Czy warto inwestować w jakość. ść? Warszawa, 7 października prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski. Przy współpracy dr Krzysztofa Waśniewskiego

Transkrypt

1 Czy warto inwestować w jakość ść? Warszawa, 7 października 2010 prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski WydziałNauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Przy współpracy dr Krzysztofa Waśniewskiego

2 Ryzyko operacyjne obszar definicyjny Ryzyko operacyjne to ryzyko wynikające z: Niewłaściwych lub wadliwie działających procesów w organizacji Niewłaściwej lub wadliwej pracy ludzi lub systemów Wydarzeń zewnętrznych

3 Ryzyko operacyjne obszar definicyjny Kryterium uznania jakiegośzdarzenia za czynnik ryzyka operacyjnego jest związana z nim patologia organizacyjnalub znamiona katastrofy.

4 Ryzyko kliniczne Jako specyficzny rodzaj ryzyka operacyjnego w placówce medycznej Szkoda kliniczna: Nie jest wynikiem pojedynczego błędu pojedynczej osoby Nie można jej utożsamiać z błędem lekarskim Jest zawsze spowodowana anomaliami w funkcjonowaniu organizacji Również w sferze zarządzania ZATEMRYZYKO KLINICZNE, rozumiane jako niepewnośći straty związane z występowaniem szkód klinicznych, jest atrybutem organizacji, a nie efektem indywidualnych patologii

5 Ryzyko kliniczne Jako specyficzny rodzaj ryzyka operacyjnego w placówce medycznej

6 RYZYKO KLINICZNE W ŚWIETLE BADAŃ

7 Pionierskie badania* Autor: D. H. Mills Pierwsze systematyczne i opublikowane badania dotyczące ryzyka klinicznego *W: California Medical Association Report on the medical insurance feasibility study San Francisco: Sutter, 1977

8 Program badawczy Harvard Medical Practice Study*(HMPS) Autorzy: T.A. Brennan, L.L. Leape, N.M. Hebert, A.R. Localio, A.G. Lawthers, J.P. Newhouse, P.C. Weiler, H.H. Hiatt, G.R. Baker Badaniami objęto pacjentów** Kamieńmilowy w zakresie badańnad ryzykiem klinicznym *W: G.R. Baker Harvard Medical Practice Study: commentary Quality and Safety in Health Care 2004;13: , 2004 BMJ Publishing Group Ltd& Institute for Healthcare Improvement **Dobranych losowo ze zbioru wszystkich kart znajdujących się w archiwach 51 innych niż psychiatryczne szpitali ostrych w stanie Nowy Jork i dotyczących hospitalizacji z 1984 r.

9 HMPS Wyniki badań: Szkody odnotowano w przypadku 3,7% hospitalizacji (n = 1114) Skutki szkody klinicznej: Śmierćpacjenta 13,6% (n = 152), Trwałe kalectwo 2,6% (n = 29), Przejściowe kalectwo* - 70,5% (n = 785). 27, 6% zdarzeń(n = 307) spowodowanych było niedbalstwem, przy czym niedbalstwo szczególnie często było bezpośrednią przyczyną szczególnie ciężkich uszczerbków na zdrowiu *Tj. trwające mniej niż 6 miesięcy

10 HMPS Wyniki badań: Prawdopodobieństwo zarównowystąpienia szkody klinicznej u pacjenta, jak i niedbalstwa jako bezpośredniej przyczyny szkody wyraźnie rosło wraz z wiekiem pacjenta. Prawdopodobieństwo szkody klinicznej w badanym zbiorze różniło siędośćznacznie między różnymi specjalnościami klinicznymi, z wyjątkiem szkód wynikających z niedbalstwa: ich występowanie okazało sięmniej więcej wyrównane.

11 Wniosek 1: Okazuje sięzatem, że szkoda kliniczna nie jest jednostkową patologią, lecz (niestety): Powtarzalnym w czasie i przestrzeni anormalnym funkcjonowaniem organizacji

12 Wniosek 2: Wyniki HMPS każąpostrzegaćplacówkęopieki zdrowotnej jak każdąinnąorganizację, ze wszystkimi możliwymi anomaliami organizacyjnymi.

13 Wniosek 3: Podstawowe znaczenie dla analizy ryzyka klinicznego ma zbiór kart pacjentów oraz informacje zawarte w tych kartach.

14 Inne badania Metody badania ryzyka klinicznego: Obserwacja bezpośrednia procesu opieki medycznej, Systemy raportowania błędów przez samych pracowników placówki medycznej.

15 Case1*: Autorzy: C. Vincent, G. Neale, M. Woloshynowych Badanie przeprowadzone na dwóch londyńskich szpitalach tzw. ostrych (acute hospitals) Temat badań: występowanie zdarzeńo znamionach szkód klinicznych** (adverse events). *W: C. Vincent, W.B. Runciman, R.W. Gibberd et al. The Quality in Australia Health Care Study Medical Journalof Australia 1995;163: **definiowanych jako przypadki niezamierzonych uszczerbków na zdrowiu pacjentów, możliwych do przypisania raczej procesowi świadczenia usług medycznych niż procesowi chorobowemu

16 Case2*: Autorzy:K. Vanden Heede, W. Sermeus, L. Diya, E. Lesaffre, A. Vleugels Temat: Analiza pełnej populacji pacjentów przyjętych do belgijskich szpitali tzw. ostrych na: Oddziały internistyczne (n = ), Oddziały chirurgiczne (n = ). Cel: Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia szkód klinicznych oraz zmiennośćich występowania w przestrzeni W badaniu szkody kliniczne podzielono na dwie grupy: Szkody będące wynikiem błędu Szkody wynikające z zaniechania w udzielaniu pomocy Wyniki: Częstośćwystępowania szkód na skutek błędu ( 7,12% na oddziałach internistycznych oraz 6,32% na oddziałach chirurgicznych) okazała sięznacząco niższa, niżczęstośćwystępowania szkód wynikających z zaniechania pomocy (odpowiednio 24% i 21%) W: K. Vanden Heede, W. Sermeus, L. Diya, E. Lesaffre, A. Vleugels, AdvertiseoutcomesinBelgianacutehospitals: retrospectiveanalysisof the national hospital discharge dataset, International Journal for Quality in Healt Care Advance Access, March 23, 2006

17 Wniosek 4: Badania nad ryzykiem klinicznym wskazują, że każdy oddział szpitala jest odrębną organizacjąz punktu widzenia ekspozycji na ryzyko związane z występowaniem szkód klinicznych.

18 Case3*: Autorzy: T.K. Gandhi, A. Kachalia, E.J. Thomas, A.L. Puopolo, C. Yoon, T.A. Brennan, D.M. Studdert Metoda badawcza: analiza rozstrzygniętych procesów sądowych wywołanych szkodami klinicznymi w sferze diagnostyki. Cel:Przeanalizowanie rozmiarów zagrożeńzwiązanych z nieprawidłowądiagnostykąoraz sprawdzenie akt procesów sądowych jako źródła informacji dla badania ryzyka klinicznego Wyniki: Najczęstsze błędy diagnostyczne: Zaniechanie odpowiednich badań(100 przypadków na 181), Niewłaściwa dalsza opieka diagnostyczna lub zaniechanie dalszej opieki diagnostycznej (81/181) Brak odpowiedniego przeglądu historii pacjenta lub brak odpowiednich oględzin ciała pacjenta (76/181) Nieprawidłowa interpretacja wyników badań(67/181) Główne czynniki błędu diagnostycznego: Niewłaściwa ocena sytuacji (143/181) Brak odpowiedniej czujności lub zapomnienie (106/181) Niewystarczająca wiedza diagnosty (86/181) Czynniki związane z samym pacjentem (84/181) Zwykłe zaniechanie czynności (36/181) *W: T.K. Gandhi, A. Kachalia, E.J. Thomas, A.L. Puopolo, C. Yoon, T.A. Brennan, D.M. Studdert, Missed and Delayed Diagnoses in the Ambulatory Setting: A Study of Closed Malpractice Claims, Annals of Internal Medicine, 3 October 2006

19 Wniosek 5: Najczęstszym czynnikiem ryzyka klinicznego jest nieodpowiednie wykonanie procedur. Ściśle pojęte błędy lekarskie sąo wiele rzadszym czynnikiem szkód klinicznych.

20 DZIĘKUJĘZA UWAGĘ! Prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski