Software-Entwicklung GmbH. Wprowadzenie do symulatora toczenia CNC Wersja 7.(4).2011



Podobne dokumenty
Wprowadzenie do symulatora toczenia CNC Wersja 6.3

Tłumaczenie programu i transmisja do maszyny Wersja 7.(x)

() (( :58 ( ( KONFIGURACJA ( OBRABIARKA MTS01 TM-016_-R1_-060x0646x0920 ( STEROWANIE MTS TM01 ( ( PRZEDMIOT OBRABIANY ( WALEC D030.

Szczególne elementy do ćwiczenia: cykle toczenia wzdłużnego zgrubnego konturu wewnętrznego i zewnętrznego, cykle wiercenia i nacinania gwintu.

Materiał szkoleniowy MTS, CAD/CAM, Frezowanie. Materiał szkoleniowy. MTS GmbH

Przygotowanie tokarki Wersja 7.4

Analiza konstrukcyjno technologiczna detalu frezowanego na podstawie rysunku wykonawczego

Kurs: Programowanie i obsługa obrabiarek sterowanych numerycznie - CNC

() (( :07 ( ( KONFIGURACJA ( OBRABIARKA MTS01 TM_008_-R1_-060x0048x0236 ( STEROWANIE MTS TM55 ( ( PRZEDMIOT OBRABIANY ( WALEC D030.

Obrabiarki CNC. Nr 10

PROGRAMOWANIE OBRABIAREK CNC W JĘZYKU SINUMERIC

Laboratorium Maszyny CNC. Nr 4


Przygotowanie frezarki Wersja 7.4

Laboratorium Napędu robotów

Wykonanie ślimaka ze zmiennym skokiem na tokarce z narzędziami napędzanymi

Przygotowanie do pracy frezarki CNC

Szkolenia z zakresu obsługi i programowania obrabiarek sterowanych numerycznie CNC

CZĘŚĆ nr4. Pracownia CNC - oprogramowanie

Program szkolenia zawodowego Operator Programista Obrabiarek Sterowanych Numerycznie CNC

OBSŁUGA TOKARKI CNC W UKŁADZIE STEROWANIA SINUMERIK 802D. II. Pierwsze uruchomienie tokarki CNC (Sinumerik 802D)

NAUKA I DOSKONALENIE W SZKOLE I W PRZEDSIĘBIORSTWIE. TOPTURN TOPMILL TOPCAM Kompletna obróbka toczeniem i frezowaniem

Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Programowanie obrabiarek CNC. Nr 2. Obróbka z wykorzystaniem kompensacji promienia narzędzia

Geometryczne podstawy obróbki CNC. Układy współrzędnych, punkty zerowe i referencyjne. Korekcja narzędzi

Program szkolenia zawodowego Operator Programista Obrabiarek Sterowanych Numerycznie CNC

Program szkolenia zawodowego Operator Programista Obrabiarek Sterowanych Numerycznie CNC

Symulacja komputerowa i obróbka części 5 na frezarce sterowanej numerycznie

O G Ł O S Z E N I E o rozpoczęciu postępowania o zamówienie o wartości do euro.

Podstawy technik wytwarzania PTWII - projektowanie. Ćwiczenie 4. Instrukcja laboratoryjna

Część nr 7 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA SPECYFIKACJA TECHNICZNA

Obrabiarki CNC. Nr 2

ĆWICZENIE NR Materiały pomocnicze do wykonania zadania

Instrukcja programowania wieratko-frezarki BFKO, sterowanej odcinkowo (Sinumerik 802C)

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi funkcjami i pojęciami związanymi ze środowiskiem AutoCAD 2012 w polskiej wersji językowej.

Program szkolenia zawodowego Operator Programista Obrabiarek Sterowanych Numerycznie CNC

Ćwiczenie 3. I. Wymiarowanie

Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Programowanie obrabiarek CNC. Nr 2. Obróbka z wykorzystaniem kompensacji promienia narzędzia

Ćwiczenie 3: Rysowanie obiektów w programie AutoCAD 2010

Program kształcenia kursu dokształcającego

Program kształcenia kursu dokształcającego

Program V-SIM tworzenie plików video z przebiegu symulacji

Laboratorium z Grafiki InŜynierskiej CAD. Rozpoczęcie pracy z AutoCAD-em. Uruchomienie programu

Imię Nazwisko(Drukowanymi) Data odrobienia Ocena Data, podpis ćwiczenia

WPŁYW WYBRANYCH USTAWIEŃ OBRABIARKI CNC NA WYMIARY OBRÓBKOWE

MeKaMS MillTurnSim TopCAM TopCAT TopMill TopTurn

I. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19

Rys.1. Uaktywnianie pasków narzędzi. żądanych pasków narzędziowych. a) Modelowanie części: (standardowo widoczny po prawej stronie Przeglądarki MDT)

Program szkolenia zawodowego Operator Programista Obrabiarek Sterowanych Numerycznie CNC

CIĘCIE POJEDYNCZE MARMUR

PIERWSZE URUCHOMIENIE PROGRAMU ITNC PROGRAMMING STATION

1. Opis okna podstawowego programu TPrezenter.

POMIARY WIDEO W PROGRAMIE COACH 5

CNC WPROWADZENIE MATERIAŁ SZKOLENIOWY

PROGRAM NAUCZANIA. Obejmującego 120 godzin zajęć realizowanych w formie wykładowo ćwiczeniowej i zajęć praktycznych

Rys.1. Technika zestawiania części za pomocą polecenia WSTAWIAJĄCE (insert)

Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint

PROJEKTOWANIE PROCESU TECHNOLOGICZNEGO OBRÓBKI

KATEDRA TECHNIK WYTWARZANIA I AUTOMATYZACJI

Dlaczego stosujemy edytory tekstu?

Fragment tekstu zakończony twardym enterem, traktowany przez edytor tekstu jako jedna nierozerwalna całość.

KGGiBM GRAFIKA INŻYNIERSKA Rok III, sem. VI, sem IV SN WILiŚ Rok akademicki 2011/2012. Przygotowanie do druku

Wprowadzenie do symulatora frezowania CNC, wersja 6.3

SolidWorks 2012 odpowiedzi na często zadawane pytania Jerzy Domański, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, jdom@uwm.edu.pl

Obróbka po realnej powierzchni o Bez siatki trójkątów o Lepsza jakość po obróbce wykańczającej o Tylko jedna tolerancja jakości powierzchni

Użycie przestrzeni papieru i odnośników - ćwiczenie

1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a Ustawienia wprowadzające. Auto CAD Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę

Tworzenie nowego rysunku Bezpośrednio po uruchomieniu programu zostanie otwarte okno kreatora Nowego Rysunku.

Kurs CNC. Symulator toczenia TOPTURN 2005 MTS GmbH Berlin MATERIAŁ SZKOLENIOWY

Advance CAD 2016 SP2. W tym dokumencie opisano ulepszenia w Advance CAD Service Pack 2. Co nowego w Advance CAD 2016 SP2

NC Project pierwsze kroki

Klawiatura. Klawisze specjalne. Klawisze specjalne. klawisze funkcyjne. Klawisze. klawisze numeryczne. sterowania kursorem. klawisze alfanumeryczne

WORDPRESS INSTRUKCJA OBSŁUGI


Oficyna Wydawnicza UNIMEX ebook z zabezpieczeniami DRM

Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Laboratorium Programowanie obrabiarek CNC. Nr 2

Laboratorium. Środowisko do komputerowego wspomagania wytwarzania EdgeCAM Obróbka z profili 2D za pomocą cykli, ustawianie części na obrabiarce

Raytracer. Seminaria. Hotline. początkujący zaawansowani na miejscu

Wstęp Pierwsze kroki Pierwszy rysunek Podstawowe obiekty Współrzędne punktów Oglądanie rysunku...

Obrabiarka EMCO Concept Turn 55 ustawianie narzędzi

Wstawianie nowej strony

Księgarnia PWN: Andrzej Jaskulski - AutoCAD 2010/LT Podstawy projektowania parametrycznego i nieparametrycznego

Przykład programowania obrabiarki 3-osiowej z użyciem pakietu CAD-CAM

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania KOMPUTEROWE SYSTEMY STEROWANIA (KSS)

Kolory elementów. Kolory elementów

Zadanie 1. Stosowanie stylów

Tworzenie szablonów użytkownika

INSTRUKCJA DO ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH

Programowanie obrabiarek CNC. Nr 5

Instrukcja użytkownika systemu medycznego

Komputery I (2) Panel sterowania:

1. Opis. 2. Wymagania sprzętowe:

Podręczna pomoc Microsoft Power Point 2007

Zaznaczanie komórek. Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM

Expo Composer Garncarska Szczecin tel.: info@doittechnology.pl. Dokumentacja użytkownika

ERGODESIGN - Podręcznik użytkownika. Wersja 1.0 Warszawa 2010

Dokładny opis instalacji programów RFD można znaleźć w pliku PDF udostępnionym na stronie w zakładce Downland > AutoCAD > Instalacja

ZAŁĄCZNIK NR 1. Licencje sieciowe (działające w sieci lokalnej) do zastosowania w pracowni Zamawiającego.

OPROGRAMOWANIE UŻYTKOWE

Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1

Transkrypt:

M athematisch Technische Software-Entwicklung GmbH Wprowadzenie do symulatora toczenia CNC Wersja 7.(4).2011

Materiał techniczny MTS. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wersja techniczna materiału dydaktycznego MTS dla wersji systemu MTS V7(4).2011. Autor: mgr inż. Stanisław Nosal Na podstawie materiału technicznego MTS autorów: Bernd Koch, Peter Richter, dr Witold Marowski, Robert Dubas. Strona : 2 MTS GmbH 2011

1.0. Wprowadzenie... 5 1.1. Opis elementów sterowania w symulatorze toczenia CNC... 5 1.2. Uruchamianie programu symulatora toczenia... 6 1.3. Wskazówki do budowy grupy konfiguracyjnej... 9 2.0. Symulator toczenia CNC... 11 2.1. Tryb automatyczny... 12 2.2. Tryb interaktywny... 14 2.3. Tryb krokowy... 17 2.4. Drogi przejazdu... 18 2.5. Pomiary; głębokości nierówności... 20 2.6. Prezentacja graficzna... 21 3.0. Edytor NC... 27 3.1. Karta przygotowawcza... 29 3.2. Funkcje klawiszy przy pracy w edytorze NC... 30 3.3. Programowanie dialogowe NC... 31 4.0. Dialog przygotowawczy toczenie... 33 4.1. Otwarcie dialogu i nadanie nazwy programowi... 33 4.2. Wybór uchwytu i konfiguracji zamocowania... 33 4.3. Definiowanie wymiarów przedmiotu obrabianego i punktu zerowego... 35 4.4. Wybór zestawu narzędzi... 37 4.5. Program MTS Kugel_1.dnc... 39 5.0. Przegląd trybu przygotowawczego... 40 5.1. Uchwyty, możliwości mocowania i postacie surówki... 40 5.2. Głowica rewolwerowa, oprawki i narzędzia... 40 5.3. Biblioteka narzędzi... 41 5.4. Przejazd wzdłuż osi w trybie przygotowawczym... 42 6.0. Przygotowania do wykonania programu... 43 6.1. Plan obróbki i technologia... 44 6.2. Karta przygotowawcza dla części toczonej... 47 6.3. Plan obróbki dla części toczonej... 48 7.0. Ustawienie obrabiarki... 49 MTS GmbH 2011 Strona : 3

8.0. Programowanie NC... 59 8.1. Cykl wiercenia G84... 60 8.2. Cykl toczenia dowolnego konturu G81, cykl podcięcia G85... 61 8.3. Powtórzenie części programu G23... 62 8.4. Cykl nacinania gwintu zewnętrznego G31... 64 8.5. Cykl toczenia rowka osiowego G79. Technologia z wymianą narzędzia... 65 8.6. Cykl toczenia rowka promieniowego G79. Technologia z wymianą narzędzia... 66 9.0. Kontrola jakości mierzenie przedmiotu obrabianego... 68 10.0. Załączniki... 74 10.1. Program NC... 76 10.2. Część toczona... 79 10.3. Uwagi do zarządzania i organizacji dialogu przygotowawczego przy toczeniu... 82 10.4. Informacja o systemie... 83 Strona : 4 MTS GmbH 2011

1.0. Wprowadzenie Poszczególne rozdziały tego opracowania umożliwiają zapoznanie się z istotnymi funkcjami dotyczącymi obsługi i zastosowań systemu MTS. Przedstawione funkcje powinny równocześnie dać czytelnikowi przegląd możliwości systemu (i związanych z nimi możliwości prowadzenia kształcenia ukierunkowanego na określony cel). Chodzi przy tym nie tylko o tworzenie programów NC, ich symulację oraz kontrolę jakości, ale także o wiele możliwości prezentowania uczącemu się za pośrednictwem komputera podstawowych funkcji obrabiarki CNC w sposób odpowiadający praktyce. Przykłady zastosowane w symulacji są dostępne w kodzie każdego dostarczanego wraz z systemem sterowania CNC. Czytelnik jest prowadzony krok po kroku poprzez system i poznaje w ten sposób w najkrótszym możliwym czasie funkcjonowanie oraz obsługę symulatora CNC. Po pewnych objaśnieniach wstępnych zostanie następnie dokonane ustawienie symulatora zgodnie z planem obróbki i utworzona będzie karta przygotowawcza. 1.1. Opis elementów sterowania w symulatorze toczenia CNC Elementy sterowania oraz opisy ich funkcji są w symulatorze zgrupowane na pasku menu umieszczonym w dolnej części ekranu i obejmującym 10 przycisków funkcyjnych. Menu główne: Wybór żądanej funkcji następuje przez kliknięcie jej przycisku funkcyjnego lewym przyciskiem myszy też przez naciśnięcie odpowiadającego temu przyciskowi klawisza funkcyjnego do na klawiaturze komputera. Sposób obsługi można w ten sposób dopasować do preferencji użytkownika. Aby zapewnić dobre zrozumienie, funkcje, które należy wybrać, są w tym opracowaniu wyróżniane kolorem w obrębie odpowiednich struktur menu lub przedstawiane bezpośrednio w tekście objaśnienia w postaci symboli klawiszy klawiatury PC. Na wstępnym etapie nauki wystarczy wykonać jedynie każdorazowo podane kroki. Jeżeli kiedykolwiek na skutek błędów w obsłudze nie uda się uzyskać żądanego wyniku, należy wziąć pod uwagę następujące wskazówki: Przy użyciu lub można powrócić zawsze do menu głównego lub do stanu po włączeniu symulatora. Klawisze te należy przy tym naciskać wielokrotnie, zależnie od zagłębienia menu. Przy użyciu do dokonuje się wyboru lub odwołania funkcji. Może również nastąpić przejście do innego menu. Przy użyciu działanie funkcji jest ogólnie kończone i następuje przejęcie uzyskanych wyników. Jeżeli przy wyborze konkretnej grupy funkcji wywoływano kolejno wiele zagnieżdżonych menu, należy je także kolejno opuszczać przez naciskanie lub. Powoduje to ostateczny powrót do menu głównego. albo MTS GmbH 2011 Strona : 5

1.2. Uruchamianie programu symulatora toczenia Przez kliknięcie przycisku START na pasku zadań można uruchomić programy MTS Toczenie, Frezowanie lub TOPCAM z folderu TopCAM V7.4.1 lub TopCAM V7.4, o ile tylko przy instalacji nie zmieniono nazwy folderu. Dokumentacja i materiały szkoleniowe są dostępne w formacie PDF. (Płyta dostarczona wraz z oprogramowaniem lub strona internetowa http://mts-cnc.com/polish/aktual.htm) W menu startowym TOPCAM można wybrać następujące moduły programowe: TopCAM System CAD z systemem programowania toczenia NC do pięciu osi i frezowaniem przy 3 osiach. TopTurn Niezależny lub dopasowany do sterowania moduł programowania NC z symulacją i śledzeniem kolizji, opcjonalnie z wrzecionem przechwytującym i uwzględnianiem do 7 osi. TopMill Niezależny lub dopasowany do sterowania moduł programowania NC z symulacją i śledzeniem kolizji względem 3 osi. Przy pierwszym uruchomieniu programu Toczenie zawsze jest aktywna grupa konfiguracyjna MTS z kodem programowania MTS: MTS2010@MTS M-LC R3 T16 VDI30 Jeżeli nie został zakupiony neutralny względem sterowania kod programowy MTS, natomiast do dyspozycji jest np. sterowanie toczeniem według kodu programowego Fanuc lub SINUMERIK 840T itd., to przycisk Uruchom toczenie jest zablokowany po instalacji oprogramowania. Należy wówczas najpierw wybrać odpowiednią grupę konfiguracyjną i dopiero wtedy zostaje włączony przycisk Uruchom toczenie. Dokonany wybór jest zapamiętywany i używany przy kolejnych uruchomieniach programu. Strona : 6 MTS GmbH 2011

Przykładowe sterowanie Informacja o obrabiarce, osiach, koniku dla wybranej konfiguracji Przykładowe okno Wybór grupy konfiguracyjnej lewym przyciskiem myszy MTS GmbH 2011 Strona : 7

Wybierając sterowanie na którym będziemy pracować, jednocześnie automatycznie przyporządkowana jest do niego maszyna, którą na tym etapie musimy zaakceptować. Jest możliwość zmiany maszyny, lecz jest to uwarunkowane koniecznością zmiany danych w zakładce Zarządzanie. Uproszczony wygląd maszyny przy wyborze rodzaju sterowania można zaobserwować w lewej dolnej części okna pojawiającego się w momencie wyboru modułu programowania, np.: Oferowany przez MTS klucz programowy (zwany również kodem instrukcji) umożliwia programowanie w neutralnym sterowaniu według normy ISO DIN 66025. Oczywiście zawiera on również standardy instrukcji nowoczesnych sterowań CNC. W ten sposób klucz programowy MTS umożliwia przy kompleksowych ciągach konturowych realizację zadań geometrycznych takich jak: długości, kąty, styczne przejścia łuków etc. Do dyspozycji we wszystkich cyklach obróbczych są ponadto: kompensacja promienia krawędzi skrawającej i promienia frezu. W celu zagwarantowania otwartości oprogramowania w stosunku do innych sterowań CNC oraz możliwości dopasowania do innych systemów, możliwe jest dołączenie swobodnie definiowalnego klucza programowego CNC do generowania kodów instrukcji. Z jego pomocą użytkownik przyporządkowuje klucz programowy MTS do innego kodu instrukcji, aby w zależności od swoich potrzeb pracować w innym języku programowania NC (np.: takie sterowanie jakie użytkownik posiada w swojej obrabiarce). Do dyspozycji użytkownika jest również klucz programowy PAL, który stosowany jest (tylko w Niemczech) do realizacji egzaminów zawodowych. Wymiana danych oprogramowania CNC ze sterowaniem obrabiarki odbywa się za pomocą postprocesorów, w których użytkownik sam określa przyporządkowanie instrukcji do przetwarzania (tłumaczenia) programów. MTS oferuje ponadto ponad sześćdziesiąt postprocesorów do przetwarzania (tłumaczenia) programów na bazie norm ISO DIN na programy poszczególnych typów sterowań CNC różnych producentów. Są one sprzężone z programem do transmisji danych na obrabiarkę, umożliwiając zmienną konfigurację złącza do transmisji danych. Strona : 8 MTS GmbH 2011

1.3. Wskazówki do budowy grupy konfiguracyjnej Rozdział ten może zostać pominięty na etapie wstępnego zapoznawania się z systemem, o ile tylko został również zakupiony kod programowy MTS. Nazwa grupy konfiguracyjnej odnosi się zawsze do określonej kombinacji konfiguracji obrabiarki oraz konfiguracji sterowania. Definiuje się je w zarządzaniu konfiguracjami. Przykładowo, tokarka jest konfigurowana zgodnie z danymi producenta. Wielkościami charakterystycznymi są m. in. przestrzeń robocza, drogi przejazdu, typ głowicy rewolwerowej i gniazda narzędziowe, liczba osi NC, występowanie wrzeciona przechwytującego lub konika itp. Konfiguracja sterowania obejmuje składnię języka programowania, przyporządkowanie opcjonalnych postprocesorów i ustawienia sterowania. Do transformacji programu napisanego w kodzie MTS lub PAL na określony kod sterowania wymagany jest zawsze postprocesor. Jest on, podobnie jak kod programowania, udostępniany po wyborze sterowania docelowego. Moduły te są dostępne w zależności od zakresu zakupionej konfiguracji oprogramowania. W razie potrzeby można je także zainstalować później. Jeżeli nie został zakupiony żaden kod programowania dla posiadanego postprocesora, przycisk rozpoczęcia toczenia pozostaje zablokowany (symbolizują to gwiazdki po prawej i lewej stronie napisu Uruchom toczenie ) MTS GmbH 2011 Strona : 9

Obecnie należy sprawdzić jeszcze raz aktywną grupę konfiguracyjną. MTS2010@MTS M-LC R3 T16 VDI30 Następnie można uruchomić symulator przyciskiem <Uruchom toczenie>, z grupą konfiguracyjną lub z inną grupą, która została zakupiona w konkretnym przypadku. W zależności od zakupionego sterowania wyposażenie naszej wirtualnej maszyny może być poszerzone o dodatkowe elementy (osie programowalne, głowice przechwytujące, obrotowe narzędzia itp.). informacje o tym można przeczytać w oknie wyposażenie Maksymalna ilość elementów dla jednej głowicy narzędziowej ma postać: Strona : 10 MTS GmbH 2011

2.0. Symulator toczenia CNC Symulator rozróżnia trzy tryby pracy: edytor NC tryb automatyczny tryb przygotowawczy Dialog przygot. Należy pamiętać, że poza maską pojawiającą się przy wyborze odpowiedniego modułu programowego zmianą w wersji TopCAM 7.4.x ( w wersji TopCAM 7.3.x pojawiła się ona poraz pierwszy) jest pasek klawiszy funkcyjnych w którym dialog przygotowawczy znajdujący się we wszystkich wersjach do TopCAM 7.2.1 pod przyciskiem F6 obecnie znajduje się pod przyciskiem F7 Z powodów dydaktycznych i metodycznych warto na początku zastosować <Tryb automatyczny> symulatora. Uczący się może przy tym najpierw poznać najróżniejsze postacie trybów symulacji. Obecnie zostaną jednak podane niektóre wskazówki dotyczące ekranu początkowego. pracy 1, 2 Stan tokarki po jej włączeniu jest określany przez kartę przygotowawczą. Opisuje ona pewien stan ustawienia symulatora, który jest określany przez następujące komponenty: 3 1. Uchwyt tokarski ze szczękami mocującymi 2. Surówka / przedmiot obrabiany 3. Uzbrojenie głowicy rewolwerowej Przy użyciu klawisza funkcyjnego < Przygot. automat.> dokonuje się uaktywnienia programu <DLFT_MTE.DNC> w celu dokonania ustawień wstępnych symulatora. W ten sposób można odtworzyć stan po włączeniu symulatora. Nagłówek karty przygotowawczej w edytorze NC Szersze informacje o karcie przygotowawczej można znaleźć w rozdziale Tryb przygotowawczy. MTS GmbH 2011 Strona : 11

2.1. Tryb automatyczny Program NC powinien być wykonywany na obrabiarce CNC. Program ten musi zostać przedtem załadowany do pamięci sterowania obrabiarki. Poniższy opis objaśnia poszczególne kroki obsługi systemu MTS w tym trybie pracy wykorzystując klawisze funkcyjne lub wykorzystując pulpit sterowniczy MTS (opcja). Klawiszem,<Wybierz program>, otwarte zostaje okno zarządzania programami NC, w którym są pokazane wszystkie dostępne programy NC dla aktualnie wybranego sterowania. Objaśnienie przycisków pulpitu sterowniczego znajduje się w innym rozdziale. Przez podwójne kliknięcie na plik <MTS Kugel_1> program NC zostaje załadowany do pamięci i staje się dostępny do dalszego przetwarzania. Przy użyciu prawego przycisku myszy można uaktywnić dalsze funkcje eksploratora: np. przesłanie programu na dyskietkę, usunięcie, zmiana nazwy itp. W tym przykładzie został przejęty program MTS Kugel_1. Po potwierdzeniu klawiszem system przechodzi do nowego menu. Można tu wybrać jeden z czterech różnych trybów symulacji. Rozpoczniemy od trybu automatycznego. Tryb automatyczny Tryb interaktywny Tryb krokowy Strona : 12 MTS GmbH 2011

Tryb automatyczny rozpoczyna symulację. Program CNC załadowany do pamięci maszyny, np. MTS Kugel_1, jest automatycznie przetwarzany. Prawa strona ekranu zawiera ważne informacje systemowe dotyczące stanu wirtualnej tokarki CNC. aktualne współrzędne względem osi X, Z (również względem opcjonalnych osi dodatkowych) prędkość skrawania, liczbę obrotów, posuw, narzędzie, kierunek obrotu wrzeciona, czas obróbki aktywne instrukcje pomocnicze G, nadbieg i wartość przyspieszenia czasu W dolnej części okna symulatora jest pokazywany fragment programu z aktualnie interpretowanym wierszem programowym NC. Informacje znajdujące się po prawej stronie ekranu są również widoczne na panelu sterowniczym. (Panel sterowniczy uruchamia się automatycznie w momencie uruchomienia toczenia; ułatwia on sterowanie symulacji napisanego programu. Posiada funkcje sterowania m.in. prędkością trybu testowego, regulacji posuwu podczas pracy symulatora itp. MTS GmbH 2011 Strona : 13

2.2. Tryb interaktywny Tryb interaktywny umożliwia dialogowe pisanie, zakładanie, edycję lub uruchamianie programu NC. Maszyna interpretuje program wiersz po wierszu. W każdej chwili możliwe jest dokonywanie poprawek w programie. Po wykonanej symulacji wiersz programowy może zostać odrzucony, aby dokonać jego modyfikacji i następnie przeprowadzić ponowną symulację. Przedmiot obrabiany jest przy tym aktualizowany na bieżąco, względnie po odrzuceniu wiersza przywracany jest stan poprzedni. Do wykonywania programu NC < MTS Kugel_1> powinien zostać użyty <Tryb interaktywny>. Zostaje otwarte okno zarządzania programami: Podwójne kliknięcie lewym przyciskiem myszy program <MTS Kugel_1>przekazuje program do pamięci programów maszyny. na Kolejnym krokiem jest stosowanie się do komunikatów jakie pojawiają się ponad klawiszami funkcyjnymi na pulpicie Po przejęciu wybranego programu kolejnym krokiem jest wybór rodzaju symulacji. Strona : 14 MTS GmbH 2011

W wersji 7.4.x nie występuje wariant wykorzystania podczas programowania pulpitu sterowniczego MTS (wariant występujący w wersji 7.2.0) po wybraniu którego program automatycznie zostaje załadowany do pamięci programów maszyny i wymaga jedynie wybrania sposobu symulacji. Dla wersji 7.4.x nie zastosowano pulpitu sterowniczego w żadnym rodzaju sterowania. Objaśnienia piktogramów występujących na panelu sterowniczym są takie same jak w większości maszyn sterowanych numerycznie i w związku z tym zamieszczone zostały w końcowej części podręcznika. Rozpoczyna się interaktywny tryb pracy. Każdy kolejny wiersz programu zostaje wykonany po potwierdzeniu, a następnie proponowane jest dokonanie jego zmian. Przetwarzanie wiersza programowego NC: Przejąć wiersz programowy NC [T/N] Przetwarzanie wiersza programowego NC: Przejąć wiersz programowy NC [T/N] W tym trybie pracy jest w każdej chwili możliwa edycja kodu NC: Za pomocą klawiszy lub można odrzucić wiersz programowy, a następnie dokonać jego edycji przy użyciu klawiatury. Przejąć wiersz programowy NC [T/N] MTS GmbH 2011 Strona : 15

Prędkość odbywającej się symulacji można zmieniać przy użyciu funkcji <Nadbieg, czasy> lub wykorzystując odpowiednie przyciski na pulpicie sterowniczym MTS (opcja) jak również pokrętła na panelu sterowania. Funkcja <Nadbieg, czasy> jest dostępna dla każdej nowoczesnej obrabiarki podczas obróbki lub przy ustawianiu (zarysowanie, ustawianie punktu zerowego). Po wyborze klawisza funkcyjnego <Nadbieg, czasy> dysponuje się różnymi możliwościami wyboru sposobu zmiany czasowego przebiegu symulacji. Warto po prostu wypróbować kolejno działanie tych funkcji. Na pulpicie sterowniczym MTS każdy z powyższych sposobów jest reprezentowany przez osobny klawisz. Ustawienia stają się aktywne po przejęciu klawiszem i mogą zawsze zostać znów zmienione. Wykorzystując pulpit sterowniczy MTS lub panel sterowania odbywa się to bez konieczności potwierdzania klawiszami funkcyjnymi. Płynna regulacja trybu testowego możliwa w zakresie od 0% do 5000% Płynna regulacja nadbiegu w zakresie od 0% do 150% programowanego posuwu Ważne: Nadbieg wpływa na czas obróbki. W przeciwieństwie do tego ustawienie skali czasu oraz włączenie trybu testowego nie mają żadnego wpływu na czas obróbki. Strona : 16 MTS GmbH 2011

2.3. Tryb krokowy Tryb krokowy oznacza obróbkę w trybie automatycznym, przy której każdy wiersz programowy NC musi zostać oddzielnie zatwierdzony. Wiersz programowy NC zostaje automatycznie wykonany po wyborze funkcji <Wykonaj WierProgr> lub przez zatwierdzenie klawiszem. Będąc w krokowym trybie pracy w każdym momencie w zależności od potrzeby jest możliwe przejście w tryb interaktywny lub automatyczny. Wskazówka: Także po uruchomieniu programu NC możliwa jest zmiana trybu symulacji pomiędzy trybem automatycznym, krokowym i interaktywnym. MTS GmbH 2011 Strona : 17

2.4. Drogi przejazdu Wyświetlanie dróg przejazdu w wybranym programie NC, np. <MTS Kugel_1>. W wersji v7.4.(x) tory przejazdu narzędzia można obserwować zarówno w grafice 3D jak również w 2D. Analiza torów przejazdu może odbywać się na każdym etapie pisania programu a realizacja tej funkcji odbywa się z poziomu menu podręcznego ikoną Widok 3D Widok 2D Ustawienie torów przejazdu Analiza torów przejazdu pozwala na odseparowanie interesujących nas ruchów narzędzi. Program jest wykonywany i zaprogramowane tory przejazdu są pokazywane graficznie. Każdy rodzaj ruchu oraz każde narzędzie ma przyporządkowany kolor w celu jego identyfikacji. Dokładna ocena zaprogramowanych torów przejazdu i ich korekta w programie NC może prowadzić do znacznych oszczędności w czasach wytwarzania. Strona : 18 MTS GmbH 2011

Po wyborze rodzaju prezentacji dodatkowo istnieje możliwość określenia okna zoom przez kliknięcie lewym przyciskiem myszy punktu początkowego i końcowego powiększanego wycinka. Wskazówka: Aktualny program NC może być wykonywany w każdym z możliwych trybów: <Tryb automatyczny> krokowy>, <Programowanie interaktywne> i <Pokazanie torów przejazdu>., <Tryb Przy włączonej interpretacji karty przygotowawczej symulator jest przy każdym włączeniu ustawiany zgodnie ze znajdującą się w nagłówku programu NC kartą przygotowawczą. Zaletą tego jest, iż przy powtórnym uruchomieniu tego samego programu każdorazowo stosuje się od nowa surówkę. MTS GmbH 2011 Strona : 19

2.5. Pomiary; głębokość nierówności Niezależnie od wybranego trybu symulacji i od już przetworzonego kodu NC można zawsze przez wywołanie funkcji chropowatość znajdującej się w menu podręcznym można uzyskać dostęp do funkcji wizualizacji i kontroli programu. Funkcja pozwala na przejście do modułu symulatora, który zajmuje się problematyką analizy jakości i samokontroli. Uczący się może korzystać z funkcji o wielu możliwościach, które pozwalają na sprawdzenie wyników jego pracy. Przy użyciu funkcji można sprawdzić, czy zaprogramowany kontur przedmiotu obrabianego jest zgodny z rysunkiem. Warto po prostu wypróbować dostępne możliwości, albo np. zbadać wpływ kompensacji promienia ostrza na kontur przedmiotu obrabianego przez mierzenie przedmiotu wykonanego z włączoną i wyłączoną kompensacją. Analizy wysokości nierówności Podgląd powierzchni na której dokonujemy pomiaru chropowatości Profil powierzchni w powiększeniu z naniesioną skalą Zależnie od wybranego współczynnika dysproporcji Widok faktury powierzchni elementu po obróbce Informacja o wartości chropowatości (średniej wysokości nierówności, wartości maksymalnej nierówności, naddatku na średnicy elementu oraz zastosowanym posuwie) Strona : 20 MTS GmbH 2011

2.6. Prezentacja graficzna Funkcja <Prezentacja graficzna> względu na trzy czynniki: pozwala na dokonywanie zmian rodzaju prezentacji ekranowej ze Widok części Funkcja ZOOM Prezentacja wiersza NC Zmiany w menu <Prezentacja graficzna> są przejmowane klawiszem lub wycofywane klawiszem. Prezentację graficzną 2D można również uruchomić z menu podręczneo ikoną Wygląd okna oraz elementy widoczne można zmieniać wykorzystując podstawowy zestaw narzędzi w menu podręcznym (resetuj grafikę, zwiększ, zmniejsz, zoom okno, badaj grafikę) oraz przyciski (krawędzie, przekrój, odejmij szczegół i dodaj szczegół); Dla widoku w grafice 2D Odpowiednik w grafice 3D MTS GmbH 2011 Strona : 21

Korzystając z grafiki 2D i 3D możemy również, w zależności od potrzeby (powierzchnia zewnętrzna, otwór) prezentować geometrię przedmiotu w przekroju, z widocznymi lub niewidocznymi krawędziami i dokonać porównania finalnego wyglądu detalu w stosunku do geometrii surówki. Dla widoku w grafice 2D Odpowiednik w grafice 3D Odpowiednik w grafice 3D Zawsze jest możliwe szybkie przejście do pełnego widoku całej przestrzeni maszynowej lub do okna standardowego zależnego od surówki za pomocą klawisza z menu podręcznego naciskając przycisk W każdym momencie pisania programu mamy również możliwości zwiększania lub zmniejszani ilości widocznych linii NC naciskają przycisk Strona : 22 MTS GmbH 2011

W menu Prezentacji 2D Przyciskiem lub zwiękaszmy lub zmniejszamy ilość linii. Po wykonaniu programu można wyedytować lub/i wydrukować arkusz danych NC stanowiący formę karty przygotowawczej. Arkusz danych NC włączamy przyciskiem znajdującym się w menu podręcznym. Arkusz danych NC Arkusz można wydrukować bezpośrednio z systemu MTS Domyślna wielkość arkusza jest ustawiona dla formatu A4. na odpowiednio zainstalowanej drukarce. MTS GmbH 2011 Strona : 23

Strona : 24 MTS GmbH 2011

MTS GmbH 2011 Strona : 25

Strona : 26 MTS GmbH 2011

3.0. Edytor NC W menu edytora NC do dyspozycji są różne funkcje. Jak już wspomniano w rozdziale, w którym omawiany był <TRYB AUTOMATYCZNY>, wybór istniejącego lub utworzenie nowego programu NC odbywa się przy użyciu dialogu wyboru pliku. Istnieją tu różne możliwości otwarcia lub utworzenia programu. Jeżeli wybrano <Edytuj program>, to można wprowadzić nazwę programu. Jeżeli taki program już istnieje, zostanie on otwarty w edytorze, zaś w przeciwnym przypadku pojawia się komunikat, iż program nie istnieje, wraz z pytaniem, czy powinien on zostać utworzony (możliwymi odpowiedziami są lub ). MTS GmbH 2011 Strona : 27

Program NC np. <MTS Kugel_1.dnc> zostaje otwarty do przeglądania. W programie znajdują się wszelkie potrzebne informacje, począwszy od danych dotyczących ustawienia symulacji, a skończywszy na kodzie programu NC. Jeżeli program NC został zaznaczony przez pojedyncze kliknięcie lewym przyciskiem myszy, to po kliknięciu prawym przyciskiem myszy udostępnione zostają dalsze funkcje pomocnicze. Po użyciu funkcji <Wybierz program> nazwa zaznaczonego programu zostaje skopiowana do linii statusowej symulatora, okno dialogowe zostaje zamknięte, program może zostać otwarty przez itd. Strona : 28 MTS GmbH 2011

3.1. Karta przygotowawcza Struktura karty przygotowawczej jest zawsze jednakowa. Składa się ona z następujących grup: Konfiguracja obrabiarki i sterowania Geometria surówki/przedmiotu obrabianego Urządzenia mocujące i zamocowanie Aktywne narzędzie na pozycji roboczej Uzbrojenie głowicy rewolwerowej wraz z wartościami korekcyjnymi dla narzędzi Menu karty przygotowawczej programu istniejącego można otworzyć przyciskiem głównym. <Edytor NC> w menu Po ustawieniu symulatora w menu przygotowawczym, naciśnięcie klawisza przygotowawczej. Wymaga to podania nazwy programu. powoduje utworzenie karty Informacje dotyczące karty przygotowawczej: () znaczniki początku i końca dla interpretatora karty przygotowawczej ( podlegający interpretacji wiersz karty przygotowawczej (( komentarze, które są ignorowane przez interpretator Jeżeli karta przygotowawcza jest tworzona od nowa, to w programie po jej zakończeniu zostaje wstawiony (jako jedyny) wiersz programowy zawierający instrukcję <M30> (koniec programu), która pozwala na przetwarzanie karty przygotowawczej w trybie automatycznym lub jako początkowej karty przygotowawczej bez komunikatu o błędzie Nieoczekiwany koniec programu. MTS GmbH 2011 Strona : 29

3.2. Funkcje klawiszy przy pracy w edytorze NC Aktualnie edytowany obszar znajduje się zawsze wewnątrz jasno pomarańczowego paska. Przy użyciu klawisza ze strzałką można wybrać pojedynczą instrukcję. W zależności od potrzeby może ona zostać poprawiona, usunięta lub napisana na nowo. Korzystanie z edytora jest tak samo proste i odbywa się na takich samych zasadach jak korzystanie z notatnika. Wprowadzanie jest kończone klawiszem nadawany jest automatycznie.. Wówczas przechodzimy do kolejnej linii a numer bloku Ekran edytora można podzielić na cztery główne części: 1. Pasek menu oznaczone na czerwono, 2. Pasek menu podręcznego oznaczone na zielono, 3. Okno tekstowe ze źródłem programu NC oznaczone na niebiesko, 4. Okno dialogu przygotowawczego oznaczone na żółto, 5. Pasek klawiszy funkcyjnych oznaczone na różowo. Strona : 30 MTS GmbH 2011

3.3. Programowanie dialogowe NC Przyciskiem <Programowanie dialogowe> zostaje włączony automatycznie edytor programu NC w którym to obserwując jednocześnie źródło programu możemy dopisywać linie wykorzystując funkcje znajdujące się na prawym marginesie edytora. Tę uniwersalną funkcję, dostarczaną przez oprogramowanie MTS, można dopasować do wszystkich sterowań CNC. Przy naciśnięciu i przeniesieniu się do edytora w aktualnym wierszu roboczym poszukiwane są instrukcje, dla których istnieją okna dialogowe. Po znalezieniu takiej instrukcji pokazywane jest jej okno dialogowe z wartościami parametrów wejściowych. Okno edytora Lista dostępnych funkcji W powyższym przykładzie przedstawiono wywołanie cyklu MTS dla obróbki zgrubnej G81 z trzema adresami X, Z, I oraz dodatkowymi parametrami, które jednak nie są określane w przykładzie. Wartości adresów mogą być edytowane w polach okna dialogowego, które pozwala również na wprowadzanie pozostałych parametrów. Przyciskiem wszystkie wartości przekazywane są do programu. Jeżeli w analizowanym wierszu nie zostanie znalezione żadne słowo kluczowe, programowanie dialogowe wyświetla listę wszystkich dostępnych instrukcji wejściowych, z której przyciskiem można wybrać żądaną. Następnie zostaje otwarte odpowiednie okno dialogowe, w którym użytkownik może wprowadzić wartości parametrów tej instrukcji, zatwierdzając je przyciskiem. Odpowiedni wiersz programowy NC zostanie wówczas wpisany na miejsce wiersza wyjściowego. Jeżeli aktualną pozycją jest koniec programu NC, do programu zostaje w ten sposób wprowadzony nowy wiersz. (Operacja ta jest możliwa także dla liczących wiele wierszy instrukcji programu NC, o ile tylko są one obsługiwane przez aktualnie wybrane sterowanie.) Wartości wejściowe mogą być albo wprowadzane numerycznie, albo wybierane ze skończonego zbioru wartości dopuszczalnych. Ma przy tym miejsce sprawdzanie poprawności oraz rozróżniane są adresy obowiązkowe i opcjonalne. Ponadto istnieje możliwość stosowania alternatywnych kombinacji adresów, np. łuk okręgu z I oraz K zamiast promienia. MTS GmbH 2011 Strona : 31

W programowaniu dialogowym można dla złożonych cykli dodatkowo korzystać z systemu pomocy zbudowanego w typowym standardzie pomocy środowiska Windows. Z programowania dialogowego korzysta się z poziomu edytora. Programowanie dialogowe znajduje się na prawym marginesie i jest zawsze aktywny gotowy do wykorzystywania w programowaniu. Okno dostępnych funkcji Przełączanie pomiędzy oknem dostępnych funkcji i oknem parametrów dokonujemy za pomocą zakładek Okno parametrów Pomiędzy oknem dostępnych funkcji (oknem parametrów) znajduje się szkic poglądowy wyjaśniający sposób działania funkcji oraz potrzebne niezbędne elementy, które należy przy funkcji opisać w celu jej poprawnego działania. Strona : 32 MTS GmbH 2011

4.0. Dialog przygotowawczy - toczenie Cztery kroki do wykonania karty przygotowawczej Dialog przygotowawczy umożliwia szybkie utworzenie karty przygotowawczej nowego programu. Polega on na wyborze rodzaju zamocowania w połączeniu z konfiguracją uchwytu. Zamocowanie w uchwycie tokarskim wymaga podania głębokości zamocowania przedmiotu obrabianego. Należy też zdefiniować przedmiot obrabiany, określić punkt zerowy przedmiotu obrabianego i nowy program uzupełniony zostanie w karcie przygotowawczej o odpowiedni zestaw narzędzi skrawających. Po zakończeniu sterowanie wczyta kartę przygotowawczą z nagłówka programu do maszyny i można przystąpić od razu do interaktywnego wprowadzania programu. 4.1. Otwarcie dialogu i nadanie nazwy programowi Wybierz klawiszem dialog przygotowawczy. Nadaj nowemu programowi CNC nową nazwę, np.: Ćwiczenie 01 i otwórz program. Można w oknie dodatkowo wpisań nazwę programisty, wydział, nazwę projektu i inne informacje, które pojawią się w nagłówku karty przygotowawczej. 4.2. Wybór uchwytu i konfiguracji zamocowania Wybierz nowy rodzaj zamocowania z listy rozwijalnej. Objaśnienie: Do dyspozycji użytkownik ma łącznie 3 różne typy zamocowania. Przy zamocowaniu w kłach odpada konieczność określenia głębokości zamocowania. Należy jednak zdefiniować przedmiot obrabiany z nakiełkiem. MTS GmbH 2011 Strona : 33

Definiując rurę jako materiał do obróbki należy określić średnicę zewnętrzną i wewnętrzną. Po wybraniu typu zamocowania należy określić rodzaj uchwytu tokarskiego oraz szczęki zaciskowe. Przy dokonywaniu wyboru uchwytu i szczęk korzystamy z bazy MTS (można zdefiniować własny uchwyt i własne szczęki i wykorzystywać je przy symulacji). Wybierz konfigurację zamocowania, np. KFS 160-3AsB. Po dokonaniu wyboru akceptujemy W podobny sposób dobieramy szczęki stopniowe i potwierdzamy Głębokość zamocowania dla danego przedmiotu obrabianego powinna wynosić 10 mm. Głębokość zamocowania dla danego przedmiotu obrabianego powinna wynosić 10 mm. Ponadto możemy podać (nie jest to obowiązkowe) siłę zacisku szczęk. Głębokość zamocowania możemy definiować również podając ją w postaci długości elementu nieodpartego (w takim przypadku należy najpierw określić geometrię surówki). Strona : 34 MTS GmbH 2011

4.3. Definiowanie wymiarów przedmiotu obrabianego i punktu zerowego Określ wymiary przedmiotu obrabianego: Wpisz Długość = 122 mm, Wpisz Szerokość = 100 mm Geometrią surówki może walec, rura, N-bok lub wcześniej wykonany element. Wybierając N-bok musimy dodatkowo określić ilość boków z listy rozwijalnej. Należy tu jednocześnie wziąć pod uwagę możliwość jego zamocowania w obranym wcześniej uchwycie tj. trzyszczękowym lub czteroszczękowym. Element z trzema lub sześcioma krawędziami pasuje do uchwytu trzyszczękowego, natomiast cztero lub sześciokrawędziowy pasuje do uchwytu czteroszczękowego. Każda błędnie założona konfiguracja nie pozwoli przejść do kolejnej zakładki i zakończyć dialogu przygotowawczego. MTS GmbH 2011 Strona : 35

Na etapie definiowania geometrii surówki można również wybrać materiał, z jakiego nasz element ma być wykonany. Do tego celu wykorzystujemy zakładkę Materiał. Materiały w katalogu materiałów pogrupowane są według gatunków, w ten sam sposób jak ma to miejsce w katalogach narzędzi producentów narzędzi skrawających. Poza zastosowanym nazewnictwem można dla każdego materiału przeczytać jego podstawowe parametry wytrzymałościowe istotne w procesie obróbki. Strona : 36 MTS GmbH 2011

W środkowym górnym polu określić można położenie punktu zerowego przedmiotu obrabianego dokonując wyboru z listy. Można go też przesunąć z wybranego uprzednio położenia określając przesunięcie przyrostowo w kierunku Z ±. Istnieją łącznie dwie możliwości wyboru położenia punktu zerowego przedmiotu obrabianego. 4.4. Wybór zestawu narzędzi. Wybierz przykładowo zestaw narzędzi pojawiający się automatycznie i zapoznaj się z jego zawartością oraz rozmieszczeniem w głowicy rewolwerowej. Na tym etapie możemy określić dokładny punkt wymiany narzędzi zorientowany w osiach X i Z tak, aby w momencie zastosowania instrukcji G26 (odjazd do punktu wymiany narzędzia) głowica nie odjeżdżała do maszynowego punktu wymiany lecz do określonego przez nas skraca to czas obróbki. MTS GmbH 2011 Strona : 37

Wartości korekcji dla wybranego magazynu narzędzi są ustawione automatycznie i jest możliwość podglądnięcia ich, zmiany lub ustawienia na nowo z pozycji głowicy narzędziowej. Potwierdzając wpis klawiszem tworzona jest nowa karta przygotowawcza wczytywana do maszyny CNC w trybie automatycznym programowanie interaktywne. Można rozpocząć programowanie. Objaśnienie: Zestaw narzędzi określa dostępne narzędzia do umieszczenia w karcie przygotowawczej. Lista wartości korekcji widoczna jest na wykazie. Objaśnienie: Po wybraniu zakładki wartości korekcji uzyskasz bliższe informacje o poszczególnych narzędziach. Można przystąpić natychmiast do pisania programu CNC. Określony w dialogu punkt zerowy obrabiarki wpisywany jest na końcu karty przygotowawczej i można go aktywować odpowiednią instrukcją, np.: G54. Fragment karty przygotowawczej: ( PUNKT ZEROWY PRZEDMIOTU OBRABIANEGO ( G54 X200.000 Y+150.000 Z+105.000 Strona : 38 MTS GmbH 2011

4.5. Program MTS Kugel_1.dnc ( Karta przygotowawcza ( Obrabiarka: "MTS M-LC R3 T16 VDI30" ( Sterowanie: "MTS2010-Turn" ( ( Informacje ogólne ( Autor programu: "Nosal" ( Wydział: "MTS" ( Projekt: "Programmbeispiel 3" ( Data wykonania: "03.2011" ( Nazwa: "MTS Kugel_1" ( Numer programu: "% 3" ( Nazwa pliku programu: "Kugel" ( ( Przedmiot obrabiany ( Walec: L122 DA100 ( Materiał: "N\Aluminium" ( Przedmiot obrabiany referencyjny: "MTS Kugel_1" ( ( Mocowanie przedmiotu obrabianego ( Uchwyt: "ISO DIN55028 A8\Uchwyt zaciskowy\ksf160-3asb" ( Szczęki: "AsB30V1.5x60\Szczęki twarde\hb3-b30xl38_20_10xh56_38_19" ( Rodzaj mocowania: Mocowanie zewnętrzne szczęki stopniowane wewnątrz ( Głębokość mocowania: ET10 ( ( Konik ( Pozycja konika: ZR1100 M10 ( ( System narzędziowy ( Zestaw narzędzi: pusty ( Lista narzędzi: ( T01: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\cnmm 120408_PCLNL 2020 H 12_B1-30 2022" ( T02: "VDI30A\Wiertło płytkowe\wpb 24x72(156) R_E1-30 32x75" ( T03: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\cnmm 120404_PCLNL 2020 H 12_B1-30 2022" ( T04: "VDI30A\Wytaczak zaosiowy\ccmt 09T304_A20Q - SCLCL 09_E2-30 20x60" ( T05: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\dnmg 150608_PDJNL 2020 H 15_B1-30 2022" ( T06: "VDI30A\Wytaczak zaosiowy\dcmt 070204_A12K - SDUCL 07_E2-30 12x60" ( T07: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\dcmt 11T304_SDJCL 2020 H 11_B1-30 2022" ( T08: "VDI30A\Wytaczak zaosiowy\vbmt 110302_A20Q - SVUBL 11_E2-30 20x60" ( T09: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\vbmt 110302_SVJBL 2020 H 11_B1-30 2022" ( T10: "VDI30A\Nóż wewn. do toczenia poprzecznego zaos.\se-1.60-0700-01nl_igs-1.60-16-m03l_e2-30 16x60" ( T11: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\vbmt 110304_SVJBL 2020 H 11_B1-30 2022" ( T12: "VDI30A\Nóż do gwintów wewnętrznych zaos.\m60i-1.00-16r_a16-1616-mr_e2-30 16x60" ( T13: "VDI30A\Przecinak\SE-2.20-0700-015NR_EFS-2.20-2020-K22L_B5-30 2022" ( T14: "VDI30A\Nóż tokarski do rowków osiowych\se-3.00-0700-02nr_ffs-3.00-2020-j15-a 64-100L_C1-30 2070" ( T15: "VDI30A\Nóż do gwintów lewy H\M60E-1.50-16R_E16-2020-KR_B7-30 2022" ( T16: "VDI30A\Nóż tokarski do rowków osiowych\se-3.00-0700-02nr_ffs-3.00-2020-j15-a 44-70L_C1-30 2070" ( Aktywne narzędzie: T01 ( ( Lista wartości korekcyjnych narzędzi ( T01 TC1: KZ+047.000 KX+071.000 Q3 QZ-000.800 QX-000.800 R000.800 Ap005.005 Kr+004.375 DB000.000 SL012.054 ( T02 TC1: KZ+171.000 KX+000.000 Q7 QZ+000.000 QX+000.000 R012.000 Ap000.000 Kr+000.000 DB024.000 SL072.000 NZ02 ( T03 TC1: KZ+047.000 KX+071.000 Q3 QZ-000.400 QX-000.400 R000.400 Ap005.005 Kr+004.375 DB000.000 SL012.452 ( T04 TC1: KZ+189.100 KX-013.000 Q2 QZ-000.400 QX+000.400 R000.400 Ap004.952 Kr+005.049 DB000.000 SL009.265 Dmin023.000 ( T05 TC1: KZ+047.000 KX+075.000 Q3 QZ-000.800 QX-000.800 R000.800 Ap032.178 Kr+002.372 DB000.000 SL014.680 ( T06 TC1: KZ+134.100 KX-009.000 Q2 QZ-000.400 QX+000.400 R000.400 Ap031.607 Kr+003.046 DB000.000 SL007.340 Dmin015.000 ( T07 TC1: KZ+047.000 KX+067.000 Q3 QZ-000.400 QX-000.400 R000.400 Ap032.000 Kr+003.000 DB000.000 SL011.185 ( T08 TC1: KZ+189.100 KX-013.000 Q2 QZ-000.200 QX+000.200 R000.200 Ap051.894 Kr+003.011 DB000.000 SL010.885 Dmin023.000 ( T09 TC1: KZ+047.000 KX+065.000 Q3 QZ-000.200 QX-000.200 R000.200 Ap052.000 Kr+003.000 DB000.000 SL010.885 ( T10 TC1: KZ+159.100 KX-011.500 Q2 QZ-000.100 QX+000.100 R000.100 Ap000.000 Kr+000.000 DB001.600 SL008.000 Dmin014.000 ( T10 TC2: KZ+157.500 KX-011.500 Q1 QZ+000.100 QX+000.100 R000.100 Ap000.000 Kr+000.000 DB001.600 SL008.000 Dmin014.000 ( T11 TC1: KZ+047.000 KX+065.000 Q3 QZ-000.400 QX-000.400 R000.400 Ap052.000 Kr+003.000 DB000.000 SL010.685 ( T12 TC1: KZ+159.100 KX-011.300 Q6 QZ+000.000 QX+000.144 R000.144 Ap000.000 Kr+000.000 DB000.000 SL000.000 Dmin019.300 ( T12 TC2: KZ+158.400 KX-011.300 Q6 QZ+000.001 QX+000.143 R000.000 Ap000.000 Kr+000.000 DB000.000 SL000.000 Dmin019.300 ( T13 TC1: KZ+046.550 KX+107.000 Q3 QZ-000.150 QX-000.150 R000.150 Ap000.000 Kr+000.000 DB002.200 SL009.000 ( T13 TC2: KZ+044.350 KX+107.000 Q4 QZ+000.150 QX-000.150 R000.150 Ap000.000 Kr+000.000 DB002.200 SL009.000 ( T14 TC1: KZ+110.000 KX+016.000 Q2 QZ-000.200 QX+000.200 R000.200 Ap000.000 Kr+000.000 DB003.000 SL011.000 Dmin064.000 Dmax100.000 ( T14 TC2: KZ+110.000 KX+019.000 Q3 QZ-000.200 QX-000.200 R000.200 Ap000.000 Kr+000.000 DB003.000 SL011.000 Dmin064.000 Dmax100.000 ( T15 TC1: KZ+048.001 KX+095.000 Q8 QZ+000.000 QX-000.216 R000.216 Ap000.000 Kr+000.000 DB000.000 SL000.000 ( T15 TC2: KZ+047.001 KX+095.000 Q8 QZ+000.001 QX-000.213 R000.000 Ap000.000 Kr+000.000 DB000.000 SL000.000 ( T16 TC1: KZ+110.000 KX+016.000 Q2 QZ-000.200 QX+000.200 R000.200 Ap000.000 Kr+000.000 DB003.000 SL011.000 Dmin044.000 Dmax070.000 ( T16 TC2: KZ+110.000 KX+019.000 Q3 QZ-000.200 QX-000.200 R000.200 Ap000.000 Kr+000.000 DB003.000 SL011.000 Dmin044.000 Dmax070.000 ( ( Rejestr punktów zerowych ( Punkt zerowy G54: Z257 X0 NT13 ( Prawa powierzchnia przedmiotu obrabianego: Z258 ( ( Koniec karty przygotowawczej N1 M30 MTS GmbH 2011 Strona : 39

5.0. Przegląd trybu przygotowawczego Zintegrowany z symulatorem CNC tryb przygotowawczy jest zbudowany w sposób bardzo złożony pod względem swych funkcji. W poniższym zestawieniu zawarto krótki przegląd jego różnorodnych możliwości. 5.1. Uchwyty, możliwości mocowania i postacie surówki 5.2. Głowica rewolwerowa, oprawki i narzędzia Korekcja wzdłużna narzędzia Kwadrant 1: K= R I= R Kwadrant 2: K=-R I= R Kwadrant 3: K=-R I=-R Kwadrant 4: K= R I=-R Kwadrant 5: K= R I= 0 Kwadrant 6: K= 0 I= R Kwadrant 7: K=-R I= 0 Kwadrant 8: K= 0 I=-R P = punkt odniesienia oprawki narzędziowej B1 = korekcja wzdłużna względem osi X A1 = korekcja wzdłużna względem osi Z F1 = promień ostrza Z wartości F1 wynikają wartości I oraz K. E1 = wartość I D1 = wartość K Strona : 40 MTS GmbH 2011

5.3. Biblioteka narzędzi Obecnie biblioteka zawiera narzędzia tokarskie posegregowane w 25 grupach. Narzędzia tokarskie ułożone w 24 grupach są jedynie częścią wszystkich narzędzi oferowanych przez MTS dla pełnej licencji obejmującej mi. narzędzia obrotowe i inne elementy maszyn itp. MTS GmbH 2011 Strona : 41

5.4. Przejazd wzdłuż osi w trybie przygotowawczym Klawisze sterowania przejazdem: lub lub przejazd wzdłuż osi Z w posuwie rob. przejazd wzdłuż osi X w posuwie rob. + lub szybki przesuw wzdłuż osi Z + lub szybki przesuw wzdłuż osi X Przez naciskanie klawiszy sterowania przejazdem można przemieszczać głowicę rewolwerową w przestrzeni roboczej. Tak jak na rzeczywistej obrabiarce, można np. określić przez zarysowanie punkt zerowy przedmiotu obrabianego. W menu technologii lub bezpośrednio przy użyciu klawiszy Przełącznik wrzeciona 3, 4 lub 5 Liczba obrotów 1000 Posuw 0,220 Pozycja w głowicy rewolwerowej 0202 można włączyć obroty, posuw, narzędzie, wrzeciono i chłodziwo. Do przejazdu wzdłuż osi można wykorzystać panel MTS posługując się odpowiednio kołem przejazdu ustawionym przełącznikiem osi. Koło służące sterowaniu przesuwu narzędzia Ustawienie osi przejazdu Strona : 42 MTS GmbH 2011

6.0. Przygotowania do wykonania programu Zanim programista rozpocznie pisanie programu NC, musi on uważnie przestudiować rysunki i wymagania produkcyjne. Jeżeli wszystkie informacje potrzebne do wykonania programu są dostępne, można rozpocząć planowanie przebiegu obróbki. Ważne jest też uwzględnienie tego, na jakiej obrabiarce przedmiot może, czy powinien, być później wykonywany oraz jakie narzędzia i zamocowania są dostępne dla tej obrabiarki. Kompletny rysunek został zamieszczony w załączniku 1 jako Część toczona. Analiza rysunku warsztatowego Określenie przebiegu obróbki Wybór zamocowań i potrzebnych narzędzi (karta przygotowawcza) Wykonanie programu NC Kontrola zamówienia Narzędzia Plan obróbki Programista Analiza rysunku części Zamocowanie Karta przygotowawcza Program NC Typowe formularze do przygotowania obróbki. MTS GmbH 2011 Strona : 43

6.1. Plan obróbki i technologia 1a 1b 1c Kolejność operacji Określić wymiary surówki i sprawdzić dostępność materiału Zamocować przedmiot obr. Określić punkt zerowy przedm. obrabianego Typ narzędzia, pozycja głowicy rewolwerowej, parametry skrawania Wałek D: 100 mm L: 122 mm Materiał: AlMg1 Uchwyt: "ISO DIN55028 A8\Uchwyt zaciskowy\ksf160-3asb" Szczęka: AsB30V1.5x60\Szczęki twarde\hb3-b30xl38_20_10xh56_38_19" Głębokość zamocowania: 10.0 mm Szkic obróbki 2 Planowanie "VDI30A\Nóż kątowy lewy\cnmm 120408_PCLNL 2020 H 12_B1-30 2022" G1 X23 3 Wiercenie "VDI30A\Wiertło płytkowe\wpb 24x72(156) R_E1-30 32x75" G84 ZA-50 B1 M8 4 Wytaczanie "VDI30A\Wytaczak zaosiowy\dcmt 070204_A12K - SDUCL 07_E2-30 12x60" G81 Strona : 44 MTS GmbH 2011

5 Obróbka dokładna konturu zewnętrznego "VDI30A\Nóż kątowy lewy\dnmg 150608_PDJNL 2020 H 15_B1-30 2022" G1 X98 R1 G1 Z-48 G1 G40 X102 6 Obróbka dokładna konturu wewnętrznego "VDI30A\Wytaczak zaosiowy\vbmt 110302_A20Q - SVUBL 11_E2-30 20x60" G23 O Q 7 Nacinanie gwintu "VDI30A\Nóż do gwintów wewnętrznych zaos.\m60i-1.00-16r_a16-1616-mr_e2-30 16x60" G31 Z-29.5 X34.918 ZS-13 F1 D0.54 O8 A0 8 Nacinanie rowków wzdłużnych "VDI30A\Nóż tokarski do rowków osiowych\se-3.00-0700-02nr_ffs-3.00-2020-j15-a 64-100L_C1-30 2070" G79 Z-5 X79.95 J2 D5.05 A-0.5 H-0.5 DB3 I0.2 K0.2 M8 Q2 MTS GmbH 2011 Strona : 45

9 Podcięcie wewnętrzne "VDI30A\Nóż wewn. do toczenia poprzecznego zaos.\se-1.60-0700- 01NL_IGS-1.60-16-M03L_E2-30 16x60" G79 Z-7.05 X56 D4.075 A-0.75 H-0.75 DB2 I0.2 K0.2 J2.045 10 Podcięcie zewnętrzne "VDI30A\Przecinak\SE-2.20-0700- 015NR_EFS-2.20-2020-K22L_B5-30 2022" G79 Z-16.637 X76 J2 D2.97 C17 U17 A-0.5 H-0.5 DB4 I0.2 M8 Na podstawie planu obróbki tworzona jest karta przygotowawcza. Strona : 46 MTS GmbH 2011

6.2. Karta przygotowawcza dla części toczonej CNC Toczenie Frezowanie Karta przygotowawcza Mathematisch Technische Software-Entwicklung GmbH Data: Nr programu MTS Kugel_1 Programista NOSAL Nr rysunku 2704 Nazwa MTS Kugel_1 Materiał : AlMg1 Surówka/półwyrób:100 x 122 Rodzaj zamoc.: Wewnętrzne Zamocowanie Uchwyt Głęb. zamoc. Do oporu, 10 mm Pozycja konika 1100 Inne MTS TM Dane narzędzia / Uzbrojenie magazynu - głowicy rewolwerowej Pozycja Nazwa narzędzia Numer pliku narzędzia Dane korekcyjne Op. 01 NÓŻ KĄTOWY LEWY CNMM 120408_PCLNL 2020 H 12_B1-30 2022 X 71,0 Z 47,0 02 WIERTŁO PŁYTKOWE WPB 24x72(156) R_E1-30 32x75 X 0,0 Z 171,0 05 NÓŻ KĄTOWY LEWY DNMG 150608_PDJNL 2020 H 15_B1-30 2022 06 WYTACZAK ZAOSIOWY DCMT 070204_A12K - SDUCL 07_E2-30 12x60 08 WYTACZAK ZAOSIOWY VBMT 110302_A20Q - SVUBL 11_E2-30 20x60 10 NÓŻ WEWNĘTRZNY DO TOCZENIA POPRZECZNEGO 12 NÓŻ DO GWINTÓW WEWNĘTRZNYCH SE-1.60-0700-01NL_IGS-1.60-16-M03L_E2-30 16x60 M60I-1.00-16R_A16-1616- MR_E2-30 16x60 13 PRZECINAK SE-2.20-0700-015NR_EFS-2.20-2020-K22L_B5-30 2022 14 NÓŻ DO ROWKÓW SE-3.00-0700-02NR_FFS-3.00-2020-J15-A 64-100L_C1-30 2070 16 NÓŻ DO ROWKÓW SE-3.00-0700-02NR_FFS-3.00-2020-J15-A 44-70L_C1-30 2070 X 75,0 Z 47,0 X -9,0 Z 134,1 X -13,0 Z 189,1 X -11,5 Z 159,1 X -11,3 Z 159,1 X 107,0 Z 46,55 X 19,0 Z 110,1 X 16,0 Z 110,1 X Z X Z X Z X Z X Z X Z R 0,8 Kwadr.3 R 12,0 Kwadr.7 R 0,8 Kwadr.3 R 0,4 Kwadr.2 R 0,2 Kwadr.2 R 0,1 Kwadr.2 R 0,144 Kwadr.6 R 0,15 Kwadr.3 R 0,2 Kwadr.2 R 0,2 Kwadr.2 R Kwadr. R Kwadr. R Kwadr. R Kwadr. R Kwadr. R Kwadr. 02 03 05 04 06 09 07 10 08 08 MTS GmbH 2011 Strona : 47

6.3. Plan obróbki dla części toczonej CNC Toczenie Frezowanie Plan obróbki Mathematisch Technische Software-Entwicklung GmbH Data: Nr programu MTS Kugel_1 Programista NOSAL Nr rysunku 2704 Nazwa MTS Kugel_1 Materiał : AlMg1 Surówka/półwyrób:100 x 122 Inne MTS TM Kolejność operacji obróbkowych Nr Operacja Instrukcje programu NC Pozycja Parametry narz. skrawania 01 Planowanie G01 T01 F 0,3 N V c 400 02 Wiercenie G84 Cykl głębokiego wiercenia T02 F 0,18 N 3980 03 Wytaczanie G81 Cykl zgrubnego toczenia wzdłużnego T06 F 0,2 N V c 350 04 Obróbka dokładna konturu zewnętrznego G01 T05 F 0,3 N V c 400 05 Obróbka dokładna konturu wewnętrznego G23 T08 F 0,1 N V c 350 06 Nacinanie gwintu G31 Cykl nacinania gwintu T12 F 0,1 N 1360 07 Nacinanie rowków wzdłużnych G79 Cykl toczenia rowka promieniowego T14 F 0,1 N V c 200 08 Podcięcie wewnętrzne G79 Cykl podcięcia T16 T10 F 0,1 N V c 200 09 Podcięcie zewnętrzne G79 Cykl podcięcia T13 F 0,15 N V c 200 10 F N V c 11 F N V c 12 F N V c 13 F N V c 14 F N V c 15 F N V c 16 F n V c 17 F n V c 18 F n V c V c V c Strona : 48 MTS GmbH 2011

7.0. Ustawienie obrabiarki Z tego punktu można się dowiedzieć, jak ustawić symulator do zadania ćwiczeniowego. Omawiane są następujące kroki: Surówka, materiał, uchwyt i zamocowanie przedmiotu obrabianego, zmiana uchwytu Głowica rewolwerowa, uzbrojenie gniazd narzędziowych, utworzenie nowego narzędzia Utworzenie karty przygotowawczej Zadanie: Walec z aluminium (AlMg1) 100x122mm powinien zostać do oporu (10 mm) zamocowany w uchwycie. W dialogu przygotowawczym należy wybrać menu <INFORMACJE OGÓLNE> i uzupełnić wolne pola podając najważniejsze informacje dotyczące samego programu. Nazwisko programisty Nazwa programu Numer programu Data sporządzenia programu Na podstawie czyjego projektu program jest pisany Wpisanie wszystkich powyższych informacji nie jest obowiązkowe i nie skutkuje na możliwość przejścia do kolejnej zakładki, nie mniej jednak stanowią one ważną informację identyfikującą program i jego autora. MTS GmbH 2011 Strona : 49

Przed wprowadzeniem geometrii surówki jako walca; możliwości jest 5 (walec, rura, N-Bok, dowolna przygotówka oraz przygotówka posiadająca oś symetrii) należy odpowiednio uzupełnić dane dotyczące podstawowych jej parametrów. Czerwone pola wymagają uzupełnienia (są obowiązkowe). W przypadku wybrania opcji - przygotówka jako część obrotowa posiadająca oś symetrii należy wykorzystując opcją opis konturu WOP opisać kontur naszej przygotówka podając rodzaje linii i charakterystyczne punkty (początki i końce łuków lub prostych) w płaszczyźnie XZ. Strona : 50 MTS GmbH 2011

Po wciśnięciu klawisza Edytuj przechodzimy do opisu konturu Sposób korzystania z metody graficznej opisu konturu został opisany na przykładzie w instrukcji Wprowadzenie do symulatora frezowania CNC. Wersja 7.4.(x) Po naciśnięci klawisza katalogu otworzy się okno z plikami przedmiotów obrabianych spośród których wybieramy plik nas interesujący a następnie potwierdzamy wybór klawiszem MTS GmbH 2011 Strona : 51

Po dokonaniu wyboru rodzaju przygotówka oraz jej scharakteryzowaniu należy wybrać materiał z tabeli materiałów. (Wybór materiału nie jest jednak bezwzględnie konieczny w symulatorze CNC). W zakładce Mocowanie przedmiotu obrabianego dobrać należy odpowiedni typ mocowania z dostępnych w liście rozwijalnej, następnie dobrać odpowiedni uchwyt zaciskowy oraz szczęki mocujące. W tym oknie określamy również głębokość zamocowania naszego elementu. Głębokość zamocowania możemy określać w dwojaki sposób tj. poprzez podanie długości elementu, w zacisku lub długości elementu wysuniętego poza zacisk. W naszym przypadku określamy głębokość zamocowania ET=10 Dobór uchwytu oraz szczęk stopniowych odbywa się poprzez wybór odpowiednich z katalogów Oczywiści zawsze jest możliwość stworzenia własnego modelu uchwytu i/lub szczęk takich jakimi dysponujemy w rzeczywistości Strona : 52 MTS GmbH 2011

Dla naszego przykładu: Uchwyt zaciskowy KSF160-3AsB Szczęki mocujące HB3-B30xL38_20_10xH56_38_19 Po dokonaniu wyboru akceptujemy go przyciskiem Zapisz oraz zakończ MTS GmbH 2011 Strona : 53

Wskazówka: Zastosowana w tym przykładzie kombinacja urządzeń mocujących, złożona z uchwytu i szczęk stopniowych o oznaczeniu, umożliwia mocowanie przedmiotów obrabianych o średnicach z przedziału 42 do 115 mm na głębokość do 18 mm przy oparciu się o szczękę. Informacje te zostają po utworzeniu karty przygotowawczej wprowadzone do programu NC. Po otwarciu tego programu w edytorze NC można zobaczyć m. in. następujący zapis: ( WALEC L122.000 DA100.000. Jeżeli zapis ten zostałby zmieniony w edytorze, np. na DA060.000 L050.000, to przy kolejnym uruchomieniu programu zostałby użyty przedmiot obrabiany o nowych wymiarach surówki. W przypadku średnic do DA40, zbyt małych dla wybranej kombinacji uchwytu i szczęk, prowadziłoby to do pojawienia się komunikatu o błędzie. W liście rozwijalnej wybieramy spośród możliwych miejsce w których chcemy ustawić miejsce zerowe natomiast w tabeli poniżej określamy wielkość przesunięcia względem osi, jeśli zamierzamy zamierzamy element planować. W naszym przykładzie wielkość na planowanie będzie wynosiła 1 mm, zatem w polu IZ wpisujemy wielkość przesunięcia -1. W związku z tym, iż chcemy aby punkt zerowy znajdował się dokładnie w osi elementu, przesunięcia IŻ nie wypełniamy i zostawiamy z wartością domyślną równą 0. Strona : 54 MTS GmbH 2011

Chcąc uzbroić magazyn narzędzi dla naszego detalu, w dolnej części okna wybieramy przycisk Edytuj wchodząc jednocześnie do okna w którym widzimy aktualne rozmieszczenie narzędzi niekoniecznie odpowiednich do naszego przykładu MTS GmbH 2011 Strona : 55

Jeśli w głowicy narzędziowej znajdują się narzędzia, które można wykorzystać dla naszego przykłady można je pozostawić natomiast te, których nie będziemy wykorzystywać najlepiej jest usunąć i w ich miejsce uzbroić w narzędzia niezbędne. W każdym momencie uzbrajania głowicy rewolwerowej mamy możliwość zapoznania się ze szczegółowym opisem każdego z nich wchodząc przyciskiem w informację o narzędziu. Uzbrajanie magazynu narzędzi polega (odpowiednia kolejność) na wskazaniu gniazda ; jeśli jest ono puste wówczas naciskamy przycisk uzbrojenia, jeśli nie to najpierw przycisk czyli usuń narzędzie a następnie przycisk uzbrojenia i przechodzimy do magazynu narzędzi w którym wybieramy nas interesujące. Strona : 56 MTS GmbH 2011

W poprzednich krokach dokonano wymiany narzędzia w głowicy rewolwerowej. Narzędzie to zostało wybrane przez poszukiwanie określonej nazwy w grupie narzędzi. Inna metoda zostanie zaprezentowana przy uzbrajaniu pozycji T15. Potrzebny jest nóż do wykonania gwintu zewnętrznego o skoku 1,5 mm. Najpierw trzeba usunąć istniejące narzędzie z gniazda 15 wykorzystując przycisk przejść do katalogu grup narzędzi i wybierając potrzebny nóż (w naszym przypadku nóż do gwintów lewy i wyszukać wszystkie narzędzia dla skoku 1,5 mm., następnie przyciskiem Poniżej znajduje się algorytm korzystania z filtrów wyszukiwania narzędzi. Po wpisaniu w polu P min interesujących nas wartości skoku potwierdzamy wybór przyciskiem OK. W polu narzędzi będziemy mieć do wyboru te, które określiliśmy swoimi kryteriami i tylko spośród tych mamy możliwość dokonania wyboru. MTS GmbH 2011 Strona : 57

W wyniku otrzymuje się dwa narzędzia odpowiadające zadanemu kryterium wyszukiwania. Wybrane zostaje narzędzie: < M60E-1.50-16R_E16-2020-KR_B7-30 2022>, które zostaje przejęte klawiszem. Narzędzie to zostało umieszczone w pozycji T15. W ten sposób przedstawione zostały dwa różne warianty dokonywania uzbrojenia głowicy rewolwerowej. Dalsze narzędzia uczący się może umieścić w głowicy samodzielnie. Wszystkie niepotrzebne narzędzia mogą klawiszem zostać usunięte z głowicy rewolwerowej. Przegląd tabeli narzędzi: T01: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\cnmm 120408_PCLNL 2020 H 12_B1-30 2022" T02: "VDI30A\Wiertło płytkowe\wpb 24x72(156) R_E1-30 32x75" T05: "VDI30A\Nóż kątowy lewy\dnmg 150608_PDJNL 2020 H 15_B1-30 2022" T06: "VDI30A\Wytaczak zaosiowy\dcmt 070204_A12K - SDUCL 07_E2-30 12x60" T08: "VDI30A\Wytaczak zaosiowy\vbmt 110302_A20Q - SVUBL 11_E2-30 20x60" T10: "VDI30A\Nóż wewn. do toczenia poprzecznego zaos.\se-1.60-0700-01nl_igs-1.60-16-m03l_e2-30 16x60" T12: "VDI30A\Nóż do gwintów wewnętrznych zaos.\m60i-1.00-16r_a16-1616-mr_e2-30 16x60" T13: "VDI30A\Przecinak\SE-2.20-0700-015NR_EFS-2.20-2020-K22L_B5-30 2022" T14: "VDI30A\Nóż tokarski do rowków osiowych\se-3.00-0700-02nr_ffs-3.00-2020-j15-a 64-100L_C1-30 2070" T16: "VDI30A\Nóż tokarski do rowków osiowych\se-3.00-0700-02nr_ffs-3.00-2020-j15-a 44-70L_C1-30 2070" W ramach zarządzania narzędziami można w poszczególnych grupach narzędzi tworzyć nowe narzędzia, modyfikować narzędzia istniejące lub usuwać je. UWAGA: Wszystkie czynności od momentu rozpoczęcia pracy z symulatorem do tej pory nie będą zapisane jeśli nie utworzymy karty przygotowawczej poprzez naciśnięcie przycisku Strona : 58 MTS GmbH 2011

8.0. Programowanie NC W tym punkcie zostanie przedstawiona metoda programowania NC polegająca na użyciu edytora w powiązaniu z programowaniem interaktywnym i programowaniem dialogowym. W edytorze NC trzeba w taki sam sposób jak usuwa się znaki w dowolnym edytorze tekstu np. będąc ustawionym na końcu wiersza skorzystać z przycisku na klawiaturze BACKSPACE usunąć instrukcję M30 znajdującą się na końcu utworzonej karty przygotowawczej. Początek programu NC można np. napisać w edytorze. Następnie należy opuścić edytor i przejść do interaktywnego tworzenia programu w symulatorze, jako do drugiej metody programowania NC. Każdy wiersz programowy jest przetwarzany pojedynczo. N1 G54 N2 G92 S5000 N3 G26 N4 T0101 M4 G95 F0.3 G96 S400 N5 G0 Z0.1 X102 M8 N6 G1 X23 N7 G1 Z2 N8 G26 M9 Przejęcie wiersza odbywa się przez przyciśnięcie klawisza MTS GmbH 2011 Strona : 59

8.1. Cykl wiercenia G84 Zostanie on zaprogramowany przy użyciu programowania dialogowego. Włączając programowanie dialogowe system automatycznie przełącza nas do edytora w którym korzystając z okna programowania wyszukujemy interesujący nas cykl G81 Cykl wzdłużnego toczenia zgrubnego okno parametrów należy wypełnić tak, aby wartości poszczególne nie wykluczały się wzajemnie. W wykazie instrukcji należy wybrać cykl przez kliknięcie myszą, przez dwukrotne naciśnięcie myszki przechodzimy do formularza, który należy wypełnić. Wartości parametrów trzeba wprowadzić do pól formularza i przejąć przyciskiem. Po wpisaniu odpowiednich wartości naciskamy W celu zaakceptowania wpisu; program przenosi nas ponownie do symulatora. Potem jest wprowadzany wiercenia: N9 T0202 M3 G95 F0.18 G97 S3980 N10 G0 Z3 X0 N11 G84 ZA-50 B1 M8 N12 G26 M9 Strona : 60 MTS GmbH 2011

8.2. Cykl toczenia dowolnego konturu G81, cykl podcięcia G85 N13 T0606 M4 G95 F0.2 G96 S350 N14 G0 Z2 X23 M8 N15 G57 X-0.5 Z0.1 N16 G81 I1.5 N17 G0 Z2 X52 N18 G1 Z0 N19 G1 X50.045 R-0.5 N20 G1 Z-12.05 N21 G1 X38 R2 N22 G1 Z-16 N23 G1 X34.918 R-1 N24 G85 Z-30 X34.918 I0.791 K3.7 L0 N25 G1 X30.011 R1 N26 G85 Z-40 X30.011 L1 N27 G1 X28 R0.3 N28 G1 Z-45 X25 R0.3 N29 G1 Z-50 N30 G1 X24 N31 G80 N32 G26 M9 Wywołanie programowania dialogowego w celu zaprogramowania cyklu podcięcia pod gwint. W wykazie instrukcji należy wybrać cykl przez kliknięcie myszą, przez dwukrotne naciśnięcie myszki przechodzimy do formularza, który należy wypełnić. Wartości parametrów trzeba wprowadzić do pól formularza i przejąć przyciskiem. Po wpisaniu odpowiednich wartości naciskamy W celu zaakceptowania wpisu; program przenosi nas ponownie do symulatora. MTS GmbH 2011 Strona : 61

Wykonanie obróbki wykańczającej powierzchni zewnętrznej detalu. N33 T0505 M4 G95 F0.3 G96 S400 N34 G0 Z2 X45 M8 N35 G42 G1 Z0 N36 G1 X98 R1 N37 G1 Z-48 N38 G1 G40 X102 N39 G26 M9 8.3. Powtórzenie części programu G23 Wykonując obróbkę wykańczającą powierzchni wewnętrznej można zastosować kopiowanie części programu. W tym celu stosujemy standardowe narzędzia WINDOWS W edytorze MTS odszukujemy część programu, za pomocą, którego opisaliśmy kontur zewnętrzny a następnie wybierając opcję z listy rozwijalnej kopiujemy do schowka zaznaczony fragment programu. Skopiowany fragment należy wkleić na końcu dotychczas pisanego programu. Wklejenie, analogicznie do kopiowania dokonujemy wykorzystując standardowe narzędzia WINDOWS. W edytorze MTS ustawiamy kursor w ostatniej pustej linii programu a następnie wybierając opcję z listy rozwijalnej wklejamy zaznaczony wcześniej fragment programu opisujący interesujący nas kontur Jest to jeden ze sposobów na powtórzenie wcześniej już zaprogramowanego ruchu narzędzia po zadanym konturze. Operację powyższą można również wykonać wykorzystując funkcję znajdującą się w symulatorze, a opisaną kodem G23. Strona : 62 MTS GmbH 2011

Porównanie długości gotowego programu, którym zastosowano kopiowanie fragmentu do programu, w którym wykorzystano funkcję G23. N40 T0808 M4 G95 F0.1 G96 S350 N41 G41 G0 Z2 X52 M8 N17 G0 Z2 X52 N18 G1 Z0 N19 G1 X50.045 R-0.5 N20 G1 Z-12.05 N21 G1 X38 R2 N22 G1 Z-16 N23 G1 X34.918 R-1 N24 G85 Z-30 X34.918 I0.791 K3.7 L0 N25 G1 X30.011 R1 N26 G85 Z-40 X30.011 L1 N27 G1 X28 R0.3 N28 G1 Z-45 X25 R0.3 N29 G1 Z-50 N30 G1 X24 N40 T0808 M4 G95 F0.1 G96 S350 N41 G41 G0 Z2 X52 M8 N42 G23 O17 Q30 N43 G40 Wywołanie programowania dialogowego w celu zaprogramowania powtórzenia części programu. W wykazie instrukcji należy wybrać Powtórzenie części programu przez kliknięcie myszą, przez dwukrotne naciśnięcie myszki przechodzimy do formularza, który należy wypełnić. Wartości parametrów trzeba wprowadzić do pól formularza i przejąć przyciskiem. MTS GmbH 2011 Strona : 63

8.4. Cykl nacinania gwintu zewnętrznego G31 Technologia z wymianą narzędzia dla wywołania cyklu nacinania gwintu. N45 T1212 M3 G97 S1360 N46 G0 Z2 X34 M8 N47 G31 Z-29.5 X34.918 ZS-13 F1 D0.54 O8 A0 N48 G26 O2 M9 W wykazie instrukcji należy wybrać cykl toczenia gwintu przez kliknięcie myszą, przez dwukrotne naciśnięcie myszki przechodzimy do formularza, który należy wypełnić. Wartości parametrów trzeba wprowadzić do pól formularza i przejąć przyciskiem. Strona : 64 MTS GmbH 2011

8.5. Cykl toczenia rowka osiowego G79. Technologia z wymianą narzędzia. N49 T1414 M4 G95 F0.1 G96 S200 N50 G0 X80 Z2 N51 G79 Z-5 X79.95 J2 D5.05 A-0.5 H-0.5 DB3 I0.2 K0.2 M8 Q2 N52 G26 M9 N53 T1616 M4 G95 F0.1 G96 S200 N54 G0 X60 Z2 N55 G79 Z-5 X59.95 D6.05 A-0.5 H-0.5 I0.2 K0.2 J2 M8 Q2 DB4 N56 G26 M9 W wykazie instrukcji należy wybrać cykl toczenia rowka osiowego przez kliknięcie myszą, przez dwukrotne naciśnięcie myszki przechodzimy do formularza, który należy wypełnić. Wartości parametrów trzeba wprowadzić do pól formularza i przejąć przyciskiem. WAŻNE! Oba rowki wykonane zostały z wykorzystaniem tego samego cyklu lecz innego narzędzia. MTS GmbH 2011 Strona : 65

8.6. Cykl toczenia rowka promieniowego G79. Technologia z wymianą narzędzia. N57 T1010 M4 G95 F0.1 G96 S200 N58 G0 Z2 X48 M8 N59 G79 Z-7.05 X56 D4.075 A-0.75 H-0.75 DB2 I0.2 K0.2 J2.045 N60 G0 Z10 N61 G26 M9 N62 T1313 M4 G95 F0.15 G96 S200 N63 G0 Z-20 X100 N64 G79 Z-16.637 X76 J2 D2.97 C17 U17 A-0.5 H-0.5 DB4 I0.2 M8 N65 G79 Z-34.637 X76 J2 D2.97 C17 U17 A-0.5 H-0.5 DB4 I0.2 N66 G26 M9 W wykazie instrukcji należy wybrać cykl toczenia rowka osiowego przez kliknięcie myszą, przez dwukrotne naciśnięcie myszki przechodzimy do formularza, który należy wypełnić. Wartości parametrów trzeba wprowadzić do pól formularza i przejąć przyciskiem. Strona : 66 MTS GmbH 2011

Funkcja mierzenia i prezentacja 2D trójwymiarowy widok przedmiotu obrabianego. MTS GmbH 2011 Strona : 67

9.0. Kontrola jakości mierzenie przedmiotu obrabianego Strona : 68 MTS GmbH 2011

Listwa ikon systemu pomiarowego - objaśnienie Pełne informacje zawiera pomoc systemu Windows pod hasłem mierzenie. Zakończ Modele 3D w półprzekroju, widoku z zewnątrz z liniami przekroju oraz widok 3D Nawigator Powrót Okno standardowe. Powiększ przekrój Powiększa przekrój w aktualnym widoku. Powiększ Powiększa aktualny widok. Zmniejsz Zmniejsza aktualny widok. Przesuń Przesuwa aktualny widok. Punkt zerowy Zmień punkt zerowy Wyświetl punkty zerowe Zmienia położenie punktu zerowego (punkt odniesienia wymiaru). Wyświetla punkty zerowe. Poprzedni i następny Poprzedni Pokazuje wymiar poprzedni. Następny Pokazuje wymiar następny. Zmień położenie przekroju Przesuń przekrój Przesuwa aktualny przekrój w nowe miejsce. Funkcje wymiarowania Wymiarowanie elementu Mierzy element w aktualnym widoku. Wymiarowanie w układzie współrzędnych Mierzy dowolny punkt w stosunku do aktualnego punktu zerowego. Wymiarowanie względne Łańcuch wymiarowy Dowolny punkt mierzony w stosunku do punktu odniesienia. Mierzy odległość między dwoma punktami w łańcuchu wymiarowym. Wymiarowanie od punktu do punktu Mierzy odległość między dwoma dowolnymi punktami w aktualnym widoku. MTS GmbH 2011 Strona : 69

Punkty pomiarowe Wyświetl punkty Wyświetla wybrane punkty pomiarowe. Punkt konturu Zaznacza punkty konturu na wszystkich przekrojach. Środek odcinka Zaznacza środki odcinków na wszystkich przekrojach. Punkt przekroju Zaznacza punkty przekroju na wszystkich przekrojach. Środek okręgu Zaznacza środki okręgów na wszystkich przekrojach. Ćwiartki okręgu Zaznacza punkty ćwiartek okręgów na wszystkich przekrojach. Środek łuku okręgu Zaznacza środki łuków okręgów na wszystkich przekrojach. Mierzone elementy Odcinek Znajduje tylko odcinki w aktualnym widoku. Łuk okręgu Znajduje tylko łuki okręgów w aktualnym widoku. Średnica Średnica Podaje jako średnicę wartość współrzędnej X. Listwa menu: wybierz Mierzenie i Przesuń przekrój oraz Mierzenie i Umieść przekrój w zaznaczonym punkcie. Listwa ikon: Przesuń przekrój Uwaga: przy obracaniu przekroje podłużne nie ulegają zmianie na skutek przesuwania ich linii przekroju. Linie przekroju pozostają na stałe w przekroju odniesienia, a obrócić należy linię C=0! Zmiana punktu odniesienia wymiaru (punktu zerowego) Wybierz odpowiednią ikonę z listwy ikon. Możesz wybrać także z listwy menu opcję Mierzenie i dalej Wstaw punkt zerowy. Po wybraniu tego punktu menu możesz kursorem wybrać widok przekroju, klikając myszką dowolne miejsce. W miejsce to przeniesiony zostanie punkt odniesienia wymiaru. Zbliżając kursor do punktu pomiarowego następuje jego uchwycenie i punkt odniesienia wymiaru umieszczony zostanie w tymże punkcie. Uwaga: punkty do chwytania wyświetlane są w zależności od wyboru jednej z funkcji menu lub jednej z ikon funkcyjnych (Pokaż i Wybór punktów) Listwa ikon systemu obsługi okna głównego MTS Otwórz program NC Edytor Tryb automatyczny Handbetreib Przygotuj program NC Rozmieszczenie narzędzi Symuluj program NC Strona : 70 MTS GmbH 2011

Tryb krokowy Tryb interaktywny Pauza Stop Tryb testowy Test kolizji Pomiar Tory przejazdu Przejęcie konturu CAD Widok 2D Widok 3D Widok 3D samego elementu Koloruj przedmiot obrabiany Pokaż osie Kontury Przekrój Resetowanie grafiki Zoom + Zoom Zoom okno Przesuń grafikę 3D Badaj grafikę 3D Jakość odwzorowania Zmniejsz lub zwiększ szczegóły detali MTS GmbH 2011 Strona : 71

Arkusz danych NC Chropowatość Przycisk jakość odwzorowania można wykorzystać między innymi do ustawienia przezroczystości elementów symulowanej maszyny, które nie biorą bezpośrednio udziału w obróbce tj. wszystkich z wyjątkiem obrabianego elementu i aktualnie wykorzystywanego narzędzia. Po przyciśnięciu przycisku pojawia się okno: Pozostałe funkcje, które oferowane są w oknie właściwości dostępne są w pasku narzędzi okna głównego. Strona : 72 MTS GmbH 2011