TARNOBRZESKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA EURO PARK WISŁOSAN Podstrefa Tomaszów Lubelski

TARNOBRZESKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA EURO PARK WISŁOSAN Podstrefa Tomaszów Lubelski Streszczenie 1

Istotnym czynnikiem rozwoju Specjalnych Stref Ekonomicznych jest wspieranie inicjatyw samorządów lokalnych, wykazujących w coraz większym stopniu aktywność w zakresie pozyskiwania inwestorów i pobudzania rozwoju przedsiębiorczości w ośrodkach gospodarczych regionu. W celu zdynamizowania rozwoju gospodarczego, władze gminy Tomaszów Lubelski podjęły działania mające na celu rozwój gospodarczy obszaru i pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych. Jednym z ważniejszych elementów tych działań było utworzenie Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (TSSE) EURO PARK WISŁOSAN Podstrefa Tomaszów Lubelski Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna (TSSE) EURO PARK WISŁOSAN jest najbardziej rozległą geograficznie strefą w Polsce, obejmuje swym zasięgiem tereny położone w pięciu województwach: w lubelskim, mazowieckim, podkarpackim, świętokrzyskim i dolnośląskim. Są to obszary, które charakteryzują się korzystnym położeniem geograficznym, a bliskość granic z: Ukrainą, Słowacją, Republiką Czeską i Niemcami oraz dynamiczny rozwój współpracy z tymi państwami może świadczyć o ich atrakcyjności dla potencjalnych inwestorów. Z województwa lubelskiego do TSSE EURO PARK WISŁOSAN należą tereny inwestycyjne położone w gminie miejskiej Tomaszów Lubelski, gminie miejsko - wiejskiej Janów Lubelski i Poniatowa (Podstrefa Radom) oraz w gminach wiejskich: Tomaszów Lubelski i Łuków. Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO PARK WISŁOSAN została ustanowiona w dniu 9 września 1997 roku, a Podstrefa Tomaszów Lubelski w dniu 24 września 2007 r. Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro - PARK WISŁOSAN działać będzie do końca 2020 roku. W okresie tym, przedsiębiorcy inwestujący na terenie Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO PARK WISŁOSAN Podstrefa Tomaszów Lubelski mogą korzystać z pomocy publicznej zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2008 roku (Dz. U. z 2008 roku Nr 232 poz. 1548) w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych. Podstawą do skorzystania z pomocy publicznej jest zezwolenie, które wydawane jest przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. w Warszawie, po przeprowadzeniu publicznych rokowań lub przetargu. Zezwolenie określa m.in. wysokość wydatków inwestycyjnych i harmonogram ich wydatkowania, wielkość zatrudnienia i terminy tworzenia miejsc pracy oraz zakres przedmiotowy działalności gospodarczej firmy w strefie na podstawie zezwolenia (zgodny z PKWiU). Uzyskanie zezwolenia daje przedsiębiorcy prawo do skorzystania z ulg w podatku dochodowym wyłącznie w oparciu o w/w zezwolenie, tj. w ramach produkowanych wyrobów i świadczenia usług objętych zakresem przedmiotowym udzielonego zezwolenia. Zwolnienia i preferencje będą przysługiwać jedynie przedsiębiorcom prowadzącym na terenie strefy działalność gospodarczą w oparciu o otrzymane zezwolenie. Zakres korzystania ze zwolnień i preferencji uwarunkowany jest skalą inwestycji podejmowanych na terenie strefy lub osiągnięciem określonej wielkości zatrudnienia. Podstrefa Tomaszów Lubelski położona jest w obszarze miasta Tomaszowa Lubelskiego i gminy Tomaszów Lubelski w powiecie tomaszowskim. Miasto Tomaszów Lubelski i powiat tomaszowski jest położony w południowo wschodniej części województwa lubelskiego. Od północy graniczy z powiatem zamojskim, od wschodu z hrubieszowskim, od zachodu z biłgorajskim, a od południa z powiatem lubaczowskim w województwie podkarpackim i z Ukrainą. Powiat tomaszowski zajmuje obszar 1488,9km 2, w tym gmina Tomaszów Lubelski - 170,9km 2, która pod względem zajmowanego obszaru lokuje się na trzecim miejscu w powiecie (po gminach: Lubycza Królewska 208,0km 2 oraz Susiec - 190,8km 2 ). Zaludnienie gminy wynosi 64 osoby/km 2, przy średniej dla powiatu wynoszącej 59 osób/km 2, zaś miasto Tomaszów Lubelski jest najmniejszą powierzchniowo jednostką osadniczą w powiecie tomaszowskim (13,3km 2 ), lecz najbardziej zaludnioną (1507osób/km 2 ). 2

Gmina Tomaszów Lubelski to obszary i obiekty przyrodnicze cenne nie tylko w skali regionalnej i krajowej, ale także międzynarodowej. Na terenie gminy jest zlokalizowany Krasnobrodzki Park Krajobrazowy. Obszary te zostały zaliczone do strefy o wysokich walorach krajobrazowych i wysokich walorach wypoczynkowych. Bogate środowisko naturalne, zasoby dziedzictwa kulturowego oraz bogata historia przyciągają w ten rejon turystów i potencjalnych inwestorów. Istotnym potencjałem rozwojowym gminy Tomaszów Lubelski jest przedsiębiorczość ukierunkowana na wykorzystanie: położenia geograficznego w związku z możliwością obsługi ruchu granicznego i trans granicznego oraz atrakcyjność turystyczna bazująca na walorach przyrodniczo-kulturowych oraz elementach infrastruktury turystycznej gminy. Miasto Tomaszów Lubelski jest ważnym ośrodkiem o znaczeniu regionalnym 1 o ukształtowanej funkcji zewnętrznej w zakresie obsługi transgranicznej. Tradycyjne branże przemysłowe ośrodka jak: przemysł metalowy, budowlany, spożywczy i przetwórstwo drewna mogą przyczynić się do dalszego rozwoju gospodarczego miasta Tomaszów Lubelski oraz terenów przyległych, a wykorzystanie przygranicznego położenia - dla rozwoju wymiany handlowej i współpracy gospodarczej, co będzie impulsem do dynamizacji współpracy transgranicznej w różnych dziedzinach. Szanse rozwoju Podstrefy Tomaszów Lubelski TSSE, oprócz dogodnego położenia na trasie drogi krajowej nr 17 (planowanej jako ekspresowej), bliskiego sąsiedztwa z Ukrainą, uwarunkowane są także wykorzystaniem bardzo dobrej dostępności zasobów ludzkich i zaplecza edukacyjnego na poziomie średnim i wyższym oraz możliwości utworzenia klastrów w szczególności: przetwórstwa spożywczego i drzewnego, a także dalszego rozwoju klastra Doliny Lotniczej. Podstrefa Tomaszów Lubelski zlokalizowana jest w mieście Tomaszów Lubelski przy ul. Łaszczowieckiej oraz w kompleksie położonym na terenie gminy Tomaszów Lubelski w miejscowości Łaszczówka - Kolonia przy drodze krajowej nr 17 na międzynarodowym szlaku komunikacyjnym wchodzącym w skład Paneuropejskich Korytarzy Transportowych relacji (Warszawa /Zakręt) Kurów - Lublin Piaski Krasnystaw Zamość Tomaszów Lubelski Hrebenne Rawa Ruska, jest to najkrótsza trasa z Warszawy do Odessy poprzez Lwów i Tarnopol na Ukrainie. Droga ta położona jest w dodatkowym korytarzu transportowym TINA i w sieci TEN-T: Gdańsk Warszawa Lublin Kowel/Lwów Odessa/Bukareszt (tzw. Korytarz Via Intermare). Korytarz Via Intermare obok istotnego znaczenia dla polskiej przestrzeni geopolitycznej może spełnić niezwykle ważną rolę gospodarczą dla powiatów graniczących z Ukrainą. Jest to korytarz już obecnie w pewnym zakresie wpisany w system gospodarczy Polski, funkcjonuje także jako jeden z istotnych czynników rozwoju obszarów przygranicznych, tj. powiatu tomaszowskiego i zamojskiego. Podstrefa Tomaszów Lubelski położona jest w odległości: 122 km od Lublina, 290 km od Warszawy, 35,6 km od Zamościa,ok. 58 km od Hrubieszowa i Biłgoraja. W odległości ok. 25 km od Tomaszowa Lubelskiego funkcjonuje międzynarodowe przejście graniczne Hrebenne - Rawa Ruska. Zarówno obszar gminy Tomaszów Lubelski, miasta i powiatu tomaszowskiego jest bardzo atrakcyjny dla przedsięwzięć inwestycyjnych wykorzystujących zasoby naturalne i dobrą dostępność komunikacyjną. Położenie gminy w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Tomaszów Lubelski ma swoje konsekwencje związane z tempem i kierunkami rozwoju podstrefy. Planowane w latach 2009 2013 na przejściu granicznym Hrebenne Rawa Ruska inwestycje: budowa lądowiska dla śmigłowców i parkingu buforowego dla samochodów ciężarowych wpłyną pozytywnie na poprawę dostępności komunikacyjnej, a tym samym przyczynią się do podniesienia atrakcyjności zarówno miasta, gminy i powiatu tomaszowskiego dla lokowania inwestycji. 3

Na terenie Podstrefy Tomaszów Lubelski wyodrębniono dwa kompleksy inwestycyjne. Są to: Þ kompleks nr 1 - o powierzchni 1,6932 ha położony w Tomaszowie Lubelskim przy ul. Łaszczowieckiej (droga wojewódzka nr 850), stanowiący własność powiatu tomaszowskiego, przeznaczony jest pod obsługę produkcji w gospodarstwach rolnych oraz obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, a także zabudowy usługowej. Kompleks został utworzony w celu stworzenia nowych miejsc pracy i zagospodarowania niewykorzystanego majątku po byłym Zakładzie Remontowo Budowlanym wraz z istniejącą infrastrukturą techniczną, niezbędną do prowadzenia działalności gospodarczej. Zasoby udostępniane inwestorom obejmują uzbrojone tereny inwestycyjne z istniejącymi trzema budynkami magazynowymi murowanymi o łącznej powierzchni użytkowej 1400 m 2 z tym, że każdy z nich posiada 466,7 m 2 powierzchni użytkowej, budynkiem administracyjno biurowym o powierzchni użytkowej 277 m 2 i budynkiem po byłym zakładzie mechaniki pojazdowej. Drogi wewnętrzne i place składowe są utwardzone płytami betonowymi. Na nieruchomości istnieje niewielki zbiornik wodny przeciwpożarowy. Obecnie w końcowej fazie opracowania znajduje się projekt zmian do planu zagospodarowania przestrzennego miasta, projekt przebudowy ul. Łaszczowieckiej oraz projekt sieci kanalizacyjnej. Źródło:www.powiat-tomaszowski.com.pl 4

Þ kompleks nr 2 zlokalizowany w Łaszczówce Kolonii został wyodrębniony w celu utworzenia nowych miejsc pracy i zagospodarowania zasobów inwestycyjnych. Obszar kompleksu jest niezabudowany, co stwarza dogodne warunki do kształtowania zabudowy. Brak jest na terenie zarówno infrastruktury technicznej komunalnej, jak i komunikacyjnej. Obszar typu green field jest przeznaczony pod inwestycje, niezagrożony wystąpieniem klęsk żywiołowych. Teren ten należy do czystych ekologicznie, w bezpośrednim sąsiedztwie występują obszary Natura 2000 oraz położony w północnej jego części niewielki skrawek proponowany do objęcia ochroną przyrody, który znajduje się w granicach Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków (Roztocze PLB060012). Biorąc pod uwagę wewnętrzne potencjały rozwojowe gminy Tomaszów Lubelski, istnieją dogodne warunki do lokowania w Podstrefie w kompleksie nr 2 przemysłu spożywczego, w wyniku, czego mogą być zagospodarowane nadwyżki towarowe surowców rolnych. Źródło:www.powiat-tomaszowski.com.pl Do atutów Podstrefy Tomaszów Lubelski, dających szansę na wzrost atrakcyjności inwestycyjnej i wysoką dynamikę rozwoju gospodarczego zaliczają się w szczególności: korzystna lokalizacja względem szlaków komunikacyjnych przejawiająca się dobrą dostępnością komunikacyjną drogową, w tym przebieg odcinka drogi krajowej nr 17 (E372) Tomaszów Lubelski Hrebenne Rawa Ruska, dobre powiązania komunikacyjne z ośrodkami leżącymi w bezpośrednim sąsiedztwie Podstrefy i z przejściami granicznymi, przebieg przez powiat tomaszowski linii kolejowej nr 69 relacji Warszawa Lublin - Rejowiec Hrebenne - granica państwa, bardzo dobra dostępność do usług wysokospecjalistycznych, w tym otoczenia biznesu, proponowany system zachęt, ulg, istniejący klimat dla inwestora, perspektywa budowy regionalnego centrum logistycznego, lądowiska dla śmigłowców i parkingu buforowego dla samochodów ciężarowych w rejonie przejścia granicznego Hrebenne 5

Rawa Ruska w gminie Lubycza Królewska, zasoby terenów inwestycyjnych w mieście i sąsiednich gminach, w tym terenów do inwestowania na zasadach preferencyjnych, dostępny kapitał ludzki i ich potencjał - chętny do przekwalifikowania się, wysokie kwalifikacje, wszechstronność, regularny wzrost poziomu wykształcenia i kwalifikacji ludności, znaczne zasoby ludności w wieku produkcyjnym oraz niski poziom wynagrodzeń stanowiący 78,5% średniej krajowej i ok. 89% średniej wojewódzkiej. W Strategii Rozwoju Podstrefy Tomaszów Lubelski Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO - PARK WISŁOSAN, wskazano priorytety i kierunki działań dla realizacji przedsięwzięć opartych na racjonalnej gospodarce zasobami Podstrefy, przy założeniu preferencji podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Za priorytet rozwoju uznano preferowanie inwestycji trwale związanych z obszarem Podstrefy, generujących nowe miejsca pracy, stosujących nowoczesne technologie oraz wpływających na poprawę warunków ekologicznych w rejonie tomaszowskim. Dodatkowo preferowane będą inwestycje wykorzystujące zasoby naturalne rejonu tomaszowskiego, realizowane bezpośrednio w Podstrefie, a także umacniające współpracę z Ukrainą. W Podstrefie Tomaszów Lubelski powinno się wykorzystywać możliwości, jakie z jednej strony dają tradycje tego rejonu, a z drugiej czyste środowisko. Z uwagi na fakt, że rolnictwo stanowi ważną część produkcji zarówno gminy, jak i powiatu tomaszowskiego, a przetwórstwo rolno spożywcze - należy do głównych branż przemysłu spożywczego, lokowanie firm na proponowanych terenach inwestycyjnych, pozwoli na stworzenie wielu średniej wielkości przedsiębiorstw, kooperujących ze znaczącymi firmami. Obiecujące perspektywy rozwoju na terenie Podstrefy z uwagi na nieskażone środowisko, posiada także przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny. Ukształtowane branże przemysłowe mogą przyczynić się do dalszego rozwoju gospodarczego, przede wszystkim do rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości (MSP) oraz turystyki. Te dwa kierunki rozwoju są zgodne z planami strategicznymi gminy Tomaszów Lubelski, miasta Tomaszowa Lubelskiego i powiatu tomaszowskiego, a wynikają one m.in. z uwarunkowań przyrodniczych oraz położenia. W oparciu o analizę potencjalnych możliwości rozwoju Podstrefy, struktury i kwalifikacji bezrobotnych, uwarunkowań demograficznych przyjęto, że docelowymi branżami przemysłowymi w dziedzinach produkcji dla Podstrefy Tomaszów Lubelski będzie: przemysł spożywczy, przetwórstwo rolno spożywcze, w tym przetwórstwo: mięsa, owoców i warzyw, zbóż, roślin przemysłowych, w celu poprawy zbytu surowców rolnych produkowanych w rejonie tomaszowskim, z przeznaczeniem w szczególności na rynek ukraiński, w związku z niewielką odległością (25 km) do przejścia granicznego z Ukrainą Hrebenne Rawa Ruska; przemysł metalowy, z uwzględnieniem produkcji metalowych elementów konstrukcyjnych, metalowych wyrobów gotowych, obróbki plastycznej metali; przemysł maszynowy, m.in. produkcja urządzeń służących do produkcji paliw i energii ze źródeł odnawialnych, części do elektrowni wiatrowych, przydomowych oczyszczalni ścieków, maszyn i urządzeń dla rolnictwa, elementów naczep samochodowych oraz akcesoriów i komponentów do pojazdów mechanicznych; przemysł drzewny, oparty na lokalnych zasobach leśnych (m.in. produkcja elementów domków drewnianych, elementów konstrukcyjnych i wyrobów stolarki budowlanej); przemysł lekki (produkcja odzieży, dodatków do odzieży i konfekcji), w celu zmniejszenia wysokiego bezrobocia wśród kobiet; logistyka, w tym utworzenie call centers, zaplecze kooperacyjne i usługowe dla inwestorów działających w Podstrefie i bliskim otoczeniu (np. catering, logistyka, parkingi, gastronomia, miejsca noclegowe). przemysł farmaceutyczny i przemysł kosmetyczny. 6

W Podstrefie Tomaszów Lubelski w kompleksie nr 2 dopuszcza się podział i scalanie terenów inwestycyjnych w zależności od oczekiwanych potrzeb inwestora. Zamieszczona mapka obrazują jedną z możliwości podziału działek inwestycyjnych, co nie oznacza, że inne warianty podziału nieruchomości są niemożliwe. Samorząd gminny zamierza zrealizować szereg przedsięwzięć inwestycyjnych, które pozwolą na szybki rozwój podstrefy ekonomicznej Tomaszów Lubelski. Jest to budowa, m.in.: sieci wodociągowej oraz sieci kanalizacji. Dla prawidłowego rozwoju terenów przeznaczonych pod działalność produkcyjną niezbędna będzie: budowa drogi dojazdowej do kompleksu nr 2 poprzez połączenie z drogą krajową nr 17, budowa dróg wewnętrznych, wykonanie oświetlenia dróg, wykonanie kanalizacji telefonicznej, wykonanie kanalizacji deszczowej oraz budowa ogrodzenia terenu Podstrefy. Inwestycje będą finansowane przez: Gminę Tomaszów Lubelski, inwestorów, dostawców i producentów mediów. Powyższe podmioty dysponują własnymi środkami finansowymi przeznaczonymi na rozwój i rozbudowę istniejącej lub planowanej infrastruktury. Oprócz wspomnianych środków własnych duża część nakładów finansowych będzie pochodziła ze źródeł zewnętrznych (dostępnych przede wszystkim w ramach programów finansowanych z Unii Europejskiej). W Podstrefie Tomaszów Lubelski będą sukcesywnie tworzone atrakcyjne warunki do inwestowania i rozwoju przedsiębiorczości, co przejawiać się będzie pozyskaniem inwestorów i lokowaniem inwestycji, ze szczególnym uwzględnieniem sektora małych i średnich przedsiębiorstw, przy wykorzystaniu regionalnych zasobów sfery 7

naukowo badawczej oraz korzyści związanych ze stosowaniem nowoczesnych technologii, w tym technologii informacyjnych i technologii wspierających ochronę środowiska w omawianym obszarze. Realizacja kierunków działań zawartych w Strategii Rozwoju Podstrefy Tomaszów Lubelski sprzyjać będzie powstawaniu nowych miejsc pracy w wyniku, czego nastąpi pobudzenie aktywności gospodarczej gminy Tomaszów Lubelski oraz bliskiego otoczenia, poprzez wzrost liczby i potencjału podmiotów gospodarczych oraz wzrost dochodów budżetu gminy. Potencjalni przedsiębiorcy będą mogli wykorzystywać możliwości kooperowania z lokalnymi firmami i korzystać z lokalnych zasobów pracy. Duże nadzieje na rozwój nowoczesnych technologii pokłada się w lokalizowaniu firm innowacyjnych w Podstrefie Tomaszów Lubelski. Rozwój ten w głównej mierze winien następować we współpracy z działającymi w regionie lubelskim instytucjami wspierania innowacyjności tj. z Parkiem Naukowo - Technologicznym Województwa Lubelskiego, Lubelskim Centrum Transferu i Technologii oraz tworzeniem innych parków i centrów technologicznych m.in. w Puławach i Świdniku. Zarówno gmina Tomaszów Lubelski, jak i powiat tomaszowski dysponuje znaczącymi atutami, które mogą doprowadzić do uruchomienia pozytywnych mechanizmów rozwoju. Duże nadzieje na rozwój przedsiębiorstw oraz pozyskanie nowych inwestycji związane są z utworzoną Podstrefą Tomaszów Lubelski Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK WISŁOSAN. Wykorzystanie tych atutów, w połączeniu z szansami, jakie stoją przed Polską i województwem w związku z realizacją unijnej polityki spójności, powinno przyczynić się do lokowania w tym obszarze inwestycji zagranicznych i krajowych. Zarówno obszar gminy Tomaszów Lubelski, miasta i powiatu tomaszowskiego jest bardzo atrakcyjny dla przedsięwzięć inwestycyjnych wykorzystujących zasoby naturalne i dobrą dostępność komunikacyjną. 8