chlamydia, Mycoplasma, Ureaplasma, Legionella. 4

5 a) hodowla mykoplazm i ureaplazm na podłożach sztucznych b) diagnostyka Chlamydia, Legionella Ćwiczenie 18: środa r. Kolokwium NR IV z ćw Temat: Antyseptyka Nauka mycia i dezynfekcji rąk Hodowla odcisków palców ocena skuteczności procesu mycia i dezynfekcji rąk Ćwiczenie 19: wtorek r. Temat: Dezynfekcja i sterylizacja. omówienie metod dezynfekcji i sterylizacji a) odczyt hodowli opuszków palców b) omówienie błędów związanych z dezynfekcją rąk i konsekwencji z tym związanych c) bakteriobójcze działanie promieniowania UV ( hodowla S.epidermidis) d) wpływ temperatury na przeżywalność drobnoustrojów ( E.coli, Bacillus) ocena po 5min, 30min, 1h gotowania bulionowych hodowli e) kontrola badania jałowości powietrza metodą sedymentacji f) kontrola procesów sterylizacji Ćwiczenie 20: środa r. Temat: Dezynfekcja i sterylizacja c.d. Odczyt testów wykonanych Ćwiczenie 21: wtorek r. Kolokwium V sprawdzające wiedzę z zakresu antybiotyków ( podział, mechanizmy działania, charakterystyka grup) Temat: Antybiotyki, metody oceny wrażliwości bakterii na antybiotyki Metody oznaczania wrażliwości bakterii na antybiotyki. Omówienie pojęć MIC, MBC; a) wykonanie antybiogramów dla rodzaju Staphylococcus spp., Enterococcus spp., E.coli, Enterobacter spp., Pseudomonas spp. metodą dyfuzyjno-krążkową b) demonstracja metod oceny wartości MIC,MBC Ćwiczenie 22: środa r. Temat: Antybiotyki cd. b) odczyt wykonanych przez studentów antybiogramów oraz ich omówienie. Ćwiczenie 23: wtorek r. Temat: Antybiotyki, mechanizmy oporności drobnoustrojów na antybiotyki i chemioterapeutyki. a) omówienie mechanizmów oporności drobnoustrojów na antybiotyki i chemioterapeutyki: MRSA, HLAR, VISA/GISA, VRE, GRE, PRSP, MLS B. Część praktyczna - demonstracja metod wykrywania w/w mechanizmów oporności - interpretacja wyników antybiogramów z wykryciem mechanizmów oporności 5

6 Ćwiczenie 24: środa r. Temat: Antybiotyki, mechanizmy oporności drobnoustrojów na antybiotyki i chemioterapeutyki cd. Omówienie mechanizmów oporności drobnoustrojów na antybiotyki i chemioterapeutyki: ESBL, MBL, KPC, NDM. Część praktyczna a) demonstracja wykrywania ESBL metoda dwóch krążków i E-testu b) demonstracja wykrywania MBL, KPC, NDM c) Interpretacja antybiogramów dla szczepów ESBL, MBL, KPC, NDM- dodatnich 6