OPINIE STUDENTÓW WYDZIAŁU EKONOMICZNO- -SOCJOLOGICZNEGO UŁ NA TEMAT STUDIÓW I RYNKU PRACY

Opinie Studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ... XIX Ogólnopolska Konferencja Dydaktyczna pt. Nauczanie przedmiotów ilościowych a potrzeby rynku pracy Łódź, 7 8 czerwca 2010 Marta Welfe Studentka Socjologii, studia II stopnia stacjonarne Uniwersytet Łódzki OPINIE STUDENTÓW WYDZIAŁU EKONOMICZNO- -SOCJOLOGICZNEGO UŁ NA TEMAT STUDIÓW I RYNKU PRACY 1. Wstęp Szkolnictwo wyższe w Polsce jest obecnie w procesie głębokich zmian. Obok działalności naukowej jedną z najważniejszych funkcji uczelni wyższych jest dydaktyka, czyli kształcenie specjalistów, którzy w przyszłości zasilą rynek pracy. W tym kontekście ciekawe wydaje się to, jak wielu studentów decyduje się na uzupełnianie studiów dodatkowymi kursami, szkoleniami, praktykami, innymi kierunkami studiów, wyjazdami zagranicznymi oraz innymi formami aktywności podnoszącymi ich kwalifikacje zawodowe. Obecne pokolenie styka się z nowymi problemami, które były obce ich rodzicom. Jednak powszechność dodatkowych zajęć podejmowanych przez studentów jest świadectwem niedostosowania szkolnictwa wyższego do realiów rynku pracy, nie zaś jedynie wynikiem specyfiki dzisiejszych czasów. Prezentowane badanie skoncentrowane było w szczególności na niewynikającej bezpośrednio z programu studiów, dodatkowej aktywności studentów studiów dziennych. Istotną częścią analizy jest również sposób postrzegania przez badanych podjętych studiów oraz rynku pracy. 2. Metoda badawcza W badaniu wykorzystano ankietę audytoryjną, zaś narzędziem badawczym był kwestionariusz składający się z 48 pytań podzielonych na dwie sekcje: studia i praca oraz 9 tzw. pytań metryczkowych. 71

Marta Welfe Respondentami byli studenci drugiego roku studiów I stopnia, czwartego roku jednolitych studiów magisterskich oraz pierwszego roku studiów II stopnia. Wszyscy badani byli studentami dziennymi. Objęcie badaniem tej grupy wynikało z kilku powodów. Po pierwsze, umożliwiło porównanie dodatkowej aktywności studentów na początku i pod koniec studiów. Po drugie, wejście do badania studentów trzeciego i piątego roku było niemożliwe, ponieważ w tym okresie piszą oni prace dyplomowe i często nie uczestniczą w zajęciach. Po trzecie, pierwszy rok studiów wydawał się jeszcze zbyt wczesnym etapem studiów, by mówić o podejmowanych działaniach w kontekście przyszłej pracy zawodowej. Na Wydziale Ekonomiczno-Scojologicznym można podjąć studia stacjonarne na 12 kierunkach, na których studiuje 4262 1 studentów. Na 7 kierunkach istnieje drugi i czwarty rok (pierwszy rok studiów II stopnia został utożsamiony z czwartym rokiem jednolitych studiów magisterskich). Są to: Ekonomia, Finanse i Rachunkowość, Gospodarka Przestrzenna, Informatyka i Ekonometria, Stosunki Międzynarodowe, Socjologia oraz Europeistyka i to właśnie studenci tych kierunków zostali objęci badaniem. Badanie zostało przeprowadzone w dniach 7 18 maja 2010 roku na zajęciach ćwiczeniowych, ponieważ obecność na wielu wykładach nie jest obowiązkowa, co sprawia, że frekwencja jest często zbyt niska, aby możliwe było przeprowadzenie ankiety wśród wystarczającej liczby respondentów. W badaniu posłużono się próbą losowo-kwotową. Z każdego rodzaju grup dziekańskich, wyodrębnionych na podstawie kierunku i roku studiów, wylosowano ¼. Liczebność zrealizowanej próby wyniosła 338 studentów. Termin przeprowadzenia badania został wybrany nieprzypadkowo. Koniec roku akademickiego był odpowiedni do przebadania zwłaszcza studentów drugiego roku. Zwiększyło to szanse na to, że po prawie czterech pełnych semestrach nauki mieli oni już ugruntowane zdanie na temat studiowanego kierunku oraz ewentualnych konsekwencji łączenia go z dodatkowymi zajęciami. Jest to również okres odległy od świąt i sesji egzaminacyjnych, których bliskość mogłaby negatywnie wpłynąć na ilość przebadanych respondentów. Pomimo takiego wyboru terminu przeprowadzania badania, frekwencja na zajęciach okazała się być niewysoka. Jest to tym bardziej zaskakujące, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że uczestnictwo w ćwiczeniach jest obowiązkowe i jest jednocześnie dla większości studentów warunkiem koniecznym uzyskania zaliczenia z danego przedmiotu (wyjątkiem są osoby studiujące według Indywidualnego Programu Studiów lub Indywidualnej Organizacji Studiów). 72 1 Dane udostępnione przez Dziekanat Wydziału

3. Struktura demograficzna badanej grupy Opinie Studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ... Wśród przebadanych studentów zdecydowaną większość stanowiły kobiety (68%). Badani studenci byli w wieku od 19 do 29 lat. Największą grupę stanowiły osoby w wieku 23 lata (42%) i 21 lat (32%), czyli będące w typowym wieku dla studentów czwartego i drugiego roku, wynikającym z niezakłóconego, liniowego procesu edukacji. Aż 68% respondentów to studenci spoza Łodzi. 24% spośród nich dojeżdża na zajęcia, 68% przyjechało na studia, zaś dla 8% z nich Łódź jest miastem rodzinnym, do którego wrócili na studia. Większość studentów spoza Łodzi to osoby pochodzące z miejscowości położonych na terenie województwa łódzkiego (74%). Wśród studentów z Łodzi dominują osoby, które urodziły się w tym mieście (32%), tylko 4% wszystkich respondentów zamieszkało w Łodzi ponad 3 lata przed rozpoczęciem studiów (por. rys. 1). Rysunek 1. Pochodzenie respondentów Rysunek 2. Miejsce zamieszkania respondentów 73

Marta Welfe Pochodzenie respondentów można opisać również ze względu na wielkość miejsca zamieszkania. Najwięcej respondentów mieszka na stałe w miastach powyżej 501 tys. mieszkańców i są to prawie wyłącznie mieszkańcy Łodzi. Drugą pod względem liczebności grupę (28%) stanowią osoby mieszkające w miastach średniej wielkości, liczących 21 100 tys. mieszkańców. Blisko ¼ respondentów zamieszkuje obszary wiejskie, zaś odpowiednio 10% i 4% małe miasta i te, w których liczba mieszkańców zawiera się w przedziale 101 500 tys. (por. rys. 2). Wśród rodziców respondentów dominuje wykształcenie średnie odpowiednio 32% matek i 31% ojców oraz wyższe 31% matek i 26% ojców. Co ciekawe, matki ankietowanych mają wyższe wykształcenie niż ojcowie (por. rys. 3). Rysunek 3. Wykształcenie rodziców respondentów 53% badanych ocenia swoją sytuację materialną jako dobrą (w tym 10% jako bardzo dobrą); 41% jest zdania, że jest ona umiarkowana, a jedynie 5%, że zła (w tym tylko 1% określa ją jako bardzo złą). W świetle zebranych danych nie ma istotnej statystycznie zależności między wielkością miejscowości zamieszkania a oceną sytuacji materialnej dokonanej przez respondenta. Istnieje jednak dodatnia korelacja między poziomem wykształcenia rodziców a sytuacją materialną badanego. 74 4. Motywy wyboru studiów przez badanych Aż 81% respondentów zapytanych o maksymalnie trzy najważniejsze motywy, które skłoniły ich do podjęcia wyższych studiów, wskazało wśród nich chęć zwiększenia swojej konkurencyjności w staraniach o pracę ciekawą lub

Opinie Studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ... dobrze płatną. Drugim najczęściej deklarowanym powodem (55% ankietowanych) była chęć zapewnienia sobie w przyszłości jakiejkolwiek pracy. Pokazuje to jak ważne jest dla badanych studentów zdobycie pracy i jaką rolę odgrywa jej poszukiwanie w dokonywaniu życiowych wyborów. Prawie połowa badanych studentów (49%) zadeklarowała, że na ich decyzję o podjęciu wyższych studiów miała wpływ potrzeba rozwijania zainteresowań. Chęć poznawania nowych ludzi była jednym z trzech najważniejszych motywów dla 36% respondentów, zaś potrzeba wyjazdu do innego miasta dla 14%. Niewielka liczba studentów kierowała się możliwością dłuższego pozostawania pod finansową opieką rodziców (5%) lub wymieniała inne powody (4%). Wyniki prezentuje rys. nr 4. Odpowiedzi tych nie różnicowała sytuacja materialna respondentów. Istnieje jednak słaba zależność między płcią a chęcią zwiększenia swojej konkurencyjności na rynku pracy kobiety częściej wybierały tę odpowiedź, rzadziej jednak niż ich rówieśnicy kierowały się chęcią pozostawania pod finansową opieką rodziców. Tę odpowiedź, oprócz mężczyzn, wybierały częściej osoby pochodzące z Łodzi. Co ciekawe, mieszkańcy Łodzi częściej przy podejmowaniu studiów kierowali się (między innymi) chęcią nawiązania nowych znajomości. Zebrane dane potwierdzają też spodziewaną zależność między wielkością miejscowości, z której pochodzą studenci a kierowaniem się chęcią wyjazdu im mniejsza miejscowość, tym częściej powodem podjęcia edukacji na poziomie wyższym była chęć wyjazdu z niej. Powyższe wyniki potwierdzają postawioną w badaniu hipotezę, że młodzi ludzie kierują się w swoich wyborach dotyczących kształtu swojej edukacji głównie chęcią znalezienia zatrudnienia po ukończeniu studiów, jak również własnymi zainteresowaniami. Rolę pracy jako głównego motywu podkreślają odpowiedzi na kolejne prezentowane pytanie. Rysunek 4. Dlaczego respondenci zdecydowali się studiować? 75

Marta Welfe Na wzór badań CBOS respondentom zadano pytanie co ich zdaniem skłania ich rówieśników do podejmowania studiów. Badani mogli wskazać maksymalnie trzy odpowiedzi (por. rys. 5): 47% respondentów wskazało jako jeden z trzech najważniejszych powodów wysokie zarobki, 41% interesujący zawód, a 36% uniknięcie bezrobocia. Co ciekawe, im gorzej respondenci oceniali swoją sytuację materialną, tym częściej byli zdania, że do dalszej edukacji rówieśników skłania zdobycie ciekawego zawodu, choć zależność ta jest słaba. Gorzej sytuowani respondenci częściej wskazywali też chęć uniknięcia bezrobocia. Istnieje również słaba zależność między tym, jak studenci oceniali to czy studia przygotowują ich do pracy, a tym, czy ich zdaniem młodzi ludzie idą na studia, żeby zdobyć interesujący zawód osoby lepiej oceniające studia częściej były takiego zdania. Podobna zależność zachodzi między oceną przydatności wiedzy ze studiów w pracy a zdaniem, że o decyzji rówieśników decydują zarobki. Wszystkie trzy najczęściej wskazywane przez respondentów motywy podkreślają chęć znalezienia odpowiedniego zatrudnienia jako powód podejmowania decyzji związanych z wyborem ścieżki i poziomu zdobytej edukacji. Dopiero czwarty pod względem liczby wskazań jest rozwój intelektualny i samodoskonalenie (31%): 30% wskazało łatwiejsze życie, 26% samodzielność i niezależność, a 22% zdobycie prestiżu społecznego. Kobiety częściej niż mężczyźni wskazywały jako powód podejmowania studiów przez ich rówieśników samodzielność i niezależność. Aż dla 14% respondentów jednym z głównych powodów podejmowania wyższych studiów jest brak innych perspektyw, 12% wiąże je z niechęcią do dorosłości, a o 1% mniej z chęcią uzyskania lekkiej pracy. Odpowiedzi tej częściej udzielali mężczyźni, choć zależność ta jest raczej słaba. Osoby gorzej oceniające przydatność zdobywanej wiedzy w pracy częściej były zdania, że ich rówieśnicy idą na studia z braku innych perspektyw. 5% wskazała możliwość pracy za granicą, 3 % pracy na swoim, a 1% udział we władzy. Na zdanie respondentów nie miało istotnego wpływu wykształcenie ich rodziców, miejsce zamieszkania ani, co trochę zaskakujące, ich zdanie na temat otwartości rynku pracy czy doświadczenia związane z łączeniem pracy ze studiami. Rozkład odpowiedzi respondentów na pytanie czy obecnie w Polsce warto studiować jest następujący: 73% uważa, że warto, w tym 30%, że zdecydowanie warto. Im lepiej dany student ocenia adekwatność zdobywanej wiedzy do realiów rynku pracy i im bardziej zdecydowanie wyraża pogląd, że studia spełniły jego oczekiwania, tym częściej jest zdania, że w Polsce warto studiować. Duży odsetek badanych nie ma zdania na ten temat, co jest wyjątkowo znaczące biorąc pod uwagę, że wszyscy respondenci są studentami. Ponadto, 5% badanych uważa, że nie warto w Polsce studiować. Odpowiedzi na to pytanie nie różnicuje to, czy dany respondent podejmował pracę w czasie studiów. 76

Opinie Studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ... Rysunek 5. Co zdaniem respondentów skłania ich rówieśników do podejmowania studiów? Na pytanie dlaczego respondenci zdecydowali się na wybór swojego macierzystego kierunku studiów można było wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi. Dla 64% z nich jednym z trzech powodów wyboru kierunku było zainteresowanie tematyką na nim wykładaną. Dla ponad 46% badanych był to najważniejszy z powodów decyzji o wyborze kierunku, a dla prawie 1/5 drugi pod względem ważności (por. rys 6). Potwierdza to hipotezę, że najważniejszym czynnikiem wpływającym na wybór kierunku studiów przez młodych ludzi są ich zainteresowania. Drugi pod względem ilości wskazań powód (49% respondentów) to szanse znalezienia pracy po ukończeniu tego kierunku. Był to jednocześnie najważniejszy powód dla blisko 30% badanych i drugi pod względem ważności dla ponad 19%. Pokazuje to jak ważnym motywem decyzji życiowych jest dla badanych młodych ludzi znalezienie zatrudnienia i jest potwierdzeniem postawionej wcześniej hipotezy mówiącej o wpływie szans znalezienia pracy w przyszłym zawodzie na wybór kierunku studiów. Aż 16% badanych zadeklarowało, że jednym z czynników, które zadecydowały o wyborze o wyborze przez nich kierunku studiów był przypadek. Co więcej, dla prawie co 10 ankietowanego był to najważniejszy powód, a dla ponad 5% drugi pod względem ważności. 14% respondentów przy wyborze kierunku kierowało się modą, 9% wybrało studia pod namową znajomych, a 10% z powodu niedostania się na inny kierunek. 8% przyznało, że kierowało się tym, że było łatwo się dostać, 7% przekonała rodzina, a 5% wybrało kierunek, na którym mieli znajomych. 5% wskazało inne powody. 77

Marta Welfe Łatwość dostania się na studia statystycznie częściej wskazywali studenci Informatyki i Ekonometrii, Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Europeistyki, większe szanse na znalezienie pracy po studiach Studenci Finansów i Rachunkowości, Gospodarki Przestrzennej i Socjologii. Studenci Finansów i Rachunkowości również częściej niż studenci innych kierunków odpowiadali, że nie dostali się na kierunek, który wybrali jako pierwszy lub że wielu ich znajomych studiuje na tym kierunku. Modą statystycznie częściej kierowali się studenci Ekonomii, Socjologii, Gospodarki Przestrzennej oraz Europeistyki. Przedstawione zależności były jednak dość słabe. Rysunek 6. Motywy wyboru przez respondentów macierzystego kierunku studiów Jedna czwarta badanych studiuje obecnie dwa kierunki. Osoby, które zdecydowały się na jednoczesne studiowanie dwóch kierunków mają niższe średnie, choć zależność ta jest słaba. Pytani o trzy najważniejsze powody wzięcia na siebie tego typu dodatkowych obowiązków 86% z nich wymieniło chęć zwiększenia swojej konkurencyjności na rynku pracy. Blisko połowa (48%) multistudentów zdecydowała się na ten krok chcąc uzupełnić wiedzę zdobywaną na I kierunku. 46% wskazało chęć rozwijania zainteresowań, a 36% jest zdania, że ukończenie dwóch fakultetów jest niezbędne do znalezienia jakiejkolwiek pracy. 14% chciało nawiązać nowe znajomości i byli to częściej mężczyźni, zaś dla 2% badanych było to szansą wyjazdu do innego miasta. Niecałe 5% respondentów wymieniło inne powody, które skłoniły ich do podjęcia drugiego kierunku (por. rys. 7). Powody, dla których badani studenci zdecydowali się na podjęcie drugiego kierunku nie są zależne od ich sytuacji materialnej ani od zmiennych demograficznych. 78

Opinie Studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ... Rysunek 7. Dlaczego respondenci zdecydowali się na drugi kierunek? Badani, którzy zdecydowali się na studiowanie drugiego kierunku, wybierali najczęściej jeden spośród oferty Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego (76%), 7% studiuje na Wydziale Prawa i Administracji, zaś 6% na Wydziale Zarządzania. Po 2% podjęło drugi kierunek studiów na Wydziałach Filozoficzno-Historycznymi i Filologicznym, a 6% na innych. Jedynie 4 respondentów studiuje równocześnie na innej uczelni niż Uniwersytet Łódzki, a mniej niż 2% którykolwiek z kierunków w trybie innym niż dzienny. 6. Ocena studiów przez badanych 61% badanych deklaruje, że wybrane studia spełniły ich oczekiwania, w tym 10% wyraża to zdanie zdecydowanie. Nieco ponad 16% jest przeciwnego zdania (5% deklaruje, że studia zdecydowanie nie spełniły ich oczekiwań), zaś 23% nie potrafi określić swojego stanowiska (por. rys. 8). Wyniki te potwierdzają deklaracje studentów na temat tego, czy gdyby wybierali kierunek jeszcze raz, to czy ich decyzja byłaby taka sama. 54% uważa, że tak (10% wyraziło ten sąd zdecydowanie), zaś 16% jest przeciwnego zdania (6% jest zdania, że na pewno nie wybrałaby tego samego kierunku). Analizy wykazały słabą zależność między rokiem studiów, na którym jest respondent a deklarowaniem ponownego wyboru danego kierunku studenci wyższych lat częściej mają gorsze zdanie o studiowanych przez siebie kierunkach. Ocena studiów nie jest skorelowana ze średnią zdobytą przez studentów. Osoby, które kiedykolwiek łączyły lub łączą studia z pracą częściej negatywnie oceniają studia, choć zależność ta jest słaba. Istnieje również przeciętna zależność między oceną studiów w kontekście przyszłej lub obecnej pracy a tym, czy spełniają one oczekiwania respondentów. Statystycznie częściej niż ogół badanych studenci Finansów i Rachunkowości deklarują, że studia spełniły ich ocze- 79

Marta Welfe kiwania. Dla porównania rozczarowani są częściej studenci Gospodarki Przestrzennej i Europeistyki. Opisywane zależności są jednak słabe. Rysunek 8. Jak badani oceniają studia? Ponad połowa ankietowanych (53%) jest zdania, że studia nie przygotowują do zadań, przed którymi staną oni lub już stanęli w pracy (por. rys. 9). Zdecydowanie więcej (72%) nie zgadza się ze stwierdzeniem, że same studia wystarczą do znalezienia pracy. Bardziej krytyczne opinie w powyższych kwestiach mają osoby, które łączyły bądź łączą pracę ze studiami analizy wykazały słabą zależność między tymi zmiennymi. Jest to dowodem na to, że konfrontacja wiedzy zdobywanej na studiach z realiami rynku pracy wypada na jej niekorzyść. Kolejne 21% nie ma na ten temat zdania (29% w przypadku pytania o to czy studia przygotowują do pracy). Tylko 8% badanych jest zdania, że same studia wystarczą do znalezienia pracy. Jedynie 17% badanych uważa, że widza pozyskiwana na studiach będzie użyteczna w pracy. Odpowiedzi badanych nie były istotnie statystycznie zależne od kierunku, który studiują badani. Respondentom zadano pytanie otwarte, w którym proszono o wyjaśnienie swojego stanowiska. Ogromna większość wskazywała złe proporcje teorii do praktyki lub nawet brak zajęć praktycznych na dobrym poziomie, nienajlepszy poziom nauczania i nieadekwatność przekazywanej wiedzy do praktyki zawodowej. Na ocenę studiów w kontekście wymagań rynku pracy nie mają wpływu płeć respondentów, miejsce zamieszkania ani inne zmienne demograficzne. 80 Rysunek 9. Ocena studiów

w kontekście rynku pracy 7. Dodatkowa aktywność studentów Opinie Studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ... Biorąc pod uwagę fakt, jak ważnym motywem dla badanych jest chęć znalezienia zatrudnienia, nie dziwi fakt, że 57% respondentów łączyło pracę zarobkową ze studiami, a 44% spośród nich aktualnie pracuje. Co sprawia, że studenci decydują się łączyć pracę ze studiami? Zdecydowana większość, 65% badanych, deklaruje, że powodem była chęć posiadania pieniędzy na osobiste wydatki, około połowy badanych (51%) zdecydowało się na ten krok by mieć pieniądze na realizację własnych zainteresowań; 39% ankietowanych jako jeden z trzech najważniejszych powodów wskazało chęć uniezależnienia się od rodziców. Około 1/3 badanych chciało podnieść swoje kwalifikacje zawodowe, zaś 30% potrzebowało pieniędzy na wydatki związane ze studiami. 12% chciało wspierać finansowo rodziców, 5% planuje kontynuować tę samą pracę po studiach, a 2% wskazało potrzebę wyzwań i samorealizacji (por. rys. 10). Jak można było przypuszczać, analizy wykazały, że studenci wyższych lat częściej podejmowali pracę. Rysunek 10. Powody łączenia przez respondentów studiów i pracy Większość studentów, którzy mają za sobą doświadczenie łączenia pracy ze studiami, pracowała w jednym lub dwóch miejscach (59%), 19% w trzech, 12% w czterech, a co dziesiąty spośród nich w więcej niż czterech miejscach. 65% niepracujących dotąd studentów planuje podjąć pracę przed ukończeniem studiów. Około ¼ nie ma na ten temat zdania, zaś 9% nie chce pracować przed ukończeniem studiów, choć tylko 3% wyraża ten sąd zdecydowanie (por. rys. 11). 81

Marta Welfe Rysunek 11. Czy niepracujący wcześniej badani planują podjąć pracę przed ukończeniem studiów? Około ¼ badanych (24%) podejmowało praktyki zawodowe niewynikające z wymagań programu studiów. Zdecydowana większość z nich (84%) była związana z kierunkiem studiów badanych. Ponadto, nieco ponad 10% badanych podejmowało pracę w charakterze wolontariusza w czasie trwania studiów, a 16% badanych udziela się w studenckich kołach naukowych. Badani studenci okazali się bardzo aktywni 72% w czasie studiów wykazało się przynajmniej jedną z następujących dodatkowych aktywności: pracą, wolontariatem, praktykami zawodowymi lub działalnością w Studenckich Kołach Naukowych. Jeśli wziąć pod uwagę również studiowanie drugiego kierunku, to wskaźnik ten sięga ok. 76% studentów. Potwierdza to hipotezę postawioną w badaniu mówiącą o powszechności tego typu zachowań wśród studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego. 36% badanych udziela się na jednym dodatkowym polu, 22% na dwóch, 6% na trzech i około 2% na czterech wliczając w nie: pracę, wolontariat, praktyki zawodowe, działalność w SKN, wyjazdy w ramach programu Erasmus oraz studiowanie drugiego kierunku. 7. Podsumowanie Podkreślanie przez badanych wagi doświadczenia zawodowego i wykorzystywania wiedzy jest dowodem na to, że kształcenia umiejętności praktycznych brakuje w obecnych programach studiów. Kluczowym motywem w trakcie podejmowania przez młodych ludzi decyzji o kształcie ich dalszej edukacji na poziomie wyższym jest chęć znalezienia zatrudnienia po ukończeniu studiów. Dla przyszłych studentów ważne są również ich zainteresowania i to głównie one decydują o wyborze konkretnego kierunku studiów. Studia nie są oceniane przez respondentów zbyt pozytywnie. Tylko około połowy badanych (54%) deklaruje, że studia spełniły ich oczekiwania. Co więcej, częściej niż co drugi badany (53%) jest zdania, że studia nie przygotowują 82

Opinie Studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ... ich do zadań, przed którymi staną (lub już stanęli) w pracy. Przeciwnego zdania jest jedynie 8% respondentów. Można przypuszczać, że to właśnie niezadowolenie ze studiów oraz przeświadczenie, że doświadczenie i kwalifikacje zawodowe są kluczem do znalezienia zatrudnienia, sprawia, iż studenci Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego są tak aktywni na różnych polach. Ponad ¾ badanych w czasie studiów wykazało się przynajmniej jedną z następujących dodatkowych aktywności: pracą, wolontariatem, praktykami zawodowymi, studiowaniem drugiego kierunku lub działalnością w Studenckich Kołach Naukowych. 83

Marta Welfe 84