Możliwości finansowania rozwoju przedsiębiorstw przy pomocy instrumentów zwrotnych programów ramowych UE

Transkrypt

1 Możliwości finansowania rozwoju przedsiębiorstw przy pomocy instrumentów zwrotnych programów ramowych UE Piotr Matwiej Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Warszawa, 29 października 2014 r.

2 Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej :Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Programu ramowego na rzecz konkurencyjności innowacji (CIP). Od 2014: KPK ds. Instrumentów Finansowych Programów UE Działa na mocy uchwały Rady Ministrów z 7 stycznia 2014 Działa przy Związku Banków Polskich. Oferuje wsparcie informacyjno-promocyjne i doradcze dotyczące instrumentów finansowych programów UE. Bezpłatnie, na terenie całego kraju.

3 Jakie programy obsługuje KPK IF PUE? KPK oferuje wsparcie w zakresie instrumentów finansowych we wszystkich programach UE, w których uwzględniono instrumenty finansowe dla przedsiębiorców. Programy rozpoczęte przed rokiem 2014, ale nadal aktywne: Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP, środki aktywne do 2017 r.) Siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (środki aktywne do 2016 r.) Europejski Instrument Mikrofinansowy Progress (środki aktywne do 2020 r.) Programy na lata : COSME - program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji Program Kreatywna Europa na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Program na rzecz przemian i innowacji społecznych ( EaSI ) 3

4 KPK IF PUE oferuje wsparcie dla: przedsiębiorców (beneficjentów ostatecznych instrumentów finansowych), rynku finansowego (obsługa pośredników finansowych oraz kandydatów na pośredników), instytucji otoczenia biznesu (uzupełnienie oferty, współpraca), regulatorów (wsparcie w planowaniu i wdrożeniu instrumentów publicznych, w kwestiach pomocy publicznej itp.) MISJA: one-stop-shop w zakresie informacji o instrumentach finansowych we wszystkich programach UE 4

5 POTWIERDZONA JAKOŚĆ

6 Czym są programy UE? Program (ramowy) Unii Europejskiej: realizowany na podstawie traktatu o funkcjonowaniu UE, z udziałem Państw UE i Państw Stowarzyszonych, zarządzany bezpośrednio przez Komisję Europejską za pośrednictwem wybranej agencji wykonawczej (np. EASME, EFI), bez alokacji krajowych, regionalnych itp. Instrumenty finansowe obsługiwane przez Narodowych Pośredników Finansowych

7 Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej

8 Wyniki poprzedniej perspektywy: wsparcie dla przedsiębiorców wciąż dostępne

9 Formy wsparcia przedsiębiorców w ramach instrumentów zwrotnych programów ramowych INSTRUMENTY UDZIAŁOWE (inwestycje vc) INSTRUMENTY DŁUŻNE (gwarancje/regwarancje dla pożyczek, kredytów, leasingu, sekurytyzacji, vcoraz pożyczki, w tym podporządkowane) PLN

10 Wsparcie przedsiębiorców w instrumentach finansowych: wyniki w Polsce Największy i najbardziej wdrożony: CIP (>7 tys. umów); od 2011r. Progress (<3,5 umów); od 2013/2014: RSI (<150 umów) Liczba polskich pośredników IF PUE: 13. Łączna suma zakontraktowanego strumienia preferencyjnego finansowania dla polskich MŚP: 5,1 mld PLN. Liczba uruchomionych instrumentów finansowych w PL: 23, w tym wszystkie rodzaje narzędzi finansowych: kredyty, pożyczki, leasing, preferencyjne poręczenia kredytowe, montaże liniebi z gwarancjami EFI, etc. Przedsiębiorca ma z czego wybierać, wg potrzeb (tailor made). Otoczenie rynkowe- trzy ważne przewagi: 1) bezpłatność 2) brak reżimu (obciążeń) pomocy publicznej, 3) to gwarancja a nie poręczenie.

11 Korzyści dla przedsiębiorców gwarancje UE są bezpłatne (CIP, PROGRESS) lub bardzo tanie (RSI) brak statusu i obciążeń pomocy publicznej brak lub niższe zabezpieczenia od kredytobiorcy brak lub niższy wkład własny kredytobiorcy obniżenie marży (RSI) wydłużony okres kredytowania uproszczone procedury ułatwiona dostępność (dostępne w całej Polsce) w kilku tys. placówek duży wybór, szeroka gama uruchomionych instrumentów, w tym finansowanie obrotowe praca z instrumentami i instytucjami, które staną się podstawą systemu wsparcia unijnego od 2014 r.

12 Wsparcie przedsiębiorców w instrumentach finansowych: wyniki w Polsce Łączna suma zakontraktowanego strumienia preferencyjnego finansowania dla polskich MŚP: 5,1 mld PLN. Liczba uruchomionych instrumentów finansowych w PL: 23 Liczba obsłużonych MŚP: prawie 10 tys. Liczba udzielonych pożyczek: prawie 11 tys. Kwota udzielonego finansowania: prawie 2,3 mld PLN. Główne obsługiwane branże: wytwórczość,handel, usługi. Struktura obsłużonych beneficjentów: ok. 40% to MŚP start up. Aktualnie aktywną ofertęposiada 10 pośredników finansowych:6 bankowych, 2 leasingowych, 1 poręczeniowyi 1 pożyczkowy. Oferta aktywna do końca umów lub do wyczerpania budżetów do r.

13 Polscy Pośrednicy Finansowi programów UE :

14 7 Program Ramowy - mechanizm finansowania badań i innowacji Instrumenty finansowe: Risk Sharing Finance Facility (RSFF): finansowanie projektów badawczych i innowacyjnych realizowanych przez duże podmioty RiskSharing Instrument (RSI): gwarancje i regwarancje dla pośredników finansowych, oferujących produkty finansowe dla firm do 500 zatrudnionych, prowadzących działalność badawczą / innowacyjną. Środki w ramach RSI dostępne do 2016 r.

15 Risk Sharing Instrument: warunki finansowania Aktualnie dostępne kredyty inwestycyjne i obrotowe (nieodnawialne) oraz leasing. Wartość finansowania od 25 tys. do 7,5 mln euro (od 104 tys. do ~30 mln zł). Gwarancja płatna, ALE obowiązkowe obniżenie marży. Dla innowacyjnych przedsiębiorstw poniżej 500 zatrudnionych. Finansowanie według procedur pośrednika finansowego bez żadnej dodatkowej biurokracji. Brak pomocy publicznej i obowiązków raportowych.

16 Risk Sharing Instrument: kryteria innowacyjności Innowacyjne przedsiębiorstwo przykłady: Szybki wzrost: średni roczny wzrost obrotów lub zatrudnienia w ciągu 3 lat co najmniej 20%. Ponosi wydatki na badania i innowacje. Posiada patent (nie starszy niż 2 lata), nagrodę za innowacyjność, korzystał z programów wsparcia innowacyjności, był przedmiotem inwestycji Venture Capital lub anioła biznesu. Innowacyjny projekt przykłady: Finansowanie posłuży inwestycji w innowację (opracowanie lub rozwój nowego lub istotnie ulepszonego produktu, procesu bądź usługi), w której istnieje ryzyko technologicznego lub przemysłowego niepowodzenia. Wystarczy spełnić jedno z kryteriów

17 Risk Sharing Instrument: pośrednicy z aktualną ofertą Bank Pekao SA o kredyty inwestycyjne o kredyty obrotowe Raiffeisen-Leasing Polska o W programie Raiffeisen INNOVATION leasing na technologie, inwestycje, maszyny i sprzęt Deutsche Bank PBC o preferencyjne kredyty inwestycyjne i obrotowe

18 Europejski instrument mikrofinansowy PROGRESS Instrumenty finansowe: gwarancjedla instytucji mikrofinansowych(udzielających pożyczek do 25 tys. euro, przeznaczonych na zakładanie lub rozwijanie działalności małych firm), finansowanie pożyczkowe i kapitałowe dla instytucji mikrofinansowych. Pośrednicy w Polsce: BIZ Bank (d. FM Bank) Inicjatywa Mikro Środki dostępne do 2020 r.

19 Co po 2013? COSME program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji Program na rzecz przemian i innowacji społecznych EaSI Program Kreatywna Europa na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Wciąż trwają programy dotychczasowe (CIP, Progress, 7 PR)

20 Instrumenty finansowe w programach UE na lata BUDŻET PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ (MLN EURO) Program Budżet w tym instrumenty finansowe COSME 2 298,0 1378,8 HORYZONT , ,3 PROGRAM NA RZECZ ZATRUDNIENIA I INNOWACJI SPOŁECZNYCH EASI 919,5 193,1 KREATYWNA EUROPA 1 462,7 120,0 Razem , ,2 Działalność wspierana w ramach instrumentów zwrotnych zakładanie i/lub rozwój przedsiębiorstw transfer technologii, badania, innowacje, w tym ekoinnowacje ekonomia społeczna, samozatrudnienie sektor kreatywny i kultury (np. multimedia, IT, kino, muzyka), konsorcja firm i innych podmiotów z ww. sektorów 4,5 mld EUR w publicznych instrumentach finansowych oznacza ok. 50 mld EUR potencjalnego preferencyjnego finansowania dla przedsiębiorców

21 COSME -program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP Główne cele programu: o wzmocnienie konkurencyjności itrwałości unijnych przedsiębiorstw, szczególnie małych i średnich, oraz o krzewienie kultury przedsiębiorczości, wspieranie tworzenia miejsc pracy oraz wzrostu MSP. Budżet programu: 2,3 miliarda euro, z czego co najmniej 60% (1,4 mld euro) przeznaczone na instrumenty finansowe. COSME to kontynuacja Programu ramowego na rzecz konkurencyjności iinnowacji (CIP) na lata

22 Instrumenty finansowe w programie COSME INSTRUMENTY DŁUŻNE Loan Guarantee Facility (LGF) Gwarancje iregwarancje dla pośredników finansowych (banków, firm leasingowych, funduszy poręczeniowych itp.) oferujących produkty finansowe dla MSP. INSTRUMENTY KAPITAŁOWE Equity Facility for Growth (EFG) Finansowanie inwestorskie dla funduszy venture capital lub funduszy oferujących finansowanie mezzaninedla MSP w fazie ekspansji lub wzrostu. Szczególna uwaga dla MSP prowadzących działalność międzynarodową. Budżet instrumentów finansowych: 1,4 mld euro JUŻ DOSTĘPNE!

23 Instrumenty finansowe w programie Horyzont 2020 InnovFin EU Finance for Innovators : instrumenty finansowe w osi Dostęp do finansowania ryzyka Cel: zwiększenie dostępu do finansowania ryzyka związanego z finansowaniem badań naukowych i innowacji. Oczekiwane skutki: zwiększenie gotowości sektora prywatnego do inwestowania w badania naukowe i innowacje wzrost udziału inwestycji w B+R w PKB osiągnięcie celów badawczych Instrumenty gwarancyjne już dostępne /InnovFin SME Guarantee /

24 Instrumenty finansowe w programie Horyzont 2020 InnovFin Large Projects: finansowanie innowacyjnych projektów realizowanych przed duże przedsiębiorstwa oraz uczelnie, publiczne instytucje badawcze, PPP itp. Instrument: pożyczki i gwarancje z Europejskiego Banku Inwestycyjnego od 25 do 300 mln euro. InnovFin MidCap Growth Finance: analogiczny instrument dla przedsiębiorstw do 3000 zatrudnionych, w tym MSP. Pożyczki i instrumentypośrednie(wtymmezzanine)zebi,7,5-25mlneuro. InnovFin SME Guarantee: dostęp do finansowania dla innowacyjnych MSP oraz przedsiębiorstw do 500 zatrudnionych, dzięki kredytom i innym formom finansowania dłużnego od 25 tys. do 7,5 mln euro. Instrument: gwarancje i regwarancje Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego dla wybranych krajowych pośredników finansowych.

25 Instrumenty finansowe w programie Horyzont 2020 InnovFin MidCap Guarantee: finansowanie dla przedsiębiorstw do 3000 zatrudnionych, w zakresie do 50 mln euro. Instrument: gwarancje i regwarancje EBI dla pośredników finansowych(wartość portfela do 400 mln euro, gwarancja 50%). InnovFin SME Venture Capital (Instrument Kapitałowy dla Badań i Innowacji, d. Equity Facility for R&I): finansowanie udziałowe dla funduszy realizujących inwestycje wysokiego ryzyka, w celu poprawy dostępu do finansowania dla przedsiębiorstw do 500 zatrudnionych we wczesnej fazie rozwoju, dla wzmocnienia działalności badawczej i innowacyjnej. Szczególny nacisk na ekoinnowacje. InnovFin Advisory: poprawa dostępu do finansowania dla dużych, kapitało- i czasochłonnych projektów innowacyjnych; usługi doradcze w celu uzyskania dostępu do finansowania.

26 Instrumenty finansowe w programie EaSI EaSI - Program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych Oś mikrofinansów i przedsiębiorczości społecznej wsparcie dla dwóch sekcji: mikrofinanse dla grup w trudnej sytuacji i mikroprzedsiębiorstw, przedsiębiorczość społeczna. Dla każdej sekcji minimum 45% z budżetu 193,1 mln euro. Grupy w trudnej sytuacji: młodzi, bezrobotni, wykluczeni społecznie, bez zdolności kredytowej itp. Przedsiębiorstwo społeczne: realizuje cele społeczne, a nie zysk. Cele: poprawa dostępu do mikrofinansowania dla przedstawicieli słabszych grup społecznych, którzy chcą założyć lub rozwinąć swoją działalność, oraz dla mikroprzedsiębiorstw. Budowanie potencjału instytucjonalnego dostawców mikrokredytów. Wspieranie rozwoju przedsiębiorstw społecznych. Narzędzia: gwarancje, finansowanie pożyczkowe i kapitałowe.

27 Instrumenty finansowe w programie Kreatywna Europa KREATYWNA EUROPA program na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Instrument finansowy: Guarantee facility for Cultural & Creative Sectors: gwarancje dla pośredników oferujących pożyczki dla organizacji iprzedsiębiorstw z sektorów kulturalnego i kreatywnego (małych, średnich, mikro). Budżet instrumentu finansowego: 120 mln euro, dostępny od r Q1: wybórcapacity Building Manager (CBM), dla zachęcenia instytucji finansowych do współpracy z CCS i wsparcia w projektowaniu produktów Q2: Wybór pośredników finansowych (np. konsorcjum instytucji finansowej oraz instytucji kulturalnej. Pożyczki dla CCS od 2016.

28 Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach publicznych z udziałem banków

29 Programy publiczne lp Program liczba banków 1 liczba wspartych podmiotów wysokość udzielonego wsparcia publicznego /w zł/ wysokość akcji kredytowej /w zl/ Kredyty z premią termomodernizacyjną (BGK) , ,00 2 Kredyty z premią technologiczną (BGK) , , kredyty z dotacją na kolektory słoneczne (NFOŚiGW) , ,00 kredyty preferencyjne dla agro (ARiMR) , , Kredyty z dotacja na budowe domów energooszczędnych (NFOŚiGW) , ,00 Kredyty Polseff I (EBOiR) , ,00 Kredyty Polseff II (NFOŚiGW, EBOiR) 5 faza startowa faza startowa faza startowa Inicjatywa JEREMIE (BGK,KPFP) , ,00 Programy gwarancyjne UE: CIP, RSI Progress (EFI) , ,00 10 Program gwarancji de minimis /PLD/ (BGK) , ,00 Źródło: ZBP, ZPPiŚG, opracowanie własne RAZEM , ,00

30 Przykład: programy publiczne z udziałem banków dla MŚP POLSEFF II Ogólne ramy finansowe Komponent kredytowy Komponent dotacyjny! UWAGA: PROGRAM JUŻ URUCHOMIONY!

31 Ramy finansowe POLSEFF II Ogólne ramy finansowe - komponent kredytowy Komponent Kredytowy jest finansowany przez Banki przez banki, które uczestniczą w Programie i zawarły Umowę o Współpracy z NFOŚiGW. Źródłem finansowania Kredytów udzielanych przez Banki Beneficjentom mogą być: środki własne Banku, lub pożyczki udzielone Bankom przez EBOiR. W ramach realizacji Instrumentu EBOiR utworzy linie kredytowe (do całkowitej kwoty 200 mln EUR) dla wybranych przez EBOiR Banków PIF (Pośrednicząca Instytucja Finansowa). PIF zostaną wybrane przez EBOiR zgodnie z jego polityką i procedurami. Ogólne ramy finansowe- komponent dotacyjny. Komponent Dotacyjny jest finansowany przez NFOŚiGW. Środki finansowe na realizację Dotacji będą przekazywane Bankom, które uczestniczą programie i zawarły Umowę o Współpracy z NFOŚiGW. Całkowita kwota budżetu NFOŚiGW przeznaczona na Dotacje wynosi do 60 mln PLN. Komponent Dotacyjny obejmuje: dotacje Inwestycyjne dla Projektów z zakresu Efektywności Energetycznej lub z zakresu Termomodernizacji, oraz (opcjonalnie) dotacje na wdrożenie Systemu Zarządzania Energią (Dotacja SZE), utworzone w celu wsparcia wdrażania SZE w polskich MŚP. w

32 Co po 2013 (poza programami ramowymi UE)? Polityka spójności Wspólna Polityka Rolna Inne instrumenty i programy krajowe Programy ramowe UE Łącznie: ponad 200 mld EUR

33 Polityka spójności Instrumenty finansowe Dlaprzedsiębiorstw: instrumenty kapitałowe i dłużne (pożyczki i poręczenia) w PO IR oraz RPO. Dla osób fizycznych (na zakładanie działalności gosp.) oraz dla podmiotów ekonomii społecznej: PO WER. Na rozwój obszarów miejskich: RPO. IF w nowych obszarach wsparcia: Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii: PO IŚ Wdrażanie wyników B+R: PO IR. Inne: w zależności od wyników oceny ex antedla IF. Planowane znaczące zwiększenie alokacji środków unijnych na IF.

34 Wspólna Polityka Rolna PROW Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej - rozwój przedsiębiorczości - rozwój usług rolniczych - budżet 65 mln euro osoba fizyczna, osoba prawna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej -rozwój przedsiębiorczości premie dla młodych rolników - budżet 585 mln euro osoba, która nie ukończyła 40 roku życia posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe po raz pierwszy rozpoczyna prowadzenie gospodarstwa rolnego jako kierujący gospodarstwem lub prowadzi je jako kierujący nie dłużej niż 12 miesięcy w dniu złożenia wniosku Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej -wsparcie małych gospodarstw, przekazywanie gospodarstw - budżet 130 mln euro rolnik będący osobą fizyczną

35 Inne Instrumenty i programy Krajowe Program Gwarancji de minimis Beneficjenci : przedsiębiorcy, MŚP Zabezpieczenie kredytów : inwestycyjnych i obrotowych Operator programu : Bank Gospodarstwa Krajowego Termin zakończenia programu: grudzień 2015 roku Od początku programu (15 marca 2013 r.) do 31 lipca 2014 r.: udzielono gwarancji de minimis na łączną kwotę 12,695 mld zł, co pozwoliło przedsiębiorcom zaciągnąć kredyty o wartości 22,53 mld zł. w tym okresie z programu skorzystało przedsiębiorców.

36 Inne Instrumenty i programy Krajowe Kredyty preferencyjne z dopłatami ze środków Agencji Restrukturyzacjii Modernizacji Rolnictwa Beneficjenci : rolnicy, przedsiębiorcy Udzielanie kredytów : inwestycyjnych i obrotowych Do 30 września 2014 r.: udzielono kredytów w wysokości 1 mld zł, z programu skorzystało przedsiębiorców. Kredyt z premią technologiczną Beneficjenci : przedsiębiorcy, MŚP Udzielanie kredytów z premią technologiczną na projekty innowacyjne Do 30 września 2014 r.: udzielono kredytów w wysokości 1,7 mld zł, z programu skorzystało 700 przedsiębiorców. PRZYGOTOWYWANA JEST NOWA WERSJA PROGRAMU

37 Programy ramowe UE 1. Programy gwarancyjne UE / CIP, RSI Progress / Udzielanie gwarancji ze środków UE Beneficjenci : przedsiębiorcy, MŚP Do 30 września 2014 r.: udzielono kredytów w wysokości 2,3 mld zł, z programu skorzystało 10 tys. przedsiębiorców. 2. Inicjatywa JEREMIE Udzielanie poręczeń, kredytów i pożyczek Beneficjenci : przedsiębiorcy, MŚP Do 30 września 2014 r.: udzielono kredytów w wysokości 2,8 mld zł, z programu skorzystało 11 tys. przedsiębiorców.

38 Gdzie szukać informacji? COSME i Horyzont 2020: instrumenty finansowe Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE, Związek Banków Polskich InstrumentyFinansoweUE.gov.pl Program COSME (poza instrumentami finansowymi): ośrodki EnterpriseEuropeanNetwork, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Program Horyzont 2020 (poza instrumentami finansowymi): Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii Europejskiej, Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN oraz 11 Regionalnych Punktów Kontaktowych kpk.gov.pl

39 Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Zapraszamy do współpracy instytucje finansowe, przedsiębiorców, instytucje otoczenia biznesu, przedstawicieli administracji, dziennikarzy, wszystkich zainteresowanych instrumentami finansowymi programów UE: Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej, Związek Banków Polskich. Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie, kopiowanie, wykorzystanie całości bądź fragmentów wyłącznie z powołaniem się na źródło. Prezentacja służy wyłącznie celom informacyjnym. KPK nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w celach prowadzonej działalności gospodarczej przez osoby trzecie. Ponadto, dokument ten nie może stanowić podstawy do zgłaszania roszczeń wobec KPK.