Co nowego w europejskim szkolnictwie wyższym? Treść referatu. Deklaracja Bolońska / Proces Boloński przypomnienie

Transkrypt

1 Treść referatu Co nowego w europejskim szkolnictwie wyższym? Proces Boloński i EOSW w roku 2018 Konferencja bolońska maja 2018, Paryż Sieć uniwersytetów Europejskich Europejskie Ramy Kwalifikacji i polski Zintegrowany System Kwalifikacji Ewa Chmielecka Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zespół Boloński KRASP Deklaracja Bolońska / Proces Boloński przypomnienie Proces Boloński i EOSW w roku 2018 Konferencja bolońska maja 2018, Paryż Główny cel: Ustanowić do 2010 r. (i później) Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego. Zasady łączenia systemów krajowych w EOSW: Wzajemne zaufanie Harmonizacja rozwiązań zwłaszcza legislacyjnych Ale nigdy unifikacja/ujednolicenie! Różnorodność jako podstawa rozwoju edukacji. Uzasadnienie: Potrzeba podniesienia międzynarodowej konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego Poprawa relacji pomiędzy szkolnictwem wyższym a rynkiem pracy, zwłaszcza w kontekście społeczeństwa i gospodarki wiedzy Wsparcie dla tworzenia nowego, europejskiego społeczeństwa obywatelskiego Proces Boloński konferencje ministrów i ich postanowienia Sorbona (1998) 4 państwa Bolonia (1999) 29 państw Praga (2001) 33 państwa Berlin (2003) 40 państw Bergen (2005) 45 państw Londyn (2007) 48 państw Leuven (2009) 49 państw Budapeszt/Wiedeń, (2010) ogłoszenie EOSW Bukareszt (2012) Erewań (2015) Paryż (2018) W niektórych inicjatywach uczestniczy ponad 100 państw z całego świata (np. Ramach Kwalifikacji lub QA) Proces Boloński cele strategiczne Podstawowymi celami kształcenia wyższego w Europie wg dokumentów bolońskich są: przygotowanie absolwentów do potrzeb rynku pracy, przygotowanie do bycia aktywnym obywatelem w demokratycznym społeczeństwie, także europejskim, rozwój i podtrzymanie podstaw wiedzy zaawansowanej (społeczeństwo i gospodarka wiedzy) rozwój osobowy kształconych 1

2 Proces Boloński: narzędzia i cele operacyjne Proces Boloński realizacja Narzędzia: studia 2 i 3 stopniowe ECTS Suplement do dyplomu Mechanizmy zapewniania jakości: ES&G EQAR Bolońska, europejsksa i krajowe ramy kwalifikacji multidimensional transparency tool Ostatnie zmiany i uzupełnienia: patrz projekt komunikatu paryskiego Równowaga pomiędzy trzema czynnikami sprawczymi administracją środowiskiem akademickim Rynkiem/otoczeniem społecznym konieczna dla realizacji celów bolońskich. Skutkiem ich wprowadzenia ma być (i jest) zniesienie barier wewnątrz EOSW dla mobilności osób (kadra, studenci) Współpracy ale i konkurencji instytucji (o studentów, kadry, środki finansowe) porównywalności dokonań Propagowanie LLL. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego Proces Boloński, scenariusz I Pytania strategiczne Przewidywana stratyfikacja uczelni w Europie (na wzór amerykański) ok uczelni ok. 50 gromadzi lwią część mocy badawczych i funduszy federalnych/unijnych na badania podstawowe, 125 ma status uniwersytetów badawczych, 550 daje doktoraty, pozostałe tylko kształcą, najczęściej na poziomie BA. Patrz: The Role of Universities in the Europe of Knowledge Jaka powinna być strategia rozwoju polskiego szkolnictwa wyższego w kontekście stratyfikacji EOSW? Czy struktura polskiego szkolnictwa wyższego odwzoruje strukturę europejską? czy też będzie szkolnictwem drugiej prędkości? Jakie mechanizmy wdrożyć, aby uzyskać potrzebną stratyfikację uczelni? Do jakich grup (i w jakich proporcjach) trafią uczelnie polskie? Do jakiej grupy trafi nasza uczelnia? Jaką opracować strategię instytucjonalną aby dostać się do pożądanej grupy? Jaką rolę w tym odgrywa idea uniwersytetu europejskiego? Sieci uniwersytetów europejskich jako jedna z odpowiedzi na to wyzwanie? ogólna charakterystyka Ewolucja a nie rewolucja w EOSW Kontynuacja większości głównych założeń Procesu Bolońskiego building trust and understanding największe osiągnięcie i najsilniejsze zalecenie Zmiany rozwinięcia i wzmocnienia na bazie dobrych praktyk. Dokument dość zachowawczy, nie wytycza istotnie nowych dróg rozwoju Odnotowuje wyzwania współczesności, ale ich nie definiuje i nie próbuje rozwiązać Przenosi inicjatywy na inne organizacje (np. EUA) Słabość: brak jasnego podsumowania dokonań Procesu i listy priorytetów / wyzwań The EHEA Bologna Process Implementation report ukazał się w tych dniach. Ale pamiętajmy, że to jedyna stabilna strategia rozwoju szkolnictwa wyższego, którą Polska posiada! proponowane nowe elementy [1] Zmiany rozwinięcia i wzmocnienia na bazie dobrych praktyk. Najważniejsze to: Ocena metodą peer review wdrażania w krajach: 1. 3 cykli kształcenia 2. Konwencji lizbońskiej 3. Metod zapewniania jakości Ad. 1 i 2: Mandat dla BFUG na opracowanie strony operacyjnej Ad. 3. Idea powołania europejskiej bazy danych DEQAR SPECIAL NEWSLETTER - 23 MAY 2018; newsletter@eqar.eu pytania Powód: niedostateczne zaangażowanie środowiska akademickiego w realizację PB 2

3 proponowane nowe elementy [2] proponowane nowe elementy [3] Zmiany rozwinięcia i wzmocnienia na bazie dobrych praktyk - cd. ramy kwalifikacji Europejskie i Bolońskie Obecne niemal w każdym paragrafie komunikatu Niewielka korekta ERK przez Komisję w 2017 r. 10-lecie wdrożenia (kwiecień 2018) podsumowanie sukces! Włączanie krajów pozaeuropejskich zaawansowane w sumie ok. 160 państw stosuje Badanie horizontal comparison of levelled qualifications rozpoczęte i będzie kontynuowane 5 poziom ERK krótki cykl boloński oficjalnie uznany za pożądany i pożyteczny Perspektywa polska Ustawa 2.0 Cyfryzacja wszystkiego co się da W szczególności Diploma Supplement Innowacje w nauczaniu i uczeniu się edukacja dla przyszłości w obliczu nieprzewidywalnych zmian: Rewolucja 4.0 Migracje Globalizacja inne Czego uczyć w obliczu nieprzewidywalnej przyszłości? Wyraźny zwrot od aktualnych potrzeb rynku do kompetencji społecznych, tranzytywnych mających bardziej uniwersalne zastosowania etc. Większy nacisk na kompetencja obywatelskie Problem członkostwa Białorusi w Procesie Bolońskim przyszłość EOSW Apel o bardziej ambitną EOSW po roku 2020 Odpowiedzialne szkolnictwo wyższe Wspomagające społeczeństwa w sprostaniu wyzwaniom współczesności Poparcie idei sieci uniwersytetów europejskich Mandat dla BFUG na wejście w dialog polityki globalnej i rozszerzenie działalności poza Europę Przygotowania na spotkanie ministrów w 2020 r.: BFUG przygotuje dokument prezentujący główne wyzwania i priorytety następnej dekady ( ). Sieci uniwersytetów europejskich Sieci uniwersytetów europejskich - the European University Networks [EUN] Geneza: prezydent Macron i jego idea uniwersytetu europejskiego Inicjatywy niemieckie Wiosna 2018 trwają dyskusje nad koncepcją - jeszcze nie ma jasności, ale już są inicjatywy Regionalne zgrupowania, sieci tematyczne czy alianse strategiczne? Może wszystko na raz? Szacuje się, że powstaje ok. 20 sieci, czyli ok uczelni się zaangażowało. Cechy EUN: Podejście bottom-up: sieć budowana stopniowo ale z dalekosiężną wizją i strategią Równowaga geograficzna Nowy typ współpracy pomiędzy uniwersytetami Pełna mobilność kadr i studentów w sieci; wspólne programu, całkowita uznawalność okresów kształcenia, modułów, etc Trójkąt kształcenia, badań i innowacji Cross-sectorial curricula.. EUN jako inspirujące rozwiązanie modelowe dla innych form współpracy Erasmus+ w 2021 pilotaż zakończony Cele powstawania EUN 1. Dwojakie zamierzenie: Wzmocnienie i zjednoczenie akademickiej Europy w pełni otwartej na świat Podniesienie jakości i konkurencyjności europejskich uczelni 2. Stworzenie długoterminowej wizji rozwoju EOSW i kształtu uczelni: kampus europejski Curriculum europejskie (trójstopniowość, ramy kwalifikacji, etc) Wspólny model governance challange based University Wychodzenie poza dotychczasowe modele kooperacji i partnerstwa, budowa integracji Akademickiej Inne Generalnie: powtórka z celów PB w nowej szacie. 3

4 EUN pierwsze przymiarki Przykład: Central EUN pierwsze przymiarki Przykład: Central Rozważanie i projektowanie rozwiązań etap wstępny: Warsztaty, seminaria, konferencje Krótkoterminowe wizyty badawcze Wykłady gościnne Wspólny format działania: Central-Kolleg Osiągnięcia: Trwała i budząca zaufanie wymiana Promocja przyszłych generacji badań Objęcie współpracą wszystkich grup pracowniczych Trwała struktura współpracy Uwidocznienie krajobrazu badawczego Europy Centralnej aktywna współpraca i wymiana na poziomie governance Central European Network for Teaching and Research in Academic Liason: 5 członków: Uniwersytet Karola, Eotvos Lorand University, Uniwersytet Humboldta w Berlinie, Uniwerytet Wiedeński, Uniwersytet Warszawski Od 2014 roku W dużej mierze finansowany przez DAAD + mniejsze wkłady uczestników Dobór partnerów: Regionalność Silna współpraca bilateralna przed sieciowaniem Wspólna (podobna) historia Ulokowane w stolicach Państwowe Uniwersytety badawcze Inne przykłady EUN Warunki powstawania EUN EUCOR the European Campus Uczestnicy: uniwersytety w Bazylei, Fryburgu, Haute-Alsace, Strasburgu i Karlsruhe Od 2016 r. Najsilniejsza współpraca: studia doktoranckie Wartość dodana: Zwiększenie rozpoznawalności Silne partnerstwo w długoterminowych zamierzeniach badawczych i edukacyjnych Połączenie potencjału badawczego i edukacyjnego w wybranych obszarach: nauki i technologie kwantowe, medycyna precyzyjna, zrównoważony rozwój (sustainability), nauki o kulturze. Osiągnięcia: Mobilność studencka a la carte Wspólne badania i węzły (hubs) edukacyjne Wspólna profesura jednolite standardy dotyczące pracowników naukowo-dydaktycznych Podniesienie konkurencyjności w ubieganiu się o środki krajowe i europejskie 1. Kompozycja partnerów: Minimum 3 uczelnie z trzech państw UE 2. Stopniowy rozwój współpracy od poziomu departamentów (innych jednostek) ewolucyjnie ku współpracy całych uczelni 3. Akceptowane zasady: Zasadnicze elementy Procesu Bolońskiego (np. 3 cykle) Poddanie się europejskim procedurom zapewniania jakości Akceptacja innych europejskich polityk dotyczących kształcenia (i uczenia się) Efektywne promowanie dobrych praktyk m.in. przez The European open Higher Education platform (gdy zadziała) Informacje: patrz strony EUA, KRASP, RGNiSzW. Etc... System odniesienia dla systemów krajowych Europejskie Ramy Kwalifikacji i polski Zintegrowany System Kwalifikacji 4

5 Przypomnienie Główne dokumenty: Raport referencyjny i Raport samopotwierdzenia Dwa raporty przedstawione i zaaprobowane przez Komitet ds. Europejskich Rady Ministrów i Grupę Doradczą przy Komisji Europejskiej. Zawierają ogólne założenia funkcjonowania systemu, w tym ZRK Ustawa o ZSK DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 14 stycznia 2016 r. Poz. 64 USTAWA z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji Konsekwencje: Możliwość odrzucenia deskryptorów obszarowych odbiurokratyzowanie ram 5 poziom PRK Poziom 7 magister Główne elementy Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji Polska Rama Kwalifikacji Zapewnianie jakości, walidacja, przenoszenie i akumulowanie osiągnięć Zintegrowany system kwalifikacji 5

6 Współpraca z interesariuszami Rada Interesariuszy grupy eksperckie monitorowanie zintegrowaneg o systemu kwalifikacji gromadzenie informacji o funkcjonowaniu elementów systemu kwalifikacji w różnych sektorach Stopniowe wdrażanie ZRK, etap II Stopniowe wdrażanie ZRK, etap I Zainteresowana instytucja opracowuje projekt kwalifikacji zgodnie z wymaganiami. wprowadzane są dane dotyczące już istniejących kwalifikacji w ramach edukacji szkolnej i w szkolnictwie wyższym oraz dane dotyczące kwalifikacji nadawanych przez organy władz publicznych i samorządów zawodowych Minister właściwy dla danej kwalifikacji lub podmiot przez niego upoważniony po rozpatrzeniu wniosku podejmuje decyzję o wprowadzeniu kwalifikacji do rejestru Zainteresowana instytucja zgłasza potrzebę opracowania nowej kwalifikacji Zespół ekspertów przy ministrze właściwym dla danej kwalifikacji lub podmiocie przez niego upoważnionym opracowuje kwalifikację Po opracowaniu kwalifikacja jest wpisywana do rejestru Funkcjonowanie ZRK wg Ustawy o ZSK Programy szkół wyższych w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji Gromadzi wiarygodne informacje na Obejmuje wszystkie temat kwalifikacje, zarejestrowanych niezależnie od kwalifikacji rejestrów i spisów kwalifikacji już istniejących Opisy kwalifikacji będą tworzone wg tych samych zasad, aby system był spójny Kwalifikacje pełne i system POLON Brak opisów Inicjatywy IBE Studia Podyplomowe Kwalifikacje cząstkowe Czy warto się zarejestrować? Zgromadzone informacje są udostępniane za pośrednictwem portalu internetowego KSK, powiązanego z portalem ERK 6

7 Dziękuję za uwagę! 7