Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 Strona1 Anna Irena Szymańska Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 2.3 Temat zajęć: Rynek i jego funkcje w gospodarce 1. Cele lekcji: Uczeń: zna i rozumie pojęcia:, sprzedający, kupujący, gospodarstwo domowe, obieg okrężny w gospodarce, czynniki wytwórcze, przedstawia rożne znaczenia pojęcia, wymienia i wyjaśnia funkcje, które pełni, wymienia uczestników rynku i wyjaśnia pełnione przez nich funkcje, uzasadnia dążenia poszczególnych uczestników rynku, klasyfikuje rodzaje rynków według: przedmiotu obrotu, zasięgu terytorialnego, legalności, swobody dokonywania wymiany oraz zasobów, zna pojęcie podmioty gospodarki rynkowej i potrafi te podmioty wymienić, wyjaśnia, jakie funkcje pełnią poszczególne podmioty w gospodarce rynkowej, wymienia i omawia, na przykładzie dowolnie wybranego gospodarstwa domowego (np. zróżnicowanie wg cyklu życia rodziny), transakcje zachodzące między gospodarstwem domowym a przedsiębiorstwem, wymienia i omawia, na przykładzie dowolnie wybranego gospodarstwa domowego, transakcje zachodzące między gospodarstwem domowym a państwem, wymienia i omawia, na przykładzie dowolnie wybranego podmiotu gospodarczego, transakcje zachodzące między przedsiębiorstwem a państwem, rozumie i wyjaśnia schemat obiegu okrężnego w gospodarce z wyszczególnieniem przepływów rzeczowych i finansowych. 2. Metody i techniki: dyskusja, pogadanka, ćwiczenia praktyczne. Biuro projektu: ul. Mickiewicza 33/ Poznań

2 3. Środki dydaktyczne: karty pracy A i B dla grup, karta pracy C zadanie domowe dla każdego ucznia, tablica lub flipchart i markery, schematy z załączników, film poświęcony tematyce wolnego rynku: komputer i rzutnik multimedialny. Typ lekcji: 5. realizacja nowego materiału. Formy organizacji pracy: 6. praca: indywidualna, grupowa i zbiorowa. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Mikroekonomia, PWE, Warszawa. 2. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Makroekonomia, PWE, Warszawa. 3. Dach. Z., 2007, Mikroekonomia dla studiów licencjackich, Wydawnictwo Naukowe SYNABA, Kraków. 4. Nojszewska E., 1995, Podstawy ekonomii, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. 7. Kontrola uczniów: Kontrola uczniów polega na: Nawiązanie do lekcji: Nauczyciel zadaje następujące pytania: Co rozumiecie pod pojęciem? Czy oznacza ono miejsce, przedmiot, a może instytucję? (Rynek Główny w Krakowie; plac targowy; rówień na dnie środkowej części Wąwozu Kraków w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Biuro projektu: ul. Mickiewicza 33/ Poznań 2 Strona 8. ocenie aktywności uczniów na lekcji.

3 Strona3 Zachodnich). Uczniowie zgłaszają swoje odpowiedzi. Nauczyciel prezentuje film poświęcony tematyce wolnego rynku (adres punkt 3). 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne, po których nauczyciel podaje temat lekcji, cel lekcji i formy realizacji tematu. 2. Nawiązanie do tematu. 3. Kontynuując dyskusję z uczniami nauczyciel na temat istoty pojęcia, nauczyciel zadaje następujące pytania: Jak zdefiniowalibyście pojęcie w ujęciu ekonomicznym? Jakich uczestników rynku możecie wyróżnić? (kupujący i sprzedający), Jak zachowują się wobec siebie uczestnicy rynku i co jest powodem ich spotkania? 4. Nauczyciel, zadając kolejne pytania, pomaga uczniom w sformułowaniu krótkiej, logicznej definicji rynku, którą następnie zapisuje na tablicy: Rynek to zespół warunków prowadzących do spotkania kupującego i sprzedającego w procesie wymiany dóbr i usług. 5. Nauczyciel zapisuje na tablicy/flipcharcie słowo i zachęca uczniów do określania funkcji, jakie pełni. Zapisuje na tablicy podawane przez uczniów propozycje. Następnie prezentuje schemat dotyczący funkcji pełnionych przez (załącznik 1). Prosi jednego z uczniów o uporządkowanie informacji na tablicy. 6. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 3-4-osobowe i rozdaje karty pracy A (załącznik 2). Wyjaśnia, że trzy główne kategorie uczestników rynku to: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i państwo. Zadaniem uczniów jest wypełnienie trzech tabel dotyczących transakcji dokonywanych między poszczególnymi uczestnikami rynku. Po zakończeniu pracy nauczyciel wyświetla slajd przedstawiający poprawnie wykonane zadanie (załącznik 3) oraz wyjaśnia zależności między omawianymi podmiotami gospodarki rynkowej. Uczniowie uzupełniają i poprawiają tabele. 7. Uczniowie pracują w tych samych zespołach. Nauczyciel rozdaje karty pracy B (załącznik 4) prezentujące schemat obiegu okrężnego dóbr, usług i płatności między gospodarstwami domowymi, przedsiębiorstwami a państwem. Zadaniem uczniów jest uzupełnienie schematu na podstawie wypełnionych wcześniej tabel zawierających informacje na temat transakcji dokonywanych między poszczególnymi uczestnikami rynku. Po wykonaniu zadania nauczyciel wyświetla slajd przedstawiający prawidłowo uzupełniony schemat i wyjaśnia go (załącznik 5). 8. Nauczyciel podsumowuje lekcję. Biuro projektu: ul. Mickiewicza 33/ Poznań

4 Strona4 10. Zadanie domowe: Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że w gospodarce mamy do czynienia z wieloma rynkami, a ich nazwy zależą od przyjętego kryterium klasyfikacji. Następnie rozdaje uczniom karty pracy C przedstawiające drzewa klasyfikacyjne rynków z pustymi miejscami do uzupełnienia (załącznik 6). Karta pracy przedstawia klasyfikację rynków z uwzględnieniem pięciu różnych kryteriów klasyfikacji. Uczniowie otrzymują również odpowiedzi, które ułatwią uzupełnienie drzew klasyfikacyjnych. Zadaniem domowym uczniów jest dokonanie klasyfikacji rynków. Prawidłowe odpowiedzi załącznik 7. Biuro projektu: ul. Mickiewicza 33/ Poznań

5 Strona5 Załącznik 1 Schemat Funkcje rynku funkcja informacyjna funkcja równowagi Rynek funkcja akceptacji towarów i usług funkcja alokacyjna Funkcja informacyjna stanowi źródło informacji dotyczących popytu, podaży i poziomu cen zarówno dla kupujących, jak i dla sprzedających. Funkcja równowagi przyczynia się do równoważenia poziomu i struktury poszczególnych jego elementów przez informowanie kupujących i sprzedających o parametrach popytu i podaży oraz poziomie cen Funkcja akceptacji towarów i usług przyczynia się do ewaluacji wytworzonych produktów i świadczonych usług. W sytuacji, gdy dobro lub usługa nie zostaną zaakceptowane przez konsumentów, konieczne jest ich wycofanie z rynku. Funkcja alokacyjna na rynku ma miejsce proces alokacji, czyli podziału zasobów (pracy, ziemi, kapitału) pomiędzy te zastosowania, które są najbardziej efektywne i przynoszą największy zysk. Biuro projektu: ul. Mickiewicza 33/ Poznań

6 Strona6 Załącznik 2 Karta pracy A 1. Na podstawie podręcznika i wiadomości zdobytych na lekcji uzupełnijcie tabele. Transakcje dokonywane między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Transakcje dokonywane między gospodarstwami domowymi a państwem Gospodarstwa domowe Państwo Transakcje dokonywane między przedsiębiorstwami a państwem Przedsiębiorstwa Państwo Biuro projektu: ul. Mickiewicza 33/ Poznań

7 Strona7 Załącznik 3 Poprawnie uzupełniona karta pracy A Transakcje dokonywane między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami Gospodarstwa domowe Dysponują czynnikami wytwórczymi (praca, ziemia, kapitał), które użyczają przedsiębiorstwom Otrzymują dochody od przedsiębiorstw w zamian za dostarczone czynniki wytwórcze. Wydają dochody na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa Wykorzystują czynniki wytwórcze dostarczane przez gospodarstwa domowe do wytwarzania dóbr i usług. Płacą gospodarstwom domowym za wykorzystanie czynników wytwórczych. Sprzedają dobra i usługi gospodarstwom domowym. Transakcje dokonywane między gospodarstwami domowymi a państwem Gospodarstwa domowe Dysponują czynnikami wytwórczymi (praca, ziemia, kapitał), które użyczają państwu. Otrzymują dochody od państwa w zamian za dostarczone czynniki wytwórcze, jak również zasiłki, emerytury, renty. Otrzymują od państwa dobra i usługi publiczne. Państwo Wykorzystują czynniki wytwórcze dostarczane przez gospodarstwa domowe. Płacą gospodarstwom domowym za wykorzystanie czynników wytwórczych. Wypłacają również zasiłki, emerytury, renty. Dostarczają przedsiębiorstwom dobra i usługi publiczne. Płacą podatki od dochodów. Otrzymują dochody od przedsiębiorstw w postaci podatków. Transakcje dokonywane między przedsiębiorstwami a państwem Przedsiębiorstwa Wytworzone dobra i usługi sprzedają państwu. Państwo Dokonują zakupu dóbr i usług wytwarzanych przez przedsiębiorstwa. Otrzymują dochody od państwa dostarczone dobra i usługi. w zamian za Płacą przedsiębiorstwom za zakupione dobra i usługi. Otrzymują od państwa dobra i usługi publiczne. Dostarczają przedsiębiorstwom dobra i usługi publiczne. Płacą podatki, cła Otrzymują dochody od przedsiębiorstw w postaci podatków i ceł Biuro projektu: ul. Mickiewicza 33/ Poznań

8 Strona8 Załącznik 4 Karta pracy B 1. Uzupełnijcie schemat obiegu okrężnego dóbr, usług i płatności między gospodarstwami domowymi, przedsiębiorstwami a państwem. Rynek dóbr i usług konsumpcyjn ych Gospodarstwa domowe (właściciele czynników wytwórczych) Państwo Rynek czynników wytwórczych Przedsiębiorst wa (produkcja dóbr i usług konsumpcyjny ch) Załącznik 5 Przepływy rzeczowe Przepływy zasobów finansowych Schemat: Obieg okrężny dóbr, usług i płatności między gospodarstwami domowymi, przedsiębiorstwami a państwem 8

9 Strona9 Dobra i usługi konsumpcyjne Wydatki gospodarstw domowych Rynek dóbr i usług konsumpcyjn ych Dobra i usługi konsumpcyjne Dochody przedsiębiorstw Dobra i usługi Dobra i usługi Gospodarstwa domowe ( właściciele czynników) wytwórczych) rządowe podatki Płaca, zasiłki, emerytury, Praca i inne renty zasoby Państwo Płatności rządowe podatki Dobra i usługi rządowe Przedsiębiorst wa (produkcja dóbr i usług konsumpcyjny ch) Dochody gospodarstw Praca i inne zasoby domowych Rynek czynników wytwórczych wynagrodzenia Praca i inne zasoby Przepływy rzeczowe Przepływy zasobów finansowych 9

10 Strona10 Załącznik 6 Karta pracy C zadanie domowe 1. Uzupełnij drzewa klasyfikacyjne rynków. W tym celu wykorzystaj odpowiedzi podane na ostatniej karcie. widzenia zasięgu terytorialnego widzenia przedmiotu obrotu widzenia branżowego 10

11 Strona11 widzenia legalności widzenia liczby podmiotów występujących na rynku usług adwokackich żywnościowych artykułów Rynek walutowy Rynek finansowy cukru oligopolistyczny regionalny (śląski, wielkopolski) międzynarodowy (grupa krajów np. UE) Rynek kapitałowy czynników wytwórczych krajowy (cały obszar kraju) rynki nielegalne 11

12 Strona12 węglowy kapitał usług lekarskich monopolistyczny zbożowy samochodowy lokalny (np. krakowski) ziemia Rynek pieniężny rynki legalne praca światowy (wszystkie kraje świata) artykułów gospodarstwa domowego mięsny wolnokonkurencyjny (konkurencja doskonała) dóbr i usług konsumpcyjnych przedsiębiorczość Załącznik 7 Prawidłowe odpowiedzi do zadania domowego widzenia zasięgu terytorialnego lokalny (np. krakowski) regionalny (śląski, wielkopolski) krajowy (cały obszar kraju) międzynarodowy (grupa krajów np. UE) światowy (wszystkie kraje świata) Rynek pieniężny Rynek walutowy Rynek kapitałowy Rynek finansowy widzenia przedmiotu obrotu 12

13 Strona13 dóbr i usług konsumpcyjnych czynników wytwórczych artykułów usług praca ziemia żywnościowych lekarskich artykułów gospodarstwa domowego usług adwokackich kapitał przedsiębiorczość widzenia branżowego mięsny cukru zbożowy węglowy samochodowy Klasyfikacja rynków z punku widzenia legalności rynki legalne rynki nielegalne wolnokonkurencyjny (konkurencja doskonała) Klasyfikacja rynków z punku widzenia liczby podmiotów występujących na rynku oligopolistyczny monopolistyczny 13

14 Strona14 14