Wykorzystanie oprogramowania GIS w planowaniu rozwoju energetyki wiatrowej Sebastian Tyszkowski, Halina Kaczmarek Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Zakład Zasobów Środowiska i Geozagrożeń
Problematykę energetyki wiatrowej reguluje obecnie w prawie unijnym dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE1. Według dokumentów strategicznych jak: Polityka energetyczna Polski do 2030 roku oraz Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, nasz kraj zakładała zwiększenie udziału energii opartej o źródła odnawialne do 15% w 2020 roku. Energetyka wiatrowa, obok energii geotermalnej i energii wód, jest jedną z podstawowych form pozyskania energii z odnawialnych źródeł środowiska geograficznego. W 2011 r. udział energii z OZE stanowił 7,6% całej produkowanej energii. Jest to poziom przewidziany Dyrektywą na rok 2014. W 2011 r. produkcja energii elektrycznej z elektrowni wiatrowych stanowiła 1,63 % całkowitej produkowanej w Polsce energii elektrycznej. Według danych Urzędu Regulacji Energetyki na początku sierpnia 2012 roku w Polce znajdowało się 619 instalacji wiatrowych (zarówno pojedyncze turbiny, jak i duże farmy) o łącznej mocy 2188,941 MW.
Moc zainstalowana i liczba instalacji wiatrowych w województwie kujawsko-pomorskim na tle innych województw (Źródło: Energetyka odnawialna jako dźwignia Warszawa 2012)
Średnia moc zainstalowana koncesjonowanej instalacji wiatrowej w poszczególnych regionach (Źródło: Energetyka odnawialna jako dźwignia Warszawa 2012) Województwo kujawsko-pomorskie plasuje się na pierwszym miejscu w kraju pod względem liczby zainstalowanych turbin wiatrowych i na trzecim jeżeli chodzi o wielkość mocy wytwarzanej w elektrowniach wiatrowych. Jednocześnie moc zainstalowana pojedynczej elektrowni wiatrowej w województwie kujawskopomorskim wynosi 1,08 MW, co daje jeden z najniższych wyników w kraju.
Największe istniejące elektrownie w Polsce NAZWA RODZAJ ELEKTROWNI ŹRÓDŁO ENERGI MOC W MEGAWATACH Bełchatów Cieplna Węgiel brunatny 4320 Kozienice Cieplna Węgiel kamienny 2600 Turów Cieplna Węgiel brunatny 2000 Pątnów Cieplna Węgiel brunatny 1600 Połaniec Cieplna Węgiel kamienny 1600 Dolna Odra Cieplna Węgiel kamienny 1600 Rybnik Cieplna Węgiel kamienny 1600 Jaworzno III Cieplna Węgiel kamienny 1600 Opole Cieplna Węgiel kamienny 1600 Łaziska Cieplna Węgiel kamienny 1150 Żarnowiec Porąbka-Żar Żydowo Włocławek Solina Rożnów Wodna szczytowopompowa Wodna szczytowopompowa Wodna szczytowopompowa Wodna przepływowa Wodna przepływowa Wodna przepływowa Woda 680 Woda 500 Woda 150 Woda 160 Woda 138 Woda 50
Miejscowość Moc zainstalowana MW Golice 38 Górzyca 28 Górzyca 58 Rzepin 58 Goraj 22 Nowa Niedrzwica 50 Sława 82 Bogdaniec 30 Myszęcin 22 Stypułów 28 Szczaniec 70 Wschowa 80 Bukowsko 18 Jarogniew 20 Ciepłowody 40 Warblewo 40 Kisielice 40 Karścino-Mołtowo 90 Projekt Słowiński 240 Moc wybranych istniejących i planowanych w najbliższych latach w Polsce farm wiatrowych (Źródło: MDI S.A.) Margonin 120 Darłowo I,II i III etap 250
Źródła danych GIS Corine Land Cover BDO Vmap, poziom 2 TBD NMT (20x20) Prace terenowe (GPS) Pozostałe
Zabudowa Grudziądz Bydgoszcz Toruń Inowrocław Włocławek
Powierzchnie zajmowane przez lasy Lasy 4100 km2 23% pow. województwa
Rozmieszczenie elektrowni wiatrowych 405 obiektów
Rozmieszczenie elektrowni wiatrowych Podział ze względu na wysokość
Źródło: Odnawialne źródła energii zasoby i możliwości wykorzystania na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, Włocławek 2009
Zagęszczenie elektrowni wiatrowych
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu * obszarów podmokłych * obszarów zwartej zabudowy
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu * obszarów podmokłych * obszarów zwartej zabudowy * obszarów zagrożonych powodziowo
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu * obszarów podmokłych * obszarów zwartej zabudowy * obszarów zagrożonych powodziowo * bufor 50 m od zabudowy
Obszary wyłączone ze względu na bufor 200m od lasów
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * bufor 200 m od lasów * parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * bufor 200 m od lasów * parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody * obszarów Natura 2000 * Obszarów Chronionego Krajobrazu
Obszary wykluczone z inwestycji na tle istniejących instalacji
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu * obszarów podmokłych * obszarów zwartej zabudowy * obszarów zagrożonych powodziowo * bufor 100 m od zabudowy zwartej i rozproszonej
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu * obszarów podmokłych * obszarów zwartej zabudowy * obszarów zagrożonych powodziowo * bufor 200 m od zabudowy zwartej i rozproszonej
Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu * obszarów podmokłych * obszarów zwartej zabudowy * obszarów zagrożonych powodziowo * bufor 500 m od zabudowy zwartej i rozproszonej
ZAŁOŻENIE DO ANALIZY: Obszary wyłączone ze względu na obecność: * lasów * wód (rzeki, jeziora) * niekorzystnej konfiguracji terenu * obszarów podmokłych * obszarów zwartej zabudowy * obszarów zagrożonych powodziowo * bufor 200 m od zabudowy zwartej i rozproszonej * 200m od lasów * parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody * obszarów Natura 2000 * Obszarów Chronionego Krajobrazu
Zwartość obszarów wolnych wg założenia Margonin dwie farmy 11 i 49 wiatraków na pow. 50 km 2 / 7-8 farma wiatrowa na lądzie w Europie Karścino-Mołtowo 60 wiatraków na pow. 5km 2 Karcino 17 wiatraków na pow. 6 km 2 Tymień 15 wiatraków na pow. 2,5 km 2
Gęstość zabudowy rozproszonej w województwie
Ekwidystanty od obszarów cennych przyrodniczo i krajobrazowo Lasy z buforem 200m Natura 2000 Rezerwaty przyrody Obszary Chronionego Krajobrazu Obszary wodne z buforem 200m 18 rang (250-4000m)
Dalszy właściwy kierunek działań? Strefy energetyczne wiatru Lorenc H. Clima atlas of Poland. Warsaw: Institute of Meteorology and Water Management; 2005. Analiza widoczności istniejących elektrowni wiatrowych Średnia odległość elektrowni wiatrowej od najbliżej zabudowy (z wyłączeniem zabudowy zwartej) - 290m Średnia odległość zabudowy od elektrowni wiatrowej 6900 m (mediana 4700 m)
Dziękuj kuję Sebastian Tyszkowski, Halina Kaczmarek sebtys@wp.pl halina@geopan.torun.pl Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Zakład Zasobów Środowiska i Geozagrożeń