Odbiurokratyzowanie nauki i szkolnictwa wyższego: Rekomendacje Zespołu RGNiSW ds. odbiurokratyzowania procesu kształcenia i oceny jego jakości

Transkrypt

1 Odbiurokratyzowanie nauki i szkolnictwa wyższego: Rekomendacje Zespołu RGNiSW ds. odbiurokratyzowania procesu kształcenia i oceny jego jakości Andrzej Kraśniewski, Zbigniew Marciniak

2 12 lutego 2015 raport nr 1/2015 Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego Problematyka odbiurokratyzowania systemu kształcenia, w tym KRK, z uwzględnieniem treści regulacji i stosowanych praktyk maj wrzesień 2015: inicjatywy środowiskowe grudzień 2015 luty 2016: prace zespołu Bartłomiej Banaszak, Jakub Brdulak, Ewa Chmielecka, Stanisław Chwirot, Andrzej Kraśniewski, Andrzej Kurkiewicz, Kinga Kurowska, Andrzej Mania, Zbigniew Marciniak (przewodniczący), Mateusz Mrozek, Piotr Műller, Leszek Pączek (+ Krzysztof Diks, Maria Próchnicka) 11 lutego 2016 raport nr 4/2016 Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rekomendacje w sprawie odbiurokratyzowania procesu kształcenia i oceny jego jakości

3 Zespół rekomenduje istotne uproszczenie przepisów prawa, regulujących proces kształcenia ustawa PSW w minimalnym zakresie rozporządzenia Rekomendacje ogólne w sprawie podstawowych kryteriów i zakresu oceny programowej oraz oceny instytucjonalnej w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego w sprawie wzorcowych efektów kształcenia

4 Rekomendacje ogólne Zespół rekomenduje istotne uproszczenie przepisów prawa, regulujących proces kształcenia Tak uproszczony zestaw przepisów nie obniży znaczenia żadnego z aspektów procesu kształcenia, istotnych z punktu widzenia jakości efektów jego działania Wdrożenie proponowanych zmian nie spowoduje konieczności dokonania żadnych modyfikacji dokumentacji procesu kształcenia Niektóre elementy dokumentacji procesu kształcenia, z punktu widzenia uproszczonego prawa, będą mogły być uznane za zbędne

5 Rekomendacje dotyczące akredytacji Należy wyraźnie rozgraniczyć proces sprawdzania legalności prowadzenia kształcenia od procesu oceny jakości kształcenia. Pierwszy z tych procesów powinni prowadzić urzędnicy; drugi eksperci ze środowiska akademickiego. Uczelnia powinna dostarczyć tylko te informacje, których nie są zbierane regularnie przez MNiSW, w tym przez system POL-on. Obieg dokumentów powinien odbywać się w trybie elektronicznym. Dopiero gdy ocena formalna zakończy się z wynikiem pozytywnym, PKA może przystąpić do oceny jakości kształcenia. Ocena ta powinna być przeprowadzana w oparciu o prosty zestaw kryteriów odpowiadający wytycznym zawartym w European Standards and Guidelines (2015). Rozporządzenie o akredytacji powinno ograniczać się do podania tych kryteriów. Uszczegółowienie tych kryteriów należy pozostawić autonomicznym regulacjom PKA tego wymagają europejskie standardy akredytacji.

6 Proponowane kryteria akredytacji Koncepcja kształcenia i proces jej doskonalenia w kontekście strategii rozwoju jednostki oraz misji uczelni, z uwzględnieniem potrzeb otoczenia społecznogospodarczego uczelni, w tym rynku pracy. Zakładane efekty kształcenia. Proces kształcenia: treści i metody kształcenia. Możliwość kształcenia w językach obcych i współpraca międzynarodowa. Adekwatność sposobu oceny osiągniętych przez studentów efektów kształcenia. Proces zdobywania kwalifikacji: rekrutacja studentów, potwierdzanie efektów uczenia się, weryfikacja efektów kształcenia, zasady zaliczania etapów kształcenia, proces dyplomowania. Kompetencje kadry dydaktycznej. Infrastruktura dydaktyczna oraz wsparcie studentów. Przejrzystość i dostępność informacji o studiach.

7 Dalsze rekomendacje dla akredytacji Miarą jakości kształcenia nie jest rozbudowana struktura systemu zapewniania jakości, lecz jego sprawność działania. Uczelnia nie ma obowiązku dokumentowania na potrzeby zewnętrznych kontroli funkcjonowania formalnej struktury swojego wewnętrznego systemu zapewniania jakości.

8 Dalsze rekomendacje dla akredytacji Podstawowy zasób kryteriów oceny jakości kształcenia powinien być taki sam dla oceny programowej i instytucjonalnej. Ocena programowa polega na ocenie jakości jednego programu kształcenia; ocena instytucjonalna polega na jednoczesnej ocenie więcej niż jednego programu kształcenia. Propozycja zmiany przepisu ustawy: W budżecie państwa jest określana dotacja ( ) przeznaczona na dofinansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni prowadzących kierunek studiów, który uzyskał ocenę wyróżniającą Komisji w ramach oceny programowej; W budżecie państwa jest określana dotacja ( ) przeznaczona na dofinansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni prowadzących program kształcenia, który uzyskał ocenę wyróżniającą Komisji.

9 Dalsze rekomendacje dla akredytacji Należy rozważyć sprawę umiejscowienia instytucjonalnego oceny studiów doktoranckich. Zespół dostrzega ryzyko wynikające z sytuacji, w której jedna instytucja nadaje uprawnienia do prowadzenia studiów doktoranckich, a inna ocenia ich jakość. Poza tym, PKA nie obejmuje zasięgiem swojego działania studiów doktoranckich prowadzonych poza szkołami wyższymi. Wszyscy członkowie oraz eksperci PKA powinni przejść gruntowne szkolenie przed rozpoczęciem wizytacji według nowych zasad.

10 Rekomendacje dotyczące warunków prowadzenia studiów Proponuje się usunięcie kilku przepisów wprowadzających buchalterię ECTS. W szczególności: Proponuje się usunięcie przepisu Program studiów ( ) określa liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać na zajęciach z wychowania fizycznego. Proponuje się wprowadzenie przepisu, który ograniczy obowiązek organizowania zajęć z wychowania fizycznego jedynie do studiów stacjonarnych pierwszego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich.

11 Rekomendacje dotyczące warunków prowadzenia studiów Proponuje się zastąpienie przepisu ( ) wdrożyła wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia uwzględniający działania na rzecz doskonalenia programu kształcenia na prowadzonym kierunku studiów, przez przepis ( ) prowadzi systematyczne działania mające na celu ocenę i doskonalenie prowadzonego programu kształcenia, także w kontekście potrzeb otoczenia społeczno-gospodarczego uczelni, w tym rynku pracy.

12 Rekomendacje dotyczące uproszczenia regulacji dotyczących KRK dla szkolnictwa wyższego Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji zawiera delegację do określenia rozporządzeniem charakterystyk poziomów 6 8 drugiego stopnia typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego.

13 Polska Rama Kwalifikacji (PRK) [dla uczenia się przez całe życie] - część Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji ERK charakterystyki poziomów PRK uniwersalne charakterystyki poziomów charakterystyki poziomów dla podram edukacja ogólna kształcenie zawodowe szkolnictwo wyższe

14 Stan prawny 2011 r. PRK uniwersalne charakterystyki poziomów wstępny projekt poziom w PRK charakterystyki poziomów dla SzW KRK-SzW Ustawa PSW - delegacja dla MNiSW Rozporządzenie MNiSW w sprawie KRK-SzW

15 Obecny stan prawny PRK uniwersalne charakterystyki poziomów Ustawa o ZSK - załącznik poziom w PRK charakterystyki poziomów dla SzW Ustawa o ZSK - delegacja dla MNiSW 1 2 KRK-SzW Ustawa PSW - delegacja dla MNiSW Rozporządzenie MNiSW w sprawie KRK-SzW

16 Rekomendacje dotyczące uproszczenia regulacji dotyczących KRK dla szkolnictwa wyższego Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji zawiera delegację do określenia rozporządzeniem charakterystyk poziomów 6 8 drugiego stopnia typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego. Zespół proponuje, by 1. w tym rozporządzeniu zawrzeć proste charakterystyki poziomów w odniesieniu do obszarów i ewentualnie profili kształcenia 2. usunąć z PSW delegację do wydania rozporządzenia o KRK

17 Propozycja PRK uniwersalne charakterystyki poziomów Ustawa o ZSK - załącznik poziom w PRK charakterystyki poziomów dla SzW KRK-SzW Ustawa o ZSK - delegacja dla MNiSW Rozporządzenie MNiSW w sprawie KRK-SzW Ustawa PSW - delegacja dla MNiSW Rozporządzenie MNiSW w sprawie KRK-SzW

18 Rekomendacje dotyczące uproszczenia regulacji dotyczących KRK dla szkolnictwa wyższego Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji zawiera delegację do określenia rozporządzeniem charakterystyk poziomów 6 8 drugiego stopnia typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego. Zespół proponuje, by 1. w tym rozporządzeniu zawrzeć proste charakterystyki poziomów w odniesieniu do obszarów i ewentualnie profili kształcenia 2. usunąć z PSW delegację do wydania rozporządzenia o KRK Sporządzanie tabelarycznego zestawienia opisów kierunkowych efektów kształcenia z obszarowymi efektami kształcenia, dziś sprawdzane przez PKA, nie będzie już wymagane.

19 Rekomendacje dotyczące wzorcowych opisów efektów kształcenia Zespół proponuje usunąć rozporządzenie ws. wzorcowych efektów kształcenia. Stwarza ono mylne wrażenie, jakoby istniał mechanizm państwowej standaryzacji programów kształcenia, co zaprzecza to podstawowej idei KRK: za cenę stworzenia transparentnych opisów efektów kształcenia, uczelnie uzyskały prawo autonomicznego konstruowania nowych programów studiów.

20 Załączniki Wytyczne zawarte w Standardach i wskazówkach dla zapewniania jakości w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego (2015) Propozycje operacyjnych kryteriów oceny jakości kształcenia, do ewentualnego wykorzystania przez PKA Zakres przepisów rozporządzenia w sprawie warunków prowadzenia studiów, których spełnianie można sprawdzić bez udziału ekspertów z grona nauczycieli akademickich Zalecenia do standardu kształcenia na kierunku lekarskim, z perspektywy akredytacji amerykańskiej

21