EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY: KULTURA I TURYSTYKA

Transkrypt

1 EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY: KULTURA I TURYSTYKA BROSZURA Komisja Europejska

2 Komisja Europejska ani żadna osoba działająca w imieniu Komisji nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania informacji zawartych w niniejszej publikacji. Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej. Numer bezpłatnej infolinii*: (*) Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami lub pobierają za nie opłaty. Wiele informacji na temat Unii Europejskiej można znaleźć w Internecie. Są one dostępne za pośrednictwem portalu Unii Europejskiej ( Unia Europejska, 2010 Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła. Wydane w Belgii. WYDRUKOWANE NA PAPIERZE NIE ZAWIERAJĄCYM CHLORU. WAŻNA INFORMACJA Informacje zawarte w tej broszurze pochodzą z raportu opracowanego przez Bernard Brunhes International (BBI, w ramach kontraktu Przegląd działań finansowanych z EFS w krajach UE. Raport zatytułowany Europejski Fundusz Społeczny: Kultura i Turystyka został przygotowany przez Renger Afman oraz Livia Di Nardo we współpracy z João Nunes i jest dostępny na stronie

3 Kultura i Turystyka w Europie Europejczyków łączy wspólne dziedzictwo kulturowe będące owocem stuleci twórczości, wędrówek ludów i wymian międzykulturowych. Mogą oni również cieszyć się i doceniać różnorodność kultur i języków, która inspiruje wiele krajów na całym świecie. We współczesnej Europie wymiana kulturalna to zjawisko żywe i aktywne jak nigdy przedtem. Działania kulturalne oraz popyt na dobra coraz bardziej rozszerzają się dzięki niespotykanym wcześniej możliwościom dostępu do nowych technologii komunikacji. Kultura odgrywa szczególną rolę w rozwoju społeczeństwa na poziomie lokalnym i regionalnym, a także ma specyficzne znaczenie ekonomiczne Dotyczy to nie tylko działań kulturalnych jako takich, ale również ich wpływu na ogólny rozwój gospodarczy. Sektory przemysłu związane z kulturą cechuje wysoki poziom innowacji i kreatywności. Wiele z tych, w których przeważają małe i średnie przedsiębiorstwa, odznacza się dużym potencjałem zatrudnienia, a ponadto są one mocno osadzone w lokalnych społecznościach i kontekście powiązań regionalnych. Przejawy bogactwa kulturowego są wielorakie: dziedzictwo w postaci pomników, dzieł sztuki i dóbr niematerialnych, archiwa i biblioteki, książki i prasa, architektura, sztuki sceniczne i wizualne, audiowizualne środki wyrazu i multimedia, a niejednokrotnie przemysł radiowo-telewizyjny i publikacje internetowe. Turystyka nie tylko umacnia wymianę kulturową i ułatwia zrozumienie innych narodów, ale ma również dalekosiężne skutki gospodarcze, społeczne i edukacyjne. Przemysł turystyczny obejmuje mnóstwo różnorakich usług, zawodów i przedsiębiorstw takich jak np. hotele restauracje, kawiarnie, biura podróży, wypożyczalnie samochodów, linie lotnicze, spółki kolejowe itd. są one związane z wieloma innymi rodzajami działalności gospodarczej. Turystyce kulturalnej towarzyszą działania na rzecz kultury, rozwój miejsc atrakcyjnych dla turystów oraz dbałość o dziedzictwo historyczne. Łącznie kultura i turystyka zapewniają zatrudnienie 6-7% wszystkich pracowników w UE, natomiast sektory towarzyszące (szczególnie tej ostatniej) przekładają się na kolejne 5-8% miejsc pracy. W niektórych regionach turystyka stanowi najważniejszy sektor przemysłu w kategoriach gospodarczych i społecznych. 1

4 Europejski Fundusz Społeczny w pigułce Jednym z celów Europejskiego Funduszu Społecznego jest promowanie zatrudnienia w UE. Fundusz pomaga państwom członkowskim lepiej przygotować pracowników i przedsiębiorstwa europejskie do stawienia czoła nowym globalnym zmianom. Współfinansuje inicjatywy wspierane przez krajowe środki publiczne i prywatne. Strategia i budżet EFS są negocjowane i ustalane między państwami członkowskimi reprezentowanymi w Radzie Unii Europejskiej, Parlamencie Europejskim i Komisji Europejskiej. Na tej podstawie państwa członkowskie przygotowują siedmioletnie programy operacyjne, które są następnie zatwierdzane przez Komisję Europejską. Programy operacyjne : wszystkie wydatki poniesione przez państwa członkowskie (w mln EUR) do 2 września 2008 r. Państwo członkowskie Wydatki Państwo członkowskie Wydatki Austria Łotwa 115 Belgia Luksemburg 47 Cypr 22 Malta 9 Czechy 297 Niemcy Dania 779 Polska Estonia 71 Portugalia Finlandia Słowacja 241 Francja Słowenia 60 Grecja Szwecja Hiszpania Węgry 288 Holandia Wielka Brytania Irlandia Włochy Litwa 166 Powyższe liczby nie obejmują Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL, która była również finansowana przez EFS w latach

5 EFS: fakty i liczby Większość informacji zawartych w tej broszurze dotyczy okresu W 2000 roku środki z EFS zostały przyznane ówczesnym 15 państwom członkowskim UE. Dodatkowe programy finansowane z EFS uruchomiono w roku 2004 w celu uwzględnienia priorytetów 10 nowych państw członkowskich. Poniżej przedstawiono dane liczbowe obrazujące rozmiar interwencji EFS: EFS W ramach ponad 200 programów operacyjnych wydano łącznie 105 mld euro (do sierpnia 2008), z czego ponad połowa finansowana była z EFS (54 mld EUR), a pozostała kwota pochodziła z krajowych środków publicznych (45 mld) i środków prywatnych (6 mld euro) w państwach członkowskich. Ponad 75 milionów ludzi zostało bezpośrednio objętych działaniami EFS, co stanowi około 24% całej ludności UE między 16. a 64. rokiem życia. EFS jest zaangażowany w promowanie równości szans. Z działań finansowanych przez EFS w równej mierze skorzystali przedstawiciele obu płci: 52% beneficjentów stanowiły kobiety, a 48% mężczyźni. EFS pomógł w przygotowaniu młodych ludzi do znalezienia pracy: 37% wszystkich uczestników projektów były to osoby między 16. a 25. rokiem życia. EFS wspiera inicjatywy mające na celu utrzymanie pracowników na rynku pracy, zwłaszcza w obliczu starzejącej się siły roboczej: 7% uczestników EFS to osoby powyżej 55. roku życia. Wśród beneficjentów EFS 54% uczestników to bezrobotni, 38% to osoby czynne zawodowo, a 8% to osoby nieaktywne, które nie mogły zdobyć i utrzymać zatrudnienia. Badania ewaluacyjne i analizy danych pokazują, że od 40 do 80 procent (czyli średnio połowa) bezrobotnych uczestników programu znajduje zatrudnienie w ciągu 12. miesięcy od momentu jego zakończenia. EFS Wstępne dane na temat aktualnych programów wskazują, że z działań wspieranych przez EFS w latach 2007, 2008 i 2009 skorzystało już 18 milionów osób. 17% uczestników tych działań należy do defaworyzowanych grup społecznych, takich jak migranci, mniejszości, niepełnosprawni, Romowie, byli skazańcy, itd. 3

6 Europejski plan działań na rzecz kultury... Znaczenie kultury europejskiej z całą jej różnorodnością od początku stanowiło przedmiot żywego zainteresowania Unii Europejskiej. Swobodny przepływ osób, jaki zapewnił Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, znacznie ułatwił wymianę kulturalną i dialog ponad granicami. W skali ogólnoświatowej promocja różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego stała się kwestią priorytetową dla utrzymania globalnego porządku opartego na wzajemnym zrozumieniu i szacunku dla wspólnych wartości. Artykuł 151 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską został poświęcony właśnie kulturze. Zgodnie z jego zapisami Komisja Europejska zobowiązała się do promowania różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego w celu wspierania kultury jako katalizatora kreatywności w ramach strategii lizbońskiej na rzecz rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz do uznania kultury za podstawę międzynarodowych relacji w łonie Wspólnoty. Ponieważ obszar kultury leży przede wszystkim w zakresie odpowiedzialności państw członkowskich, działania na szczeblu UE podejmuje się z całkowitym poszanowaniem zasady subsydiarności, zgodnie z którą rola Unii ogranicza się do wspierania i uzupełniania inicjatyw jej poszczególnych członków. Z upływem lat opracowano wiele programów celowych, jak np. Kultura 2000 (w ramach którego rokrocznie odbywa się plebiscyt wyłaniający Europejską Stolicę Kultury), Kultura czy też MEDIA, przy czym kultura stanowi także istotny element innych programów, np. Aktywne obywatelstwo, Socrates czy Leonardo da Vinci.... i turystyki Poczesne miejsce w europejskim planie działania zajmują kwestie równowagi gospodarczej, społecznej i środowiskowej, wpływ zmian demograficznych na sposób spędzania czasu wolnego czy wreszcie pozycja Europy w kontekście turystyki międzynarodowej. Strategia lizbońska skupia wysiłki Unii Europejskiej na najważniejszych zadaniach umożliwiających uzyskanie intensywniejszego i trwałego rozwoju oraz lepszej pracy dla obywateli Wspólnoty. Z tej perspektywy kwestia zrównoważonego rozwoju jawi się jako bardzo znacząca i to nie tylko w kategoriach gospodarczych, lecz również społecznych i środowiskowych: zrównoważony rozwój miejsc atrakcyjnych dla turystów należy ściśle powiązać z ich środowiskiem naturalnym, odrębnością kulturową, interakcjami społecznymi, bezpieczeństwem oraz dobrym samopoczuciem mieszkańców. 4

7 Dwojaki wpływ EFS na kulturę i turystykę Rozporządzenia EFS dotyczące okresów programowania i nie dotyczą kultury i turystyki jako ściśle wydzielonego obszaru inicjatyw. Jednak znaczna część działań lub osi priorytetowych odnosi się do kultury i/lub turystyki i umożliwia realizowanie projektów na tych polach. Na przykład wiele projektów dotyczących kultury i/lub turystyki wywodzi się z inicjatyw na rzecz uczestnictwa w rynku pracy lub zdolności do adaptacji pracowników i przedsiębiorstw, mimo że inicjatywy te nie wspominają w sposób odrębny o tych dwóch sektorach. Pomoc EFS znajduje zastosowanie również w innych przypadkach dotyczących wspierania działań Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). EFRR promuje rozwój środowiska sprzyjającego produktywności i konkurencyjności przedsiębiorstw, szczególnie małych i średnich. Ponadto, EFRR wspiera rozwój gospodarki lokalnej i zatrudnienia, również w dziedzinie kultury i turystyki tam, gdzie przyczyniają się one do tworzenia trwałego zatrudnienia. EFS bazuje na działaniach o charakterze strukturalnym wspierając inicjatywy zorientowane na tworzenie miejsc pracy i pomoc ludziom; Fundusz także finansuje działania mające na celu wsparcie instytucjonalne, szczególnie w zakresie wyspecjalizowanych szkoleń ułatwiających tworzenie odpowiedniej infrastruktury w sektorze kultury i turystyki. EFS wspiera działania EFRR na rzecz kultury we Włoszech W okresie programowania ze wsparcia EFS skorzystały niektóre regiony Włoch objęte Celem 1 (Basilicata, Molise, Apulia, Sardynia i Sycylia). Pozwoliło im to wzmocnić potencjał ludzki w sektorze kultury tak, by zostały zrealizowane priorytety EFRR. Niektóre z podjętych kroków dotyczyły wzmocnienia instytucjonalnego na rzecz ochrony, wzbogacania, ułatwiania dostępu i korzystania z dziedzictwa kulturowego oraz aktywności kulturalnych. W ramach tych działań zrealizowano szerokie spektrum inicjatyw na rzecz programowania, zarządzania, monitorowania i kontroli. Inne działania miały na celu pobudzenie przedsiębiorczości i potencjału organizacji, stowarzyszeń i przedsiębiorstw działających w sektorze kultury. Ogólna wartość inwestycji w regionach Apulia, Sardynia i Sycylia wyniosła 54 mln euro, a ze szkoleń skorzystało ponad uczestników. 5

8 Krótki przegląd działań EFS na rzecz kultury i turystyki w latach działania podjęte w ramach 80 programów operacyjnych w 14 państwach członkowskich dotyczyły kultury, turystyki lub obu tych dziedzin. Całkowita kwota wydatków na powyższe działania wyniosła 8,2 mld euro, z czego ponad 3 mld pochodziło z krajowych źródeł prywatnych i publicznych, natomiast pozostałe 5 mld ze środków EFS. Kwota ta stanowi ogólną pulę finansowania, nie tylko na działania w zakresie kultury i turystyki. Spośród wszystkich 142 działań, 73 dotyczyły kultury, 27 turystyki, a 42 obu sektorów. Główne linie aktywności skupiały się na uczeniu się przez całe życie i edukacji, zdolności do adaptacji oraz dostępie do zatrudnienia, szczególnie w sektorze turystycznym, natomiast w dziedzinie kultury pierwszeństwo miały działania na rzecz tworzenia partnerstw i sieci. Siedem państw członkowskich wdrożyło 20 działań bezpośrednio i wyraźnie zorientowanych na sektory kultury i turystyki, co wymusiło inwestycję o całkowitej wartości 295 mln euro (163 mln ze środków EFS, 132 mln z budżetów krajowych i źródeł prywatnych). Dane dostępne na temat tych działań pokazują, że w tych realizowanych w dziedzinie kultury wzięło udział osób, natomiast w inicjatywach na rzecz turystyki uczestników. Z działań przeznaczonych dla obu sektorów skorzystało beneficjentów. Państwa członkowskie, np. Malta i Portugalia, w których kultura i turystyka stanowią ważne składowe gospodarki krajowej, zaplanowały działania na rzecz tych dwóch sektorów w ramach inicjatyw stanowiących odpowiednio 89% i 40% całkowitych przysługujących im środków z EFS. 6

9 Krótki przegląd działań EFS na rzecz kultury i turystyki w latach Mimo że kultura i turystyka nie należą do celów priorytetowych EFS w bieżącym okresie programowania, kilka programów operacyjnych uwzględnia działania na rzecz kultury, szczególnie w nowych państwach członkowskich. Przykładem może być Łotwa, gdzie rozwój stolicy Rygi we wzorcowy ośrodek biznesowy, badawczy i kulturalny przewija się we wszystkich realizowanych tam programach operacyjnych. Natomiast Słowenia postrzega realizację działań na rzecz kultury i turystyki jako sposób wspierania większego uczestnictwa społecznego i zwiększania szans na zatrudnienie przedstawicieli grup znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji. Rozwój turystyki i kultury to istotne zagadnienie w państwach o tak potężnym dziedzictwie kulturowym, jak Włochy, Grecja, Francja czy Malta, ale również tam, gdzie turystyka stała się nowym potencjalnym sektorem gospodarki jak, np. w Estonii czy Rumunii. Projekty na rzecz kultury i turystyki jako najlepsze praktyki Mimo że programy operacyjne nie odnoszą się do nich wprost, działania w sektorach kultury i turystyki zawsze stanowiły i nadal stanowią cel poszczególnych projektów. Ogółem, w obu okresach programowania krajowe i regionalne Instytucje Zarządzające określiły mianem najlepszych praktyk 175 projektów realizowanych w dziedzinie kultury w 11 państwach członkowskich oraz 354 projekty związane z turystyką realizowane w 17 państwach członkowskich. Działania na rzecz kultury i turystyki zrealizowano w ramach wszystkich obszarów priorytetowych EFS. Jednak warto zauważyć, że najwięcej inicjatyw związanych z kulturą realizowano pod wspólnym hasłem partnerstwa i tworzenia sieci, podczas gdy inicjatywy dotyczące turystyki skupiały się głównie na zdolnościach do adaptacji pracowników i przedsiębiorstw. 7

10 Działania EFS na rzecz turystyki, kultury i środowiska EFS wspierał rozwój programów edukacyjnych oraz szkoleniowych, jak również działania kształtujące zdolność do adaptacji pracowników i przedsiębiorstw oraz inicjatywy stymulujące tworzenie miejsc pracy w sektorze turystyki. Pozostałe działania dotyczyły kultury. W Finlandii zrealizowano dwa działania dotyczące wspierania i promocji kultury grup mniejszościowych. W Grecji i Portugalii EFS sfinansował programy ustawicznego kształcenia zawodowego oraz działania promujące zatrudnienie w sektorach kultury i rękodzieła. Natomiast we Włoszech skorzystano z pomocy Funduszu, aby wesprzeć priorytety finansowane przez EFRR na rzecz maksymalnego wykorzystania zasobów kulturowych poszczególnych regionów. Wiele ze zrealizowanych działań dotyczyło obu sektorów, czyli kultury i turystyki. W Niemczech i innych państwach podjęto działania wspierające bezrobotnych w poszukiwaniu pracy dzięki kształtowaniu nowych kwalifikacji i zapewnianiu tzw. indywidualnych ścieżek do podjęcia zatrudnienia w sektorze kultury i/lub turystycznym. W wielu przypadkach programy na rzecz kultury i turystyki cechował również silny nacisk na ochronę środowiska. Na przykład w południowej Finlandii zrealizowano działanie dotyczące rozwoju wiedzy specjalistycznej i odpowiednich umiejętności w sektorach kultury i środowiska w celu zintegrowania zagadnień kulturowych ze strategiami stosowanymi w sektorze turystycznym i zwiększenia atrakcyjności mniejszych miast w regionie. Turystyka ekologiczna i agroturystyka stanowią punkt centralny kilku projektów realizowanych w bieżącym okresie programowania przeznaczonych dla osób bezrobotnych lub pochodzących z grup w najtrudniejszej sytuacji, np. w Finlandii, Francji, Węgrzech, Włoszech, Rumunii i na Słowacji. Organizacje pozarządowe aktywni uczestnicy sektora kultury, turystyki i ochrony środowiska w Grecji W Grecji realizacja działania w ramach krajowego programu operacyjnego Promocja zatrudnienia i szkolenie zawodowe ( ) przyczyniło się do podniesienia kompetencji organizacji pozarządowych i pracowników sektorów kultury, turystyki i ochrony środowiska, czyli trzech sektorów postrzeganych jako filary greckiej gospodarki. W siedmioletnim okresie realizacji projektu w działaniach współfinansowanych w ramach tej inicjatywy wzięło udział blisko osób, a z nich skorzystało dodatkowo ze stażu zorganizowanego pod koniec szkolenia. W efekcie powstało prawie nowych miejsc pracy. W okresie programowania rozpoczęto dalsze działania w postaci programu szkoleń dla bezrobotnych w sektorze turystyki, którego całkowity budżet wynosi 45 mln euro. Uczestnicy, którzy z sukcesem ukończą program, znajdą zatrudnienie. 8

11 Projekty w dziedzinie turystyki zrealizowano głównie w państwach członkowskich, w których sektor ten stanowi istotne źródło dochodów lokalnych gospodarek, czyli we Włoszech, Grecji, Francji i na Cyprze oraz w tych państwach, które dopiero zaczynają postrzegać turystykę jako nowe źródło przychodów, czyli w Rumunii, Estonii i na Słowacji. Świadomość turystyki i program szkoleniowy w Estonii Celem tytułowego programu jest zwiększenie konkurencyjności w sektorze turystycznym przez wdrożenie zasad turystyki przyjaznej dla środowiska, podniesienie świadomości właścicieli firm turystycznych w zakresie zarządzania jakością oraz rozszerzenie oferty szkoleniowej w tym sektorze. Program ten zakłada wdrożenie systemu pracy przyjaznej dla środowiska (zgodnie z eko-etykietą Green Key) oraz realizację działań szkoleniowych w dziedzinie zarządzania jakością i marketingu. Partnerami programu zostało kilka organizacji z sektora turystycznego, również typu non profit. Realizację programu, którego całkowity budżet wynosi 2,7 mln euro, rozpoczęto w 2008 r. w ramach krajowego programu operacyjnego na lata Doskonalenie umiejętności i zdolności do adaptacji pracowników Ze środków EFS sfinansowano częściowo 29 działań zrealizowanych w 8 państwach członkowskich na rzecz wspierania promocji zatrudnienia i szkoleń w dziedzinie kultury i turystyki w latach Jedenaście państw członkowskich zrealizowało projekty dla podtrzymania zdolności do adaptacji pracowników i przedsiębiorstw oraz znalezienia bardziej innowacyjnych i wydajnych sposobów pracy w dziedzinie kultury i turystyki. Dla przykładu w Holandii oznaczało to podnoszenie kwalifikacji nisko wykwalifikowanych pracowników sektora sztuki i kultury, natomiast w Luksemburgu włączono komponent profesjonalizacji artystów w zakresie administracji w ogólny program dotyczący tańca. 9

12 Udział EFS w działaniach na rzecz zatrudnienia i uczestnictwa społecznego Jednym z podstawowych celów EFS jest wspieranie zatrudnienia i uczestnictwa społecznego. W okresie programowania wiele działań i programów dotyczących turystyki i kultury koncentrowało się na zwiększaniu szans zatrudnienia, tworzeniu miejsc pracy oraz ułatwianiu integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem z rynku pracy. Działania kulturalne posłużyły również jako platforma wymiany doświadczeń pomiędzy ludźmi różnego pochodzenia i narodowości, a zatem jako narzędzie integracji i wzajemnego zrozumienia. Ogółem w latach w 14 państwach członkowskich zrealizowano 42 działania dotyczące kultury i turystyki zorientowane na wspieranie społecznego uczestnictwa i zatrudnienie osób wykluczonych z rynku pracy. Wiele programów przeznaczono dla osób niepełnosprawnych, np. przykład we Francji i na Malcie. Na Malcie wdrożono nowatorski program szkolenia trenerów, który pozwolił opracować i zrealizować szkolenia zawodowe w kilku dziedzinach dla osób niepełnosprawnych intelektualnie. W kilku państwach można znaleźć przykłady działań na rzecz młodzieży w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej i społecznej. Projekty kulturalne zrealizowane na Węgrzech, w Belgii i w Bułgarii przeznaczono głównie dla tej grupy osób, zachęcając młodych ludzi do udziału w akcjach kulturalnych. Podstawowym elementem kilku inicjatyw było budowanie uczestnictwa społecznego przedstawicieli mniejszości etnicznych i imigrantów, np. fińskich i szwedzkich Samów. EFS pomaga w promocji kultur mniejszości - fińscy Samowie Status Samów jako rdzennej ludności uwzględniono w fińskiej ustawie zasadniczej w 1995 roku. Zapis ten dał im prawo do kultywowania i rozwijania własnego języka, kultury i tradycyjnych źródeł utrzymania. Całkowita populacja Samów liczy ponad osób, z których większość żyje w Norwegii, a około w Finlandii. W okresie programowania w ramach programu operacyjnego dla północnej Finlandii zrealizowano trzy działania na rzecz wspierania Samów i ich kultury. Zorganizowano kursy języka Samów dla osób nienależących do tej grupy mniejszościowej w celu podniesienia świadomości co do sposobu życia i historii tej niewielkiej społeczności. Z działań tych skorzystało ogółem osób, choć nie można określić, ile z nich pochodziło z ludu Samów. Całkowity budżet projektu wyniósł 100 mln euro, w tym 40 mln ze środków EFS, a 60 mln ze źródeł krajowych. 10

13 Promocja dziedzictwa kulturowego i rękodzieła Podnoszenie kwalifikacji i tworzenie nowych możliwości zatrudnienia w kulturze i turystyce może okazać się pomocne dla regionów w zakresie ochrony i rozwoju miejscowych zasobów kultury. W okresie programowania , aż 26 inicjatyw podjętych w 10 państwach członkowskich uwzględniało działania na rzecz tworzenia miejsc pracy i zasobów wiedzy dotyczących dziedzictwa kulturowego. Inicjatywy te zrealizowano głównie w państwach członkowskich mogących pochwalić się znaczącym dziedzictwem kulturowym, w których turystyka stanowi jeden z kluczowych sektorów gospodarki, szczególnie w Hiszpanii, Grecji, Włoszech i Portugalii. W latach EFS zaoferował wsparcie dla wielu regionów doświadczających przemian społeczno-gospodarczych podczas przekształcania gospodarki z przemysłowej w opartą na usługach. Najbardziej typowe dziedziny szkoleń dla pracowników dotyczyły umiejętności związanych z restaurowaniem i ochroną dóbr kultury. W innych regionach EFS wspierał działania szkoleniowe przeznaczone głównie na rzecz osób bezrobotnych i kobiet z grup w najtrudniejszej sytuacji w celu podniesienia ich umiejętności i wydajności w zakresie rękodzieła. Rozwój rękodzieła oraz dziedzictwa kulturowego, naturalnego i miejskiego w Portugalii W latach w ramach portugalskiego krajowego programu operacyjnego Zatrudnienie, szkolenie i rozwój społeczny zrealizowano działanie na rzecz promocji rękodzieła i podnoszenia wartości dziedzictwa kulturowego, naturalnego i miejskiego przez zwiększanie zatrudnienia i doskonalenie kwalifikacji osób zatrudnionych w tym sektorze. Cele te osiągnięto dzięki szkoleniom dla bezrobotnych oraz podnoszeniu umiejętności osób zatrudnionych w sektorze rękodzieła. Powyższe szkolenia uzupełniono działaniami promocyjnymi i marketingowymi popularyzującymi produkty rękodzielnicze, takimi jak targi i wystawy; oferowano także usługi doradcze i konsultingowe. Ogółem wydatki na te cele wyniosły 3,5 mln euro, a w ciągu 2 lat ze szkoleń skorzystało osób. 11

14 EFS : Inwestowanie w ludzi W obecnym okresie programowania EFS dysponuje budżetem w wysokości 76 mld EUR, który ma być przeznaczony na współfinansowanie 117 programów operacyjnych w 27 państwach członkowskich. Krajowe środki publiczne i prywatne to kolejne 41 mld EUR. Wspierane działania obejmują następujące dziedziny: (i) zdolność do adaptacji pracowników i przedsiębiorstw, (ii) dostęp do zatrudnienia i integracja na rynku pracy, (iii) integracja społeczna osób defaworyzowanych, (iv) reforma systemów edukacyjnych i szkoleniowych, (v) dobre zarządzanie, partnerstwo i zaangażowanie partnerów społecznych. EFS wspiera działania we wszystkich 27-miu państwach członkowskich w ramach dwóch celów. Dodatkowe priorytety w tzw. regionach konwergencyjnych to: (i) ustawiczne kształcenie, badania i innowacje, (ii) budowanie potencjału administracji publicznej i sektora usług. Programy operacyjne : łączny budżet, tzn. uwględniajacy współfinansowanie ze środków krajowych (w mln EUR) w podziale na państwa członkowskie Państwo członkowskie Budżet Państwo członkowskie Budżet Austria Łotwa 657 Belgia Luksemburg 50 Bułgaria Malta 132 Cypr 150 Niemcy Czechy Polska Dania 510 Portugalia Estonia 462 Rumunia Finlandia Słowacja Francja Słowenia 889 Grecja Szwecja Hiszpania Węgry Holandia Wielka Brytania Irlandia Włochy Litwa

15 EFS : Inwestujemy w waszą przyszłość Poziom finansowania z EFS jest różny w poszczególnych regionach w zależności od ich względnego bogactwa. Regiony UE dzieli się na cztery kategorie na podstawie PKB na mieszkańca w regionie w porównaniu ze średnią dla UE (UE z 27 lub 15 państwami członkowskimi). Regiony konwergencji: z PKB na mieszkańca poniżej 75% średniej dla UE-27 Regiony pomocy przejściowej phasing out : z PKB na mieszkańca powyżej 75% średniej dla UE-27 lecz poniżej 75% średniej dla UE-15 Regiony pomocy przejściowej phasing in : z PKB na mieszkańca poniżej 75% średniej dla UE-15 (w okresie ) lecz powyżej 75% średniej dla UE-15 (w okresie ) Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach: obejmuje wszystkie regiony UE Stan w styczniu 2001 roku EuroGeographics Association for the administrative boundaries

16 Co EFS robi dla ciebie? EFS: aktywna polityka rynku pracy i publiczne służby zatrudnienia EFS: zdolność przedsiębiorstw do adaptacji i kształcenie ustawiczne pracowników EFS i rozwój potencjału ludzkiego przez badania i innowacje EFS i mobilność pracowników EFS: edukacja i nauka przez całe życie EFS: kobiety, wymóg uwzględniania równości płci oraz łączenie życia zawodowego i prywatnego EFS i Romowie EFS: zrównoważony rozwój i technologie przyjazne dla środowiska EFS: migranci i mniejszości narodowe EFS: obszary miejskie i rozwój lokalny EFS i starsi pracownicy EFS i zdrowie EFS i przedsiębiorczość EFS i młodzież EFS i osoby niepełnosprawne EFS i budowanie zdolności instytucjonalnej EFS i włączenie społeczne EFS i wymóg uwzględniania problematyki równości EFS i partnerzy społeczni EFS wspiera budowanie partnerstw EFS: kultura i turystyka Najnowsze publikacje znajdziecie Państwo na stronie internetowej