OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Transkrypt

1 OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Polska ludność autochtoniczna za granicą 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim 3. Jednostka prowadząca przedmiot Instytut Historyczny 4. Kod przedmiotu/modułu 22-HI-NH-S2-PoLuAu 5. Rodzaj przedmiotu/modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Historia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) II stopień 8. Rok studiów (jeśli obowiązuje) II 9. Semestr (zimowy lub letni) Zimowy 10. Forma zajęć i liczba godzin Ćwiczenia, 30 h 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia mgr Michał Palczyński 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów 13. Cele przedmiotu Zapoznanie z dziejami polskiej ludności autochtonicznej, mieszkającej w ciągu XIX i XX w. poza granicami państwa polskiego. Przedstawienie sytuacji ludności polskiej na terytorium państw zaborczych po 1795 r., zmian w ich mentalności oraz w postrzeganiu siebie jako Polaków. Przedstawienie losów Polaków zamieszkujących w tzw. dziewięciu guberniach zachodnich Rosji (ziemie zabrane). Rozważania na temat przynależności narodowej poszczególnych grup narodowościowych w guberniach zachodnich w XIX w. Pogłębienie wiedzy o losach Polaków podczas pierwszej wojny światowej oraz w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Wskazanie na tzw. polski eksperyment narodowościowy w Związku Sowieckim oraz masową eksterminację Polaków w latach Zapoznanie z trudną historią ludności autochtonicznej w latach drugiej wojny światowej. Przedstawienie genezy pozostania zwartych skupisk polonijnych na terytoriach Związku Sowieckiego po 1945 r., oraz tzw. polskiego

2 odrodzenia narodowego na Wschodzie w latach 90. XX w. Zapoznanie ze współczesnymi problemami Polaków mieszkających za granicą kraju. 14. Zakładane efekty kształcenia Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 WIEDZA Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu dziejów polskiej ludności autochtonicznej poza granicami kraju w XIX i XX w. Ma pogłębioną wiedzę o metodach i problemach badań wybranych dziedzin historii, takich jak historia społeczna, kultury, regionu, rodziny. Opanował na poziomie rozszerzonym terminologię nauk historycznych, jak też podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych Ma zaawansowaną, uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę o historii Polaków za granicą oraz ich współczesnych problemach. Zna zagadnienia historii powszechnej na poziomie zaawansowanym w zakresie XIX i XX wieku. Rozumie powiązania historii integracji europejskiej z aktualnymi problemami społecznymi, gospodarczymi i politycznymi polskiej ludności autochtonicznej zamieszkującej dzisiejszą Litwę, Białoruś, Ukrainę, Mołdawię i Rumunię. Rozumie relacje i zależności pomiędzy przeszłością a teraźniejszością oraz ich wpływ na świadomość i tożsamość polskich autochtonów. Ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej związanej z badaniami nad narodowościami. Zna różne metody badawcze i narzędzia warsztatu historyka i socjologa właściwe dla badań nad zagadnieniami związanymi z kwestiami narodowościowymi. Posiada pogłębioną wiedzę pozwalającą na przeprowadzenie krytyki, analizy i interpretacji różnorodnych źródeł w badaniach historycznych, m. in. spisów powszechnych, prasy, pamiętników itp. Ma poszerzoną wiedzę z zakresu historii historiografii i metodologii historii. Rozumie, że badania i debata historyczna są procesem stałym, który niesie ze sobą nieustanne zmiany i rozwój poglądów. Rozumie wpływ podłoża narodowego i kulturowego na różne stanowiska reprezentowane w naukach historycznych ze szczególnym uwzględnieniem badań nad mniejszościami narodowymi. Orientuje się w działalności i aktualnej sytuacji polskiej ludności autochtonicznej, zna ofertę współczesnych instytucji kultury, a zwłaszcza ośrodków upowszechniających i popularyzujących wiedzę historyczną skierowaną do tych grup. UMIEJĘTNOŚCI Samodzielnie zdobywa i pogłębia wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny. Potrafi scharakteryzować i ocenić wzajemne relacje różnych kierunków badań historycznych takich jak historia polityczna, społeczna, kultury, regionu, rodziny. Formułuje tematy badawcze; stosuje metody i techniki badań w zakresie wybranej dziedziny historii Posługuje się teoriami i paradygmatami badawczymi dla opracowania zagadnień i projektów z wybranej dziedziny historii Stosuje świadomie w mowie i w piśmie terminologię fachową właściwą dla nauk historycznych i pokrewnych. Analizuje, interpretuje i wykorzystuje teksty historiograficzne, teksty źródłowe oraz inne nośniki pamięci Potrafi przeprowadzić pogłębioną krytykę źródeł historycznych Analizuje, interpretuje i prezentuje zebrane informacje w przejrzystej, usystematyzowanej i przemyślanej formie Wykorzystując zdobyte kompetencje i doświadczenia badawcze formułuje w sposób krytyczny i uzasadnia własne opinie dotyczące dziejów polskiej K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W07 K_W09 K_W10 K_W11 K_W12 K_W16 K_W17 K_W18 K_W20 K_U01 K_U02 K_U03 K_U04 K_U05 K_U06 K_U09 K_U10 K_U13

3 mniejszości narodowej w XIX i XX w. Argumentuje i uzasadnia swoje stanowisko w dyskusji, wykorzystując wiedzę i własne doświadczenia badawcze, jak też poglądy reprezentantów różnych nurtów historiograficznych. Komunikuje się w języku ojczystym z zastosowaniem profesjonalnej terminologii właściwej dla nauk historycznych i pokrewnych Korzysta z technologii informacyjnej, multimediów i zasobów Internetu. KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE Dostrzega i formułuje problemy etyczne związane badaniami nad narodowościami. Ma świadomość zakresu swojej wiedzy historycznej i umiejętności warsztatowych i rozumie potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie fachowym, ogólno humanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych. Rozwija swoje zainteresowania fachowe, społeczne i kulturalne Wykazuje niezależność i samodzielność myśli, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech. Jest zdolny do okazywania zrozumienia dla świata wartości i postaw ludzi w różnych okresach i kontekstach historycznych. 15. Treści programowe K_U14 K_U17 K_U21 K_K01 K_K03 K_K06 K_K08 K_K09 Sytuacja ludności polskiej po upadku Rzeczpospolitej w XVIII w. Ludność polska na ziemiach włączonych do państw zaborczych w latach Powstanie nowoczesnego narodu polskiego. Sytuacja ludności polskiej autochtonicznej na terenach państw zaborczych do wybuchu pierwszej wojny światowej. Rozmieszczenie ludności polskiej w ZSRR, Niemczech, krajach bałtyckich, Czechosłowacji, Rumunii w dwudziestoleciu międzywojennym. Wpływ polityki zagranicznej Polski na sytuację mniejszości polskiej. Polacy w krajach bałtyckich, Niemczech i Czechosłowacji w dwudziestoleciu międzywojennym. Kształtowanie się radzieckiej polityki narodowościowej po 1917 r. Autonomia polska w Związku Sowieckim Dzierżyńszczyzna i Marchlewszczyzna. Ich organizacja i funkcjonowanie. Operacja polska NKWD. Losy Polaków podczas drugiej wojny światowej. Polska ludność autochtoniczna w Związku Sowieckim, krajach bałtyckich i Czechosłowacji po drugiej wojnie światowej. Polskie odrodzenie narodowe na Wschodzie. Współczesne problemy polskiej ludności autochtonicznej. 16. Zalecana literatura (podręczniki) A. Chwalba, Historia Polski , Kraków 2000, Cz. Brzoza, A. Sowa, Historia Polski , Kraków 2006, A. L. Sowa, Wielka historia Polski. Od drugiej do trzeciej Rzeczypospolitej, Kraków 2001, E. Kołodziej, Dzieje Polonii w zarysie , Warszawa 1991, M. Iwanow, Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim , Warszawa Wrocław 1991, W. Wrzesiński, Polski ruch narodowy w Niemczech w latach , Wrocław 1993, P. Eberhardt, Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej w XX w. Warszawa 1996, A. Srebrakowski, Polacy w litewskiej SRR , Toruń 2000, J. Jakubowski, Polacy w Estonii. Przeszłość i teraźniejszość, Lublin 2004, Polacy na Łotwie, pod red. E. Walewandera, Lublin 1994,

4 Śląsk Cieszyński. Zarys kultury materialnej i duchowej, pod red. J. Bauman- Szulakowskiej, Cieszyn Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej , pod red. S. Ciesielskiego, Toruń Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki Atlas ziem Polski. Polacy, Żydzi, Niemcy, Ukraińcy, pod red. W. Sienkiewicz, G. Hryciuk, Warszawa Polska mniejszość narodowa w Europie Środkowo-Wschodniej. Nowe problemy i wyzwania wobec współczesnych przemian w państwach regionu, pod red. Z. J. Winnickiego, Wrocław Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: konwersatorium: Podstawą zaliczenia kursu jest aktywność na zajęciach. Ocena końcowa obliczana jest na podstawie merytorycznego przygotowania oraz udziału studenta w dyskusji prowadzonej podczas zajęć. Studentów ocenia prowadzący na podstawie ich ustnych wypowiedzi, po zakończeniu każdych zajęć. Studenci, którzy z przyczyn losowych nie przygotowali się do konwersatorium, lub byli nieobecni mogą opracować krótki esej, w którym przedstawione zostaną własne przemyślenia i wnioski dotyczące wybranego zagadnienia. Wymagania na poszczególne oceny zostały opracowane w formie procentowej: od 100 do 80% merytorycznej aktywności ocena bardzo dobra, od 79 do 60% ocena dobra, 59 do 40% ocena dostateczna. Studenci, którzy nie brali udziału w dyskusjach na zajęciach, lub chcą poprawić swoją ocenę, mogą napisać kolokwium zaliczeniowe sprawdzające wiedzę z całości realizowanego materiału. 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - ćwiczenia: 30 h Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć: - czytanie wskazanej literatury: - przygotowanie do egzaminu: 30 h 60 h 30 h Suma godzin Liczba punktów ECTS 5 *objaśnienie symboli: K (przed podkreśleniem) - kierunkowe efekty kształcenia W - kategoria wiedzy U - kategoria umiejętności K (po podkreśleniu) - kategoria kompetencji społecznych 01, 02, 03 i kolejne - numer efektu kształcenia 150 h

5