Program opracowały: Barbara Derewiecka, Halina Szpak Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej Przysposobienie do korzystania ze zbiorów Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bielsku-Białej i bibliotecznych baz danych PROLIB OPAC i BAZY EDUKACYJNEJ Program warsztatów dla studentów 1. Wstęp Przed współczesnym społeczeństwem stoją nowe wyzwania związane z koniecznością szybkiego pozyskiwania i przetwarzania informacji oraz ich wyboru ze wzrastającej nieustannie liczby źródeł. Szybki przyrost wiedzy powoduje potrzebę ciągłego kształcenia się. Coraz większa ilość osób podejmuje studia wyższe w celu sprostania wymaganiom rynku pracy. Nasze miasto stało się w ostatnich latach głównym ośrodkiem akademickim Podbeskidzia. Biblioteka Pedagogiczna w stałej współpracy ze środowiskiem lokalnym, wychodząc naprzeciw jego potrzebom, na bieżąco poszerza ofertę usług edukacyjnych. Program warsztatów Przysposobienie do korzystania ze zbiorów Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej i bibliotecznych baz danych: PROLIB OPAC i BAZY EDUKACYJNEJ jest przeznaczony dla studentów pierwszych lat kierunków humanistycznych ze specjalizacją nauczycielską. Szkolenie ma na celu przygotowanie przyszłych nauczycieli do samodzielnego korzystania z warsztatu informacyjnego i zbiorów bibliotek. Umiejętność ta zapewni sprawne poruszanie się w zasobach informacyjnych i współudział w tworzeniu potencjału intelektualnego społeczeństwa wiedzy. 1
2. Cele ogólne: - zapoznanie studentów z zasadami korzystania ze zbiorów biblioteki pedagogicznej - wykształcenie umiejętności posługiwania się warsztatem informacyjnym biblioteki - nabycie przez studentów umiejętności sporządzania bibliografii załącznikowej przydatnej w pisaniu prac semestralnych, licencjackich, magisterskich oraz referatów naukowych w oparciu o bazy bibliograficzne PBW i innych bibliotek 3. Cele szczegółowe: Uczestnicy kursu znają: - prawa i obowiązki czytelnika PBW - typy katalogów bibliotecznych - bazę PROLIB OPAC i Bazę Edukacyjną - zasady tworzenia bibliografii załącznikowej - bazy bibliograficzne wybranych bibliotek dostępne w Internecie Uczestnicy kursu potrafią: - zamówić, zarezerwować i przedłużyć książki drogą elektroniczną - posługiwać się katalogami PBW - wyszukiwać informacje w komputerowych bazach bibliotecznych - posługiwać się strategiami wyszukiwania informacji adekwatnymi do potrzeb - generować bibliografię załącznikową z wykorzystaniem baz komputerowych PBW i innych bibliotek 4. Warunki realizacji: Program przewiduje naukę w wymiarze 20 godzin lekcyjnych. Zajęcia będą się odbywać w grupach 6-osobowych. Przeprowadzą je nauczyciele bibliotekarze w Internetowym Centrum Informacji Multimedialnej w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej, w sali wyposażonej w 6 stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu. 2
5. Ewaluacja Efekty przeprowadzonych zajęć będą ewaluowane na podstawie ankiet wypełnianych przez uczestników warsztatów. 6. Literatura pomocnicza: 1.Antczak Mariola, Nowacka Anna: Przypisy, powołania, bibliografia załącznikowa : jak tworzyć i stosować : podręcznik. Warszawa : Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 2008 cz 61823 2. Bibliografia : metodyka i organizacja. Pod red. Zbigniewa Żmigrodzkiego. Warszawa : Wydaw. SBP, 2000 cz 49255 3. Bibliografia : teoria, praktyka, dydaktyka : praca zbiorowa. Pod red. Jadwigi Woźniak-Kasperek i Mikołaja Ochmańskiego. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2009 cz 62507 4. Bibliografia załącznikowa i przypisy. Oprac. Juliusz Wasilewski. Biblioteka w Szkole 2004, [nr] 11, s. [26]-[29] 5. Sanetra Krystyna: Przypisy bibliograficzne po nowemu. Biblioteka w Szkole 2006, nr 9, s. 1-6 6. Sebastjan Danuta, Tobolska Urszula: Bibliografia załącznikowa i przypisy bibliograficzne. Poradnik Bibliotekarza 2005, nr 3, s. 11-19 7. Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Oprac. Bożenna Bojar. Warszawa : Wydaw. SBP, 2002 cz 51162 3
Przysposobienie do korzystania ze zbiorów Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bielsku-Białej i bibliotecznych baz danych PROLIB OPAC i BAZY EDUKACYJNEJ Program warsztatów doskonalących dla studentów Tematy i zagadnienia Metody i środki Efekty pracy studenta Czas trwania Sposoby ewaluacji zajęć 1. PBW- biblioteką dla nauczycieli i studentów: - status prawny biblioteki pedagogicznej - struktura zbiorów - korzystanie ze zbiorów PBW procedury - akty prawa oświatowego i bibliotecznego - statut PBW - regulaminy Wypożyczalni, Czytelni, Wydziału Zbiorów Audiowizualnych i Internetowego Centrum Informacji Multimedialnej - strona internetowa PBW - wykład - prawa i obowiązki związane z korzystaniem ze zbiorów PBW - stronę internetową biblioteki pedagogicznej - strukturę zbiorów PBW - zasady funkcjonowania biblioteki pedagogicznej - samodzielnie wyszukać dane bibliograficzne poszukiwanej literatury - zamówić poszukiwaną pozycję - wywiad 4
2. Warsztat informacyjny PBW: katalogi tradycyjne i komputerowe - bibliografie - normy bibliograficzne - wybrane bibliografie i normy bibliograficzne - katalogi kartkowe PBW - bazy PBW: PROLIB OPAC i Baza Edukacyjna interfejsów - wykład (wyszukiwanie informacji) - zakres chronologiczny i treściowy katalogów kartkowych i komputerowych - bibliografie (rozróżnia podstawowe typy) i normy bibliograficzne dostępne w PBW - konstrukcję opisu bibliograficznego - wyszukać potrzebne informacje w katalogach tradycyjnych i komputerowych - wywiad 3. Zawartość i możliwości wykorzystania bazy Katalog PROLIB OPAC - baza PROLIB OPAC - zakres treściowy i chronologiczny bazy - ocenić jej przydatność w celu wykonania konkretnego zadania - wyszukać informację o dostępności pozycji książkowych lub zbiorów audiowizualnych 4. Zawartość i możliwości wykorzystania Bazy Edukacyjnej - zakres treściowy i chronologiczny bazy - ocenić przydatność bazy w celu wykonania konkretnego 5
zadania - wyszukać potrzebne informacje dotyczące pozycji książkowych i artykułów z czasopism 5. Strategie wyszukiwania w bazach komputerowych PBW - baza PROLIB OPAC - zastosować wyszukiwanie proste lub złożone odpowiednio do poszukiwanego materiału 6. Zestawienie bibliograficzne na podstawie bazy Katalog PROLIB OPAC - baza Katalog PROLIB OPAC - tematyczne zestawienia bibliograficzne - sprawnie wygenerować bibliografię - efektywnie przeszukiwać cały zasób bazy - eksportować dane na dowolny nośnik (druk, płyta CD, pendrive, wysyłanie pocztą elektroniczną) 2 godz. - ankieta 7. Zestawienie bibliograficzne na podstawie Bazie Edukacyjnej - tematyczne zestawienia bibliograficzne - sprawnie wygenerować bibliografię - efektywnie przeszukiwać cały zasób bazy - eksportować dane na dowolny nośnik (druk, płyta CD, pendrive, wysyłanie pocztą elektroniczną) 6
8. Zasady tworzenia bibliografii załącznikowej. Zestawienie bibliograficzne na podstawie baz komputerowych PBW. - baza PROLIB OPAC - instrukcja do generowania bibliografii załącznikowej w Bazie Edukacyjnej - Program Microsoft Word - artykuły i książki na temat metodyki tworzenia bibliografii załącznikowej - zasady tworzenia bibliografii załącznikowej - wyszukać dane bibliograficzne w obu bazach - sporządzić bibliografię tematyczną z wykorzystaniem programu Microsoft Word 9. Bibliograficzne bazy danych innych bibliotek polskich dostępne online: - zawartość - sposoby przeszukiwania - możliwości wykorzystania - Katalog główny BN - baza Artykuły z czasopism polskich (MARC 21, 2005 - ) - baza Edukacja Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej - Program Microsoft Word - wybrane źródła informacji bibliograficznej dostępne w Internecie - wykorzystać informacje bibliograficzne w celu dotarcia do dokumentów dostępnych w PBW - wygenerować zestawienie bibliograficzne na poszukiwany temat 10. Katalogi komputerowe bibliotek: - Akademii Techniczno- Humanistycznej - Książnicy Beskidzkiej - Biblioteki Śląskiej - katalogi biblioteczne w systemach: PROLIB (ATH, Biblioteka Śląska), PATRON (Książnica Beskidzka) - wyszukiwanie informacji - zawartość treściową i chronologiczną baz danych - sprawnie odnaleźć informacje o poszukiwanych książkach - wywiad 7