1. W jakim stopniu planowane cele poszczególnych zadań zostały zrealizowane w danym roku (podać także w %)

Transkrypt

1 Część I. Rozliczenie w zakresie rzeczowym Zad. 3.1 Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych i kwarantannowych ziemniaka. 1. W jakim stopniu planowane cele poszczególnych zadań zostały zrealizowane w danym roku (podać także w %) Cel 1 Analiza zmian w populacjach ważniejszych patogenów ziemniaka dla potrzeb prowadzenia hodowli odpornościowej oraz produkcji realizowano przez: 1. utrzymywanie kolekcji Phytophthora infestans w stanie żywym in vitro i stopniowe przenoszenie jej zasobów do przechowywania w ciekłym azocie, aktualizowanie bazy danych kolekcji P. infestans (on line), 2. utrzymywanie reprezentatywnej kolekcji roboczej bakterii z rodzaju Pectobacterium i Dickeya w stanie zamrożenia i jej wzbogacanie o nowe wirulentne izolaty, 3. badanie wirulencji izolatów Dickeya solani i dobór izolatów do oceny odporności ziemniaka , 4. charakterystyka patogeniczności nowych izolatów PVM i PVY, ocena reakcji odmian ziemniaka na izolaty PVM, oraz szczepy PVY, 5. prowadzenie kolekcji izolatów wirusów ziemniaka w roślinach ziemniaka pod indywidualnymi izolatorami oraz w szklarni, w liofilizatach, C i roślinach in vitro, 6. udostępnianie kolekcji Phytophthora infestans i wirusów ziemniaka odbiorcom zewnętrznym zgodnie z zapotrzebowaniem, 7. podsumowanie oraz analiza stopnia realizacji celów cząstkowych. Upowszechnianie wyników. Cel 2 Śledzenie zmian wirulencji patotypów w populacji grzyba Synchytrium endobioticum (Schilb.) Perc. oraz populacjach nicieni (Globodera rostochiensis, Globodera pallida) na terenie Polski realizowano poprzez: 1. utrzymywanie i namnażanie stałej, wzorcowej kolekcji patotypów grzyba S. endobioticum, 2. utrzymywanie i rozmnażanie odmian ziemniaka różnicujących patotypy S. endobioticum do identyfikacji patotypów w nowych izolatach oraz odmian krańcowo podatnych do namnażania narośli rakowych S. endobioticum, 3. pozyskiwanie z Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa, prób gleby i porażonych rakiem roślin ziemniaka, namnożenie i utrzymanie izolatów S. endobioticum w postaci narośli rakowych; identyfikacja patotypów badanych izolatów S. endobioticum, 4. ocena odporności odmian ziemniaka na wirulentne patotypy raka ziemniaka (10 odmian), 5. pozyskiwanie gleby zasiedlonej cystami mątwika o niezidentyfikowanym patotypie od Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa z terenu Polski, w których wykryte zostały nowe ogniska choroby. Przygotowanie prób gleby do dalszych analiz, namnażanie oraz identyfikacja patotypu z wykorzystaniem różnicujących patotypy mątwika genotypów ziemniaka zgodnie z procedurą Kort a, 6. przekazywanie certyfikatów potwierdzających identyfikację patotypu mątwika po zakończeniu badań inspektorom Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz stronie przekazującej materiały do badań, 7. namnażanie bulw odmian i genotypów ziemniaka różnicujących patotypy mątwika oraz prowadzenie kolekcji zidentyfikowanych patotypów mątwików, 8. opracowanie wyników, w tym uaktualnianie mapy występowania patotypów mątwików na terenie kraju, Cel 3 Monitorowanie i ocena zmian w populacjach najważniejszych gospodarczo patogenów pochodzenia wirusowego i grzybowego oraz szkodników na potrzeby zrównoważonej i efektywnej ochrony ziemniaka realizowano poprzez: 1. Ustalenie punktów badawczych w rejonach największej koncentracji produkcji ziemniaka

2 w Polsce. 2. Monitoring mszyc (wektorów wirusów) w północnych rejonach kraju na podstawie ich odłowów do żółtych naczyń i identyfikacja gatunków. 3. Monitorowanie terminów występowania, określanie presji infekcyjnej grzybów (Alternaria sp., Phytophthora infestans) w uprawach ziemniaka w wybranych lokalizacjach na terenie Polski północnej. 4. Analiza składu gatunkowego grzybów z rodzaju Alternaria z porażonego materiału roślinnego pozyskanego z Polski północnej, próba zastosowania nowych technik w różnicowaniu gatunku grzyba, izolacje wybranych patogenów (Alternaria sp., Phytophthora infestans) do kolekcji roboczych. 5. Cząstkowy raport do europejskiej sieci monitorowania zmian w populacjach sprawców zarazy ziemniaka i alternariozy (Euroblight) podsumowanie i analiza stopnia realizacji celów cząstkowych, opracowanie raportu oraz upowszechnianie uzyskanych wyników. Cel 4 Optymalizacja metod zwalczania i ocena chorobotwórczości Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus na terenie Polski realizowane poprzez: 1. pozyskiwanie z Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin izolatów Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Cms), 2. przeprowadzenie doświadczenie mikropoletkowego z wykorzystaniem różnych profili glebowych, monitorowanych pod względem temperatury i wilgotności. Ocena wpływu tych czynników na poziom porażenia bulw potomnych ziemniaków sztucznie zakażanych wybranymi szczepami Cms, 3. izolację żywych komórek bakteryjnych z badanego materiału mikropoletkowego na pożywki półselektywne MNTA i NCP-88 oraz pożywki wzrostowe YGM, 4. prowadzenie testów immunologicznych IF z użyciem przeciwciał poliklonalnych i monoklonalnych w celu diagnostyki porażenia przez Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus materiałów z doświadczenia mikropoletkowego, 5. przeprowadzenie w fitotronie oceny chorobotwórczości na roślinie bioindykatorowej (bakłażan) z zastosowaniem inokulum sporządzonego z pozyskanych izolatów Cms zgodnie z obowiązującą procedurą EPPO, 6. opracowanie metody badań skuteczności działania bakteriobójczego środków dezynfekcyjnych, zastosowanych na powierzchnie sztucznie zakażone zawiesiną szczepów Cms, 7. aktualizację broszury dla rolników dotycząca integrowanej produkcji ziemniaka w zakresie Cms. Zaplanowane w zadaniu cele zrealizowano w 100%. 2. Opis wykonania zadań (z uwzględnieniem informacji o wyjazdach zagranicznych) Cel 1. Ad 1. Kolekcja P. infestans liczy obecnie 1010 izolatów, w tym 67 zagranicznych i 943 polskich (z roboczej kolekcji usunięto części izolatów o zduplikowanej charakterystyce). W ciekłym azocie przechowywanych jest 968 izolatów. W okresie sprawozdawczym spośród izolatów przechowywanych na skosach agarowych, 79 izolatów rozmnożono na szalkach, z czego 19 zamrożono w ciekłym azocie. Z ciekłego azotu wyjęto i namnożono do różnych celów 72 izolaty. W ramach współpracy z COBORU w roku 2015 zebrano, z ośmiu miejscowości w ośmiu różnych województwach, 297 prób liści ziemniaka podejrzewanych o porażenie P. infestans. Uzyskano z nich 13 czystych kultur P. infestans, 10 izolatów włączono do kolekcji. Oceniono 84 izolaty P. infestans zebrane w roku 2014 pod względem: wirulencji względem testerów Black a i potencjalnych źródeł odporności (oceniono 55 izolatów x 20 testerów x 6 listków = 6600 testów fitopatologicznych), dominowały złożone rasy, nie porażone były testery z genami: R9, Rpi-rzc1 i Rpi-phu1 typu kojarzeniowego (typu A1 było 41 izolatów a typu A2-43) haplotypu mitochondrialnego (Ia miały 62 izolaty a haplotyp IIa miały 22 izolaty) odporności na metalaksyl (wrażliwe 44, średnio wrażliwe 24 i odporne 16) Ad. 2. Kolekcja bakterii licząca 50 izolatów została regenerowana z zamrożenia i ponownie zamrożona w dwóch kopiach jedna kopia utrzymywana jest w temperaturze 35 o C a druga

3 w temperaturze -80 o C. Kolekcja została wzbogacona o cztery izolaty pochodzące z roślin z objawami czarnej nóżki: z odmiany Denar, Ewelina, Oberon i Bard. Bakterie izolowano na selektywnym podłożu MBCVP, na którym bakterie tworzą charakterystyczne dołki. Izolowano DNA z bakterii i oznaczano gatunek testem PCR ze specyficznym starterami. Bakterie izolowane z odmiany Denar należą do gatunku Pectobacterium wasabiae, bakterie z odmiany Ewelina to P. carotovorum subsp. carotovorum, bakterie z odmian Oberon i Bard to P. atrosepticum. Ad. 3. Badanie wirulencji izolatów przeprowadzono jesienią, dwa miesiące po sprzęcie bulw z pola. Oceniono porażenie bulw odmiany Irys przez trzy izolaty Dickeya solani: IFB0099, szczep o wysokiej wirulencji, oraz NCPPB 4479, szczep referencyjny z kolekcji National Collection of Plant Pathogenic Bacteria, UK, szczep Dch 157 z kolekcji UG oraz 6 izolatów bakterii należących do rodzaju Pectobacterium. Do testów oceny odporności ziemniaka na bakterie Dickeya został wybrany izolat IFB009, o istotnie najwyższej agresywności, natomiast do badań odporności na Pectobacterium został wybrany izolat P. atrosepticum wyizolowany z odmiany Bard 1/1/2014. Największą agresywnością charakteryzował się izolat nie oznaczony jeszcze do gatunku, izolowany z odmiany Bellarosa. Zostanie on scharakteryzowany i włączony do kolekcji w 2016 r. Ad. 4. Scharakteryzowano patogeniczność 36 izolatów wirusa M ziemniaka (Potato virus M, PVM, rodzaj Carlavirus). Przeprowadzone testy na następujących roślinach testowych: Chenopodium quinoa, Datura metel, Gomphrena globosa, Lycopersicon chilense, Solanum lycopersicum (pomidor, odm. Najwcześniejszy) i S. rostratum, wykazały duże zróżnicowanie biologiczne PVM. Izolaty różniły się między sobą poziomem patogeniczności i wirulencji w stosunku do roślin różnych gatunków. Różniły się także rodzajem i nasileniem objawów porażenia. Przeprowadzono testy ELISA, w których stwierdzono pozytywną reakcję wszystkich ocenianych izolatów wirusa z przeciwciałami przeciwko PVM. Oceniono w próbie oczkowej reakcję 5 odmian ziemniaka na inokulację silnym szczepem PVM (Uran). Obecność wirusa M oceniono za pomocą testu ELISA, oceniono również nasilenie objawów chorobowych. Testowano po 20 roślin. Wyróżniono odmiany Bogatka i Malaga, które nie podległy infekcji, odmiany reagujące średnio - Honorata i Jurata, oraz reagujące dość silnie odmiana Jubilat. Odmiana Bogatka Malaga Honorata Jurata Jubilat Objawy po zakażeniu PVM (Uran) nie podległa porażeniu nie podległa porażeniu 50% roślin chorych z reakcją średnią (zdrobnienie i stulanie liści górnych, silne pomarszczenie liści i pofalowanie brzegów) wszystkie rośliny chore, objawy średnie 80% roślin chorych z dość silnymi objawami (silne zwijanie i deformacja liści, nekrozy na nerwach) Oceniono reakcję 5 odmian ziemniaka na zakażenie dwoma szczepami nekrotycznymi PVY: PVY N W i PVY NTN. Oceny dokonano na podstawie próby oczkowej i wyników testu ELISA. Tylko odmiana Malaga z oceną polową 8 nie podległa żadnemu szczepowi PVY. Pozostałe reagowały mozaiką o różnym nasileniu. Nekrozy na łodygach zaobserwowano tylko u odmiany Honorata po zakażeniu PVY NTN. Odmiana Objawy po zakażeniu PVY PVY N W PVY NTN Honorata 5-6 słaba mozaika silna mozaika, nekrozy Jubilat 7 mozaika silna mozaika Kaszub 7 mozaika mozaika Laskara 5-6 mozaika mozaika Malaga 8 nie uległa porażeniu nie uległa porażeniu W doświadczeniu szklarniowym badano patogeniczność 10 kolekcyjnych izolatów PVY na roślinach odmian ziemniaka o znanym podłożu genetycznym (King Edward, Desiree, Pentland Ivory), na odmianie Nicola oraz na oraz dwóch polskich odmianach Etola i Gwiazda. Do badań

4 użyto również tytoniu odmiany Samsun. Wolne od wirusów odmiany ziemniaka zakażano w fazie 4-6 liści pocierając liście posypane karborundem gąbką umoczoną w inokulum. Po czterech tygodniach od zakażenia wykonano test ELISA z użyciem potrójnych przeciwciał PVY all, PVY O, PVY N. Na podstawie wyników testu ELISA oraz reakcji trzech odmian King Edward, Desiree, Pentland Ivory oraz na podstawie reakcji tytoniu trzy izolaty zaliczono do grupy PVY E (podatność na zakażenie odmian oraz brak nekroz na liściach tytoniu). Izolaty te należały do serotypu O. Pozostałe siedem izolatów zaliczono do PVY N (podatność na zakażenie odmian oraz nekrozy nerwów na tytoniu). Izolaty te należały do serotypu N. Odmiany Etola i Gwiazda nie uległy porażeniu izolatem oznaczonym 608 i reprezentującym serotyp N. Odmiany rekomendowane przez Singh`a uległy porażeniu izolatem 608. Sześć izolatów wywoływało objawy PTNRD (Potato tuber necrotic ringspot disease) na bulwach odmian Nicola, Etola, Desiree, Pentland Ivory oraz Gwiazda. Ad. 5. Kolekcje wirusów i roślin testowych. Utrzymywane były: kolekcja wirusów ziemniaka w roślinach pod indywidualnymi izolatorami w polu: PVY, PVX, PLRV, PVM, PVS, TRV, PVA, AMV, PAMV, TBRV, CMV, BMYV, 43 obiekty; kolekcja szczepów PVY, PVM, PVS, PLRV w roślinach w szklarni 220 obiektów; (zebrano świeży materiał roślinny do zamrożenia i do liofilizacji łącznie 660 próbek) kolekcja wirusów w roślinach in vitro: PVA, PVY 10 obiektów; kolekcja wirusów w liofilizatach 100 obiektów; kolekcja roślin testowych do wykrywania wirusów w testach biologicznych. Ad 6. Odbiorcom zewnętrznym udostępniono 17 izolatów P. infestans. Zaktualizowano dane izolatów dostępnych online : cownia Patogenów Ziemniaka. Odbiorcom zewnętrznym udostępniono ponadto 9 izolatów bakterii pektynolitycznych Ad 7. Cele są zrealizowane w 100 %, podsumowanie znajduje się w części wymierne rezultaty. Cel 2. Ad 1. Świeże narośla rakowe wzorcowej kolekcji patotypów Synchytrium endobioticum [1(D1), 2(G1), 2(Ch1), 3(M1), 6(O1), 8(F1), 18(T1) i 39(P1)] zostały utrzymywane w okresie letnim na bulwach odm. Spunta i Eersteling [tylko 1(D1)]. Dla celów porównawczych z izolatami S. endobioticum, wszystkie w/w patotypy są od początku jesieni namnażane na młodych bulwach odm. Irga, Lord, Evora i Denar. Ad 2. W sezonie wegetacyjnym 2015, rozmnożono bulwy 15 odmian ziemniaka (Deodara, Eersteling, Tomensa, Evora, Morene, Combi, Producent, Saphir, Miriam, Karolin, Ulme, Talent, Desiree, Sissi i Asche Sämling). Wszystkie w/w odmiany rozmnożono w polu (IHAR-PIB/O Młochów) oraz w skrzynkach (IHAR-PIB/O Radzików). Dodatkowo, do identyfikacji polskich izolatów, pozyskano bulwy odm.: Blanik, Giewont, Universal i Bałtyk z in vitro (bank Genów IHAR-PIB/O Bonin). Wszystkie w/w odmiany posłużyły do identyfikacji izolatów oraz weryfikacji najważniejszych patotypów S. endobioticum z regionu EPPO i Polski. Odmiany Eersteling i Evora zostały rozmnażane również do namnażania inokulum (narośli rakowych) badanych izolatów i wzorcowych patotypów grzyba. Dodatkowo, tylko do rozmnożeń wirulentnych patotypów, zakupiono bulwy odm. Irga. Ad 3. Pozyskano z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN) w Bydgoszczy - 1 próbę gleby zawierającą żywe zarodnie przetrwalnikowe S. endobioticum oraz z WIORiN w Krakowie - 2 próby porażonych bulw rakiem ziemniaka. Z wszystkich prób uzyskano świeże narośla rakowe dzięki zastosowaniu metody pierścieniowej (zmodyfikowana metoda Potocka), wg Standardu EPPO PM 3/59. Inokulum poszczególnych izolatów namnażano wielokrotnie w celu wykorzystania ich do identyfikacji patotypowej. Część narośli rakowych została przeznaczona do wytworzenia zarodni przetrwalnikowych. Zarodnie zostały oczyszczone i włączone do kolekcji S. endobioticum w IHAR-PIB/O Radzików. Dla celów porównawczych z izolatami S. endobioticum, rozmnożono narośla rakowe wybranych patotypów wzorcowych [1(D1), 2(Ch1), 3(M1), 18(T1) i 39(P1)]. Profile izolatów porównano z profilami wirulencji w/w patotypów, które występuję lub występowały na terenie Polski. Każdy z izolatów reprezentuje

5 oddzielny patotyp: #1/13 nie odpowiada polskim patotypom. Ze względu na negatywną reakcję odm. Asche Sämling (-) istnieje prawdopodobieństwo, że należy on do jednego z niemieckich patotypów [4(P1) lub 5(K1)]. Weryfikacja musi zostać przeprowadzona na odmianach różnicujących te patotypy [4(P1)/5(K1)/2(Ch1)]: Blanik, Giewont, Universal i Bałtyk. Odmiany te pozyskano do ostatecznej weryfikacji polskich izolatów (Ad 2.). Izolat #2/13 należy do patotypu 2(Ch1), natomiast #3(M1) do patotypu 3(M1). Ad 4. Do oceny odporności na wirulentne patotypy S. endobioticum, które występują w Polsce [2(Ch1), 3(M1), 18(T1) i 39(P1)], wybrano następujące odmiany ziemniaka: Cumbica, Burana, Opal, Toccata, Kuras, Soraya, Heidi [odmiany wykazujące odporność co najmniej na patotyp 1(D1)] oraz Merano, Amanda i Otolia (odmiany wykazujące odporność co najmniej na jeden wirulentny patotyp). Ostateczna ocena wykazała, że większość odmian jest krańcowo podatna (Cumbica, Burana, Opal, Toccata, Kuras i Soraya) lub słabo podatna (Heidi, Merano i Amanda) na patotypy: 2(Ch1), 3(M1), 39(P1) i 18(T1). Odmiana Otolia wykazała krańcową odporność na w/w patotypy. Odmiana ta została zarejestrowana w 2014 w COBORU i jest odmianą jadalną, co ma duże znaczenie dla jej zastosowania w strefach zagrożenia tam, gdzie notowane są ogniska wirulentnych patotypów S. endobioticum. Informacje o odporności odmiany Otolia na patotypy 2(Ch1), 3(M1), 18(T1) i 39(P1) przekazano do GIORiN/Warszawa, CL-PIORiN/Toruń, WIORiN/Kraków oraz do prawnego właściciela odmiany EUROPLANT. Świadectwa odporności przekazano do COBORU. Ad 5. W 2015 roku z Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa pozyskane zostały 3 próby gleby zasiedlonej przez patotypy mątwika ziemniaczanego. Próby gleby wysuszono, zagęszczano i określano w nich liczebność cyst. Doświadczenia nad identyfikacją patotypu przeprowadzono na zestawie różnicujących genotypów ziemniaka zgodnie z założeniami procedury Kort a (Kort i in. 1955) oraz protokołem unijnym. Ad 6. Na bazie wyników identyfikacji patotypu z przesłanych przez Inspektoraty WIORIN prób gleby wydano jeden Certyfikat dla próby o numerze #60/2012, którego wyniki przesłano do inspekcji WIORIN i Centralnego Laboratorium w Toruniu, w której zidentyfikowano patotyp Ro1 mątwika ziemniaczanego. Ad 7. W bieżącym okresie sprawozdawczym przeprowadzono namnażanie czterech genotypów różnicujących: S. vernei (2 genotypy), S. multidissectum i S. kurtzianum oraz dwóch odmian ziemniaka: Desiree i Maris Piper w celu uzyskania materiału do prowadzenia kolejnych biotestów identyfikacyjnych. Ad 8. Uaktualniono mapę występowania patotypu mątwika na terenie Polski poprzez dodanie informacji o występowaniu patotypu Ro1 na terenie województwa pomorskiego. Aktualne informacje uzyskać można na stronie (w linku ostatnie publikacje). Cel 3. Ad. 1. Wyznaczono 6 punktów badawczych na północy kraju, w miejscowościach Mechowo, Bonin, Rumsko, Karwno, Sławutówko i Szymankowo. Ad. 2. Odłowy mszyc prowadzono na plantacjach towarowych ziemniaka, z wyjątkiem Bonina, gdzie żółte szalki były ustawione na czarnym ugorze w łanie ziemniaków (poletko mszycowe). Monitoring prowadzono w okresie od maja do końca sierpnia. Oznaczone ilości i gatunki mszyc publikowano na bieżąco na stronie w zakładce Monitoring. W roku 2015 mszyce nalatujące na ziemniaki notowano najwcześniej w miejscowościach Mechowo (11 maja), a kilka dni później również w Boninie (15 maja) i Sławutówku (20 maja). Były to jednak mszyce nie związane żywicielsko z ziemniakiem. Najczęściej była to Aphis fabae, która jednocześnie była najliczniej występującym gatunkiem mszycy. Ma on również zdolność przenoszenia wirusów ziemniaka w sposób nietrwały na kłujce. Mszyce ziemniaczane najwcześniej, bo już w maju pojawiły się w Mechowie (15 maja), z tym, że były to pojedyncze, jednorazowo odłowione formy. Kolejne osobniki tego gatunku pojawiły się na plantacji dopiero 3 lipca, przy czym nadal było ich niewiele. W pozostałych miejscowościach na północy kraju mszyce ziemniaczane notowano w zależności od gatunku w pierwszej lub drugiej dekadzie czerwca. Najpóźniej pierwsze loty Myzus persicae i Aphis nasturtii stwierdzono w miejscowości Karwno. Po wieloletniej tendencji spadkowej obserwowane jest odradzanie się populacji mszyc z gatunku M. persicae, której

6 liczebność w roku 2015 praktycznie w każdej miejscowości była większa od powszechnie dotychczas występującej A. nasturtii. Jest to dość istotny sygnał, gdyż M. persicae cechuje się największą skutecznością w przenoszeniu wirusów, w tym jest jedynym efektywnym wektorem PLRV w Polsce Ad.3 Dane dotyczące terminów występowania zarazy i alternariozy ziemniaka oraz poziomu presji infekcyjnej sprawców chorób zebrano w doświadczeniach polowych prowadzonych w dwóch miejscowościach: Bonin i Mierzym (woj. zachodniopomorskie) oraz podczas objazdów plantacji ziemniaka, na terenie 3 województw (wielkopolskie, łódzkie i mazowieckie). Informacje te publikowano na stronie w zakładce Monitoring. Obserwacje prowadzone w Boninie i Mierzymiu pozwoliły dokładnie określić zagrożenie plantacji ziemniaka występowaniem obu chorób w północnej części Polski. Pierwsze objawy alternariozy w Mierzymiu wystąpiły stosunkowo późno - na przełomie czerwca i lipca ( ), kiedy odnotowano znaczny wzrost temperatury powietrza przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości opadów. W Boninie choroba pojawiła się kilka dni później Ogólnie presja infekcyjna grzybów z rodzaju Alternaria w obu miejscowościach nie była wysoka. Poziom zniszczenia roślin na poletkach kontrolnych, pod koniec wegetacji wynosił dla Bonina 67,5%, dla Mierzymia 70%, a wskaźnik raudpc (względna powierzchnia pod krzywą postępu choroby) wynosiła odpowiednio: 0,1601 i 0,2466. Również zaraza pojawiła się, dość późno sezonie 2015 (w Boninie 14 lipca, w Mierzymiu 22 lipca) pomimo większej ilości opadów (152,2 mm przez ostatnie dwie dekady czerwca). Presja infekcyjna sprawcy zarazy ziemniaka również nie była wysoka w sezonie Końcowe porażenie roślin zarazą pod koniec wegetacji w Boninie wynosiło 65%, w Mierzymiu 60,1%, a wskaźnik raudpc wyliczono odpowiednio na 0,1895 i 0,1989. Ad. 4. W doświadczeniach polowych w Boninie, z trzech porażonych odmian ziemniaka (Miłek, Irga, Kuras) wyizolowano grzyby z rodzaju Alternaria i określono ich skład gatunkowy mikroskopowo i wstępnie metodą PCR. Ogółem zebrano 37 izolatów; 25 izolatów określono jako gatunek Alternaria alternata a 12 jako gatunek Alternaria solani. Ocena PCR musi być powtórzona na początku 2016 dla uzyskania 100% wiarygodności oceny. W sezonie 2015 zebrano i oczyszczono 6 izolatów Phytophthora infestans (sprawca zarazy ziemniaka) i 2 izolaty grzyba Helminthosporium solani (sprawca parcha srebrzystego) do kolekcji roboczej. Izobaty P.infestans wykorzystywane są w badaniach laboratoryjnych, prowadzonych w Boninie nad charakteryzowaniem odporności odmian i wysyłane do innych podmiotów zgodnie z zapotrzebowaniem; w izolaty wysłano do Katedry Fitopatologii i Mikologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Ad. 5. W wybranych punktach badawczych zebrano dane do cząstkowego raportu do europejskiej sieci monitorowania zmian w populacjach sprawców zarazy ziemniaka i alternariozy (Euroblight). Cząstkowy raport z Polski został przygotowany i zostanie wykorzystany przez osoby odpowiedzialne za tworzenie europejskiego raportu zbiorczego (J.G. Hansen Dania) wraz z wynikami z innych krajów w roku Cel 4. Ad 1. Z 7 Wojewódzkich Laboratoriów Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa pozyskano po pięć ekstraktów z bulw ziemniaka, porażonych latentnie przez Cms, razem 35 ekstraktów. W celu otrzymania czystych kultur bakterii, wykonano posiew trzech dziesięciokrotnych rozcieńczeń ekstraktów na dwie półselektywne pożywki: MNTA oraz NCP 88. Po 10 dniach wzrostu pasażowano pojedyncze kolonie na pożywkę wzrostową YPGA. W wyniku posiewów wyosobniono kilkadziesiąt czystych kultur, z których trzynaście:(białystok 1513/14, Białystok 1190/14, Koszalin 1, Koszalin 4, Koszalin 5, Kraków 3437, Kraków 3002,Pruszcz Gdański 13419/14, Kielce 1924, Kielce Kielce 1981, Kielce 1834, Wrocław 1871) zidentyfikowano jako Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus, poprzez zastosowanie dwóch metod: serologicznej (test pośredniej immunofluorescencji, IFAS, przy użyciu przeciwciał poliklonalnych i monoklonalnych) i molekularnej (łańcuchowa reakcja polimeryzacji, PCR z użyciem pary specyficznych starterów, wg Dyrektywy Komisji 2009/56/WE z dnia 12.VI. 2006r). Prowadzony równocześnie test biologiczny potwierdził patogeniczność 8 z 13 wyizolowanych czystych kultur Cms. Badania w trakcie realizacji.

7 Ad. 2. Materiał badawczy doświadczenia polowego na mikropoletkach stanowiły bulwy dwóch odmian ziemniaka: Irys i Tetyda. Przed sadzeniem bulwy inokulowano wybranymi czterema izolatami Cms, pozyskanymi z WIORiN, oznaczone jako: Cms 9742/12 Warszawa, Cms 1/3542/12 Łódź, Cms 1604 Kraków, Cms 5853 Gorzów Wielkopolski. Jednym izolatem inokulowano 24 sadzeniaki jednej odmiany. Bulwy wysadzano do dwóch gleb na mikropoletkach, zróżnicowanych pod względem składu granulometrycznego, w którym warstwę orną stanowiły: piasek (I) oraz piasek gliniasty (V). Doświadczenie mikropoletkowe obejmowało 192 rośliny ziemniaka. Warianty były dwukrotnie powtórzone. Dokonywano pomiaru temperatury gleb na głębokości 10 cm i wilgotności na głębokości 20 cm. W sezonie wegetacyjnym przeprowadzono dwukrotnie obserwacje objawów porażenia roślin ziemniaka przez Cms. Po zbiorze wykonano ocenę makroskopową wszystkich bulw potomnych ziemniaka pod kątem występowania objawów bakteriozy pierścieniowej. Okres wegetacji roślin ziemniaka charakteryzował się suszą panującą od połowy maja, przez cały czerwiec, do połowy lipca i przez cały sierpień. W okresie wegetacji odnotowano podwyższoną temperaturę powietrza. Temperatura i wilgotność gleby w okresie wegetacji roślin ziemniaka, były zbliżone na profilach glebowych. Wyższą o 0,5 o C średnią temperaturę gleby w tym okresie wykazano w glebie lżejszej- profilu I. Największą różnicę temperatury pomiędzy profilami glebowymi, równą 0,8 o C odnotowano w maju i lipcu. Średnia różnica w wilgotności na profilach, dla całego okresu wegetacji wynosiła 0,2%. Wyższą wartość określającą wilgotność objętościową gleby odnotowywano na profilu V, w którym warstwą orną był piasek gliniasty. Największą różnicę w wilgotności pomiędzy profilami glebowymi, równą 0,9% odnotowano w czerwcu. Stwierdzono występowanie objawów porażenia przez Cms na 6 roślinach ziemniaka oraz 4 bulwach potomnych. Cztery rośliny odmiany Irys, które wykazywały charakterystyczne objawy bakteriozy pierścieniowej, inokulowane były izolatem Cms 1/3542/12 Łódź i rosły na piasku (I profil glebowy). Objawy porażenia Cms wykazywała jedna roślina odmiany Tetyda inokulowana izolatem Cms 1604 Kraków z V profilu glebowego oraz jedna roślina odmiany Irys inokulowana izolatem Cms 9742/12 Warszawa z V profilu glebowego. Trzy bulwy potomne z objawami Cms stwierdzono w odmianie Irys, której sadzeniaki inokulwano izolatem Cms 1/3542/12 Łódź rosnące na I profilu glebowym. Jedna bulwa z objawami odmiany Tetyda pochodziła z V profilu glebowego, a roślina była inokulowana izolatem Cms 9742/12 Warszawa. Ad 3. Po zbiorze bulw potomnych z doświadczenia mikropoletkowego wykonano zawiesiny ekstraktów roślinnych i poddano je krioprezerwacji zgodne z procedurą dla testu IF. Izolacja komórek bakteryjnych z materiału mikropoletkowego przeprowadzona została metodą posiewów na pożywkach półselektywnych MNTA i NCP-88. Z 32 zawiesin otrzymano 23 czyste kultury Cms. Ad 4. Bulwy potomne z 6 roślin jednej odmiany inokulowanej jednym izolatem, rosnące na jednym mikropoletku zbierano oddzielnie. Odrzucano bulwy zgniłe. Z pozostałych bulw wybierano losowo 20 bulw, które łącznie stanowiły jedną próbę w teście IFAS, wykonywanym w celu określenia zasiedlenia ich przez sprawcę bakteriozy pierścieniowej ziemniaka. Testy IFAS wykonano z zastosowaniem przeciwciał poliklonalnych i monoklonalnych. Postępowanie z próbami było zgodne z procedurą dla testu IF, określoną w Dyrektywie Komisji 2006/56/WE z dnia 12 czerwca 2006 r. Łącznie wykonano 32 testy, po dwa powtórzenia dla jednego izolatu i odmiany, z każdego profilu glebowego. Testy IFAS z zastosowaniem przeciwciał poliklonalnych, wykonane z tkanek bulw, potwierdziły obecność bakterii Cms we wszystkich pobranych próbach. Liczba komórek bakteryjnych w ekstraktach z bulw w większości preparatów barwionych metodą IF była bardzo wysoka i niepoliczalna. Liczebność komórek Cms można było określić dopiero w 100-krotnym rozcieńczeniu ekstraktu z bulw. Stwierdzono, że blisko 50% badanych prób, charakteryzowało się liczebnością komórek Cms w polu widzenia mikroskopu w przedziale Obliczenie indeksu porażenia badanych bulw pozwoliło określić nasilenie choroby w badanym materiale. Indeks porażenia bulw wahał się w granicach od 12,5% do 62,5%. Rośliny ziemniaka uprawiane na piasku gliniastym (V profil glebowy) wykazały średnio wyższy indeks porażenia bulw, równy 40,6%. Indeks porażenia bulw roślin uprawianych na pisaku (I profil glebowy) wynosił 35,9%. Indeks porażenia bulw potomnych dla izolatów Cms, którymi inokulowano sadzeniaki był

8 następujący: Cms 9742/12 Warszawa 42,2%, Cms 1/3542/12 Łódź 46,9%, Cms 1604 Kraków 43,8%, Cms 5853 Gorzów Wielkopolski 20,3%. Najniższy indeks porażenia, równy 18,8%, odnotowano w bulwach roślin, których sadzeniaki inokulowano izolatem Cms 5853 Gorzów Wielkopolski, uprawianych na I profilu glebowym. Największe nasilenie choroby (56,3%) wykazały bulwy roślin których sadzeniaki inokulowano izolatem Cms 1604 Kraków 43,8%, uprawianych na V profilu glebowym. Indeks porażenia bulw był zróżnicowany w zależności od odmiany. Średni indeks porażenia u odmiany Irys był równy 44,5%, u odmiany Tetyda wyniósł 32,1%. Zaobserwowano duże zróżnicowanie nasilenia choroby u odmiany Tetyda w zależności od izolatu Cms, którym inokulowano sadzeniaki, a także w zależności od profilu glebowego. Największą różnicę pomiędzy profilami glebowymi odnotowano dla bulw potomnych roślin odmiany Tetyda inokulowanych izolatem Cms 1604 Kraków. U odmiany Irys, zróżnicowanie porażenia bulw w zależności od gleby występowało tylko w przypadku inokulowania sadzeniaków izolatem Cms 5853 Gorzów Wielkopolski, a nasilenie choroby w tych bulwach było najmniejsze spośród porównywanych. Testy IFAS z zastosowaniem przeciwciał monoklonalnych potwierdziły obecność bakterii Cms we wszystkich pobranych próbach i tym samym były zgodne z wynikami testu IFAS z zastosowaniem przeciwciał poliklonalnych. Ad 5. Ocena chorobotwórczości 4 izolatów (Cms 9742/12 Warszawa, Cms 1/3542/12 Łódź, Cms 1604 Kraków, Cms 5853 Gorzów Wielkopolski) przeprowadzona została w fitotronie z użyciem roślin bakłażana. Siewki bakłażana odmiany Black Beauty inokulowane zostały zawiesinami izolatów Cms o jednakowej koncentracji bakterii, następnie przez 40 dni obserwowane były objawy porażenia. Wykonano dwa testy inokulując każdorazowo po 10 siewek bakłażana w stadium trzeciego liścia dla każdego izolatu. Najniższą wirulencją, wyrażoną w % powierzchni liści z charakterystycznymi zmianami chorobowymi, odznaczał się izolat Cms 1/3542/12 Łódź (30%). Dla Cms 9742/12 Warszawa, Cms 1604 Kraków, Cms 5853 Gorzów Wielkopolski objawy chorobowe objęły odpowiednio 65, 66 i 72% powierzchni blaszek liściowych. Ad 6. W celu opracowania metody badania skuteczności działania bakteriobójczego środków dezynfekcyjnych wytypowano do badań 18 preparatów (Agro-Des, Bactosan, DM CID S, HuwaSan, Hysepta Alc, Jodat,Licosil 03, Lysoformin 3000, Oxykol, Peroxat, Quatosept, Rapicid, Roko Agro Chloral, Sansept 0200, Steridial K, Timsen, Virkon, Viropol). Preparaty te nie były badane pod tym kątem przez IOR-PIB w ramach PW Środki wybrane do przebadania są w większości z grupy środków przeznaczonych do rolnictwa w tym produkcji roślinnej, kryterium wyboru środka uwzględniało również cenę. Przygotowano materiał w postaci powierzchni (drewno, stal, beton, polipropylen, szkło, guma), na które nanoszone będą bakterie Cms. Opracowano skład substancji neutralizującej. Przeprowadzono sprawdzenie toksyczności dwóch wytypowanych neutralizatorów. Badania przeprowadzono dodając do roztworów substancji inaktywujących środek dezynfekujący zawiesinę bakterii Cms W odstępach 24 godz. pobierano próbki do analiz ilościowych Cms. Badania nie wykazały działania toksycznego neutralizatorów względem Cms. Przeprowadzono ocenę metody odzysku naniesionych bakterii na powierzchnie ze stali nierdzewnej za pomocą działania ultradźwięków i wytrząsania. Do dalszych etapów badań zdecydowano się na wybór metody opartej na działaniu ultradźwięków do uwalniania komórek Cms z powierzchni doświadczalnych. Ponieważ normy wprowadzone przez Polski Komitet Normalizujący wskazują na możliwość określenia działania bakteriobójczego preparatu biobójczego w zależności od zastosowania w praktyce, w badaniach wprowadzono nową substancję obciążającą. Przygotowano substancję obciążającą w postaci zhomogenizowanej tkanki bulwy ziemniaka zawieszonej w sterylnej wodzie demineralizowanej. W badaniu wykorzystano bulwy dwóch odmian ziemniaka: Bila i Ikar. Otrzymane sterylne homogenizaty tkankowe o zawartości suchej masy 2% (metoda wagowa) rozcieńczono 2-, 4- i 10-krotnie sterylną wodą demineralizowaną. Do tak przygotowanych kombinacji substancji obciążających dodano zawiesiny Cms i umieszczono w cieplarce w 21 C. Posiewu sprawdzającego dokonano po 1 godzinie (próba wyjściowa) 4, 8 i 12 dniach. Nie stwierdzono działania hamującego rozwój Cms opracowanych substancji obciążających. Do dalszych badań wytypowano homogenizat tkanki ziemniaczanej otrzymany z bulw odmiany Bila. Przeprowadzono doświadczenie wstępne określające zdolność tworzenia przez bakterie Cms biofilmu, formy wzrostu mikroorganizmów

9 szczególnie trudnej do inaktywacji chemicznej. W doświadczeniu użyto płynnej pożywki NBY, szczep mukoidalny Cms NCPPB 4053 oraz powierzchnie doświadczalne wykonane ze stali nierdzewnej (wymiary 8x20 mm gr. 1 mm) i drewniane (wymiary 10x20 mm, gr. 2 mm). W szklanych probówkach z pożywką NBY (4ml) umieszczono powierzchnie doświaczalne i dodano 100 µl inokulum bakterii Cms (koncentracja 2,5x10-8 ). Po inkubacji (7dni, 21 C) powierzchnie doświadczalne 2-krotnie płukano w roztworze PBS. W celu odzysku bakterii z wytworzonego na powierzchniach doświadczalnych biofilmu użyto metody ultradźwiękowej (czas 10 min.). Ad 7. Przygotowano broszurę dla rolników dotyczącą integrowanej produkcji ziemniaka uwzględniającą zasady postępowania w gospodarstwie pozwalające na zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się bakteriozy pierścieniowej ziemniaka 3. Wymierne rezultaty realizacji zadań Cel 1. Utrzymano i zweryfikowano stan kolekcji izolatów Phytophthora infestans włączając do niej nowe, scharakteryzowane izolaty z 2014 roku. Przeniesiono do przechowania w ciekłym azocie kolejną grupę izolatów P.infestans. W sezonie 2015 zebrano izolaty do dalszych badan populacji P.infestans. Utrzymano i zregenerowano kolekcję bakterii pektynolitycznych atakujących ziemniak. Wytypowano dwa izolaty bakterii Dickeya solani i P. atrosepticum do badań odporności ziemniaka w sezonie Stwierdzono duże zróżnicowanie biologiczne pod względem patogeniczności izolatów PVM w stosunku do roślin testowych. Stwierdzono, że odmiany Bogatka i Malaga są odporne na wirus M ziemniaka po sztucznym zakażaniu. Wyróżniono odmianę Malaga polowo odporną na PVY, która w warunkach laboratoryjnych nie podległa zakażeniu izolatami PVYNW i PVYNTN. Potwierdzenie krańcowej odporności na PVY u tej odmiany wymaga dalszych badań. Stwierdzono, że dwie polskie odmiany Etola i Gwiazda nie podległy jednemu z dziesięciu ocenianych izolatów PVY (izolat 608, serotyp N). Genetyczny aspekt tej odporności wymaga wielu testów biologicznych oraz molekularnych. Utrzymywano reprezentatywną kolekcję izolatów 13 wirusów ziemniaka w roślinach ziemniaka (różnymi metodami). Udostępniono odbiorcom zewnętrznym 17 izolatów P. infestans oraz 9 izolatów bakterii pektynolitycznych z kolekcji patogenów ziemniaka. Udział w konferencjach: Wygłoszono dwa referaty na XVII Sympozjum Sekcji Wirusologicznej Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego i XXXIX Konferencji Grupy Roboczej Wirusowych Chorób Roślin Komitetu Ochrony Roślin PAN, Warszawa, 17 września 2015: A. Grupa. Interakcje między izolatami wirusa M ziemniaka (Potato virus M, PVM) w roślinach Datura metel. (strony nie numerowane). Z. Yin, F. Xie, K. Michalak, B. Zhang, M. Chrzanowska, E. Zimnoch-Guzowska, R. Lebecka. Changes of selected host mirnas in PVY NTN - inoculated potato. (strony nie numerowane). Brylińska M., Stefańczyk E., Sobkowiak S., Śliwka J. Are the Phytophthora infestans population, R gene or effector expression changes responsible for the potato resistance decline within single vegetation season? [referat]. 7th Conference of Polish Society for Experimental Plant Biology and the Intercollegiate Faculty of Biotechnology UG & MUG, Gdańsk, , Streszczenia p Cel 2. Utrzymano kolekcję patotypów S. endobioticum z regionu EPPO i Polski. Utrzymano i wzbogacono kolekcję odmian ziemniaka różnicujących patotypy S. endobioticum. Wśród badanych izolatów sprawcy raka ziemniaka zidentyfikowano 3 różne patotypy S. endobioticum. Część z nich wymaga dodatkowych testów na odmianach różnicujących

10 patotypy niemieckie 4(P1) i 5(K1). Wyróżniono odmianę Otolia, która charakteryzuje się krańcową odpornością na polskie patotypy S. endobioticum. Wśród badanych izolatów mątwika ziemniaczanego zidentyfikowano patotyp Ro1. Rezultaty przekazano do PIORiN. Wykonano 10 analiz mikologicznych i oznaczeń do gatunku. Wykonano 1270 testów charakteryzujących chorobotwórczość izolatów S. endobioticum i Globodera sp. Zgromadzono w kolekcji roboczej 120 izolatów i ras/patotypów S. endobioticum, G. rostochiensis i G. pallida. Informacje o odporności odmiany Otolia na trzy patotypy S. endobioticum przekazano do COBORU. Cel 3. W trakcie odłowów mszyc w 6 punktach obserwacyjnych na północy kraju określano na bieżąco rzeczywiste zagrożenie mszycami, a wyniki obserwacji przekazywano bezpośrednio partnerom oraz publikowano na stronie internetowej (zakładka Monitoring Mszyce). Łącznie wykonano 208 odłowów w odstępach 2-3 dniowych. Wyniki wykonanych 32 obserwacji w Polsce pod kątem zagrożenia plantacji ziemniaka zarazą ziemniaka i alternariozą publikowano w miarę na bieżąco na stronie internetowej (zakładka Monitoring Zaraza ziemniaka lub Alternarioza). Z pobranego materiału roślinnego z plantacji ziemniaka uzyskano 37 izolatów grzyba z rodzaju Alternaria; 67,5% stanowił gatunek A. alternata. Opublikowano wyniki badań dotyczące zagrożenia mszycami w roku 2015 w specjalistycznym czasopiśmie Ziemniak Polski 4: Cel 4. Ad. 1 Z pozyskanych 35 ekstraktów z bulw ziemniaka (WIORiN), w następstwie przeprowadzonej identyfikacji potwierdzono, że 13 izolatów należy do Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus, wprowadzając je do kolekcji Cms IHAR-PIB. Ad. 2. Stwierdzono zróżnicowane występowanie objawów porażenia Cms na roślinach oraz w bulwach potomnych ziemniaków z różnych profili glebowych i w badanych dwóch odmianach ziemniaka. Ad. 3 Wyizolowano 23 izolaty Cms z 32 ekstraktów z bulw ziemniaka z doświadczeń mikropoletkowych. Ad. 4. Testy IFAS z zastosowaniem przeciwciał poliklonalnych i monoklonalnych we wszystkich próbach z bulw ziemniaka wykazały porażenie latentne Cms. Ad. 5. Wszystkie badane izolaty, wykorzystane w doświadczeniu mikropoletkowym, wykazały chorobotwórczość na roślinach bakłażana. Ad. 6. W badaniach dotyczących skuteczności środków dezynfekujących opracowano nową substancję obciążającą, wytypowano neutralizator oraz dopracowano warunki przeprowadzania testów. Ad. 7. Wykonano broszurę pt. Produkcja ziemniaka wolnego od bakteriozy pierścieniowej zgodnie z zasadami integrowanej produkcji ziemniaka. Wersja wydrukowana w ilości 500 szt. jest udostępniona dla odwiedzających Instytu, będzie rozpowszechniana wśród producentów ziemniaka nasiennego i towarowego za pośrednictwem członków Sekcji Ziemniaka Polskiej Izby Nasiennej i Ośrodków Doradztwa Rolniczego, oraz na konferencjach, szkoleniach i dniach pola, dotyczących upraw roślin okopowych.

11 Wykaz publikacji w ramach zadania: 1. Aktualizacja mapy występowania mątwików w Polsce. Dostępna na stronie internetowej Programu 2. Broszura pt. Produkcja ziemniaka wolnego od bakteriozy pierścieniowej zgodnie z zasadami integrowanej produkcji ziemniaka. 3. Brylińska M., Stefańczyk E., Sobkowiak S., Śliwka J. Are the Phytophthora infestans population, R gene or effector expression changes responsible for the potato resistance decline within single vegetation season? [referat]. 7th Conference of Polish Society for Experimental Plant Biology and the Intercollegiate Faculty of Biotechnology UG & MUG, Gdańsk, , Streszczenia p Grupa A. Interakcje między izolatami wirusa M ziemniaka (Potato virus M, PVM) w roślinach Datura metel Streszczenia - Materiały konferencyjne XVII Sympozjum Sekcji Wirusologicznej Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego i XXXIX Konferencji Grupy Roboczej Wirusowych Chorób Roślin Komitetu Ochrony Roślin PAN, Warszawa, 17 września 2015 (strony nienumerowane ) 5. Wróbel S., Robak B Presja mszyc w Polsce w roku Ziemniak Polski 4: Yin Z., Xie F., Michalak K., Zhang B., Chrzanowska M., Zimnoch-Guzowska E., Lebecka R. Changes of selected host mirnas in PVY NTN - inoculated potato Streszczenia - Materiały konferencyjne XVII Sympozjum Sekcji Wirusologicznej Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego i XXXIX Konferencji Grupy Roboczej Wirusowych Chorób Roślin Komitetu Ochrony Roślin PAN, Warszawa, 17 września 2015 (strony nienumerowane). 7. Raporty na stronie dotyczące występowania: alternariozy (zakładka Monitoring Alternarioza) (2 punkty), występowania mszyc (zakładka Monitoring Mszyce), aktualnych danych dotyczących dynamiki liczebności mszyc w 6 punktach na północy. 4. Rola partnerów w realizacji zadań (ze szczególnym uwzględnieniem organów administracji publicznej) Cel 1. Odbiorcami izolatów P. infestans byli: Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk, Poznań, 4 izolaty; The Sainsbury Laboratory, Norwich, UK, 3 izolaty; Krakowska Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze POLAN Spółka z o.o., Kraków 3 izolaty; Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, Poznań, 1 izolat ; Institute for Sustainable Plant Protection, National Research Council, Bari, Włochy, 4 izolaty oraz Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, Zachodniopomorski Uniwersytet Techniczny, Szczecin, 2 izolaty P. infestans tworzące oospory, 1 izolat Pythium ultimum. Udostępniono 9 izolatów bakterii pektynolitycznych (po trzy do każdej instytucji): IHAR-PIB O/Bydgoszcz, Katedrze Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu, ZUT w Szczecinie i Instytutowi Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Centrum Zaawansowanych Technologii w Poznaniu. Stacje COBORU współpraca przy zbieraniu prób liści porażonych zarazą ziemniaka. Cel 2. Wyniki, które dotyczą identyfikacji patotypów S. endobioticum, G. rostochiensis i G. pallida są przeznaczone dla Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), która na ich podstawie podejmuje decyzje administracyjne związane z wykrytymi ogniskami S. endobioticum i mątwików. Wyniki oceny odporności odmian ziemniaka na wirulentne patotypy S. endobioticum są przeznaczone dla WIORiN-ów, w których w podległych im rejonach występują wirulentne patotypy grzyba oraz hodowców i Ośrodków Doradztwa Rolniczego. Wyniki przekazano również do CL- PIORiN, GIORiN i do COBORU. Cel 3. Partnerami w realizacji celu 3, byli producenci ziemniaka w wybranych miejscowościach: Bonin (punkt własny w Zakładzie Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka IHAR-PIB), Karwno (gospodarstwo indywidualne), Mechowo (gospodarstwo indywidualne), Rumsko (Grupa Producentów Rolnych NATURA Sp. z o.o.), Sławutówko (gospodarstwo indywidualne), Szymankowo (Agriana Sp.

12 z o.o.), którzy nieodpłatnie prowadzili na swoich plantacjach odłowy mszyc. W zamian otrzymywali na bieżąco wyniki obserwacji, które były również umieszczane na stronie internetowej, co pozwalało im oraz sąsiednim plantatorom racjonalnie prowadzić ochronę przed mszycami wektorami wirusów. W przypadku monitorowanie zagrożenia Alternaria sp. i Phytophthora infestans w uprawach ziemniaka w wybranych lokalizacjach na terenie Polski północnej nie korzystano w pierwszym roku badań z partnerów zewnętrznych. Cel 4. Współpraca z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa, której Wojewódzkie Laboratoria dostarczają corocznie, z obszaru całej Polski, niezbędny materiał badawczy porażony latentnie przez Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus. Umożliwia to wygenerowanie konkretnych wyników naukowo-badawczych, które poszerzają wiedzę na temat rozprzestrzeniania się organizmów kwarantannowych ziemniaka. Stają się także cennym zapleczem informacji, które mogą być wykorzystane przez Departament Hodowli i Ochrony Roślin MRiRW, GIORiN, jak również hodowców odmian i plantatorów ziemniaka.