Pani Agnieszka Patela-Owczarczyk Dyrektor Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie ul. Lipińska 2, Warszawa

Transkrypt

1 Warszawa, 14 sierpnia 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-VIII ASO Pani Agnieszka Patela-Owczarczyk Dyrektor Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie ul. Lipińska 2, Warszawa Na podstawie art. 197b ust. 1 w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998 i poz. 1076), zwanej dalej ustawą oraz zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego na rok 2018 zespół w składzie: XXXXXX zastępca kierownika Oddziału do spraw Wspierania Rodziny i Pieczy Zastępczej, XXXXXX - starszy inspektor wojewódzki Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie przeprowadził w terminie 26, 28 marca i 3-6 kwietnia 2018 roku kontrolę kompleksową w trybie zwykłym w Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie w Warszawie przy ulicy Lipińskiej 2, zwanym dalej Centrum. Zakres kontroli obejmował sposób realizacji zadań samorządu powiatowego z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej w okresie od 1 stycznia 2017 r. do dnia kontroli. Na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Stanowisko dyrektora Centrum objęła pani 27 czerwca 2017 r. (wcześniej na stanowisku kierownika Działu ds. Pieczy Zastępczej). Do dnia 26 czerwca 2017 roku funkcję dyrektora pełniła pani XXXXXX. Posiada pani pełnomocnictwo udzielone przez Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy do realizacji ustawowych zadań z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej 1. Uchwałą Nr XXII/553/2016 z 14 stycznia 2016 r. Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyjęła Program Rozwoju Pieczy Zastępczej w m.st. Warszawy na lata w brzmieniu stanowiącym załącznik do uchwały. Wykonanie uchwały powierzono Prezydentowi m. st. Warszawy. Program został opracowany na podstawie wyników badania ewaluacyjnego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w m.st. Warszawie na lata oraz spotkań warsztatowych i konsultacyjnych z przedstawicielami jednostek organizacyjnych i organizacji pozarządowych. W Programie określono coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych. Limit ten jest projektowany i rozumiany jako zapewnienie środków na ich zorganizowanie i prowadzenie, a nie 1 Akta kontroli s

2 konieczność jego osiągnięcia. Na r. ustalono limit 32 zawodowych rodzin zastępczych i 19 rodzinnych domów dziecka. Cel główny Programu to: zapewnienie dzieciom profesjonalnej opieki w odpowiednich formach pieczy zastępczej. Zaktualizowano cele szczegółowe: 1) Rozwój, w tym profesjonalizacja, rodzinnej pieczy zastępczej; 2) Modernizacja placówek opiekuńczo-wychowawczych zgodnie z wymogami prawa i tworzenie warunków sprzyjających indywidualizacji pracy z dzieckiem; 3) Wzmocnienie podstaw organizacyjnych systemu pieczy zastępczej. Program ma podlegać monitoringowi i ewaluacji. Monitoring ma być prowadzony przez wyznaczonych pracowników Biura Pomocy i Projektów Społecznych, dwa razy do roku na podstawie danych przekazanych przez realizatorów zadań. Ponadto założono, że zostanie przeprowadzona ewaluacja końcowa w celu analizy skuteczności, efektywności i trafności realizacji Programu. Wykonanie uchwały powierzono Prezydentowi m.st. Warszawy 2. W trakcie kontroli okazano opracowany na zlecenie m.st. Warszawy przez Konsorcjum osób fizycznych, reprezentowane przez Lidera Konsorcjum XXXXXXX, dokument pn. Standard i procedury kontroli sprawowanej przez m.st. Warszawa nad jednostkami realizującymi zadania z zakresu pieczy zastępczej, będący załącznikiem do komunikatu z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia standardu i procedur kontroli sprawowanej przez m.st. Warszawa nad jednostkami realizującymi zadania z zakresu pieczy zastępczej 3. Stosownie z art. 38b ustawy, zadania powiatu w zakresie kontroli w jednostkach realizujących zadania z zakresu pieczy zastępczej są realizowane w m.st. Warszawa przez Biuro Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy. Przedstawiono Sprawozdanie z zadania audytowego zapewniającego, nr AW-AD przeprowadzonego w Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie, temat zadania: Ocena procesu w zakresie pozyskiwania kandydatów do prowadzenia rodzinnej pieczy zastępczej z 3 lipca 2017 r. Celem zadania audytowego była ocena podejmowanych działań w procesie pozyskiwania kandydatów do prowadzenia rodzinnej pieczy zastępczej. Zakres przedmiotowy obejmował sprawdzenie w szczególności: struktury organizacyjnej; uregulowań wewnętrznych i stosowanych procedur; kwalifikacji, szkoleń, zakresu uprawnień i odpowiedzialności pracowników; przepływu informacji w badanym procesie; podejmowanych działań w procesie, w tym ich dokumentowanie; sporządzanie sprawozdawczości i raportowania. W podsumowaniu stwierdzono, że badany proces jest skomplikowany i złożony ze względu na obowiązek zapewnienia adekwatnej do potrzeb liczby miejsc w rodzinnej pieczy zastępczej przy zachowaniu właściwej jakości oraz ze względu na fakt realizacji przez 3 różne jednostki, tj. głównie na podstawie umowy dotyczącej zadania publicznego zleconego zawartej w wyniku przeprowadzonego otwartego konkursu ofert z organizacją pozarządową Towarzystwem Nasz Dom, przez WCPR będący organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej oraz BPiPS, jako stronę zawartej umowy. Biorąc pod uwagę WCPR, jako organizatora rodzinnej pieczy zastępczej i współrealizatora Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w m.st. Warszawa oraz stwierdzone słabości, proces wymaga usprawnienia w zakresie zwiększenia efektywności monitorowania, w tym adekwatności przyjętych wskaźników w audytowanym obszarze. Biuro Audytu Wewnętrznego Urzędu m.st. Warszawy sformułowało w wyniku powyższych ustaleń rekomendację w brzmieniu: Współpracować z BPiPS w wypracowaniu zasad efektywnego 2 Akta kontroli s Akta kontroli s

3 monitorowania procesu pozyskiwania kandydatów do prowadzenia rodzinnej pieczy zastępczej, w celu zapewnienia aktualnych i adekwatnych informacji służących podejmowaniu decyzji zarządczych i skutecznemu monitoringowi zadań zleconych w tym zakresie organizacji pozarządowej 4. Ponadto w Centrum kontrolę przeprowadziła Najwyższa Izba Kontroli w 2016 r. nt. Dobór osób do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. W 2017 r. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę pn. Wykonanie wniosków pokontrolnych NIK sformułowanych w wyniku kontroli P/16/038 Dobór osób do pełnienia funkcji rodziny zastępczej przeprowadzonej w Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie. NIK oceniła pozytywnie mimo stwierdzonej nieprawidłowości wykonanie wniosków pokontrolnych: przekroczenie limitu rodzin zastępczych przypadających na jednego koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, co stanowiło naruszenie art. 77 ust. 4 ustawy 5. Zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 15 ustawy do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności: przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy, natomiast zgodnie z art. 182 ust. 5 ustawy, kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie składa zarządowi powiatu coroczne sprawozdanie z działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz przedstawia zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej. W trakcie kontroli przedstawiono Sprawozdanie za rok 2017, w którym rozdział II był poświęcony pieczy zastępczej 6. Organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie. Uchwałą nr XX/676/2007 z dnia 6 grudnia 2007r. Rada m.st. Warszawy nadała nowy statut Warszawskiemu Centrum Pomocy Rodzinie w brzmieniu określonym w załączniku do uchwały, ze zmianami wprowadzonymi uchwałą: nr LVII/1728/2009 z 18 czerwca 2009r., XXXVI/916/2012 z 17 maja 2012, XIX/478/2015 z 5 listopada 2015 r., VI/111/2015 z 26 lutego 2015 r. Zgodnie z 8 statutu, organizację i zasady funkcjonowania Centrum określa Regulamin Organizacyjny nadawany przez dyrektora Centrum 7. W okresie objętym kontrolą, w Centrum obowiązywał: Regulamin organizacyjny wprowadzony zarządzeniem nr 22/2012 z 18 czerwca 2012 r., ze zmianami wprowadzonymi zarządzeniem: nr 2/2013 z 2 stycznia 2013 r., nr 6/2014 z 17 marca 2014 r., 12/2014 z 22 kwietnia 2014 r., który obowiązywał do dnia 31 stycznia 2018 r.; Regulamin organizacyjny wprowadzony zarządzeniem nr 3/2018 z 1 lutego 2018 r., który wszedł w życie z dniem podpisania. Zgodnie z obowiązującym regulaminem, funkcjonowanie Centrum opiera się na zasadzie jednoosobowego kierownictwa. Podstawowymi komórkami organizacyjnymi Centrum są działy oraz jednoosobowe stanowiska pracy. W schemacie organizacyjnym uwzględniono Dział ds. Pieczy Zastępczej o symbolu DPZ, którego zadania zostały określone w 24 regulaminu 8. Na dzień kontroli kierownikiem Działu była XXXXXX. Dział ds. pieczy zastępczej według schematu organizacyjnego regulaminu Centrum podlegał dyrektorowi Centrum. 4 Akta kontrolo s Akta kontroli s Akta kontroli s Akta kontroli s Akta kontroli s

4 W wykazie pracowników Działu ds. Pieczy Zastępczej 9 wpisano 70 stanowisk, w tym 44 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej (5 z nich przebywało na urlopach wychowawczych i macierzyńskich), 12 pracowników socjalnych, 6 psychologów, 1 pedagog, 1 główny specjalistapedagog, 3 zastępców kierownika działu, 1 kierownik. Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej zatrudnieni byli w ramach umowy o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy, spełniali wymagania określone w art. 78 i 79 ust. 3 i 4 ustawy. Zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej realizował Dział ds. Pieczy Zastępczej, w którego strukturze funkcjonuje 7 zespołów: Zespół zawodowych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka wspiera osoby sprawujące zawodową pieczę zastępczą. 3 koordynatorów i pracownik socjalny organizuje, pomaga i monitoruje 20 rodzin zastępczych zawodowych (5 pełniących funkcję pogotowia rodzinnego i 4 specjalistyczne) oraz 11 rodzinnych domów dziecka. Łącznie w tych formach pieczy zastępczej na 31 grudnia 2017 r. przebywało 123 dzieci; 3 zespoły ds. rodzinnej pieczy zastępczej, które wspierają spokrewnione i niezawodowe rodziny zastępcze. Na 31 grudnia 2017 r. pracowało w nich 36 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej i 10 pracowników socjalnych. Wsparciem objęto 915 rodzin spokrewnionych (1106 dzieci w tych rodzinach) i 326 rodzin zastępczych niezawodowych (392 dzieci w tych rodzinach); Zespół ds. organizowania rodzinnej pieczy zastępczej oraz wsparcia specjalistycznego, który m. in. bada i sporządza diagnozy psychofizyczne dzieciom w rodzinnej pieczy zastępczej (w 2017 r. zbadano 133 dzieci i sporządzono im 126 diagnoz). W 2017 r. psycholodzy przygotowali 93 opinie o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej oraz łącznie 69opinii o posiadaniu predyspozycji i motywacji osób prowadzących rodzinny dom dziecka, pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej; Zespół ds. instytucjonalnej pieczy zastępczej i interwencyjnego przewozu dzieci, który kieruje dzieci do instytucjonalnej pieczy zastępczej (w 2017 r. przygotował 338 skierowań), odpowiada za prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych (w 2017 r. przeprowadzono 2 wizytacje w każdej placówce) i interwencyjny przewóz dzieci do pieczy zastępczej (w 2017 r. 101 interwencji); Zespół ds. usamodzielniania wychowanków, który prowadzi sprawy pełnoletnich wychowanków, którzy opuścili rodziny zastępcze przed 1 stycznia 2012 r. i placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz wymienionych w art. 88 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. W 2017 r. wsparciem objął 431 osób 10. W okresie objętym kontrolą w Centrum obowiązywały: zarządzenie nr 47/16 z 13 grudnia 2016 r. (do 31 grudnia 2017 r.), nr 55/2017 z 28 grudnia 2017 r. w sprawie zasad wykonywania zadań w ramach zadaniowego czasu pracy przez psychologów realizujących zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej; zarządzenie nr 46/16 z 6 grudnia 2016 r. w sprawie wprowadzenia zasad wykonywania zadań w ramach zadaniowego czasu pracy przez koordynatorów rodzinnej pieczy 9 Akta kontroli s Akta kontroli s

5 zastępczej oraz pracowników socjalnych wykonujących zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej współpracujących z rodzinami zastępczymi spokrewnionymi i rodzinami zastępczymi niezawodowymi. Dokument określa zadania koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, które obejmują: - współpracę z rodzina zastępczą (kontakt odbywa się w zależności od potrzeb, jednak nie rzadziej niż raz na 6 tygodni), - organizowanie posiedzeń w sprawie oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinie zastępczej nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy (w przypadku dzieci poniżej 3 roku życia 3 miesięcy), w którym uczestniczą: rodzina zastępcza, pedagog, psycholog, asystent rodziny, przedstawiciel ośrodka adopcyjnego, rodzice dziecka (z wyjątkiem rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej, przedstawiciele sądu, właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie, ośrodka pomocy społecznej, policji, ochrony zdrowia, instytucji oświatowych), - weryfikacja planu pomocy dziecku, - informowanie właściwego sądu o całokształcie sytuacji osobistej dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej oraz sytuacji rodziny dziecka, - uczestniczenie w posiedzeniach sądu, - zgłaszanie do ośrodka adopcyjnego dzieci z uregulowaną sytuacją prawną, - wypełnianie arkusza oceny predyspozycji do sprawowania funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzącego rodzinny dom dziecka, a także, jakości wykonywanej pracy (arkusz jest wypełniany w terminie umożliwiającym dokonanie przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej oceny rodziny zastępczej w czasie określonym w obowiązujących przepisach), - gromadzenie danych do rejestru o osobach pełniących funkcję rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka, - współpracę z instytucjami edukacyjnymi, jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, instytucjami świadczącymi usługi zdrowotne, przedstawicielami sądu, policji i innymi, - współpracę z usamodzielnianym wychowankiem, - wprowadzanie na bieżąco informacji z wykonanej pracy do bazy rodzin zastępczych obejmującej m. in. arkusze kontaktów z rodziną zastępczą i usamodzielnianym wychowankiem, - sporządzanie miesięcznej sprawozdawczości, zgodnie z ustalonym wzorem załącznikiem nr 1, - prowadzenie dokumentacji rodziny zastępczej i pełnoletniego wychowanka. Dokumenty w teczce rodziny zastępczej mają być ułożone tematycznie i chronologicznie: 1) podstawa umieszczenia w rodzinie; 2) plany pomocy dziecku (diagnoza oraz weryfikacja planu, do którego dołączane są po ukończeniu przez wychowanka pełnoletności wybór opiekuna usamodzielnienia oraz indywidualny program usamodzielnienia wraz z weryfikacjami); 3) opinie szkolne, świadectwa, protokoły z posiedzeń w sprawie oceny sytuacji dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej, informacje o całokształcie sytuacji dziecka przebywającego w pieczy zastępczej, wnioski do sądu, inne dokumenty wypracowane w bieżącej pracy, pisma do ośrodków pomocy społecznej; 4) arkusze kontaktów, notatki służbowe, 5

6 zarządzenie nr 38/2015 z 6 listopada 2015 r. w sprawie wprowadzenia druku rocznego sprawozdania z efektów pracy koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej oraz pracownika organizatora rodzinnej pieczy zastępczej 11. W trakcie kontroli przedstawiono tabele z miesięcznymi sprawozdaniami z pracy koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej oraz pracowników socjalnych w Centrum. Poinformowano, że w trakcie opracowywania jest procedura rozliczania się z zadaniowego czasu pracy przez koordynatorów i pracownika socjalnego współpracujących z osobami sprawującymi zawodową pieczę rodziną oraz sprawozdania z efektów pracy koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej za 2017 rok 12. Tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych W 2017 r. liczba dzieci umieszczona w rodzinnej pieczy zastępczej przedstawiała się następująco: ogółem umieszczonych było 2056 dzieci, w tym na terenie m. st. Warszawy 1974; na terenie innych powiatów umieszczono 259 dzieci, natomiast z innych powiatów zostało umieszczonych dzieci. W 2017 r. rodzinna piecza zastępcza - liczba rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka i umieszczonych dzieci przedstawiała się następująco: ogółem było 1411 rodzin, w których przebywało 1974 dzieci, w tym: rodzin spokrewnionych (1328 dzieci), rodzin niezawodowych (367 dzieci), - 22 rodziny zawodowe (82 dzieci), 14 rodzinnych domów dziecka (105 dzieci). według stanu na r. było 1433 rodziny, w których przebywało 1957 dzieci 14. W Centrum obowiązywały procedury wprowadzone zarządzeniami dyrektora: nr 17/2012 z 30 maja 2012 r. w sprawie wprowadzenia zasad umieszczania dzieci w rodzinie zastępczej przez Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie; nr 25/2012 z 6 lipca 2012 r. w sprawie zasad organizowania zawodowych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka przez Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie; nr 03/2015 z 15 stycznia 2015 r. w sprawie wprowadzenia i wdrożenia standardów sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej, w tym zawodowych rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka; nr 15/2016 z 4 maja 2016 r. w sprawie wprowadzenia wzoru opinii psychologicznej dotyczącej predyspozycji i motywacji kandydatów do sprawowania funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej i rodziny zastępczej niezawodowej; 11 Akta kontroli s Akta kontroli s Akta kontroli s. 435 Realizacja zadań powiatu w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej, tabela Akta kontroli s. 435 Realizacja zadań powiatu w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej, tabela 1. 6

7 nr 33/2016 z 9 września 2016 r. w sprawie wprowadzenia procedury sporządzania i wzoru opinii psychologicznej dotyczącej predyspozycji i motywacji osób pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej i prowadzących rodzinny dom dziecka; nr 45/2016 z 2 grudnia 2016 r. w sprawie wprowadzenia procedury oceniania rodziny zastępczej oraz prowadzącego rodzinny dom dziecka przez Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie (do 28 sierpnia 2017 r.), następnie nr 27/2017 z 29 sierpnia 2017 r.; nr 58/2016 z 31 grudnia 2016 r. w sprawie wprowadzenia procedury opracowywania oraz oceny realizacji planu pomocy dziecku przebywającemu w rodzinnej pieczy zastępczej przez Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie; nr 36/2016 z 19 września 2016 r. w sprawie wprowadzenia procedury sporządzania i wzoru diagnozy psychofizycznej dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego; nr 04/2017 z 7 lutego 2017 r. w sprawie wprowadzenia zasad przyznawania rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka działającym na zlecenie m.st. Warszawy świadczeń i dofinasowań; nr 11/2014 z 1 kwietnia 2014 r. w sprawie wprowadzenia procedur przewozu i przekazania dziecka do rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka lub placówki opiekuńczowychowawczej w związku z interwencją kryzysową w rodzinie dziecka; nr 3/2015 w sprawie wprowadzenia i wdrażania standardów sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej, w tym zawodowych rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka; nr 2/2015 z 15 stycznia 2015 r. w sprawie wprowadzenia oferty wsparcia specjalistycznego Oferta wsparcia specjalistycznego dla rodzinnych form pieczy zastępczej ; nr 9/2018 z 1 marca 2018 r. w sprawie oferty wsparcia specjalistycznego dla rodzinnych form pieczy zastępczej; nr 4/2015 z 23 stycznia 2015 r. w sprawie wprowadzenia zasad organizowania szkoleń oraz opiniowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej; nr 5/2018 z 8 lutego 2018 r. w sprawie wprowadzenia zasad procesu kwalifikacji kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej; nr 1/2015 z 14 stycznia 2015 r. w sprawie wprowadzenia zasad organizowania szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowych rodzin zastępczych w Warszawie oraz kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowej rodziny zastępczej; nr 40/2017 z 1 października 2017 r. w sprawie wprowadzenia zasad organizowania szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej oraz kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej w Warszawie; nr 4/2016 z 2 marca 2016 r. w sprawie wprowadzenia zasad organizowania szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji zawodowych rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinny dom dziecka oraz kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji zawodowej rodziny zastępczej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka w Warszawie 15. Ponadto zarządzeniem nr 960/2017 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z 30 maja 2017 r. ustalono wysokość świadczeń dla osób pełniących funkcję rodziny pomocowej, natomiast uchwałą 15 Akta kontroli s

8 nr XXXIV/1037/2017 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z r. podniesiono wysokości świadczeń pieniężnych dla rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka. Ustalono, że w Centrum dla każdej rodziny zastępczej prowadzono osobne teczki, które zawierały dokumentację na temat pracy z rodziną i na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinach oraz współpracy z sądem, szkołami, innymi instytucjami a także notatki służbowe. Wśród dokumentów obecne były formularze wykorzystywane do dokumentowania pracy koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej przedstawiali coroczne sprawozdanie z efektów pracy organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej, zgodnie z art. 77 ust 3 pkt 7 ustawy. Rodziny zastępcze poddawane były ocenie według zasad wprowadzonych zarządzeniem dyrektora. Ocena rodziny zastępczej dokonywana była w imieniu organizatora rodzinnej pieczy zastępczej przez kierownika działu ds. pieczy zastępczej, na podstawie dokumentacji rodziny zastępczej prowadzonej przez Centrum oraz w konsultacji z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej lub pracownikiem socjalnym wspierającym rodzinę zastępczą, w oparciu o kwestionariusz pn: arkusz oceny predyspozycji do sprawowania funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzącego rodzinny dom dziecka a także, jakości wykonywanej pracy. Następnie rodzina zastępcza powiadamiana była pisemnie o przyznanej ocenie wraz z jej uzasadnieniem. W roku 2017 dokonano 377 oceny (w tym 353 ocen pozytywnych, 18 warunkowo pozytywnych, 5 negatywnych) zaś na dzień kontroli 55 (w tym 48 ocen pozytywnych, 3 warunkowo pozytywnych). Na dzień kontroli nie sporządzono ocen negatywnych 16. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej przeprowadzał okresową ocenę sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej. Oceny były przeprowadzane w terminach określonych w art. 131 ustawy. Każdorazowo sporządzona ocena przesyłana była właściwemu sądowi rodzinnemu. Do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej stosownie z art. 139a ust. 1 pkt 1-5 ustawy, należy sporządzanie opinii. W Centrum sporządzono w okresie poddanym kontroli: 2845 wniosków o pozostawieniu dziecka w pieczy zastępczej, 70 wniosków o rozważeniu możliwości powrotu dziecka do rodziny biologicznej, w 122 przypadkach, złożenie wniosku do sądu o pozbawienie rodziców władzy rodzicielskiej, 24 wnioski o rozwiązaniu rodziny zastępczej na wniosek koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, 145 wniosków o zgłoszeniu dzieci do ośrodka adopcyjnego, 11 wniosków o rozwiązaniu rodziny zastępczej na jej prośbę, 300 wniosków o skierowaniu dziecka na badania, 894 wniosków o objęciu rodziny zastępczej dodatkowym wsparciem 25 wniosków o przeniesieniu dzieci do placówki opiekuńczo-wychowawczej, 57 innych wniosków, dotyczących: uregulowania kontaktów z rodzicem, umieszczenie w młodzieżowym ośrodku socjoterapeutycznym, zawiadomienia o zagrożeniu demoralizacją, podjęcia leczenia dziecka Akta kontroli s Realizacja zadań powiatu w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej, tabela Akta kontroli s Realizacja zadań powiatu w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej, tabela 9. 8

9 Poradnictwo specjalistyczne dla rodzinnych form pieczy zastępczej było prowadzone w oparciu o pracę psychologów zatrudnionych w Centrum. Ponadto Miasto Stołeczne Warszawa z Towarzystwem Nasz Dom z siedzibą w Warszawie, Al. Zjednoczenia 34, zawarło 27 grudnia 2016 r. umowę o realizację zadania publicznego pod tytułem: Prowadzenie Ośrodka Wsparcia Rodzinnej Opieki Zastępczej PORT na terenie m.st. Warszawy. Termin realizacji zadania ustalono od 9 grudnia 2016 r. do 31 grudnia 2018 r. W zakresie dodatkowego wsparcia, Centrum współpracowało z Fundacją Rodzin Adopcyjnych w Warszawie, prowadzącą punkt diagnostyczno-konsultacyjny FASada, w szczególności w zakresie diagnostyki dzieci po prenatalnej ekspozycji na alkohol. Na dzień kontroli, zasady udzielania wsparcia specjalistycznego uregulowane były zarządzeniem nr 9/2018 dyrektora z 1 marca 2018 r. w sprawie oferty wsparcia specjalistycznego dla rodzinnych form pieczy zastępczej. Wcześniej do 28 lutego 2018 r. obowiązywało zarządzenie nr 2/2015 z 15 stycznia 2015 r. w sprawie wprowadzenia oferty wsparcia specjalistycznego Oferta wsparcia specjalistycznego dla rodzinnych form pieczy zastępczej. Organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne dom dziecka, kandydatów do pełnienie funkcji rodziny zastępczej i prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Miasto Stołeczne Warszawa, umową nr PS/B/VI/3/9/402/ z 20 grudnia 2016 r. zleciło realizację zadania publicznego pod tytułem: Pozyskiwanie i szkolenie kandydatów do prowadzenia rodzinnej pieczy zastępczej na terenie m. st. Warszawy, Towarzystwu Nasz Dom z siedzibą w Warszawie, Al. Zjednoczenia 34. W trakcie kontroli okazano porozumienie zawarte 23 stycznia 2017 r. pomiędzy Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie, a Towarzystwem Nasz Dom w Warszawie. Porozumienie zawarto do 31 grudnia 2018 r. W porozumieniu ustalono zakres zadań do realizacji przez Towarzystwo Nasz Dom, za pośrednictwem Ośrodka Wsparcia Rodzinnej Opieki Zastępczej PORT: prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka przy udziale pracownika WCPR, kwalifikowanie przy udziale pracownika WCPR osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej, prowadzenie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby, zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia, organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy, prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, 9

10 prowadzenie działalności diagnostyczno-konsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, a także szkolenie i wspieranie psychologiczno-pedagogiczne osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodziców dzieci objętych tą pieczą, przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy, o której mowa w art. 42 ust. 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej i zawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 18 Mając na uwadze powyższy zakres zadań ustalony do realizacji przez Towarzystwo Nasz Dom, za pośrednictwem Ośrodka Wsparcia Rodzinnej Opieki Zastępczej PORT, jak również zakres zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej określony w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, należałoby rozważyć, jaka jest rzeczywista rola pracownika Centrum (a tym samym Centrum, jako organizatora rodzinnej pieczy zastępczej) przy rozstrzygających kwestiach np. dot. kwalifikowania osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej i zawodowej. Zasady organizowania szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej oraz kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej zostały określone w obowiązującym na dzień kontroli zarządzeniu nr 40/2017 z 1 października 2017 r., natomiast zasady organizowania szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji zawodowych rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinny dom dziecka oraz kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji zawodowej rodziny zastępczej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka w Warszawie w zarządzeniu nr 4/2016 z 2 marca 2016 r. W zasadach ustalono, że wszelkie decyzje dotyczące udziału kandydata/kandydatów w procedurze kwalifikującej oraz jej kolejnych etapach podejmuje komisja kwalifikująca, która rekomenduje organizatorowi zaakceptowanie warunków mieszkaniowych, wydanie skierowania na szkolenie, wydanie zaświadczenia kwalifikacyjnego (zarządzenie nr 40/2017) 19. Ustalono, że proces naboru kandydatów i przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego będzie przebiegał etapowo: 1. spotkania informacyjne w Centrum lub Ośrodku Wsparcia Rodzinnej Opieki Zastępczej PORT (zwany dalej OWROZ PORT); złożenie przez osobę karty zgłoszenia (załącznik nr 1) i otrzymanie listy wymaganych dokumentów (załącznik nr 2); 2. złożenie przez osobę wniosku o objęcie procesem kwalifikacji (załącznik nr 3). Osoby, które chcą przystąpić do procesu kwalifikacji składają w OWROZ PORT również oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych (załącznik nr 4) i oświadczenie o spełnieniu warunków określonych w art. 42 (załącznik nr 5) oraz podpisują umowę o współpracy (załącznik nr 6); 18 Akta kontroli s Akta kontroli s Z posiedzenia każdej komisji kwalifikującej sporządzany jest protokół, który zawiera informacje dot. spełnienia przez osoby/osobę warunków umożliwiających udział w dalszej procedurze kwalifikującej, decyzję komisji kwalifikującej. W skład komisji kwalifikującej wchodzą: przedstawiciel organizatora, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, dyrektor i dwóch psychologów OWROZ PORT, osoba sprawdzająca warunki mieszkaniowe, dwóch trenerów szkolenia PRIDE. 10

11 3. wstępna akceptacja (zakwalifikowanie do obycia szkolenia): - wywiad w miejscu zamieszkania kandydata (załącznik nr 7) przeprowadzony przez przedstawiciela OWROZ PORT. Należałoby rozważyć zapis pkt 17 i 18 zarządzenia nr 40/2017 z 1 października 2017 r., zgodnie z którym przedstawiciel OWROZ PORT sprawdza w drodze wywiadu spełnienie warunków, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 7 ustawy i następnie przedstawia je organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej. Jednocześnie komisja kwalifikująca podczas pierwszego posiedzenia w sprawie kandydatów podejmuje decyzję o tym, czy rekomendować organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej do zaakceptowania ich warunki mieszkaniowe; - złożenie dokumentów, w tym m.in.: odpis zupełny aktu małżeństwa (lub odpis zupełny aktu urodzenia lub kopia wyroku rozwodowego), zaświadczenie o niekaralności, zaświadczenie o uzyskiwanych dochodach, zaświadczenie lekarskie, historia życia kandydata; - ocena predyspozycji i motywacji oraz badanie psychologiczne przeprowadzone przez psychologa OWROZ PORT. W zasadach określonych zarządzeniem nr 40/2017 zapisano, że komisja kwalifikująca podczas omawiania predyspozycji i motywacji kandydata może podjąć decyzję o przeprowadzeniu pogłębionych badań psychologicznych lub dostarczeniu dodatkowego zaświadczenia, które uzupełni wyniki przeprowadzonych badań. Testy diagnostyczne do badania każdego kandydata są dobierane indywidualnie. Procedura i wzór opinii psychologicznej przyjęto zarządzeniem nr 15/2016 i 33/ W zasadach przeprowadzania badań psychologicznych zapisano, że: Opinia psychologiczna sporządzana jest na podstawie danych uzyskanych w badaniu psychologicznym, składającym się z części testowej (przeprowadzanej w oparciu o narzędzia mierzące cechy i predyspozycje osobowościowe oraz postawy wychowawcze), a także rozmowy psychologicznej. Psycholog dobiera narzędzia badawcze zgodnie z potrzebą, wynikającą z konieczności poszerzenia analizowanych informacji o dane niezbędne do rzetelnej oceny mierzonych cech (predyspozycji osobowościowych i wychowawczych). Opinia psychologiczna zawiera: ocenę stanu psychicznego osoby, funkcjonowanie w zakresie cech osobowościowych, ocenę predyspozycji wychowawczych, ocenę motywacji do pełnienia RZ/RDD, zalecenia dotyczące dalszych działań i współpracy ze specjalistami z różnych dziedzin na rzecz dobra dziecka. Biorąc pod uwagę powyższe zapisy, należałoby rozważyć doprecyzowanie zapisów w zakresie zasad przeprowadzania badań psychologicznych i przyjąć standardy wykluczające możliwość powstawania rozbieżności wynikających z przyjmowania odmiennych stanowisk teoretycznych i badań empirycznych przy konstruowaniu opinii. Przyjęcie czytelnych zasad oraz wskazanie wystandaryzowanych narzędzi badawczych, po uprzednim określeniu ich celu i sformułowaniu problemów, ma istotne znaczenie w przypadku pojawiających się wątpliwości i podważaniu zaufania o obiektywnym traktowaniu osób starających się o pełnienie funkcji rodziny zastępczej. Ponadto art Akta kontroli s Obowiązują dwa zarządzenia: nr 33/2016 z 9 września 2016 r. w sprawie wprowadzenia procedury sporządzania i wzoru opinii psychologicznej dotyczącej predyspozycji i motywacji osób pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej i prowadzących rodzinny dom dziecka i nr 15/2016 w sprawie wprowadzenia wzoru opinii psychologicznej dotyczącej predyspozycji i motywacji kandydatów do sprawowania funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej i rodziny zastępczej niezawodowej. 11

12 ust. 4 pkt 13 ustawy, wskazuje na przeprowadzanie badań pedagogicznych kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka 21 ; 4. podjęcie przez Centrum decyzji o udzieleniu wstępnej akceptacji kandydata/kandydatów na podstawie oceny spełnienia warunków, o których mowa w art. 42 ust. 1 i 2 ustawy i skierowanie na szkolenie (załącznik nr 8); 5. szkolenie kandydatów programem PRIDE: rodzinna opieka zastępcza, osoby podczas pierwszego spotkania szkoleniowego z podpisują z OWROZ PORT umowę (załącznik nr 9), w której zawarte są warunki otrzymania świadectwa ukończenia szkolenia; 6. podjęcie decyzji o wydaniu lub braku wydania świadectwa ukończenia szkolenia. W przypadku odmowy wydania świadectwa ukończenia szkolenia kandydat/kandydaci otrzymują pisemne uzasadnienie tej decyzji, od której mogą złożyć za pośrednictwem OWROZ PORT odwołanie do Prezesa Towarzystwa Nasz Dom w terminie 14 dni od jej otrzymania (do 30 września 2017 r. odwołanie od decyzji kierowane było do dyrektora Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie 22 ); 7. wydanie zaświadczenia kwalifikacyjnego. Decyzja o zakwalifikowaniu do pełnienia funkcji rodziny zastępczej jest podejmowana przez komisję kwalifikującą, może być podjęta warunkowo i określać warunki i termin ich spełnienia. Kandydat otrzymuje pisemne uzasadnienie, jeśli decyzja nie odpowiada wnioskowi o jego wydanie. W terminie 14 dni kandydatowi przysługiwało odwołanie od decyzji, złożone do dyrektora Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie. Po ukończonym szkoleniu OWROZ PORT przekazuje dokumentację do Centrum. Biorąc pod uwagę zapis pkt 12 zasad przyjętych zarządzeniem nr 40/2017 w brzmieniu: osoby pozostające w nieformalnym związku przyjmowane są wspólnie na szkolenie natomiast indywidualnie rozpatrywane jest przez komisję kwalifikującą otrzymanie przez nie zaświadczenia kwalifikacyjnego. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nie zobowiązuje partnerów kandydatów do pełnienia funkcji rodzinnej pieczy zastępczej ani osób z nimi zamieszkujących do poddania się procedurze kwalifikacyjnej, odbycia szkolenia i uzyskania zaświadczenia kwalifikacyjnego. Jednakże w ramach spełnienia przez kandydata na rodzinę zastępczą warunku określonego w art. 42 ust. 1 pkt 1, tj. dawania rękojmi należytego sprawowania pieczy zastępczej, należy uwzględnić również środowisko i okoliczności, w których będzie sprawowana piecza zastępcza, a więc również osoby wspólnie zamieszkujące z kandydatem do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Zarządzeniem nr 05/2018 z 8 lutego 2018 r. wprowadzono obowiązujące, na dzień kontroli, zasady procesu kwalifikacji kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej 23. W punkcie II, podpunktach 6-9 załącznika do ww. zarządzenia zapisano: w procesie kwalifikacji mogą wziąć udział również osoby pełniące już funkcję rodziny zastępczej. Objęcie procesem kwalifikacji odbywa się na wniosek kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej 21 Art. 76 ust. 4 pkt 13 ustawy: Do zadań organizatora należy w szczególności: przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy, o której mowa w art. 42 ust. 7, dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 22 Pkt 26 załącznika do zarządzenia nr 1/2015 dyrektora Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie z 14 stycznia 2015 r. w sprawie wprowadzenia zasad organizowania szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowych rodzin zastępczych w Warszawie oraz kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowej rodziny zastępczej. 23 Akta kontroli s

13 spokrewnionej lub osób pełniących już funkcję rodziny zastępczej spokrewnionej, złożonym w siedzibie WCPR. Decyzję o zakwalifikowaniu kandydatów do udziału w szkoleniu podejmuje Komisja kwalifikacyjna I. Decyzję o zakwalifikowaniu kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej podejmuje komisja kwalifikacyjna II. W pkt III. 7 opisano skład i zadania komisji kwalifikującej I. Komisja ma składać się z: przedstawiciela organizatora, psychologa, koordynatora/pracownika socjalnego, osoby prowadzącej szkolenie ewentualnie innych specjalistów współpracujących z kandydatem, których obecność na komisji kwalifikacyjnej I organizator uznał za niezbędną. Do zadań komisji kwalifikującej I zaliczono: ocenę warunków mieszkaniowych, spełnienie przez kandydata warunków określonych w art. 42 ust 1 ustawy, podejmowanie decyzji w sprawie zakwalifikowania lub niezakwalifikowania kandydata na szkolenie, formułowanie wniosków i zaleceń dotyczących szkolenia w przypadku osób zakwalifikowanych. Z posiedzeń komisji sporządzany był protokół (załącznik nr 4). 24 W punkcie V rozpisano zasady kwalifikacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej oraz zadania komisji kwalifikującej II. W skład komisji mają wchodzić: przedstawiciel organizatora, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, osoby prowadzące szkolenie, ewentualnie inni specjaliści współpracujący z kandydatem, których obecność na komisji kwalifikującej II organizator uznał za niezbędną. Do zadań komisji kwalifikującej II zaliczono: dokonanie szczegółowej analizy i oceny sytuacji kandydata pod względem kwalifikacji do należytego sprawowania pieczy zastępczej (załącznik nr 5) 25. W pkt V.3. zapisano: w przypadku niezakwalifikowania kandydata do sprawowania pieczy zastępczej kandydat otrzymuje od komisji kwalifikującej II ocenę wraz z uzasadnieniem (załącznik nr 7) 26. Przyjęty formularz wzoru oceny, w swej treści nie odnosi się do uzasadnienia oceny kandydata, lecz wskazuje jedynie na negatywną opinię komisji kwalifikacyjnej II. Sprawdzeniu poddano dokumentację 30 rodzin zastępczych i kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Dokumentacja każdej rodziny ułożona była tematycznie i chronologicznie, zgodnie z przyjętymi zasadami prowadzenia dokumentacji w Centrum. W dwóch przypadkach nie została udzielona rekomendacja do odbycia szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej: 1) w udostępnionej dokumentacji rodziny znajdowała się: pozytywna ocena rodziny zastępczej wydana przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, pozytywna opinia dzielnicowego ośrodka pomocy społecznej, pozytywna opinia wychowawcy szkolnego dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej. Ze względu na problemy wynikające z wieku rodzica zastępczego, nie zakwalifikowano rodziny zastępczej do udziału w szkoleniu, przy czym nie sprecyzowano charakteru stwierdzonych problemów, 2) w przypadku drugiej rodziny zastępczej spokrewnionej, sąd zobowiązał rodzinę do odbycia szkolenia, komisja kwalifikacyjna I nie zakwalifikowała rodziny do szkolenia ze względu na brak dostarczenia zaświadczenia o stanie prawnym zajmowanego lokalu, bieżącym regulowaniu opłat mieszkaniowych i kwocie zadłużenia czynszowego. Komisja w protokole zapisała, że kandydatka ma motywację i predyspozycje osobiste do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, które wymagają wsparcia w celu zagwarantowana właściwego rozwoju małoletniej. Brak spełnienia przez rodzinę zastępczą warunków stawianych przez 24 Akta kontroli s Akta kontroli s Akta kontroli s. 508,

14 organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, jak np. zadłużenie z tytułu czynszu, może spowodować ryzyko postawienia wniosku o jej rozwiązanie. Taką obawę wyraził koordynator rodzinnej pieczy zastępczej: obawiam się, że brak kwalifikacji do dalszego szkolenia i ew. decyzja sądu o rozwiązaniu rodziny zastępczej na tej podstawie ( ) i zmiana pieczy zastępczej na instytucjonalną może wpłynąć na problemy emocjonalne N. 27 Art. 43 ustawy został zmodyfikowany mocą nowelizacji z dnia 25 lipca 2014 r. Istota tego unormowania sprowadza się do tego, że kandydat do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka po otrzymaniu od organizatora rodzinnej pieczy zastępczej wstępnej akceptacji może odbyć szkolenie organizowane przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej lub prowadzone przez ośrodek adopcyjny. Z treści omawianego unormowania wynika, że przedmiotowemu szkoleniu nie podlegają spokrewnione rodziny zastępcze, jednakże analiza systemowa ustawy pozwala uznać, że w myśl art. 44 ust. 5 rodziny takie mogą być poddane stosownemu szkoleniu. Odmienność sytuacji między tymi rodzinami polega na tym, że w przypadku rodzin zastępczych zawodowych i niezawodowych oraz prowadzących rodzinny dom dziecka udział w takim szkoleniu ma charakter obligatoryjny i jest warunkiem uzyskania statusu stosownego podmiotu pieczy zastępczej, natomiast w przypadku rodzin zastępczych spokrewnionych taki wymóg nie występuje. Biorąc powyższe pod uwagę, należy rozważyć proces kwalifikacji kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej i osób pełniących już taką funkcję już postanowieniem sądu. Wątpliwości wzbudza zapis pkt V.5. w brzmieniu: po zakończeniu szkolenia, nie później niż 30 dni roboczych od dnia jego zakończenia osoby szkolące przygotowują i przekazują do właściwego sądu opinię organizatora dotyczącą kandydata uwzględniającą podsumowanie wraz z zaleceniami przekazane kandydatowi podczas ostatniego spotkania szkoleniowego. Powyższa uwaga odnosi się do przypadku, gdy sąd zobowiązuje do przedstawienia analizy sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej w trybie art. 42 ust. 7 (wraz z kompletem dokumentów niezbędnych do jej sporządzenia, w tym opinią, o której mowa w art. 42 ust. 1 pkt 5b ustawy). Ponadto sąd informuje, że przeprowadzenie analizy nie może być uzależnione od decyzji WCPR w przedmiocie zakwalifikowania kandydatów do szkolenia i odbycia szkolenia 28. W stosunku do kandydatów na rodziny spokrewnione zastosowanie ma art. 44 ust. 5 ustawy, który stanowi, że szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej można prowadzić według indywidualnego planu szkolenia, w zależności od potrzeb rodziny i dziecka. Z przedstawionego rejestru osób, które zgłosiły się na szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej (wyciąg z rejestru rok 2017 r.) ustalono zapis od poz. 419 do poz Stosowanie takich zasad powoduje przewlekłość w wydawaniu opinii do sądu, który zobowiązał organizatora rodzinnej pieczy zastępczej do przedstawienia analizy sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej rodziny zastępczej Akta kontroli s Akta kontroli s Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (poz. 1360) - Art Przed umieszczeniem dziecka w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, sąd zasięga: 1) opinii właściwego ośrodka pomocy społecznej, opinii właściwego organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, informacji o dotychczasowym sprawowaniu funkcji przez rodzinę zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka oraz informacji z rejestru danych prowadzonego przez starostę na podstawie przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; 2) opinii starosty właściwego ze względu na miejsce sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej - w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innego powiatu niż powiat miejsca zamieszkania dziecka. 2. W opinii, o której mowa w 1 pkt 2, zamieszcza się w szczególności informacje o spełnianiu przez 14

15 Dane dotyczące szkoleń kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka za okres 2017 r. do 26 marca 2018 r. przedstawiono w: 1) zestawieniu pn: Realizacja zadań powiatu w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej, tabeli 5, w którym wskazano następujące dane: 100 osób wystąpiło o uzyskanie kwalifikacji do pełnienia funkcji rodzinnej pieczy zastępczej, w tym 100 kandydatów na rodziny zastępcze niezawodowe (w tym 78 w 2017 r.), 84 kandydatom przeprowadzono badania pedagogiczno-psychologiczne oraz analizę, o której mowa w art. 42 ust. 7 ustawy (w tym 73 w 2017 r.), 52 (w tym 45 w 2017r.) kandydatów zakwalifikowano do szkolenia, 53 (w tym 41 w 2017r.) kandydatów otrzymało świadectwa ukończenia szkolenia, 46 (w tym 33 w 2017 r.) kandydatów zostało zakwalifikowanych do pełnienia funkcji i otrzymało zaświadczenia kwalifikacyjne, 4 osoby nie otrzymało kwalifikacji (w tym 2 w 2017 r.). Centrum podało, że nie posiada danych dotyczących osób, którym sąd czasowo powierzył pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, jak również, że nie prowadzono kwalifikacji w stosunku do kandydatów na rodzinę zastępczą zawodową 30. OWROZ PORT w dokumencie pn: Monitoring kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, w którym wskazał: 159 kandydatów (w tym 121 w 2017 r.) zgłosiło się do postępowania kwalifikacyjnego, 59 kandydatów zrezygnowało z dalszego udziału w postępowaniu kwalifikacyjnego po spotkaniu konsultacyjno-informacyjnym (43 w 2017 r.), 100 kandydatów (w tym 78 w 2017 r.) przystąpiło do postępowania kwalifikacyjnego przed szkoleniem, 47 kandydatów otrzymało skierowanie na szkolenie ( 45 w 2017 r.), z czego 44 przystąpiło do szkolenia (42 w 2017 r.), 26 kandydatów w 2017 r. otrzymało świadectwa ukończenia szkolenia, 12 kandydatów złożyło wniosek i otrzymało zaświadczenia kwalifikacyjne w 2017 r., brak kandydatów, którzy otrzymali odmowę wydania zaświadczenia kwalifikacyjnego. Centrum pismem z 19 lutego 2018 r. przekazało do Biura Pomocy i Projektów Społecznych wnioski z analizy monitorowania w 2017 r. procesu pozyskiwania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej i przebiegu kwalifikacji przygotowane przez OWROZ PORT. Wskazano, że największy odsetek rezygnacji odnotowano po spotkaniu konsultacyjno-informacyjnym. W dalszej kolejności przyczynami zmniejszania liczby kandydatów były przede wszystkim brak akceptacji warunków mieszkaniowych oraz niezłożenie kompletu dokumentów. Na dzień 31 grudnia 2017 r. 26 kandydatów ukończyło szkolenie, 12 otrzymało zaświadczenie kwalifikacyjne. kandydata warunków do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 30 Akta kontroli s

16 Ponadto w Centrum prowadzone są rejestry, w szczególności: zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka odbywających się w placówkach, interwencyjnego przewozu dzieci do pieczy zastępczej, dzieci zgłaszanych przez placówki opiekuńczo-wychowawcze do rodzinnej pieczy zastępczej, dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej program informatyczny, osób, które zgłosiły się na szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej, osób zakwalifikowanych do odbycia szkolenia wraz z zaplanowanym terminem szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej, osób uczestniczących w szkoleniu dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej wraz z informacją, czy szkolenie zostało ukończone, numerem świadectwa ukończenia szkolenia oraz informacją o ocenie kandydata/rodziny zastępczej, wydanych świadectw ukończenia szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej, wydanych skierowań dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka, danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka, danych o osobach pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka, badań predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka, sporządzania diagnozy psychofizycznej dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego, dzieci zgłoszonych do ośrodka adopcyjnego, umów zlecenie zawartych przez Centrum (zawierającymi m. in. umowy na prowadzenie zawodowej pieczy zastępczej, z rodzinami pomocowymi, osobami do pomocy). Wojewoda Mazowiecki pozytywnie ocenił sposób realizacji zadań z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej. Wobec przedstawionej oceny dotyczącej funkcjonowania jednostki poddanej kontroli w powyższym zakresie, odstąpiono od wydania zaleceń pokontrolnych, natomiast biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, przekazuję wnioski i uwagi dotyczące realizacji zadań samorządu powiatowego z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej, wskazując na potrzebę: uwzględniania w corocznym sprawozdaniu zestawienia potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej, zgodnie z art. 182 ust. 5 ustawy, rozważenia roli Centrum, jako organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, biorąc pod uwagę ustalony w porozumieniu 31 zakres zadań do realizacji przez Towarzystwo Nasz Dom, 31 Porozumienie zawarte 23 stycznia 2017 r. pomiędzy Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie, a Towarzystwem Nasz Dom w Warszawie. Porozumienie zawarto do 31 grudnia 2018 r. 16