TEST Z CYTOLOGII GRUPA II Zad. 1 (4p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. a/ podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce, b/ nazwij elementy oznaczone cyframi 2 i 5 oraz określ jakie procesy w nich zachodzą. Zad. 2 (2p.) Schematy A i B ilustrują budowę organelli komórkowych. a/ podaj nazwę struktur oznaczonych literami A i B, b/ wykaŝ, Ŝe istnieje między nimi związek w realizacji informacji genetycznej. Zad. 3 (2p.) Na rysunkach oznaczonych symbolami: a, b, c przedstawione są trzy rodzaje ruchów cytoplazmy. a/ nazwij ruchy oznaczone literami a oraz c, b/wyjaśnij, dlaczego cytoplazma posiada zdolność ruchu? 1
Zad. 4 (1p.) Liczba mitochondriów waha się w szerokich granicach od około 20 w komórkach miękiszowych do kilkuset np. w mięśniach szkieletowych. Ogólnie w komórkach zwierzęcych zwykle jest ich więcej niŝ w komórkach roślinnych, a wśród zwierząt więcej jest u stałocieplnych niŝ u zmiennocieplnych. Na podstawie tekstu sformułuj wniosek. Zad. 5 (2p.) Rysunek ilustruje zjawisko plazmolizy. Na podstawie rysunku zdefiniuj co to jest plazmoliza i podaj w jakim roztworze naleŝy umieścić komórkę, aby mogła ona powrócić do stanu właściwego. Zad. 6 (2p.) Na schematach w przypadkowej kolejności przedstawiony jest podział mejotyczny. UŜywając symboli literowych, którymi oznaczone są rysunki, podaj właściwą kolejność zachodzących po sobie faz i wyjaśnij, jaki jest biologiczny sens podziału mejotycznego. 2
Zad. 7 (3p.) Na rysunku a przedstawiono transport bierny, zaś na rysunku b transport aktywny. Skonstruuj tabelę, w której porównasz transport bierny i aktywny pod względem cech: kierunek transportu i uŝycie białek nośnikowych. Zad. 8 (3p.) Mając do dyspozycji twaróg, ziarniaki pszenicy, płyn Lugola oraz sprzęt: 3 szkiełka podstawowe i mikroskop, zaplanuj doświadczenie, dzięki któremu wykaŝesz, Ŝe ziarniaki pszenicy zawierają białka. Planując doświadczenie uwzględnij próbę kontrolną oraz badawczą i podaj wniosek z przeprowadzonego doświadczenia. Zad. 9 (2p.) Komórka somatyczna jęczmienia liczy 14 par chromosomów homologicznych. Ile chromatyd będzie miała ta komórka w metafazie mitozy a ile chromosomów będzie miała komórka jajowa. Podaj wyniki obliczeń i je uzasadnij. Zad. 10 (2p.) Na podstawie tekstu wykaŝ jedno podobieństwo i jedną róŝnicę w budowie pomiędzy celulozą a skrobią. Skrobia jest homoglikanom powstałym przez łączenie cząsteczek glukozy. Jest mieszaniną dwóch polisacharydów: łańcuchowej amylozy i rozgałęzionej amylopektyny. Osiąga masę kilkuset tysięcy Da. Celuloza jest homoglikanom zbudowanym z cząsteczek glukozy, tworzących długie, nierozgałęzione łańcuchy osiągające masę 1 mln Da. 3
SCHEMAT ODPOWIEDZI z uwzględnieniem standardów wymagań GRUPA II Zad. 1 (4p.) I.1a, I.1c. a/ chloroplast, funkcja przeprowadzanie procesu fotosyntezy ( wytwarzanie związków organicznych i przetwarzanie energii słonecznej na energię wiązań chemicznych) b/ 2- granum- faza jasna fotosyntezy, 5- stroma- faza ciemnościowa fotosyntezy, Zad. 2 (2p.) I.1a, I.1b. a/ A- jądro komórkowe, B- rybosom, b/ w jądrze komórkowym zlokalizowany jest materiał genetyczny (geny, DNA), z którego przepisywana jest informacja w procesie transkrypcji na mrna. Wędruje on do cytoplazmy, gdzie na rybosomach zachodzi biosynteza białka. Zad.3 (2p.) I.1a, I.4 a/ a- ruch rotacyjny, b- ruch cyrkulacyjny c- ruch pulsacyjny, b/ ruch cytoplazmy moŝliwy jest dzięki obecności cytoszkieletu. Zad. 4 (1p.) III.3 Liczba mitochondriów zaleŝy od metabolizmu komórki. Zad. 5 (2p.) I.4a Plazmoliza to proces wypływu wody z wakuoli, która kurczy się pociągając za soba cytoplazmę. Komórkę w stanie plazmolizy naleŝy umieścić w roztworze hipotonicznym, aby mogła ona powrócić do stanu właściwego. Zad. 6 (2p.) II.2a, I.4a. Właściwa kolejność to: C, B, A, D. Biologiczny sens mejozy: wytwarzanie haploidalnych gamet ze zróŝnicowanym (zrekombinowanym) materiałem genetycznym, co zapewnia róŝnorodność genetyczną organizmów i ma znaczenie ewolucyjne. Zad. 7 (3p.) II.3a, II.2b. cecha Transport bierny Transport aktywny Kierunek Transportu Zgodny z gradientem stęŝeń Wbrew gradientowi stęŝeń UŜycie białek nie Tak 4
Zad.8 (3p.) III.1 próba kontrolna: Twaróg (białko) + J 2 w KJ ----------- Ŝółta barwa białka (obserwacja mikroskopowa) próba badawcza: skrawki ziarniaków pszenicy + J 2 w KJ --------- obserwacja mikroskopowa (Ŝółte zabarwienie) Wniosek: Ŝółte zabarwienie skrawka pszenicy od wpływem płynu Lugola świadczy o obecności białek w ziarniakach pszenicy. Zad. 9 (2p.) III.2b W metafazie mitozy ta komórka będzie miała 56 chromatyd, bo 14 par chromosomów = 28 chromosomów. KaŜdy chromosom ma po dwie chromatydy, więc 28*2=56 chromatyd. Komórka jajowa będzie miała 14 chromosomów, gdyŝ powstaje w drodze mejozy, czyli podziału redukcyjnego. Zad. 10 (2p.) I.2b Podobieństwo: zarówno celuloza jak i skrobia są to wielocukry zbudowane z glukozy. RóŜnica: celuloza tworzy proste łańcuchy, zaś skrobia rozgałęzione. 5