Wprowadzenie Bezpośredni wpływ światowego kryzysu gospodarczego na rozwój transportu drogowego nie był mocno odczuwalny. Na początku wystąpił krótki okres stagnacji i braku zleceń transportowych na ładunki. Obecnie ponownie rośnie liczba firm działających w przewozach międzynarodowych zwiększając swoje usługi transportowo-spedycyjne. Pomimo trudniejszej sytuacji niż w roku 2008 posiadana przez nie flota transportowa jest coraz nowocześniejsza (EURO 5) i spełnia wysokie wymogi techniczne przepisów międzynarodowych. Pomimo tego, skutki kryzysu objawiają się wciąż, chociaż w inny soosób, powodując problemy z płynnością finansową przedsiębiorstw czy terminowymi płatnościami za wykonane przewozy. Na kondycję przewoźników drogowych mają wpływ m.in. nieuregulowane. /zrosty cen paliw i wprowadzenie od 01.07.2011 roku e-myta na wybranych drogach krajowych. Paliwo w kosztach firm przewozowych stanowi ok. 40-50 proc. wydatków. Każdy ruch w jego renach ma natychmiastowy i duży wpływ na całość kosztów przewoźników. Od 1 lipca 2011 r. został uruchomiony już wspomniany system elektronicznego pobierania opłat rogowych za infrastrukturę liniową w Polsce, który zastąpił system winietowy. Jednak wzrost kosztów nie spowodował w znaczący sposób zahamowania w inwestycje, w tabor przewozowy, który w Polsce jest jeden z najlepszych w krajach europejskich. W momencie wejścia do Unii Europejskiej - eliśmy w transporcie międzynarodowym ok. 40 tys. samochodów. Obecnie jest ich ok. 140 tys. W kole -ych latach inwestycje w tabor będą zmierzały raczej w kierunku jego udoskonalenia niż samego po.mększenia floty. Jednak wysoki poziom kosztów sprawia również, że można obawiać się spadku «onkurencyjności polskich przewoźników w stosunku do firm z innych krajów. Problemem sąteżskomowane stosunki z Rosją (problemy z odpowiednią ilością zezwoleń zagranicznych), która jest tradyy m rynkiem dla polskich przewoźników. "ransport drogowy w Polsce uzyskał pozycję lidera na rynku europejskim. Świadczy o tym chociażto że w 2010 r. polskie samochody zapłaciły na niemieckich autostradach najwięcej myta, oczywi- Doza tamtejszymi pojazdami. Dd 4 grudnia 2011 roku wchodzą wżycie nowe przepisy prawne, w sposób istotny zmieniające lizację pracy przedsiębiorstw transportowych. Na przygotowanie do tych zmian firmy transporniiały 2 lata, ale nie wykorzystały go w odpowiedni sposób. Można z całą pewnością powiedzieć, tym kątem jest to rok zmian rewolucyjnych. Począwszy od zmian prawnych obowiązujących -stwach Unii Europejskiej do zmian w przepisach międzynarodowych (Umowa ADR 2011-2013). - aj ważniejszych zmian prawnych wchodzących w życie w dniu 04.12.2011 r, należy zaliczyć: Trzy Rozporządzenia Unijne opublikowane 14 listopada 2009 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Euiej (Dz. Urz. UE L 2009.300.51) data wydania 04.12.2009 r., regulujące nowe zasady wykonywaisoortu drogowego w Europie. Są to: : rzporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października ;0 09 r. ustanawiające wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika d' ogowego i uchylające dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz. U. UE L 2009.300.51), : rzporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października i: 39 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz. U.UE. L. 2009.300.72), : ::oorządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 3DC 9 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych, ibusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. U. UE L 2009.300.88).
Regulacje zawarte w tych aktach prawnych muszą być stosowane od dnia 4 grudnia 2011 r. w każdym państwie członkowskim. Ogromna skala zmian zwłaszcza dla nowo powstających podmiotów na rynku oraz wymagania stawiane państwom członkowskim w zakresie ujednolicenia przepisów krajowych z materią zawartą w pakiecie rozporządzeń, stawia cały polski obszar prawny przed dostosowaniem polskiego porządku prawnego do przepisów wspólnotowych Następnym bardzo ważnym aktem prawnym w transporcie drogowym - Unii Europejskiej jest Rozporządzenie 1266/2009 z dnia 16 grudnia 2009 roku (Dz. Urz. UE 09.339.1266/2009). Rozporządzenie dostosowujące po raz dziesiąty do postępu technicznego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. Niektórzy uważają, że są to zmiany rewolucyjne, podobne do roku 2001. Oprócz zmian prawnych bardzo ważna kwestią w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa transportowego staje się coraz bardziej znalezienie odpowiedniego pracownika, który będzie zajmował się zarządzaniem działalnością transportową przedsiębiorstwa. Od 4 grudnia 2011 roku taka osoba (zarządzający transportem) musi być zatrudniona w firmie transportowej. Jest to wymóg powyższych rozporządzeń unijnych. Następną bardzo ważną kwestią działalności firmy transportowej na rynku międzynarodowym i krajowym jest posiadanie odpowiednich spedytorów. Na rynku działa wiele firm spedycyjnych, dlatego wybór rzetelnego spedytora nie jest łatwy. Zależy on od potrzeb zleceniodawcy i kierunku działania oraz oczekiwań wobec firmy spedycyjnej. Istotną rzeczą, na którą należy zwracać uwagę przy zatrudnieniu spedytora jest jego staż oraz doświadczenie na rynku spedycyjnym. Znajomość rynku, na którym działa zleceniodawca decyduje o poczuciu bezpieczeństwa klienta. Równie ważnym elementem jest terminowość dostaw. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy towar dostarczany jest na linie produkcyjne, gdzie opóźnienie w dostawie może skutkować zatrzymaniem produkcji, co naraża odbiorcę na olbrzymie straty finansowe. Decydując się na ofertę konkretnego spedytora, przedsiębiorstwo powinno również kierować się reputacją wśród klientów i ogólnym pozytywnym wrażeniem kontaktu i komfortu komunikacji z nim. O dobrej współpracy świadczy w szczególności ten drugi aspekt, który ważny jest w uzyskiwaniu bieżących informacji oraz rozwiązywaniu ewentualnych problemów. Kolejnym ważnym kryterium jest kompleksowość usługi logistycznej. Jeśli spedytor posiada doświadczenie zarówno w spedycji morskiej, kolejowej, drogowej, jak również lotniczej, to wybierając sposób dostawy będzie kierować się wyłącznie interesem klienta (czas, koszty dostawy) - wtedy zdecyduje się na najbardziej optymalne rozwiązania (transport intermodalny) dla zleceniodawcy, a nie na te, które jest w stanie wykonać. Bardzo ważnym elementem w tej kwestii jest możliwość skorzystania w usług giełd transportowych których wachlarz usług i produktów jest coraz większy. Wszystkie firmy biorą pod uwagę także cenę zawierającą stawki frachtu oraz dodatkowe ubezpieczenia przesyłek i przygotowanie dokumentacji przewozowej. Zdecydowanie złym pomysłem jest jednak wybór oferty z kilku czy kilkunastu porównywanych kierując się jedynie kryterium cenowym. Bardzo często zdarza się tak, że oferty nie zawierają wszystkich kosztów np. dodatków paliwowych u armatora, a zostają one ujawnione dopiero przy wystawianiu faktury za obsługę. Początkowa niska cena bez podania wszystkich kosztów może być myląca, a po wykonaniu zlecenia i zliczeniu wszystkich pozycji na fakturze okazuje się, że wybrany został niekoniecznie najtańszy spedytor. Często taka polityka prowadzi do podpisania zlecenia z nieuczciwym przewoźnikiem co niestety może skończyć się w drastycznym przypadku utratą ładunku i dużymi stratami finansowymi.
Spis treści Od Wydawcy X Wprowadzenie XI Symbole, oznaczenia oraz definicje XIII 1. Przepisy prawne 1 1.1. Charakterystyka zunifikowanego pakietu rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) obowiązujące od dnia 04.12.2011 roku 4 1.1.1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1071/2009 z 21 października 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylające dyrektywę Rady 96/26/WE 4 1.1.1.1. Zakres stosowania 4 1.1.1.2. Definicje 5 1.1.1.3. Zarządzający transportem - Manager transportu 6 1.1.1.4. Kwalifikacje zawodowe - certyfikat kompetencji zawodowej 9 1.1.1.5. Uprawnienia (dokumenty) do wykonywania działalności przewozowej 16 1.1.1.6. Katalog naruszeń przepisów wspólnotowych 23 1.1.1.7. Zdolność finansowa 24 1.1.1.8. Kontrole przedsiębiorstwa i system oceny ryzyka 25 1.1.1.9. Sankcje 26 1.1.2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1072/2009 z 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz. Urz. UE 2009.300.72) 27 1.1.2.1. Zakres stosowania 27 1.1.2.2. Definicje 29 1.1.2.3. Licencja wspólnotowa 30 1.1.2.4. Świadectwo kierowcy 33 1.1.2.5. Przewóz kabotażowy 37 1.1.2.6. Zasady karania w przypadku naruszeń przez przyjmujące państwo członkowskie 41 1.1.2.7. Wpis do krajowego rejestru elektronicznego 42 1.1.3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1073/2009 z 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 43 '.1.3.1. Zakres stosowania 43 '.1.3.2. Przepisy szczegółowe 44 '.1.3.3. Warunki wykonywania usługi transportowej 44 1.1.3.4. Definicje 45 '.1.3.5. Swoboda świadczenia usług 46 ' 1.3.6. Licencja wspólnotowa i dostęp do rynku 46 ''.3.7. Warunki wykonywania usług regularnych 51 1' 3.8. Usługi okazjonalne i inne usługi nie wymagające zezwolenia 54 11'3.9. Wycieczki lokalne, 55 II'.3.10. Zasady kabotażu 55 II 1.3.11. Obowiązki przewoźników 56 ' 3.12. Kontrole i kary 56 ' 3.13. Wymiana informacji pomiędzy państwami członkowskimi 57
VI Samochodowy transport krajowy i międzynarodowy. Kompendium wiedzy praktycznej 1.1.3.14. Zmiana rozporządzenia (WE) 561/2006 57 1.2. Rozporządzenie 1266/2009 z dnia 16 grudnia 2009 r. (Dz. Urz. UE.09.339.1266/2009). Rozporządzenie dostosowujące po raz dziesiąty do postępu technicznego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym 58 1.2.1. Zakres stosowania 58 1.2.2. Definicje 58 1.2.3. Zmiany wprowadzone przez rozporządzenie 1266/2009 59 1.2.3.1. Anulowanie trybu praca 59 1.2.3.2. Rejestracja odpoczynku podczas jazdy 59 1.2.3.3. Istotne zmiany w wymaganiach 60 Podsumowanie 64 Literatura 65 2. Międzynarodowe reguły realizacji kontraktu handlowego 67 2.1. Formuła Incoterms 68 2.1.1. Formuła Incoterms 2000 68 2.1.1.1. Interpretacja formuł Incoterms 2000 71 2.1.2. Incoterms 2010 74 2.1.2.1. Edycja Incoterms 2010 74 Literatura 80 3. Systemy pobierania opłat za infrastrukturę drogową w Europie 81 3.1. Podstawy prawne funkcjonowania systemów opłat drogowych w Europie 82 3.2. Zasady ustalania opłat drogowych 85 3.3. Rodzaje systemów opłat drogowych 85 3.4. Elektroniczny system opłat drogowych 85 3.5. Rodzaje urządzeń służące do poboru opłat drogowych 86 3.6. System pobierania opłat drogowych na terytorium Niemiec 90 3.6.1. Podstawy prawne 91 3.6.2. Pojazdy objęte obowiązkiem płacenia myta 91 3.6.3. Pojazdy zwolnione od obowiązku płacenia myta 91 3.6.4. Sieć dróg podlegająca opłacie 92 3.6.5. Klasyfikacja myta [1] 93 3.6.6. Kontrola płatności myta 95 3.6.7. Charakterystyka systemu możliwości poboru myta firmy Toll Collect GmbH 95 3.6.8. Zasady funkcjonowania automatycznego systemu księgowania myta 98 3.6.9. Zasady funkcjonowania ręcznego systemu księgowania myta 101 3.6.10. Czynności kierowcy przy opłacie myta przez terminal w systemie ręcznym 102 3.6.11. Zasady funkcjonowania ręcznego księgowania myta przez Internet 103 3.6.12. Awaryjny sposób opłaty myta w Niemczech 103 3.6.13. System kontrolny dotyczący płacenia myta 104 3.6.14. Inne opłaty za infrastrukturę w Niemczech 105 3.7. System pobierania opłat drogowych (GO) na terytorium Austrii 105 3.7.1. Podstawowe wiadomości o systemie 106 3.7.2. Sieć dróg objęta systemem opłat drogowych 106 3.7.3. Budowa systemu pobierania opłat (GO) 107 3.7.4. Charakterystyka urządzenia GO-BOX 108 3.7.5. Sposoby elektronicznego pobierania opłat [1] 109
Spis treści VII 3.7.6. Zasada działania systemu 111 3.7.7. Istotne informacje dla kierowcy z urządzenia GO-BOX w czasie jazdy (funkcjonowania systemu) 112 3.7.8. Kontrola systemu opłat drogowych 112 3.7.9. Kary dla przewoźników 112 3.7.10. Różnice i podobieństwa w pobieraniu opłaty za korzystanie z infrastruktury liniowej pomiędzy Niemcami i Austrią 113 3.7.11. Inne opłaty za infrastrukturę w Austrii 113 3.8. System pobierania opłat drogowych na terytorium Republiki Czeskiej 114 3.8.1. Elektroniczna opłata drogowa 115 3.8.2. Zasady naliczania opłat 117 3.8.3. Sposoby zapłaty myta 118 3.8.4. Kontrola opłat drogowych 119 3.8.5. Kontrola wykonania opłat drogowych 119 3.8.6. Sieć dróg objęta systemem opłat drogowych 120 3.9. System pobierania opłat drogowych na terytorium Francji 120 3.9.1. Ramy prawne regulujące pobieranie opłat za przejazdy francuskimi autostradami 122 3.9.2. Zarządcy francuskich autostrad 123 3.9.3. Zasada działania systemu 124 3.9.4. Pojazdy objęte obowiązkiem płacenia myta 126 3.9.5. Pojazdy zwolnione z obowiązku płacenia myta 126 3.9.6. Zalety systemu 126 3.9.7. Sieć dróg objętych opłatą 126 3.9.8. Wysokość należnych opłat 130 3.9.9. Zasady naliczania opłat 137 3.9.10. Postępowanie awaryjne 137 3.9.11. Wysokość zniżek ustalonych przez poszczególnych operatorów 137 3.10. System pobierania opłat drogowych na terytorium Słowacji 139 3.10.1. Przepisy prawne regulujące pobieranie opłat 139 510.2. Pojazdy objęte obowiązkiem płacenia myta 140 3.10.3. Pojazdy zwolnione z obowiązku płacenia myta 145 3 '10.4. Pojazdy zwolnione od opłat drogowych mające obowiązek rejestracji 146 310.5. Stawki opłaty drogowej 146 310.6. Sposoby płatności opłaty drogowej 147 310.7. Zasada działania i budowa jednostki pokładowej 150 311. System pobierania opłat drogowych na terytorium Włoch 151 BlII.1. Kategorie pojazdów 151 3" 2. Rodzaje dróg objętych mytem 152 312. System pobierania opłat drogowych na terytorium Polski 155 3.12.1. Geneza 156 3 '2.2. Unijne Ustawodawstwo prawne 156 KJ 2.3. Ustawodawstwo krajowe 157 ŁI2.4. Podstawowe definicje 163 2 5. Sieć płatnych odcinków dróg w Polsce 164 f 2.6. Klasyfikacja elektronicznego myta w Polsce 168 ' 2 7. Pojazdy objęte obowiązkiem płacenia e-myta w systemie viatoll 171 12 3. Metody rozliczania płatności 172
VI11 Samochodowy transport krajowy i międzynarodowy. Kompendium wiedzy praktycznej 3.12.9. Sposób działania systemu viatoll 197 3.12.10. Kontrola płatności myta dla pojazdów na płatnych odcinkach dróg krajowych 204 3.12.11. Podstawowe zasady korzystania z systemu viatoll przez kierowcę w czasie wykonywania operacji transportowych 207 3.13. System pobierania opłat drogowych na terytorium Hiszpanii 208 3.14. System pobierania opłat drogowych na terytorium Szwajcarii 208 3.15. System pobierania opłat drogowych na terytorium krajów Beneluksu - Dania i Szwecja 208 3.16. System pobierania opłat drogowych na terytorium Rosji 209 3.17. Porównanie (podobieństwa i różnice) poszczególnych systemów opłat drogowych 211 3.18. Planowane zmiany w elektronicznych opłatach drogowych w państwach europejskich 215 Literatura 218 4. Giełdy transportowe 251 4.1. Giełda Ofert Transportowych TC TRUCK & CARGO 253 4.2. Europejska Giełda Transportowa TRANS 275 4.3. Giełda transportowa Teleroute 280 4.4. Giełda transportowa Benelog 288 4.5. Giełda transportowa WTRANSNET 290 4.6. Giełda transportowa OCX 291 4.7. Kierunki rozwoju giełd transportowych 291 Literatura 294 5. Ubezpieczenia transportowe 295 5.1. Definicja ubezpieczenia 295 5.2. Rodzaje polis ubezpieczeniowych 295 5.2.1. Ubezpieczenia komunikacyjne 296 5.2.2. Pojęcia związane z ubezpieczeniem komunikacyjnym 297 5.2.3. Ubezpieczenia OC 297 5.2.3.1. Pojęcie odpowiedzialności cywilnej (OC) 298 5.2.3.2. Polisa ubezpieczeniowa OC 299 5.2.3.3. Warunki prawne wypłaty odszkodowań 300 5.2.3.4. Minimalna suma gwarancyjna 301 5.2.4. System Zielonej karty 301 5.2.5 Ubezpieczenie autocasco i jego zakres 302 5.2.5.1. Regulacje prawne umowy ubezpieczenia autocasco 302 5.2.5.2. Zasady i warunki ubezpieczenie autocasco (AC) 302 5.2.5.3. Zakresy ubezpieczenia autocasco 304 5.2.6. Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków NW 305 5.2.7. Rodzaje ubezpieczenia NW 305 5.2.8. Przypadki w których zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności z tytułu NW 305 5.2.9. Ubezpieczenie assistance komunikacyjne 306 5.3. Ubezpieczenia związane z transportem drogowym 306 5.3.1. Główne zakresy ubezpieczenia ładunków w transporcie drogowym 307 5.3.2. Ubezpieczenie cargo 307 5.3.3. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika 310 5.3.4. Wyłączenia w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika 315 5.3.5. Odpowiedzialność przewoźnika drogowego w świetle przepisów krajowych 315 5.3.6. Odpowiedzialność przewoźnika drogowego w świetle przepisów międzynarodowych 315 5.3.7. Odpowiedzialność spedytora w świetle przepisów krajowych 317
Spis treści IX 5.3.8. Odpowiedzialność kierowcy w świetle przepisów krajowych i międzynarodowych 319 5.4. Inne ubezpieczenia 321 5.4.1. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej 321 5.4.2. Odpowiedzialność deliktowa 324 5.4.3. Odpowiedzialność kontraktowa 324 5.4.4. Suma gwarancyjna 324 5.4.5. Roszczenie 325 5.4.6. Ubezpieczenie należytego wykonania kontraktu 325 5.4.7. Gwarancja ubezpieczeniowa i jej rodzaje 325 5.5. Rodzaje ubezpieczenia towaru - przykłady 326 5.6. Ubezpieczenie kierowcy - przykłady 326 5.7. Planowane zmiany w ubezpieczeniach komunikacyjnych w 2011 roku 327 Literatura 328