Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych i kwarantannowych ziemniaka

Transkrypt

1 Sprawozdanie 2016 Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych i kwarantannowych ziemniaka IHAR-PIB Radzików,

2 Analiza zmian w populacjach ważniejszych patogenów ziemniaka dla potrzeb prowadzenia hodowli odpornościowej oraz produkcji PW Zadanie 3.1. Cel 1 prof. dr hab. Ewa Zimnoch-Guzowska, dr hab. Renata Lebecka, dr hab. Jadwiga Śliwka, dr Zhimin Yin, mgr Krystyna Michalak, mgr Zofia Murawska, mgr Sylwester Sobkowiak, mgr Marta Brylioska

3 Phytophthora infestans (Mont.) de Bary

4 1. Zbiór izolatów 2016, współpraca z COBORU Niechronione pola w 8 lokalizacjach 10 odmian: Altesse, Denar, Jelly, Kuras, Malaga, Mondeo, Riviera, Tajfun, Vineta, Zuzanna Lokalizacja Liczba prób Objawy w bulwach Karżniczka Wrócikowo Przecław Węgrzce Uhnin Sulejów Bobrowniki Zybiszów (Zybiszów) 203 czyste kultury P. infestans 10 izolatów włączono do kolekcji

5 2. Charakterystyka izolatów P. infestans 13 izolatów z izolatów z regionu Boguchwała studium zmian w populacji wirulencja względem testerów Black a i potencjalnych źródeł odporności (6600 testów fitopatologicznych), dominowały złożone rasy, tester z genem R9 porażony był sporadycznie, a nie porażone były testery z genami: Rpi-rzc1 i Rpi-phu1 typ kojarzeniowy (A1: 42, A2: 10) haplotyp mitochondrialny (Ia: 43, IIa: 9) odpornośd na metalaksyl (wrażliwe 40, średnio wrażliwe 8, odporne 5)

6 3. Stan kolekcji 1020 izolatów, w tym 67 zagranicznych i 953 polskich 1108 izolatów jest przechowywanych w ciekłym azocie (kolekcja stała + robocza) 189 izolatów ze skosów rozmnożono na szalkach, z czego 140 zamrożono w ciekłym azocie Z ciekłego azotu wyjęto i namnożono do różnych celów 68 izolatów.

7 4. Udostępnianie kolekcji Odbiorcami 11 izolatów byli: Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Gdaoskiego i Gdaoskiego Uniwersytety Medycznego, 1 izolat Rhizoctonia solani - MR4, 1 izolat Fusarium culmorum - M249 Wydział Biologii Uniwersytetu Gdaoskiego, 1 izolat Rhizoctonia solani - MR4 Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 5 izolatów P. infestans Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, 2 izolaty P. infestans, 1 izolat Pythium ultimum Zaktualizowano dane izolatów dostępnych online

8 Zakup stołu laminarnego kl. II 2 postery: Sobkowiak S., Brylioska M., Stefaoczyk E., Śliwka J Charakterystyka izolatów Phytophthora infestans pochodzących z wybranych rejonów polski w latach Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin PIB, Poznao, , Streszczenia: 73. Sobkowiak S., Brylioska M., Stefaoczyk E., Śliwka J Zmiany w polskiej populacji Phytophthora infestans w latach Konferencja naukowo-szkoleniowa Nasiennictwo i ochrona ziemniaka, Dźwirzyno, , Streszczenia:

9 4. Utrzymywanie reprezentatywnej kolekcji roboczej bakterii z rodzaju Pectobacterium i Dickeya w stanie zamrożenia i jej wzbogacanie o nowe wirulentne izolaty Do identyfikacji gatunków bakterii pektynolitycznych patogenicznych dla ziemniaka zastosowano 7 metod PCR. L.P. Gatunek Metoda 1 Pectobacterium atrosepticum de Boer i in Dickeya solani, D. dianthicola Pritchard i in P. c. carotovorum/ P. wasabiae Kang i in D. dianthicola Pritchard i in P. wasabiae de Boer i in P. wasabiae Kim i in Dickeya spp., P. atrosepticum, P. c. carotovorum/ P. wasabiae Potrykus i in. 2014

10 Wykrywanie Pectobacterium atroseptica De Boer i in. 2012, ECA 1/F, ECA 1/R, 690 bp Wykrywanie Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum/ P. wasabiae Kang i in. 2003, ExpccF, ExpccR, 561 bp Wykrywanie Pectobacterium wasabiae Kim i in. 2012, PW70IIR, PW70IIF, 140 bp, Pw Wykrywanie P. atrosepticum, P. carotovorum subsp.carotovorum/p. wasabiae, Dickeya solani Potrykus i in. 2014, Df, Dr, Y 45, Y 46, ExpccF, ExpccR

11 Kolekcja została wzbogacona o sześd izolatów (łącznie 60 izolatów): P. atrosepticum Gandawa 1/1/2014, P. carotovorum subsp. carotovorum Lady Claire 1/1/2015, Lady Claire 2/1/2015, 12-3/37A/2016, 12-3/37B/2-16. P. wasabiae Bellarosa 1/1/2015. Charakterystyczne dołki na pożywce selektywnej CVP

12 5. Badanie wirulencji izolatów Dickeya solani i dobór izolatów do oceny odporności ziemniaka Masa zgniłej tkanki bulwy *G+ po inokulacji bakteriami - inkubacja 3 dni w T 26 o C Irys Glada 0 IFB IFB 0458

13 5. c.d. ocena odporności bulw czołowych odmian i puli hodowlanej ziemniaka na bakterie Dickeya solani Tabela 1. Średnie porażenie bulw ziemniaka przez bakterie Dickeya solani w teście laboratoryjnym L.P. Odmiana Masa zgniłej tkanki *G+ L.P. Odmiana Masa zgniłej tkanki *G+ 1. PG14-IX-26 1,6 a 15. Boryna 2,9 abcd 2. Honorata 1,7 a 16. Michalina 2,9 abcd 3. PG14-IX-27 1,8 a 17. Georginia 3,0 abcd 4. PG14-IX-31 1,8 a 18. PG14-IX-24 3,7 bcdef 5. Etola 1,8 a 19. Syrena 3,8 cdef 6. PG14-IX-28 2,0 a 20. Oberon 3,9 def 7. Gawin 2,1 ab 21. Ignacy 4,0 def 8. Bellarosa 2,2 ab 22. Gwiazda 4,1 def 9. Lawina 2,4 abc 23. Malaga 4,5 ef 10. Laskara 2,5 abc 24. Otolia 4,9 f 11. Agnes 2,5 abc 25. Gustaw 4,9 f 12. Szyper 2,5 abc 26. Bogatka 5,2 f 13. Glada 2,7 abc 27. Agata 8,4 g 14. Mazur 2,8 abc 28. Irys 10,7 h Testowano 12 bulw każdej odmiany w dwóch odrębnych terminach wiosną 2016 r. Porażenie oceniano po 3 dniach inkubacji w temperaturze 26 o C. Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się od siebie istotnie z P = 0,05 (test Duncana).

14 Agata (8,4 g) TG-14-IX-31 (1,8 g) Honorata (1,7 g)

15 5 cd. Ocena składu populacji PVY na roślinach chwytnikowych (tytoo) w Polsce centralnej Skład populacji PVY oceniony na roślinach tytoniu (300 roślin) Serotyp O: w tym 31 roślin 81,5% Z objawami VCL Z objawami VN 6 roślin 25 roślin Serotyp N 6 roślin 15,8% Infekcja mieszana (O+N) 1 roślina 2,6% Skład populacji PVY oceniony na podatnej odmianie Satina (144 rośliny) Serotyp O: 121 roślin 88% Serotyp N 12 roślin 8,7% Infekcja mieszana (O+N) 4 rośliny 2,9%

16 6. Charakterystyka patogeniczności nowych izolatów PVY Oceniono 29 izolatów PVY Testem biologicznym na tytoniu i 3 odmianach ziemniaka: King Edward, Desiree, Pentland Ivory Serologicznie testem ELISA Molekularnie multiplex RT-PCR (wg. Lorenzen 2006 i Chikh-Ali 2010) Wszystkie izolaty przełamały odpornośd odmian różnicujących 23 izolaty powodowały nekrozy nerwów na liściach tytoniu wśród nich wyróżniono na podstawie multiplex RT-PCR: 15 izolatów szczepu PVY NTN 8 izolatów szczepu PVY N-Wi 6 izolatów powodowało rozjaśnienia nerwów na liściach tytoniu wśród nich wyróżniono: 4 izolaty szczepu PVY E podatnośd na zakażenie odmian różnicujących, serotyp O 2 izolaty szczepu PVY O reakcja HR odmian Desiree i Pentland Ivory, serotyp O

17 7. prowadzenie kolekcji izolatów wirusów ziemniaka w roślinach ziemniaka pod indywidualnymi izolatorami oraz w szklarni, w liofilizatach, C i roślinach in vitro Pozyskano 5 nowych izolatów PVY (4 o serotypie O i 1 o serotypie N) Utrzymywano kolekcję wirusów PVY, PVX, PLRV, PVM, PVS, TRV, PVA, AMV, PAMV, TBRV, CMV, BMYV: - w roślinach ziemniaka w szklarni 220 izolatów - w roślinach ziemniaka w polu 43 izolaty - w roślinach ziemniaka in vitro 10 izolatów - w liofilizatach 419 obiektów (zliofilizowano 319 obiektów z 660 zebranych i zamrożonych w 2015 r.) Utrzymywano rośliny testowe (do identyfikacji, namnażania wirusów): Nicotiana tabacum odmiana Samsun Datura stramonium Datura metel Solanum lycopersicum odmiana Najwcześniejszy S. lycopersicum odmiana Newski

18 8. udostępnianie kolekcji Phytophthora infestans, bakterii i wirusów ziemniaka odbiorcom zewnętrznym zgodnie z zapotrzebowaniem IHAR-PIB O/Bonin: Wirusa Liściozwoju ziemniaka pochodzenie odmiana Russet Burbank, otrzymany w1998r. od dr L. Kawczuk a; Lethbrige Res. Centre, Agriculture and Agri-Food Canada, Box 3000, Alberta T1J 4B1 trzy probówki in-vitro. SGGW, Samodzielny Zakład Fitopatologii Wydziału Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, Warszawa: Wirusa X ziemniaka w dwóch bulwach ziemniaka odmiany Osa, Wirusa M ziemniaka w jednej bulwie ziemniaka odmiany Giewont. WIORiN Koszalin: Wirusa X ziemniaka w pięciu bulwach odmiany ziemniaka Osa, Wirusa M ziemniaka w pięciu bulwach odmiany ziemniaka Uran, Wirusa Y W ziemniaka w pięciu bulwach odmiany ziemniaka Perkoz, Wirusa S ziemniaka w pięciu bulwach odmiany ziemniaka Leona, Wirusa L ziemniaka w pięciu bulwach odmiany ziemniaka Osa, Wirusa A ziemniaka (?) w trzech bulwach odmiany ziemniaka Leda (nie testowany serologicznie). IBB-PAN, Warszawa: PVX O (w zamrożonych liściach tytoniu cv. Samsun), PVY izolat LW O /Jagoda, PVY izolat Y N Nysa/Lord.

19 9. podsumowanie oraz analiza stopnia realizacji celów cząstkowych, upowszechnianie wyników Wykład na konferencji EAPR Trends in PVY population changes in Poland, Yin i in , Streszczenie i prezentację umieszczono na stronach ; Wykłady na warsztatach dla pracowników Działu Nadzoru Nasiennego Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa: Bakterie pektynolityczne patogeniczne dla ziemniaka. Ocena porażenia bulw w warunkach laboratoryjnych po inokulacji bakteriami Dickeya solani, Wójcik Z., Michalak K., Lebecka R. Geny nadwrażliwości na wirus Y ziemniaka Szajko K., Grupa A., Michalak K.

20 Śledzenie zmian wirulencji patotypów w populacji grzyba Synchytrium endobioticum (Schilb.) Perc. oraz populacjach nicieni (Globodera rostochiensis, Globodera pallida) na terenie Polski PW Zadanie 3.1. Cel 2 Dr Jarosław Przetakiewicz Dr Anna Przetakiewicz

21 1. Utrzymywanie i namnażanie stałej, wzorcowej kolekcji patotypów grzyba Synchytrium endobioticum. Świeże narośla rakowe wzorcowej kolekcji patotypów S. endobioticum [1(D1), 2(G1), 2(Ch1), 3(M1), 6(O1), 8(F1), 18(T1) i 39(P1)+ zostały utrzymywane w okresie letnim na bulwach odm. Spunta, Irga i Eersteling *tylko 1(D1)]. Od jesieni b.r. patotypy i izolaty przeznaczone do identyfikacji są namnażane na odm. Eersteling i Evora. 2. Utrzymywanie i rozmnażanie odmian różnicujących ziemniaka do identyfikacji patotypów S. endobioticum oraz odmian kraocowo podatnych do namnażania narośli rakowych Synchytrium endobioticum. 17 odmian różnicujących ziemniaka rozmnożono w polu w IHAR-PIB O/Młochów (Deodara, Delcora, Tomensa, Combi, Producent, Saphir, Miriam, Karolin, Ulme, Talent, Désirée, Blanik, Giewont, Universal i Bałtyk, Gawin i Asche Sämling), 2 odmiany do namnażania narośli rakowych (Eersteling i Evora), 5 odmian rozmnożono w doniczkach w IHAR-PIB O/Radzików (Sissi, Sarpo Mira, Erika, Burren i Aurea),

22 3. Pozyskiwanie z wojewódzkich inspektoratów ochrony roślin i nasiennictwa, prób gleby i porażonych rakiem roślin ziemniaka, namnożenie i utrzymanie izolatów S. endobioticum w postaci narośli rakowych; identyfikacja izolatów S. endobioticum No No/ POK No dok. Wynik Rodzaj Miejscowośd GL MP przewozowego koocowy 1 #4/13 51/2013 narośla Piekilnik negatywny pozytywny nowy (40) 2 #5/13 51/2013 narośla Piekielnik negatywny pozytywny nowy (40) 3 #6/13 50/2013 narośla Bieokówka nie testow. pozytywny nowy (40) 4 #7/13 102/2013 ziemia Unisław nie testow. pozytywny 2(Ch1) 5 #1/14 71/2014 narośla Bystra Nie testow. pozytywny nowy (40) GL Metoda Glynne-Lemmerzahla, MP Metoda pierścieniowa, Nowy (40) profil identyczny jak izolat #5/10 z Baoskiej Niżnej 40 (BN1),

23 4. Przygotowanie dla Paostwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa raportu o zmianach wirulencji patotypów w populacji Synchytrium endobioticum w Polsce po trzech latach badao, Raport zostanie przekazany do Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w formie pisemnej i elektronicznej oraz udostępniony w formie elektronicznej na stronie www Instytutu W trakcie realizacji celu 2 dotyczącego S. endobioticum, zbierane są niezbędne dane odnośnie wirulencji pozyskanych izolatów z WIORiN. Na podstawie uzyskanych wyników przygotowywany jest raport, który ostateczną wersję uzyska po 3 latach realizacji zadania.

24 5. Ocena odporności odmian ziemniaka na wirulentne patotypy Synchytrium endobioticum (do 20 odmian rocznie) Do oceny odporności na wirulentne patotypy S. endobioticum, które występują w Polsce *2(Ch1), 3(M1), 18(T1) i 39(P1)+, wybrano następujące odmiany ziemniaka: Nicola, Lawend, Tacja, Lech, Aldona, Angelique, Touareg, Maverick, Rackam, Eris, Britney, Stronga, Malice, Rainbow, Alizee i Amigo. Tylko odm. Nicola była odporna na patotyp 2(Ch1) i 3(M1). Odm. Nicola wykazuje skrajną podatnośd na patotyp 39(P1) i słabą podatnośd na patotyp 18(T1).

25 6. Opracowanie broszury rekomendującej odmiany odporne na raka ziemniaka do uprawy w rejonach Polski południowej zagrożonych porażeniem pól przez Synchytrium endobioticum Broszura zostanie udostępniona w formie elektronicznej na stronie www Instytutu a informacja o niej wraz z podaniem ścieżki dostępu zostanie przekazana do ośrodków doradztwa rolniczego w całym kraju oraz do Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Przygotowano broszurę zawierającą informację o odpornych odmianach ziemniaka na wirulentne patotypy S. endobioticum. Broszura zawiera 2 odmiany ziemniaka: Otolia i Nicola. Odm. Otolia jest odporna m. in. na patotyp 2(Ch1), 3(M1), 18(T1) i 39(P1). Odm. Nicola jest odporna m. in. na patotyp 2(Ch1) i 3(M1).

26 7. Pozyskiwanie gleby zasiedlonej cystami mątwika o niezidentyfikowanym patotypie od inspekcji WIORIN z terenu Polski, w których wykryte zostały nowe ogniska choroby. Przygotowanie prób gleby do dalszych analiz, namnażanie oraz identyfikacja patotypu z wykorzystaniem genotypów różnicujących ziemniaka zgodnie z procedurą Kort a. Pozyskano 12 prób gleby porażonych cystami mątwika ziemniaczanego z województwa pomorskiego, zachodnio-pomorskiego, podlaskiego, wielkopolskiego, podkarpackiego, lubelskiego, łódzkiego i opolskiego; 10-kg próby gleby przesiewano w wytrząsarce wibracyjnej na zestawie sit (od 250 µm do 2 mm) oraz w automatycznym ekstraktorze cyst; Wykonano 215 testów definiujących chorobotwórczośd izolatów mątwika z wykorzystaniem zestawu różnicujących genotypów ziemniaka; Odpornośd na patotyp Forma ziemniaka Ro1 Ro2 Ro3 Ro4 Ro5 Pa1 Pa2 Pa3 Odmiana Desiree Odmiana Maris Piper S. kurtzianum hybr S. vernei hybr / S. vernei hybr S. vernei hybr / S. multidissectum hybr. P55/

27 8. Przekazywanie bezpośrednio po zakooczeniu badao certyfikatów potwierdzających identyfikację patotypu inspektorom PIORIN oraz stronie przekazującej materiały do badao; Wydano 19 Certyfikatów Tożsamości Patotypu Rok nadesłania próby Patotyp L. prób Województwo Certyfikat 2012 Ro1 4 podkarpackie + świętokrzyskie + kujawsko-pomorskie + wielkopolskie Ro1 6 łódzkie + mazowieckie + wielkopolskie (2x) ++ pomorskie (2x) Ro1 2 kujawsko-pomorskie + podlaskie + Ro5 1 lubelskie Ro1 4 podlaskie (2x) ++ wielkopolskie (2x) Ro1 2 łódzkie + pomorskie + Wysłano 16 Certyfikatów z informacją o liczbie przeprowadzonych namnożeń cyst i/lub braku cyst do prowadzenia dalszych badań; Rok nadesłania próby L. prób Województwo Certyfikat podkarpackie + małopolskie + kujawsko-pomorskie + podlaskie pomorskie + wielkopolskie (2x) wielkopolskie (3x) +++ lubelskie (2x) ++ podkarpackie pomorskie + opolskie + wielkopolskie +

28 Nr Nr prób Identyfikacja patotypu 1 #72/2009 Ro1 2 #73/2009 Ro1 3 #75/2009 Ro1 4 #76/2009 Ro1 5 #77/2009 Ro1 6 #78/2009 Ro1 7 #80/2009 Ro1 8 #82/2009 Ro1 9 #84/2009 Ro1 10 #33/2010 Ro5 11 #54/2010 Ro1 12 #58/2010 Ro1 13 #59/2010 Ro5 14 #61A/2010 Ro1 15 #61B/2010 Ro1 16 #61C/2010 Ro1 17 #64/2010 Ro1 18 #77/2010 Ro1 19 #78/2010 Ro1 20 #37/2010 Ro5 21 #1A/2011 Ro1 22 #1B/2011 Ro1 23 #1C/2011 Ro1 24 #10/2011 Ro1 25 #14A/2011 Ro1 26 #14B/2011 Ro1 27 #14C/2011 Ro1 28 #15A/2011 Ro1 29 #15B/2011 Ro1 30 #15C/2011 Ro1 31 #54/2011 Ro1 32 #62/2011 Ro1 33 #63/2011 Ro1 34 #64/2011 Ro1 Nr Nr prób Identyfikacja patotypu 35 #68/2011 Ro1 36 #70/2011 Ro1 37 #2/2012 Ro1 38 #3/2012 Ro1 39 #16/2012 Ro1 40 #28/2012 Ro1 41 #32A/2012 Ro1 42 #32B/2012 Ro1 43 #37/2012 Ro1 44 #43A/2012 Ro5 45 #43B/2012 Ro5 46 #44/2012 Ro1 47 #78/2012 Ro1 48 #60/2012 Ro1 49 #83/2012 Ro5 50 #85/2012 Ro1 51 #1A/2013 Ro1 52 #1B/2013 Ro1 53 #1C/2013 Ro1 54 #23/2013 Ro1 55 #24/2013 Ro1 56 #29/2013 Ro1 57 #76/2013 Ro1 58 #77/2013 Ro1 59 #23A/2014 Ro5 60 #92/2014(I i II) Ro1 61 #101/2014 Ro1 62 #6/2015 Ro1 63 #71/2015 Ro1 64 #72/2015 Ro1 65 #75/2015 Ro1 66 #9/2016 Ro1 67 #17/2016 Ro1 9. Namnażanie bulw odmian i genotypów ziemniaka różnicujących patotypy mątwika oraz prowadzenie kolekcji zidentyfikowanych patotypów mątwika

29 Województwo zachodniopomorskie Województwo lubuskie Województwo pomorskie Województwo wielkopolskie Województwo kujawskopomorskie Województwo warmińskomazurskie Województwo mazowieckie Województwo podlaskie 10. Uaktualnianie mapy występowania patotypów mątwików na terenie kraju. Opublikowano artykuł popularno-naukowy pt. Śledzenie występowania patotypów mątwika ziemniaczanego i agresywnego na polach uprawnych na terenie Polski zamieszczonego na stronie ( Województwo dolnośląskie Województwo łódzkie Województwo opolskie Województwo śląskie Województwo świętokrzyskie Województwo małopolskie Województwo lubelskie Województwo podkarpackie Patotyp Ro5 Patotyp Ro1 Patotyp Ro1 i Ro5

30 Monitorowanie i ocena zmian w populacjach najważniejszych gospodarczo patogenów pochodzenia wirusowego i grzybowego oraz szkodników na potrzeby zrównoważonej i efektywnej ochrony ziemniaka PW Zadanie 3.1. Cel 3 Dr Tomasz Erlichowski Dr Jerzy Osowski Mgr Hanna Gawioska-Urbanowicz Mgr Barbara Robak

31 2. Monitoring mszyc w północnych rejonach kraju na podstawie ich odłowów do żółtych naczyo i identyfikacja gatunków w 2016 r. Ha Ha Ap Cg, Ca Api Ha Mszyce ziemniaczane mszyca brzoskwiniowa-ziemniaczana (M. persicae) mszyca szakłakowo-ziemniaczana (A. nasturtii) Mszyce nieziemniaczane mszyca komosowa (H. atriplicis) -Ha mszyca grochowa (A.pisum)- Api mszyca jabłoniowa (A. pomi)- Ap mszyca porzeczkowo-poziewnikowa (C. galeopsidis) - Cg mszyca wierzbowo-marchwiowa (C. aegopodi) - Ca

32 % porażenia roślin % porażenia roślin 3. Ocena presji infekcyjnej PVY, PLRV, PVS, PVM i PVX na podstawie badań diagnostycznych pobranych prób bulw ziemniaka w próbie oczkowej z wykorzystaniem testu DAS-ELISA Porażenie wirusami prób pobranych z 2 odmian ziemniaka w roku 2016 w 6 miejscowościach Bonin Czarnoszyce Karwno Rumsko Sławutówko Szymankowo miejscowości PVY PVM PVS PLRV PVX Bonin Czarnoszyce Karwno Rumsko Sławutówko Szymankowo miejscowości PVY PVM PVS PLRV PVX Porażenie bulw odmiany Vineta (odpornej) Porażenie bulw odmiany Innovator (podatnej)

33 4. Występowanie pierwszych infekcji zarazowych w 2016 roku na wybranych plantacjach ziemniaka w Polsce Województwo Gmina Miejscowość Odmiana BBCH Termin wystąpienia Łódzkie Burzenin Witów Irga Wróblew Sędzice Madeleine Małopolskie Dobrzyce Skrzynka Denar Nowa Wieś Lęborska Nowa Wieś Lęborska Innovator Pomorskie Zachodniopomorskie Główczyce Stowięcino Innovator Nowa Wieś Lęborska Janowice Innovator Damnica Bobrowniki Ivory Russet Debrzno Strzeczona Lady Rosetta Będzino Ziębrze Gala Manowo Bonin Jelly Świeszyno Dunowo Bryza Dane publikowano na bieżąco na stronie w zakładce Monitoring.

34 4. Występowanie pierwszych infekcji alternaryjnych w 2016 roku Województwo Gmina Miejscowość Odmiana BBCH Termin wystąpienia Nowa Wieś Lęborska Lędzieckowo Innovator Pomorskie Zachodniopomorskie Stegna Książęce Żuławy Lady Amarilla Człuchów Polnica Owacja Kobylnica Sycewice Zorba Kępice Przytocko Innovator Główczyce Damnica Słupsk Stowięcino Innovator Gorzysław Innovator Bobrowniki Słupsk Innovator Ivory Russet Ludmiła Markies Debrzno Strzeczona Innovator Biesiekierz Manowo Świeszyno Laski Koszalińskie Bonin Augusta Anuschka Anuschka Miłek Irga Kuras Bardzlino Ignacy Golica Magnolia

35 5. Analiza składu gatunkowego grzybów z rodzaju Alternaria z porażonego materiału roślinnego, wykorzystanie technik diagnostyki molekularnej (PCR) w różnicowaniu gatunku grzyba, izolacje wybranych patogenów do kolekcji roboczych Zbiór izolatów z wybranych odmian ziemniaka do oceny składu gatunkowego sprawców alternariozy w doświadczeniach polowych przeprowadzono w terminie od do Badania prowadzono w odstępach 7-dniowych. Z zebranego materiału z objawami choroby zgromadzono izolaty gatunku Alternaria alternata i Alternaria solani. Ocenę składu gatunkowego przeprowadzono wstępnie metodą mikroskopową oraz technikami diagnostyki molekularnej - PCR. Identyfikacja metodą PCR zostanie wykonana w terminie (I III. 2017). Ogółem zebrano 58 izolatów: 45 izolatów Alternaria alternata i 13 izolatów Alternaria solani Zebrano i oczyszczono 4 izolaty Phytophthora infestans (sprawca zarazy ziemniaka) i 3 izolaty grzyba Colletotrichum coccodes (sprawca antraknozy) do kolekcji roboczej. Techniką PCR przebadane izolaty z 2015 roku. Uzyskano pełną zgodnośd dla izolatów i dodatkowo stwierdzono obecnośd izolatów AS, których nie wykryto w badaniach mikroskopowych. Odmiany Miłek Zróżnicowanie gatunkowe izolatów grzybów z rodzaju Alternaria zebranych w 2015 roku (metoda PCR) Terminy wystąpienia alternariozy w sezonie Irga - - Kuras AS AS AS AS BRAK izolatów, naturalne zniszczenie roślin

36 5. Zróżnicowanie gatunkowe grzybów z rodzaju Alternaria w sezonie wegetacyjnym 2016 Odmiany Terminy wystąpienia alternariozy w doświadczeniach polowych i terenowych Miłek Irga Kuras Izolaty zebrane w terenie AS AS AS AS Pomorskie 2x 4x Zachodniopo morskie 7x 3x AS 7x 1xAS AS AS 2x 1xAS BRAK izolatów, naturalne zniszczenie roślin AS AS AS AS - Alternaria alternata, AS- Alternaria solani

37 Najważniejsze osiągnięcia cel 3 w podzadania W trakcie odłowów mszyc w 6 punktach obserwacyjnych na północy kraju określano na bieżąco rzeczywiste zagrożenie mszycami, a wyniki obserwacji przekazywano bezpośrednio partnerom oraz publikowano na stronie internetowej (zakładka Monitoring Mszyce). Łącznie wykonano 205 odłowów w odstępach 2-3 dniowych. Liczebność mszyc była niższa niż w 2015 r. Wyniki wykonanych 36 obserwacji w Polsce pod kątem zagrożenia plantacji ziemniaka zarazą ziemniaka i alternariozą publikowano w miarę spływania informacji na stronie internetowej (zakładka Monitoring Zaraza ziemniaka lub Alternarioza). Z pobranego materiału roślinnego z plantacji ziemniaka uzyskano 58 izolatów grzyba z rodzaju Alternaria; 78 % stanowił gatunek A. alternata. 2. W roku badań wykazano wysoką presję infekcyjną PVY, szczególnie na odmianie podatnej Innovator w 4 miejscowościach. Z kolei presja infekcyjna PVM i PVS była zróżnicowana, zależna od miejscowości i warunków lokalnych (źródeł infekcji, liczby oraz gatunków występujących mszyc). W badaniach materiałów z bulw nie stwierdzono porażenia oraz praktycznego szerzenia się PLRV i PVX w środowisku. W roku 2016: zorganizowano 7 szkoleń dla pracowników PIORiN i ODR oraz dla producentów ziemniaka, w których wykorzystano wyniki prowadzonych badań. Przeszkolono 293 osoby; wyniki badań opublikowano w: Gawińska-Urbanowicz H., Łozowska A., Osowski J Wykorzystanie pułapki Burkarda w monitorowaniu grzybów z rodzaju Alternaria. Ziemniak Polski nr 4: Erlichowski T Naloty mszyc przenoszących wirusy w 2016 r. i ich znaczenie dla zdrowotności materiałów nasiennych. Wiadomosci Rolnicze Polska nr 11/12. oraz w 2 posterach konferencyjnych (streszczenia z konferencji Ochrona Ziemniaka, Dźwirzyno 2016 r.).

38 Sprawozdanie 2016 Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych i kwarantannowych ziemniaka PW Zadanie 3.1. Cel IHAR-PIB Radzików,

39 Cel 4 Optymalizacja metod zwalczania i ocena chorobotwórczości Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus na terenie Polski 1. pozyskanie z wojewódzkich inspektoratów ochrony roślin i nasiennictwa materiału do badań; 2. kontynuacja 3-letniego cyklu doświadczeń mikropoletkowych z wykorzystaniem różnych profili glebowych, całorocznie monitorowanych pod względem temperatury i wilgotności. Ocena wpływu tych czynników na poziom porażenia bulw potomnych ziemniaków sztucznie zakażanych wybranymi szczepami Cms w pierwszym roku badań, a także na poziom odglebowego porażenia bulw w dwóch kolejnych latach badań; 3. izolacja żywych komórek bateryjnych z badanego materiału mikropoletkowego na pożywki półselektywne MNTA i NCP-88 oraz pożywki wzrostowe YGM; 4. prowadzenie testów immunologicznych IF z użyciem przeciwciał poliklonalnych i monoklonalnych w celu diagnostyki porażenia przez Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus materiałów z doświadczenia mikropoletkowego; 5. przeprowadzenie w fitotronie oceny chorobotwórczości na roślinie bioindykatorowej (bakłażan) z zastosowaniem inokulum sporządzonego z pozyskanych izolatów Cms zgodnie z obowiązującą procedurą EPPO (2016); 6. opracowanie metody badań skuteczności działania bakteriobójczego środków dezynfekcyjnych, zastosowanych na powierzchnie sztucznie zakażone zawiesiną szczepów Cms;

40 Pkt 1 harmonogramu Z jedenastu Wojewódzkich Laboratoriów Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa pozyskano po pięć ekstraktów z bulw ziemniaka, porażonych latentnie przez Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus (Cms), razem 55 ekstraktów.

41 Molekularna identyfikacja szczepów bakterii Cms Reakcją PCR, z użyciem pary specyficznych starterów PSA-1 i PSA-R : na chwilę obecną zidentyfikowano 5 czystych kultur bakterii pozyskanych z 55 ekstraktów z WIORiN. M Bydgoszcz 1/5815/15 Bydgoszcz 1/12001/14 Bydgoszcz 1/6486/14 Bydgoszcz 1/6828/14 Bydgoszcz 1/8495/14 KN KP

42 Pkt. 2 i 4 harmonogramu Celem doświadczenia była ocena wpływu rodzaju gleby, jej wilgotności i temperatury, na poziom odglebowego porażenia przez Clavibacter michiganensis subs. sepedonicus (Cms) bulw potomnych ziemniaków. Odmiany ziemniaka Irys Owacja 4 izolaty Cms, którymi inokulowano sadzeniaki w 2015 roku 9742/12 Warszawa 1/3542/12 Łódź 1604 Kraków 5853 Gorzów Wielkopolski Warstwa orna profilu glebowego piasek (I) piasek gliniasty (V) 192 rośliny ziemniaka i tyle samo testów IFAS

43 Temperatura i wilgotnośd warstwy ornej gleby w okresie wegetacji roślin ziemniaka. IHAR-PIB Jadwisin Temperatura gleby na głębokości 10 cm ( o C) Wilgotności gleby na głębokości 20 cm (%) Piasek (I) Piasek gliniasty (V) Różnica Piasek (I) Piasek gliniasty (V) Różnica Okres: wrzesieo 2015-kwiecieo ,0 5,9 0,1 2,6 9,1-6,5 Okres: maj 2016-sierpieo ,0 18,7 0,4 4,9 9,5-4,6

44 Indeks porażenia bulw (%) w 2015 roku oraz wyniki odglebowego porażenia bulw potomnych roślin ziemniaków uprawianych w 2016 roku. IHAR-PIB Jadwisin. Profil glebowy Izolat Cms, którym inokulowano sadzeniaki w 2015 roku Indeks porażenia bulw x w 2015 roku [%] Liczba prób pozytywnych w 2016 roku Liczebnośd komórek Cms w preparatach mikroskopowych w 2016 roku Indeks porażenia bulw w 2016 roku [%] Odmiana Odmiana Odmiana Średnia dla Irys Owacja Irys Owacja Irys Owacja profilu glebowego 9742/12 Warszawa 40,7 0/12 1/ ,6 Piasek (I) 1/3542/12 Łódź 53,2 0/12 0/ Kraków 31,3 1/12 0/ ,3 0 1, Gorzów Wielkopolski 9742/12 Warszawa 18,8 2/12 0/12 1,3; 2,5 0 2,3 0 43,8 1/12 3/12 48,2 200; 1; 1 4,7 5,7 Piasek gliniasty (V) 1/3542/12 Łódź 40,7 1/12 1/ ,7 1, Kraków 56,3 2/12 0/12 1; 1 0 4,7 0 2, Gorzów Wielkopolski 21,9 0/12 0/ Średnia dla odmiany x 7/96 5/96 x x 1,71 1,75 *- obliczony na podstawie testu IFAS przeciwciała poliklonalne, z uwzględnieniem liczby komórek Cms w preparacie w rozcieńczeniu ekstraktu z bulw 100 x

45 Pkt 3 harmonogramu Izolacja komórek bakteryjnych z materiału mikropoletkowego przeprowadzona została metodą posiewów na pożywkach półselektywnych MNTA i NCP-88 oraz reakcją PCR z zastosowaniem specyficznych starterów PSA-R i PSA1. Ze 192 zawiesin otrzymano 3 czyste kultury Cms (na żelu nr.: 95, 134 i 187) Profil glebowy Piasek (I) Piasek gliniasty (V) Izolat Cms, którym inokulowano sadzeniaki w 2015 roku 9742/12 Warszawa 9742/12 Warszawa 9742/12 Warszawa Odmiana ziemniaka, wolnego od Cms, uprawiana w 2016 roku Irys Owacja Owacja

46 Pkt 5 harmonogramu Ocena chorobotwórczości 9 izolatów: Metodyka: Siewki bakłażana odmiana Black Beauty, 40 dni obserwacji objawów, 5-cio stopniowa skala objawów, inokulacja po 10 siewek bakłażana w stadium trzeciego liścia dla każdego izolatu. wirulencja, wyrażona w % Izolat powierzchni liści z charakterystycznymi zmianami chorobowymi Koszalin 1 17,5 Koszalin 4 16,5 Białystok 1513/14 20 Kraków ,2 Bydgoszcz ,5 Bydgoszcz Bydgoszcz ,2 Bydgoszcz Bydgoszcz

47 Pochodzenie ocenianego izolatu Średnia dla profilu i izolatu I profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 1604 Kraków 3,1 (7,7%) V profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 1604 Kraków 2,2 (8,1%) I profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 5853 Gorzów Wielkopolski 4,0 (8,2%) V profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 5853 Gorzów Wielkopolski 3,6 (11,2%) I profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 9742/12 Warszawa 3,8 (12,6%) V profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 9742/12 Warszawa 3,6 (14,5%) I profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 1/3542/12 Łódź 4,5 (16,1%) V profil glebowy; inokulacja sadz. Cms : 1/3542/12 Łódź 4,1 (17,5%) Wirulencja, wyrażona w skali i w % powierzchni liści z charakterystycznymi zmianami chorobowymi Średnia dla izolatu 2,7 (7,9%) 3,8 (9,7%) 3,7 (13,6%) 4,3 (16,8%) Spośród 23 wyosobnionych z roślin ziemniaka w doświadczeniu mikropoletkowym izolatów Cms w 2015 roku, najwyższą wirulencją wyrażoną w % powierzchni blaszki liściowej z charakterystycznymi zmianami chorobowymi na roślinach bakłażana odznaczył się izolat Łodź 1/3542 pozyskany z ziemniaków uprawianych w glebie o profilu I i profilu V.

48 Pkt 6. Opracowanie metody badao skuteczności działania bakteriobójczego środków dezynfekcyjnych, zastosowanych na powierzchnie sztucznie zakażone zawiesiną szczepów Cms Środek dezynfekujący (substancja czynna) Hysepta M1 (stabilizowany kwas nadmlekowy) Rapicid (jod aktywny, kwasy nieorganiczne) Sansept (czwartorzędowe związki amoniowe) Timsen (czwartorzędowe związki amoniowe, mocznik) Virkon S (bis mononadsiarczan VI potasu) Peroxat (kwas octowy, nadtlenek wodoru) Dezynfekowan a powierzchnia Stężenie i czas działania *minuty+ 0,5% (dla Timsen 0,5 g/l) 1% (dla Timsen 1 g/l) 2% (dla Timsen 2 g/l) drewno pp + +/ drewno pp drewno pp drewno pp + +/ drewno pp + +/ drewno pp Do dezynfekcji powierzchni polipropylenu (nie porowata) pokrytej biofilmem czas działania 20 min i koncentracja substancji czynnej 0,5% (0,5g/L dla środka Timsen) okazały się skuteczne. Zalecane przez producentów badanych środków stężenia robocze cieczy dezynfekujących (do 2% lub 2g/L dla środka Timsen) okazały się nieskuteczne na powierzchni drewnianej nawet po czasie działania 30 min. Nie stwierdzono różnic działania środków w zależności od użytego do badao izolatu.