Kraje niemieckojęzyczne projekt krajoznawczy

Transkrypt

1 ALICJA TABOREK Kraje niemieckojęzyczne projekt krajoznawczy Wstęp Kiedy bierze się pod uwagę współczesne tendencje w dydaktyce języków obcych, na plan pierwszy wysuwa się autonomia w nauczaniu. To pojęcie zyskuje na znaczeniu, gdyż stawia ucznia w centrum procesu nauczania. Jeśli chcemy przeprowadzić lekcję języka obcego, tak by była ona absorbująca dla ucznia, wówczas można zastosować metodę pracy nad projektem. Istotną rolę w tej metodzie odgrywają treści, które będą prezentowane. Informacje krajoznawcze nadają się do tego znakomicie. Przekazywanie tych treści odbywa się w ramach nauczania interkulturowego i daje uczniowi możliwość doświadczania obcej kultury na drodze konfrontacji. Treści krajoznawcze uatrakcyjniają lekcje, pozwalają bliżej poznać kraj, którego uczniowie języka się uczą. Są to informacje z zakresu historii, geografii, kultury i dnia codziennego krajów niemieckojęzycznych, co wzbudza zainteresowanie przedmiotem i wzmacnia wśród uczniów motywację do nauki tego języka. Pojęcie Idea metody projektowej pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, z początku 20-go wieku. Pomysłodawcą był John Dewey. Słowo projekt (z łac. proiectum, rzucone do przodu), plan, zamiar. W aspekcie pozaszkolnym odnosi się do długoterminowego planowania i wykonania. Projekt oznacza pewien sposób realizowania zadań przez firmy, instytucje badawcze, artystów. Jest to jedna z metod nauczania, jeden ze sposobów realizacji szkolnego programu nauczania. Metoda ta ma charakter badawczy i jest skierowana na maksymalne wykorzystanie aktywności ucznia. Zagadnienia realizowane tą metodą przybliżają wiedzę z pogranicza wielu przedmiotów i ułatwiają postrzeganie świata holistycznie, a nie jako oderwane od siebie zjawiska. Metoda projektu powinna efektywnie wspomagać realizację szkolnych programów nauczania. Jest to forma pracy z uczniem, która pozwala łączyć wiedzę z różnych dyscyplin i pomaga uczniowi w zintegrowanej wizji świata i człowieka. Tak więc metoda projektu jest jednym ze sposobów realizacji ścieżek edukacyjnych. Kryteria projektu Praca metodą projektową może przynosić określone efekty tylko wówczas, jeśli jest on przeprowadzony według następujących założeń. Każdy projekt powinien: - mieć określony cel, którego efektem końcowym jest produkt: film wideo, album, gazetka, albo przedsięwzięcie: korespondencja owa, - mieć określone sposoby realizacji celów, - mieć ustalone terminy ukończenia całości przedsięwzięcia oraz kolejnych etapów, - punktem wyjścia są zainteresowania i realia ucznia, - uczniowie stosują język w konkretnych sytuacjach, - uczeń ma możliwość wykazania się własną inicjatywą i jest zarazem odpowiedzialny,

2 - Głowa, serce i ręka (Pestallozi),tzn. wiedza i emocje są zaangażowane w praktyczne działanie, - wykorzystać określone zasoby (osoby czy instytucje wspierające projekt, sprzęt, pieniądze) - mieć określonych odbiorców - być realizowany przez wyznaczone osoby - mieć określone sposoby mierzenia i oceniania realizowanych celów czyli dokonania ewaluacji (Ziebell 2002:79). Prezentacja projektu. Prezentacja projektu jest ostatnim etapem realizacji. Od inwencji uczniów i od celów założonych przed realizacją projektu jak i również od sugestii nauczyciela zależy sposób prezentacji projektu. Przykładowe formy prezentacji to: wystawa prac uczniów z ich komentarzem, inscenizacja, wykład, pokaz filmu wideo, przedstawienie modelu, gry, zabawy, książeczki, albo broszury. Jest to punkt kulminacyjny zajęć, w którym uczniowie wykazują największe zaangażowanie. Projekt krajoznawczy Według omówionych wcześniej kryteriów i założeń przeprowadziłam z uczniami klasy drugiej (październik 2003) projekt krajoznawczy, mający na celu przybliżenie im wiedzy o krajach niemieckojęzycznych. Projekt ten składał się z dwóch części. W części pierwszej uczniowie prezentowali kraje niemieckojęzyczne, w drugiej natomiast prezentowali zabytki Berlina po zorganizowanej wcześniej wycieczce. Praca metodą projektu została rozpoczęta zapoznaniem uczniów z tym pojęciem oraz od wprowadzenia do głównego tematu, które polegało na ogólnym przybliżeniu uczniom krajów niemieckojęzycznych za pomocą albumów, pocztówek i zdjęć. Formułowanie i wybór tematów projektu Po ogólnym wstępie uczniowie samodzielnie wybierali kraje, które chcieli prezentować. W ten sposób zostały utworzone trzy grupy, które prezentowały Niemcy, Austrię i Szwajcarię. Uczniowie przygotowując dany kraj do prezentacji mieli zwrócić uwagę na elementy historii, położenie geograficzne, sławne osoby, typowe potrawy narodowe i elementy kultury oraz na znane produkty markowe. Zawarcie kontraktu z uczniami Po wyborze tematów nastąpiło zawarcie kontraktu z uczniami oraz ustalenie terminów konsultacji i prezentacji (październik 2003). Cele projektu. Po przeprowadzeniu projektu - uczeń poznaje historię, geografię i kulturę krajów niemieckojęzycznych, - uczeń potrafi zaprezentować każdy z omawianych krajów; wymienia zabytki, atrakcje turystyczne, - uczeń zna produkty markowe prezentowanych krajów i najbardziej znanych sportowców, 2

3 - uczeń nabywa umiejętności pracy w zespole i wspólnego rozwiązywania problemów, - uczeń rozwija strategię samodzielnego uczenia się - uczeń nabywa umiejętności samodzielnego korzystania z tekstów autentycznych. - uczeń rozwija umiejętność organizacji pracy własnej, obowiązkowości, zbierania i selekcjonowania informacji. Zadania Uczniom podczas realizacji projektu zostały powierzone następujące zadania: - wizyta w czytelni austriackiej i wypożyczenie materiałów informacyjnych albumów i czasopism na temat Austrii, - wizyta w czytelni niemieckiej i wypożyczenie materiałów informacyjnych na temat Niemiec, - przydział zadań w zespole, - przygotowanie własnej części pracy do prezentacji przez każdego członka zespołu, - opracowanie przez każdy zespół tekstu do swojego tematu i konsultacja z nauczycielem (poprawność merytoryczna i językowa), - przygotowanie przez każdy zespół jednego zadania i nagrody dla klasy. Pomoce i materiały Uczniowie pracując nad projektem korzystali z następujących pomocy: materiały wypożyczone w bibliotekach (informatory, albumy, przewodniki, prasa), materiały własne uczniów (zdjęcia, pocztówki, wycinki z prasy niemieckojęzycznej), materiały i informacje z Internetu, słowniki, encyklopedia multimedialna, podręczniki do nauki j. niemieckiego. Realizacja projektu Realizacja projektu przebiegała w kilku etapach. Wymagała niesamowitego zaangażowania w wyszukiwanie i systematyzowanie informacji oraz w korygowanie powstałych tekstów. Uczniowie zbierali i opracowywali informacje dotyczące poszczególnych krajów, przygotowywali w grupach zadanie dla klasy i nagrody, opracowywali sprawozdania w formie tekstu. W podsumowaniu sporządzali protokoły, które zawierały harmonogram wykonanych czynności i wykonawców. Prezentacja projektu Uczniowie w grupach dokonywali prezentacji poszczególnych krajów. Wstępem do poszczególnych prezentacji były podkłady muzyczne (Die Toten Hosen, Mozart, Beethoven). Po prezentacji każdego kraju grupa wyznaczała zadanie dla reszty klasy. Za poprawne rozwiązania zostały wręczone nagrody. Całość prezentacji uczniowie uświetnili degustacją w postaci koreczków z sera szwajcarskiego, sernika po wiedeńsku, żelek Haribo. Prezentacja miała charakter lekcji otwartej, hospitowanej przez metodyka j. niemieckiego i nauczycielkę j. angielskiego. Ocena projektu Ocena prezentowanych prac zawierała kilka aspektów. Podczas oceniania była brana pod uwagę poprawność językowa, estetyka wykonania, oryginalność pomysłu. Najpierw klasa dokonywała oceny, następnie każda grupa oceniała siebie, a podsumowaniem była ocena nauczyciela, która w dużym stopniu była zbieżna z opinią uczniów. Ocenione również zostały zebrane wiadomości na temat krajów niemieckojęzycznych w formie testu wiedzy. 3

4 Wycieczka do Berlina Wprowadzenie. Drugą częścią realizacji projektu była zorganizowana wycieczka klasowa do Berlina, której celem było zapoznanie uczniów z żywą historią stolicy Niemiec i zebranie oraz zaprezentowanie najciekawszych zabytków tego miasta. Wycieczkę poprzedzała lekcja wprowadzająca: Ist Berlin einer Reise wert?, która została przeprowadzona w klasie Przydział zadań. Podsumowaniem lekcji było stworzenie listy zabytków Berlina. Następnie każdemu uczniowi został przydzielony jeden obiekt zabytkowy z listy. Zadanie polegało na sfotografowaniu tego obiektu w Berlinie i zebraniu informacji od przewodnika podczas wycieczki. Realizacja. Uczniowie fotografowali zabytki Berlina, zbierali informacje od przewodnika, kupowali pocztówki, zbierali broszury, foldery i ulotki informacyjne o zabytkach podczas zwiedzania tych obiektów. Prezentacja. Po powrocie uczniowie uzupełniali i segregowali informacje oraz materiał zdjęciowy. Przygotowywali tekst do prezentacji, które były konsultowane z nauczycielem pod względem poprawności językowej. Do prezentacji jedna grupa uczniów przygotowała gazetkę ścienną o Berlinie, która zawierała zdjęcia, mapę i krótkie opisy zabytków. Następnie każdy prezentował swój obiekt i wskazywał go na mapie. Druga grupa przygotowała album o Berlinie. Każdy uczeń miał do przygotowania jedną stronę albumu, która zawierała zdjęcie i opis obiektu. Po skompletowaniu albumu uczniowie prezentowali swoje strony. Po prezentacji, na zebraniu album również obejrzeli rodzice. Ocena Oceniana była poprawność językowa, estetyka oraz oryginalność wykonania oraz sposób prezentacji. Uczniowie dokonywali samooceny, oceniani byli przez grupę i nauczyciela. Zostali ocenieni dobrze i bardzo dobrze Ewaluacja Po prezentacji został przeprowadzony quiz o Berlinie. Zwycięzcy otrzymali nagrody. Jako zadanie domowe uczniowie dostali do uzupełnienia tekst z lukami o Berlinie. Ankieta Ocenę całościową pracy nad projektem stanowiła ankieta, którą przeprowadziłam wśród uczniów po zakończeniu pracy nad projektem. Analiza tej ankiety wykazała, że: - projekt był atrakcyjną formą samodzielnej nauki j. niemieckiego, - projekt wzbogacił umiejętności językowe uczniów(pisanie, mówienie), słownictwo, - uczniowie wysoko ocenili pracę poszukiwawczą przy gromadzeniu materiałów do projektu (głownie podręczniki i zasoby www) i zestawienie tych materiałów do prezentacji, - praca nad projektem nauczyła ich selektywności w zbieraniu materiałów, 4

5 - odpowiedzialności za powierzone zadania i solidarności w dążeniu do wspólnego celu, - samodzielności w formowaniu myśli w j. niemieckim i wymiany myśli, - nauczyli się pracy zespołowej, mieli możliwość lepszego poznania siebie i grupy. Podsumowanie Po przeprowadzeniu wyżej opisanego projektu i przeanalizowaniu wyników ankiety okazało się, że praca z projektem przynosi wiele cennych korzyści i doświadczeń, jeśli chodzi o nauczanie języka obcego: zachęca do korzystania z autentycznych materiałów w tym języku, motywuje do nauki j. obcego, daje możliwość samodzielnego uczenia się i zdobywania wiedzy, wyzwala w uczniach kreatywność i daje szanse sprawdzenia swoich umiejętności językowych, daje poczucie satysfakcji z wykonywanej pracy, chociaż pochłania wiele czasu. Ponad to rozbudza wszechstronne zainteresowania ucznia i ciekawość świata, zachęca do rozwiązywania problemów w sposób interdyscyplinarny, wzmacnia tożsamość ucznia i daje mu poczucie uczestnictwa we współczesnym świecie oraz wpływu na bieżące wydarzenia. Bibliografia GRUSZCZYK, Teresa, Praca nad projektem w nauczaniu języka niemieckiego. W: Języki Obce w Szkole1. Warszawa, Wydawnictwa CODN, str MEZGLEWSKA, Bogusława, Projekt na lekcji języka niemieckiego. W: Języki Obce w Szkole1. Warszawa, Wydawnictwa CODN, str SERWICKA, Marlena, Kilka uwag o pracy metodą projektu. W: Języki Obce w Szkole1. Warszawa, Wydawnictwa CODN, str SZEWCZYKIEWICZ, Małgorzata, Metoda projektu jako jedna z technik nauczania i sposób realizacji ścieżek edukacyjnych. W: Języki Obce w Szkole1. Warszawa, Wydawnictwa CODN, str WASZCZUK, Magdalena, Praca metodą projektu. W: Języki Obce w Szkole1. Warszawa, Wydawnictwa CODN, str ZIEBELL, Barbara, Unterrichtsbeobachtung und Lehrerverhalten Fernstudieneinheit 32, München, Goethe-Institut Inter Nationes. 5