WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Transkrypt

1 WOJEWODA OPOLSKI Opole, 4 listopada 2015 r. PS.II AC 1. Nazwa i adres jednostki kontrolowanej: WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu Brzeg ul. Wyszyńskiego 23 tel.: 77/ Imię i nazwisko kierownika podmiotu kontrolowanego: Aleksander Podgórny dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu pełniący funkcję Dyrektora Centrum od 1 marca 1999 r. 3. Imię, nazwisko i stanowisko służbowe kontrolera: Agnieszka Cieślik - inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu, Anna Namysło - starszy inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu. 4. Miejsce kontroli: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu 5. Termin kontroli: 14, 28 i 30 września 2015 r. 6. Zakres kontroli: Ocena realizacji działań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej określonych w art. 76 ust 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Podstawa prawna: - ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332 ze zm.); 7. Ocena skontrolowanej działalności, ze wskazaniem ustaleń, na których została oparta: W wyniku kontroli pozytywnie z nieprawidłowościami ocenia się działalność Centrum w zakresie realizacji działań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej określonych w art. 76 ust 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ustalenia kontroli Zarządzeniem nr 64/2011 z dnia 15 listopada 2011 r. Starosta Brzeski wyznaczył Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej. W myśl art. 76 ust. 4 ustawy, do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności: 1) prowadzenie: a) działalności diagnostyczno-konsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, b) naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, 1

2 kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka c) badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy, o której mowa w art. 42 ust. 7 ustawy dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 2) organizowanie szkoleń dla: kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczowychowawczej typu rodzinnego, oraz wydawanie świadectw ukończenia tych szkoleń, w tym opinii dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora i wychowawcy w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego; 3) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka: a) szkoleń mających na celu podnoszenie kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby, b) pomocy i wsparcia, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych, c) poradnictwa, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego, d) pomocy prawnej, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego, e) badań psychologicznych, f) pomocy wolontariuszy, oraz opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku 4) zapewnienie: a) poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, b) szkoleń i wsparcia psychologiczno-pedagogicznego osobom sprawujących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodziców dzieci objętych tą pieczą, 5) współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi; 6) dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej; 7) przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy; 8) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających, 9) zapewnienie koordynatorom rodzinnej pieczy zastępczej szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji. Wg stanu na dzień kontroli w powiecie brzeskim funkcjonowało 100 rodzin zastępczych, w tym 69 rodzin spokrewnionych, 29 niezawodowych, 2 zawodowe rodziny zastępcze oraz 2 rodzinne domy dziecka. W rodzinnej pieczy zastępczej umieszczonych jest 155 dzieci. W celu oceny działań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej określonych w art. 76 ust 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, podejmowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzegu zespół inspektorów zapoznał się dokumentacją 25 rodzin losowo wybranych z listy osób i rodzin sprawujących pieczę zastępczą, w tym: 5 rodzin spokrewnionych, 16 niezawodowych, 2 zawodowych rodzin zastępczych oraz 2 rodzinnych domów dziecka. Analizie poddano ponadto, roczne sprawozdania z efektów pracy organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, rejestr kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej i dokumentację psychologa. 2

3 Ad. 1) prowadzenie: a) działalności diagnostyczno-konsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, b) prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, c) powadzenie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy, o której mowa w art. 42 ust. 7 ustawy dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Centrum pozyskuje kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej m.in. dzięki propagowaniu rodzicielstwa zastępczego w biuletynie informacji publicznej, gdzie w zakładce rodziny zastępcze znajdują się informacje na temat praw i obowiązków rodziny zastępczej oraz warunków jakie należy spełnić aby zostać rodzina zastępczą. Dyrektor poinformował, iż w 2014 r. propagowanie rodzicielstwa zastępczego prowadzone było poprzez udział Dyrektora w audycjach radiowych dot. rodzicielstwa zastępczego na antenie radia Opole i Radia Park. W lokalnej prasie ukazały się artykuły dot. rodzicielstwa zastępczego, w tym relacja z wizyty Starosty Brzeskiego i Dyrektora Centrum w rodzinnym domu dziecka, złożonej w ramach obchodów Narodowego Dnia Życia. Na 2015 rok zaplanowano działania promocyjne dot. rodzicielstwa zastępczego w lokalnej prasie (zał.1). Z przedstawionego rejestru kandydatów na rodziny zastępcze wynika, że w 2014 r. Centrum prowadziło procedurę dla 7 kandydatów na rodziny zastępcze, w tym: 3 na wniosek sądu, spośród których 4 zostało rodzinami zastępczymi niezawodowymi. W roku bieżącym Centrum prowadziło procedurę dla 8 kandydatów na rodziny zastępcze, w tym 4 na wniosek sądu, spośród których 4 zostało rodzinami zastępczymi spokrewnionymi. W badanym okresie do Centrum nie zgłosili się kandydaci na prowadzących rodzinny dom dziecka. Od lutego br. kandydaci są diagnozowani przez psychologa współpracującego z Centrum pod kątem kompetencji wychowawczych, predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Analiza sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej kandydatów, w tym oceny warunków bytowych i mieszkaniowych dokonywana jest na podstawie zgromadzonych dokumentów oraz wywiadu środowiskowego, przeprowadzanego przez pracownika socjalnego w miejscu zamieszkania kandydatów. Natomiast w roku ubiegłym kandydaci byli diagnozowani przez specjalistów ośrodków adopcyjnych na zlecenie Centrum. Ad. 2) organizowanie szkoleń dla: kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczowychowawczej typu rodzinnego, oraz wydawanie świadectw ukończenia tych szkoleń, w tym opinii dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora i wychowawcy w placówce opiekuńczo - wychowawczej typu rodzinnego; Centrum nie prowadzi szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz kandydatów na dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego, lecz kieruje kandydatów na szkolenie do Ośrodka Adopcyjnego w Opolu lub Katolickiego Ośrodka Adopcyjno Opiekuńczego w Opolu. 3

4 W kontrolowanym okresie Centrum nie kierowało na szkolenie kandydatów na dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego, z uwagi na brak wniosków w powyższym zakresie. Ad. 3-4) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka: a) szkoleń mających na celu podnoszenie kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby, b) pomocy i wsparcia, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych, c) poradnictwa, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego, d) pomocy prawnej, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego, e) badań psychologicznych, f) pomocy wolontariuszy, oraz opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku, g) zapewnienie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, h) szkoleń i wsparcia psychologiczno-pedagogicznego osobom sprawujących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodziców dzieci objętych tą pieczą, W badanym okresie Centrum nie skierowało do rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinny dom dziecka oferty szkoleniowej. Analiza badanej dokumentacji wskazuje, że rodziny zastępcze i prowadzący rodzinne domy dziecka nie zgłaszali potrzeb w ww. zakresie. Rodziny zastępcze i prowadzący rodzinny dom dziecka korzystają z poradnictwa mającego na celu podniesienie kompetencji opiekuńczo wychowawczych oferowanego przez psychologa współpracującego z Centrum. W 2015 r. psycholog udzielił 63 porady rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinny dom dziecka. Przeprowadza również badania psychologiczne w celu sporządzenia diagnozy kompetencji wychowawczych, predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Natomiast w 2014 r. Centrum zapewniło rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinny dom dziecka dostęp do poradnictwa psychologicznego poprzez zlecenie poradnictwa Centrum Psychoedukacyjnemu w Brzegu. Z rachunku przedłożonego przez Centrum Psychoedukacyjne wynika, że psycholog na pracę z rodzinami zastępczymi i prowadzącymi rodzinne domy dziecka przeznaczył 46 godzin. Rodziny zastępcze i prowadzący rodzinne domy dziecka zgłaszający problemy z zakresu psychologii i pedagogiki są również kierowani do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Brzegu oraz Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Grodkowie. Poradnictwa prawnego udziela Punkt Pomocy Kryzysowej dla Ofiar Przemocy w Brzegu oraz Punkt Pomocy Prawnej w Brzegu, działający w ramach projektu Pomoc Prawna i Obywatelska. Wśród rodzin zastępczych nie funkcjonują grupy wsparcia. Centrum zatrudnia 3 osoby w charakterze rodzin pomocowych, które świadczą pomoc w 1 rodzinie zastępczej i w 2 rodzinnych domach dziecka. 1 rodzinny dom dziecka korzysta z pomocy wolontariuszy, organizowanej we własnym zakresie. Z treści wywiadów środowiskowych i adnotacji służbowych wynika, że w przypadkach zgłaszania przez rodziny problemów oferowano wsparcie lub kierowano rodzinę do instytucji mogącej udzielić pomocy. 4

5 Ad. 5) współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi. Centrum współpracuje z ośrodkami pomocy społecznej, sądami, kuratorami, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi oraz policją. Dokumentacja rodzin zastępczych zawiera korespondencję z ww. instytucjami dot. dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. Centrum sporządza opinie dot. całokształtu sytuacji osobistej dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka i przesyła je do sądu rodzinnego, jednak terminy pomiędzy sporządzeniem i przesłaniem kolejnych opinii przekraczały okres 6 miesięcy: 1) w 20 przypadkach o 6 miesięcy, 2) w 4 przypadkach o 4 miesiące, 3) w 19 przypadkach o 2 miesiące. Natomiast zgodnie z art. 47 ust 5 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej organizator rodzinnej pieczy zastępczej współpracuje z sądem oraz informuje, co najmniej raz na 6 miesięcy, właściwy sąd o całokształcie sytuacji osobistej dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka oraz sytuacji rodziny dziecka. Przesłane do sądu informacje zawierały opinię dotyczącą zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Ad. 6) dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej. Stwierdzono, że do dnia kontroli Centrum nie sporządzało okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, podczas gdy - stosownie do art. 128 i art. 131 cyt. ustawy - organizator rodzinnej pieczy zastępczej ocenia sytuację dziecka umieszczonego w rodzinnym domu dziecka w miarę potrzeb, jednak w przypadku dzieci w wieku poniżej 3 lat nie rzadziej niż co 3 miesiące, a w przypadku dzieci starszych nie rzadziej niż co 6 miesięcy. Zarządzeniem nr 10/2015 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie z 16 czerwca 2015 r. został powołany Zespół do spraw oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej. Zarządzeniem nr 13/2015 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie z 13 sierpnia 2015 r. wprowadzono procedurę dokonywania oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka. Z zarządzenia wynika, że ocena sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej dokonywana jest na posiedzeniach Zespołu do spraw okresowej oceny dziecka i rodziny. W trakcie kontroli odbyły się posiedzenia Zespołu, podczas których oceniono sytuację 14 dzieci. Ad. 7) przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy Dyrektor Centrum przedstawił kontrolującym sprawozdania z efektów pracy organizatora rodzinnej pieczy zastępczej za 2013 i 2014 r. przedłożone w latach 2014 i 2015 Staroście Brzeskiemu. Ad. 8) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. Analiza zbadanej dokumentacji wykazała, że wszystkie dzieci z uregulowaną sytuacją prawną zostały niezwłocznie zgłoszone do adopcji. W 2014 r. do adopcji zgłoszono 10 dzieci, a w 2015 r. 6. 5

6 Ad.9) zapewnienie koordynatorom rodzinnej pieczy zastępczej szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji. Centrum zatrudnia dwóch koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, spośród których 1 zatrudniony jest od kwietnia br. a 1 od lipca br. Koordynatorzy nie byli kierowani przez Centrum na szkolenia. 8. Zakres, przyczyny i skutki stwierdzonych nieprawidłowości: W związku ze stwierdzonymi uchybieniami w zakresie terminów sporządzania okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej oraz sporządzania i przesyłania do właściwego sądu informacji o całokształcie sytuacji osobistej dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, stosownie do zapisu art. 46 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092). zalecam 1) dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej z zachowaniem terminów określonych w art. 131 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, 2) przesyłanie do właściwego sądu informacji o całokształcie sytuacji osobistej każdego dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka z zachowaniem terminów określonych w art. 47 ust. 5 ustawy. Na podstawie art. 49 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092), proszę o poinformowanie Wojewody Opolskiego o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych, a także o podjętych działaniach na rzecz ich realizacji albo o przyczynach niepodjęcia takich działań, w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Informacje w powyższym zakresie należy przekazać do Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Opolu, ul. Piastowska 14, Opole. 9. Nie zgłoszono zastrzeżeń do ustaleń kontroli. Z up. Wojewody Opolskiego Joanna Chmura Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia.. (pieczątka imienna kierownika komórki ds. kontroli/ osoby upoważnionej, data i miejsce podpisania) 6