Kategorie i prawa ekonomii

Transkrypt

1 Kategorie i prawa ekonomii dr Tomasz Brzęczek

2 . Ekonomia. Ekonomia jest nauką o alokacji zasobów wprocesie wytwarzania produktów i usług oraz podziale dóbr między członków społeczeństwa. Mikroekonomia zajmuje się gospodarowaniem zasobami i dobrami przez pojedyncze podmioty gospodarcze: przedsiębiorstwo ikonsumenta. Makroekonomia zajmuje się gospodarowaniem zasobami i dobrami w całej gospodarce, gospodarowaniem przedsiębiorstw i konsumentów ogółem oraz państwa.. Kategorie (pojęcia) ekonomiczne. Procesy gospodarcze- procesy produkcji, podziału, wymiany ikonsumpcji dóbr. Podmioty gospodarcze: konsument lub gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwo, państwo, jednostki samorządu terytorialnego. Dobra: ) produkty, ) usługi, ) wolne (powietrze, woda), surowce.

3 Czynniki produkcji: Praca Ziemia Kapitał- potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej: budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu, narzędzia, surowce i zapasy produktów (tzw. kapitał rzeczowy) oraz środki pieniężne, papiery wartościowe (tzw. kapitał finansowy). Technologia, przedsiębiorczość również są czynnikami produkcji. Własność- prawa wobec rzeczy. Własność prywatna- rzecz należy do osoby lub grupy osób. Własność publiczna- rzecz należy do państwa (własność państwowa) lub samorządowi (własność komunalna, municypalna).

4 System gospodarczy (gospodarka)- zbiór reguł, mechanizmów i warunków gospodarowania (warunki: materialne, instytucjonalne, społeczne, polityczne). Typy gospodarki ze względu na własność czynników produkcji: - gospodarka kapitalistyczna- większa część własności znajduje się wrękach prywatnych, - gospodarka socjalistyczna- przeważa własność publiczna. Typy gospodarki ze względu na dominujący mechanizm regulowania i koordynacji procesów gospodarczych: - gospodarka rynkowa- głównym mechanizmem jest samodzielnie działający rynek, tzw. wolny rynek, - gospodarka nakazowa, etatystyczna (centralnie planowana)- jej regulowaniem zajmują się centralne organy państwowe. Typy gospodarki ze względu na podział uprawnień do podejmowania decyzji: - zdecentralizowana- uprawnienia do podejmowania decyzji przekazywane są podmiotom gospodarczym, - scentralizowana- uprawnienia do decydowania posiadają centralne organy państwa.

5 . Prawa ekonomiczne. Prawa ekonomiczne mają często charakter prawidłowości typu statystycznego ) Zasada racjonalnego gospodarowania (zasada gospodarności). Zasada ta może być rozumiana dwojako: -jako zasada największego efektu przy danym nakładzie środków, - jako zasada najmniejszego nakładu środków do osiągnięcia danego efektu. ) Zasada malejących korzyści marginalnych. Korzyści z konsumpcji kolejnych jednostek produktu maleją po przekroczeniu pewnych rozmiarów konsumpcji. Prawo dotyczy wszelkich procesów gospodarczych, również produkcji. ) Zasada rosnących kosztów marginalnych. Koszty konsumpcji kolejnych jednostek produktu rosną po przekroczeniu pewnych rozmiarów konsumpcji. Prawo dotyczy wszelkich procesów gospodarczych, również produkcji.

6 4) Zasada optymalizacji. Zasada optymalizacji jest oparta ozasady przyrostów krańcowych iprowadzi do uzyskania maksimum korzyści netto (zysku), będącej różnicą między korzyścią całkowitą i kosztem całkowitym. Zasada optymalizacji: rozmiar działalności maksymalizujący zysk cechuje się zrównaniem się korzyści marginalnych zkosztem marginalnym.

7 Prawo malejących korzyści marginalnych. korzyść marginalna 4

8 Prawo rosnących kosztów marginalnych. koszt marginalny 4

9 koszt marginalny korzyść marginalna korzyść całkowita koszt całkowity 4 4