Seria wydawnicza Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu



Podobne dokumenty
Seria wydawnicza Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2011

Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Copyright 2014 by Grażyna Wąsowicz & Małgorzata Styśko-Kunkowska

Świat bez sztuki naraża się na to, że będzie światem zamkniętym na miłość Jan Paweł II

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013

Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Publikacja dofinansowana przez Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa Publikacja dofinansowana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Recenzje: dr hab. Eleonora Bielawska-Batorowicz, prof. Uniwersytetu Łódzkiego prof. dr hab. Bogdan Zawadzki

Praca naukowa dofinansowana ze środków na naukę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w latach jako projekt badawczy nr N N

Recenzje: prof. dr hab. Krystyna Stany dr hab. Krzysztof Podemski, prof. UAM. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja: Magdalena Pluta

Mojemu synowi Rafałowi

Copyright 2014 Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

Wydanie książki zostało dofinansowane z grantu naukowego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr N N

Mojej Kochanej Lusi, za miłość, wsparcie i cierpliwość

Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce Nebojsa Markovic, Fotolia # Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Recenzja: prof. dr hab. Stanisław Kłopot. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja i korekta: Magdalena Pluta. Projekt okładki: Katarzyna Juras

Copyright 2018 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Copyright 2018 by Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku

Publikacja dofinansowana przez Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego

Recenzja: prof. dr hab. Helena Sęk. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja: Magdalena Pluta. Korekta: Magdalena Pluta oraz Zespół

OD inteligencji DO postinteligencji. WątpliW a hegemonia

Podręcznik akademicki dofinansowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Praca dotowana z funduszy przeznaczonych na badania statutowe Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego

Publikacja została dofinansowana z środków Narodowego Centrum Nauki w ramach projektu badawczego nr 2014/13/B/HS4/03204

Copyright 2013 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013

Copyright 2012 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Publikacja wydana staraniem Instytutu Psychologii WNHiP Uniwersytetu Wrocławskiego

Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

ISBN

Książkę tę poświęcam pamięci moich lwowskich Rodziców, Lidii i Andrzeja Lewickich, a dedykuję ją wszystkim lwowiakom wygnanym, przybyłym, urodzonym

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa 2016

W h>/e ZK: <Ͳ D < DE SIGNERZY ZK> tk Kt WZK: <d Ed t K'> / ^K :K>K'/ EzD WARSZAWA 2019

Copyright 2018 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Europejskie metropolie i ich regiony Od krajobrazu gospodarczego do sieci metropolii

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011

Anna Karłyk-Ćwik Toruń 2018

Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki, przyznanych na podstawie decyzji nr DEC-2013/11/D/HS5/01413

Publikacja dotowana przez Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa

Książka została wydana dzięki dotacji Instytutu Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

Publikacja dofinansowana przez Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego

Copyright 2012 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014

Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Seria Monografie Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej Psychologia Międzykulturowa

Skale Inteligencji dla Doros³ych Davida Wechslera WAIS-R oraz WAIS-III

Recenzja: prof. dr hab. Ireneusz Krzemiński. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja i korekta: Marek Szczepaniak. Korekta: Joanna Barska

Karolina Appelt. recenzenci: prof. dr hab. Czesław S. Nosal, prof. dr hab. Władysław Jacek Paluchowski

Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR

Copyright 2013 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Copyright 2013 by Irena Borowik Copyright 2013 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Książka dotowana przez Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej w Warszawie

Copyright 2010 by Wydawnictwo Naukowe Scholar and Fundacja Studiów Międzynarodowych, Warszawa

Recenzenci: prof. dr hab. Juliusz Gardawski prof. dr hab. Witold Morawski

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2012

Publikacja dofinansowana przez Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2000, 2008

Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

WSPÓŁPRACA MIĘDZYGMINNA W POLSCE ZWIĄZEK Z ROZSĄDKU

Recenzenci: prof. dr hab. Henryk Domański dr hab. Jarosław Górniak

Recenzenci: prof. dr hab. Henryk Domański dr hab. Jarosław Górniak

Copyright 2015 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Warszawa

Kompetencje zawodowe pedagogów w pracy z nieletnimi agresorami

Hermeneutyczne koncepcje człowieka

Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar Master, Łódź Druk i oprawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, Marki

Copyright 2017 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Publikacja dofinansowana przez Instytut Nauk Prawnych PAN i Fundację Promocji Prawa Europejskiego

Mobbing w stosunkach pracy. Zagadnienia prawne

Seria Współczesne Społeczeństwo Polskie wobec Przeszłości tom VI

Seria: Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei. Studia. Copyright by Wydawnictwo Naukowa Scholar, Warszawa 2012

Badanie różnic indywidualnych w praktyce PS36BRIWP-SJ. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia

Recenzja: prof. dr hab. Maria Jarymowicz

Projekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce wykorzystano zdjęcie: want to climb a barbed fence out Fotolia / bazapoy

Copyright by Janusz Beksiak, Warszawa 2015 Copyright dla zbioru by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015

Recenzja: dr hab. prof. Uniwersytetu Warszawskiego Tomasz Grzegorz Grosse. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja: Dorota Kassjanowicz

Podręcznik akademicki dotowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Książkę dedykuję mojemu Ojcu i Przyjacielowi psychologowi Jerzemu Imielskiemu

OPIS PRZEDMIOTU. Psychologia różnic indywidualnych 1100-Ps2RI-SJ. Kod przedmiotu. Pedagogiki i Psychologii

PSYCHOLOGIA ETOLOGIA GENETYKA

Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO

Kosowo jako suwerenne paƒstwo

TECHNIKA PRAWODAWCZA II RZECZYPOSPOLITEJ

Copyright for the Polish edition 2019 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa Copyright 2019 by Marcin Matczak

Beata Ziółkowska. Anoreksja od A do Z. poradnik dla nauczycieli i wychowawców

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa 2016

ZARZĄDZANIE W GOSPODARCE POSTINDUSTRIALNEJ. Red. nauk. Kazimierz Piotrkowski, Marek Świątkowski

Copyright 2013 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

Projekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce wykorzystano zdjęcie pixelleo/ /fotolia

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa Publikacja dofinansowana przez Fundację Studiów Międzynarodowych

Ochrona klienta na rynku ubezpieczeniowym STUDIUM PUBLICZNOPRAWNE

FUNKCJONOWANIE RODZINY DZIECKA OBJĘTEGO DOMOWĄ OPIEKĄ HOSPICYJNĄ STUDIUM TANATOPEDAGOGICZNE

Bierdiajew. i inni. W kregu mysli rosyjskiego renesansu religijno- -filozoficznego

MAGDALENA GRABOWSKA. Zerwana genealogia. Działalność społeczna i polityczna kobiet po 1945 roku a współczesny polski ruch kobiecy

Copyright for the Polish edition 2013 by Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

Transkrypt:

Seria wydawnicza Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Redaktorzy naukowi serii: prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska prof. dr hab. Elżbieta Hornowska Recenzja: prof. dr hab. Barbara Bokus Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Anna Kaniewska Projekt okładki: Marta Kurczewska ISBN 978-83-7383-722-5 Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Publikacja dofinansowana ze środków projektu Adaptacja narzędzi do diagnozy jakości otoczenia fizycznego i społecznego dzieci w wieku od 6. do 36. miesiąca życia Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (NN 106 0588 37); kierownik grantu E. Hornowska Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 62, 00-322 Warszawa tel./fax 22 828 93 91, 22 826 59 21, 22 828 95 63 dział handlowy: jak wyżej w. 105, 108 e-mail: info@scholar.com.pl www.scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar (Stanisław Beczek) Druk i oprawa: BookPress.eu, Olsztyn

Spis treści Wprowadzenie.................................. 9 Część I. Metody stosowane w badaniach małych dzieci Rozdział 1 Badania psychologiczne z udziałem dzieci................ 15 Wprowadzenie................................... 15 Podejście parcjalne vs holistyczne......................... 18 Podejście statyczne vs podejście dynamiczne.................. 19 Diagnoza negatywna vs diagnoza pozytywna.................. 19 Rodzaje badań z udziałem dzieci......................... 20 Rola dziecka w badaniu psychologicznym.................... 28 Specyfika relacji: badacz psycholog dziecko jako osoba badana....... 28 Udział psychologa specjalisty a udział innych osób w procesie badawczym... 31 Podsumowanie................................... 34 Rozdział 2 Metody badania psychologicznego stosowane w ocenie rozwoju małego dziecka................................ 35 Wprowadzenie................................... 35 Początki badań nad rozwojem małych dzieci (szkic historyczny)......... 36 Typy metod stosowane współcześnie w badaniach małych dzieci........ 40 Rozmowa psychologiczna/wywiad........................ 40 Obserwacyjne metody badania dziecka...................... 41 Metody eksperymentalne............................. 44 Testowanie (testy inteligencji i zdolności, skale rozwojowe, kwestionariusze).. 45 Zalety i ograniczenia metod badawczych stosowanych w badaniach małych dzieci............................ 50 Praktyka stosowania metod testowych w badaniach małych dzieci w Polsce... 52 W stronę zintegrowanego (wieloaspektowego) podejścia do badań diagnostycznych metoda triangulacji.............. 54 Triangulacja jako strategia metodologiczna................... 55 Triangulacja w badaniach własnych....................... 57 Podsumowanie................................... 60 5

Rozdział 3 Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci jako osób uczestniczących w badaniach naukowych................. 61 Wprowadzenie................................... 61 Badania z udziałem dzieci nowa perspektywa?................ 61 Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci................ 64 Stosunek korzyści do ryzyka........................... 65 Przygotowanie informacji dla dzieci biorących udział w badaniu......... 66 Uzyskanie zgody dziecka na udział w badaniu (tzw. zgoda świadoma, oparta na wiedzy; informed consent)...................... 67 Przygotowanie informacji dla osoby wyrażającej zgodę na udział dziecka w badaniu................................... 67 Uzyskanie zgody opartej na wiedzy od rodziców lub prawnych opiekunów dziecka....................... 68 Cofnięcie zgody przez dziecko i/lub rodziców dziecka............. 69 Kwestia poufności i anonimowości....................... 70 Podsumowanie.................................. 71 Część II. Rola środowiska w procesie rozwoju Rozdział 4 Kiedy środowisko wspiera rozwój dziecka?............... 75 Wprowadzenie.................................. 75 Teoria ofert Jamesa Gibsona........................... 75 Czy badania empiryczne potwierdzają koncepcję ofert?............ 80 Czy oferty wspierają rozwój?.......................... 81 Nabywanie kompetencji w korzystaniu z ofert środowiska jako wyznacznik rozwoju małego dziecka.......................... 84 Podsumowanie.................................. 86 Część III. Rola środowiska w procesie rozwoju: wyniki badań polskich Rozdział 5 Rola środowiska w procesie rozwoju: program badań......... 89 Wprowadzenie.................................. 89 Założenia teoretyczne badań........................... 90 Problemy badawcze............................... 92 Narzędzia badawcze............................... 92 Kwestionariusz AHEMD/PL (Affordances in the Home Environment and Motor Development in Children w polskiej adaptacji)................. 93 Inwentarz IT-HOME (Infant/Toddler Home Observation for Measurement of the Environment)................................. 99 Badana grupa.................................. 107 Podsumowanie.................................. 110 6

Rozdział 6 Organizacja fizycznego i społecznego środowiska uczenia się dziecka: układ ryzyka rozwojowego i układ pomyślnego rozwoju. 111 Wprowadzenie.................................. 111 Związki pomiędzy wymiarami kwestionariusza AHEMD/PL.......... 111 Związki między skalami inwentarza IT-HOME/PL............... 114 Związki między wymiarami kwestionariusza AHEMD/PL i inwentarza IT-HOME/PL......................... 116 Typy środowiska rodzinnego.......................... 116 Podsumowanie.................................. 133 Część IV. Rekomendacje dla psychologów, pedagogów, lekarzy, nauczycieli i rodziców Rozdział 7 Rekomendacje i wskazówki......................... 137 Wprowadzenie.................................. 137 Konsekwencje przyjęcia koncepcji ofert: nowe pytania, nowe problemy.... 138 Przyjęte założenia a adresaci rekomendacji................... 139 Najważniejsze rekomendacje.......................... 141 Wskazówki i rekomendacje dla praktyki.................... 141 Wskazówki i rekomendacje dla przyszłych badań............... 144 Podsumowanie.................................. 145 Zakończenie.................................. 146 Literatura................................... 149 Dodatek A Podstawowe informacje o rozwoju dziecka we wczesnym dzieciństwie.......................... 164 Dodatek B Opis narzędzi stosowanych w badaniach małych dzieci na świecie 191 Dodatek C Polecana literatura............................. 199