Ruch okrężny w gospodarce. dr Krzysztof Kołodziejczyk

Transkrypt

1 Ruch okrężny w gospodarce dr Krzysztof Kołodziejczyk

2

3 Plan 1. Wstęp do ruchu okrężnego - definicja 2. Model gospodarki jednosektorowej, bez oszczędności i inwestycji 3. Model gospodarki jednosektorowej, z oszczędnościami i inwestycjami 4. Model gospodarki dwusektorowej

4 Równowaga w gospodarce słowa kluczowe ruch okrężny gospodarka jednosektorowa gospodarka dwusektorowa dopływ odpływ inwestycje oszczędności podatki pośrednie podatki bezpośrednie płatności transferowe 4

5 Równowaga w gospodarce pytania na dziś Na czym polega ruch okrężny w gospodarce? Jak krążą zasoby w gospodarce jednosektorowej bez oszczędności i inwestycji? Jak krążą zasoby w gospodarce dwusektorowej z oszczędnościami i inwestycjami? Jak krążą zasoby w gospodarce dwusektorowej? 5

6 Wstęp do ruchu okrężnego makro w teorii Każdą gospodarkę tworzą miliony bardzo różnych podmiotów gospodarczych. Można je jednak pogrupować w zależności od roli i miejsca, jakie mają one w systemie gospodarczym. Indywidualne decyzje tych podmiotów wyznaczają najważniejsze agregatowe (łączne) wielkości makroekonomiczne gospodarki. Grupy podmiotów gospodarczych: o gospodarstwa domowe, o przedsiębiorstwa, o instytucje rządowe i samorządowe, o sektor instytucji finansowych, o zagranica, o instytucje niekomercyjne. 6

7 Wstęp do ruchu okrężnego makro w teorii Między wymienionymi podmiotami gospodarczymi przez cały czas krążą zasoby/dobra i pieniądze. Ruch ten ma charakter permanentny. RUCH OKRĘŻNY model gospodarki pokazujący w sposób uproszczony przepływy zasobów pieniężnych (finansowych) i rzeczowych między głównymi kategoriami podmiotów pełniących jakąś rolę w gospodarce narodowej i uczestniczących w wytwarzaniu i/lub zagospodarowaniu produktu krajowego. 7

8 Wstęp do ruchu okrężnego makro w teorii Gospodarstwa domowe Dysponują czynnikami produkcji dostarczanymi przedsiębiorstwom (własna praca, kapitał, ziemia, przedsiębiorczość). Otrzymują dochody od przedsiębiorstw w zamian za dostarczone czynniki produkcji. Wydają na produkty i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa dochody (ponoszą wydatki konsumpcyjne). Przedsiębiorstwa Wykorzystują czynniki produkcji dostarczone przez gospodarstwa domowe do wytwarzania produktów i usług. Płacą gospodarstwom domowym za wykorzystywanie czynników produkcji (ponoszą koszty produkcji). Sprzedają produkty i usługi gospodarstwom domowym (otrzymują przychody ze sprzedaży). 8

9 Gospodarka jednosektorowa, bez oszczędności i inwestycji makro w teorii Założenia: o występuje tylko jeden sektor jest to sektor prywatny, na który składają się tylko gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa (brak przede wszystkim państwa); o gospodarka zamknięta (autarkia gospodarka zamknięta na kontakty gospodarcze z resztą świata); o gospodarstwa domowe przeznaczają całe swoje dochody na bieżące wydatki; o przedsiębiorstwa przeznaczają całe swoje przychody na zakup czynników produkcji. 9

10 Gospodarka jednosektorowa, bez oszczędności i inwestycji makro w teorii Wydatki na produkty i usługi Produkty i usługi Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Usługi czynników produkcji Dochody czynników produkcji 10

11 Gospodarka jednosektorowa, bez oszczędności i inwestycji makro w teorii Wnioski: o są 3 równoznaczne sposoby pomiaru skali działalności gospodarczej: 1. wartość wytworzonej produkcji; 2. strumień dochodów czynników produkcji; 3. wartość wydatków na dobra i usługi. Tak więc dochody = wydatki = produkt krajowy 11

12 Gospodarka jednosektorowa, z oszczędnościami i inwestycjami makro w teorii Założenia: o pierwsze dwa założenia z poprzedniego modelu (brak państwa, gospodarka zamknięta); o gospodarstwa nie muszą wydawać wszystkiego na konsumpcję dóbr i usług, mogą gromadzić oszczędności; Oszczędności część dochodu do dyspozycji, która nie została wydana na zakup dóbr i usług. o przedsiębiorstwa mogą otrzymywać przychody nie pochodzące od gospodarstw domowych, lecz stanowiące wydatki inwestycyjne innych przedsiębiorstw na dobra kapitałowe. Inwestycje zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa. 12

13 Gospodarka jednosektorowa, z oszczędnościami i inwestycjami makro w teorii Oszczędności Wydatki na produkty i usługi Inwestycje Produkty i usługi Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Usługi czynników produkcji Dochody czynników produkcji 13

14 Gospodarka jednosektorowa, z oszczędnościami i inwestycjami makro w teorii Wnioski: o w modelu powstają: odpływy z ruchu okrężnego oraz dopływy do ruchu okrężnego wartość wytworzonej produkcji; odpływ strumień pieniądza, który nie przemieszcza się bezpośrednio od gospodarstw domowych do przedsiębiorstw za pośrednictwem rynku dóbr i usług, dopływ strumień pieniądza, który otrzymują przedsiębiorstwa, a który nie pochodzi bezpośrednio od gospodarstw domowych, o oszczędności stanowią odpływ z ruchu okrężnego, a inwestycje dopływ. 14

15 Gospodarka dwusektorowa makro w teorii Założenia: o założenia poprzedniego modelu, lecz uwzględnia się państwo; o źródła przychodów państwa: - podatki bezpośrednie, - podatki pośrednie, - dochody państwa z własności; o wydatki państwa: - wydatki rządowe na dobra i usługi stanowią część PKB, bo są to wydatki rządowe na rynku zaopatrywanym przez przedsiębiorstwa; - płatności transferowe, czyli świadczenia społeczne służą wyłącznie redystrybucji wytworzonego już dochodu, zmieniają rozkład dochodów i siły nabywczej, nie powiększają produktu narodowego, nie stanowią więc wkładu do PKB. 15

16 Gospodarka dwusektorowa makro w teorii Y Produkt Krajowy Brutto C konsumpcja I inwestycje S oszczędności G wydatki rządowe na dobra D dochody państwa z tytułu własności Te podatki pośrednie Td podatki bezpośrednie B płatności transferowe

17 Wnioski Ruch okrężny jest narzędziem służącym do opisywania permanentnej natury: oszczędności, inwestycji i wydatków. Choć ma zastosowanie głównie w makroekonomii, może być też użyteczny dla firm. Pozwala bowiem analizować relacje między: wydatkami, przychodami, zyskami, reinwestowaniem i dywidendami. Tym samym pomaga podejmować bardziej świadome decyzje.