Uwagi: Celem tego wykładu jest uświadomienie słuchaczy z jak poważnym niebezpieczeństwem wiązałoby się ponowne odrodzenie ofensywnych programów broni biologicznej poprzez analizę dostępnych w literaturze powszechnej danych liczbowych. 1
Uwagi: Większość treści niniejszego wykładu opiera się na rozdziałach autorstwa M.R Dando książki Biological Warfare in the 21st Century: Biotechnology and the Proliferation of Biological Weapons (1994) Brassey s, London. Jednakże podano odnośniki do literatury oryginalnej. Ref: Dando, M.R. (1994) Biological Warfare in the 21st Century: Biotechnology and the Proliferation of Biological Weapons. Brassey s, London 2
Uwagi: Na samym początku należy podkreślić, że chociaż wykład jest skoncentrowany na aspektach wojskowej strategii BW z powodu związku ze stanowymi programami ofensywnymi istnieje ogromna różnorodność możliwych ataków BW. 3
Uwagi: Wydaje się jasne, że byłoby możliwe znaczne obniżenie wydajności sił wojskowych,gdyby do ataku użyto środka obezwładniającego. Rzeczywiście, takie czynniki były umieszczane w amunicji w programach ofensywnych ubiegłego wieku. Największą uwagę poświęca się naturalnie śmiertelnym środkom, ale często zaniedbuje się spektrum rożnych możliwości. Dodatkowo często twierdzi się niesłusznie, że broń jest tworzona tylko z nieinfekcyjnych patogenów, a przykładowo w dawnym ZSRR do tworzenia broni użyto pałeczek dżumy. 4
Uwagi: Slajdy 4. i 5. mają na celu wprowadzenie do późniejszej dyskusji, dotyczącej wielkości dawek koniecznych do przeprowadzenia BW ataku przeciw ludziom. 5
Uwagi: W przygotowaniach do negocjacji konwencji BTWC Sekretarz Generalny Stanów Zjednoczonych opublikował raport: Chemical and Bacteriological (Biological) Weapons and the Effects of their Possible Use. Przykład podany na slajdzie pochodzi właśnie z tego raportu. Przykład ten doskonale pokazuje, ze w sprzyjających warunkach broń biologiczna może być nawet bardziej niebezpieczna niż broń jądrowa pod względem ilości przypadków śmiertelnych i zachorowań. Powinno podkreślić się fakt, że eksperci międzynarodowi, którzy konsultowali raport, byli osobami wiedzacymi z czym maja do czynienia. Przykładem jest Sir Solly Zuckerman, Naczelny Doradca Naukowy rządu Wielkiej Brytanii. 7
Uwagi: We wczesnych latach siedemdziesiątych sztokholmski instytut SIPRI ( Stockholm International Peace Research Institute) opublikował serię ksiazek pod wspólnym tytułem The Problem of Chemical and Biological Warfare. Podany na slajdzie przykład został zaczerpnięty z tomu II - CB Weapons Today. Ponownie wynika z niego wniosek jak znaczna może być siła oddziaływania środka BW w porównaniu z innymi typami broni. Ref: SIPRI (1973) The Problem of Chemical and Biological Warfare: CB Weapons Today. Vol. II. Stockholm: Almqvist & Wiksell. 8
Uwagi: Raport Fettera: Ballistic missiles and weapons of mass destruction: What is the threat? What should be done? International Security 16, (1) 5-42 został opublikowany pod koniec okresu zimnej wojny. Od raportów UN i SIPRI upłynęło już 20 lat, ale porównanie skutków użycia BW i innych typów broni pozostało bez zmian. Ref: Fetter, S. (1991). Ballistic Missiles and Weapons of Mass Destruction: What is the Threat? What should be Done?, International Security 16(1): 5-42. Available from http://www.mitpressjournals.org/is 9
Uwagi: Biuro Oszacowań Technologicznych było wysoce poważaną instytucją, a jej raporty traktowano jako autorytatywne na całym świecie. Raport Proliferation of Weapons of Mass Destruction :Assessing the Risks, OTA-ISC-559 z sierpnia 1993 cytowało wielu późniejszych autorów. Porównanie działania różnych typów broni jest podobne do oszacowań zaprezentowanych wcześniej. Ref: U.S. Congress, Office of Technology Assessment. (1993). Proliferation of Weapons of Mass Destruction: Assessing the Risks (Document No. OTA-ISC- 559). Washington, DC: U.S. Government Printing Office. At p. 53 10
Ref: U.S. Congress, Office of Technology Assessment. (1993). Proliferation of Weapons of Mass Destruction: Assessing the Risks (Document No. OTA-ISC- 559). Washington, DC: U.S. Government Printing Office. At p. 54. 11
Uwagi: Tego typu oszacowania przygotowywane przez dobrze poinformowanych analityków powinny być traktowane poważnie. Chociaż wąglik jest uleczalny jeżeli kurację antybiotykową rozpoczyna się wcześnie, trudno wyobrazić sobie, który system zdrowotny poradziłby sobie z tak masową skalą zachorowań. Ref: U.S. Congress, Office of Technology Assessment. (1993). Proliferation of Weapons of Mass Destruction: Assessing the Risks (Document No. OTA-ISC- 559). Washington, DC: U.S. Government Printing Office. At p. 54. 12
Uwagi: Autorzy drugiego tomu SIPRI przedstawili obszerną listę różnych amunicji, która była konstruowana w czasie trwania programu USA i najwyraźniej broń ta stopniowo w czasie badań trwających dwie i pół dekady, stawała się coraz bardziej efektywna. Rzeczywiście, ataki BW były z czasem przedmiotem coraz bardziej wnikliwych kalkulacji. Jak zobaczymy na kolejnych slajdach, można oszacować dawkę czynnika zakaźnego, którą można zainfekować 50% osób na danym obszarze przy znajomości kilku parametrów. 13
Uwagi: W grudniu 1993 roku Biuro Oszacowań technologicznych wydało raporttechnologies Underlying Weapons of Mass Destruction (Document No. OTA-BP-ISC-115), w którym przedstawiono zarys środków, przy pomocy których mogły zostać wyprodukowane czynniki bakteryjne i inne. Powyższe zestawienie po0chodzi własnie z tego raportu. Jednak nie można zakładać, że produkcja efektywnie działającego środka będzie prosta i bezpośrednia. Pomijając trudność zdobycia wirulentnego szczepu i końcowego przetwarzania, dodatkowo w hodowli fermentacyjnej należy uwzględnić możliwość zanieczyszczenia i powstania mutacji genetycznej, która prowadzi do utraty potencjału. Ref: Office of Technology Assessment. (1993). Technologies underlying Weapons of Mass Destruction (Document No. OTA-BP-ISC-115). Washington, DC: U.S. Government Printing Office. At p. 87 14
Uwagi: W 1996 na Warsztatach Badań Zaawansowanych NATO w trakcie dyskusji o możliwości wykrycia produkcji czynnika zakaźnego, przedstawiciel Wielkiej Brytanii użył tego prostego modelu, w celu oszacowania ilości czynnika i tym samym wielkości produkcji. Ref: Annex A produced in Bartlett, T. B. (1996) The Arms Control Challenge: Science and Technology Dimension, Paper presented at the NATO Advanced Research Workshop, The Technology of Biological Arms Control and Disarmament Budapest, 28-30 March. 15
Uwagi: Ta obrazowa kalkulacja dla modelu pudełka ukazuje, że wg wiarygodnych oszacowań atakujący potrzebuje uwolnić do atmosfery 10 12 ID 50. Zostało to nazwane trillion dose criterion kryterium bilionowej dawki. Dla innych rozważanych scenariuszy modelowych uzyskano podobne wartości. Ref: Annex A produced in Bartlett, T. B. (1996) The Arms Control Challenge: Science and Technology Dimension, Paper presented at the NATO Advanced Research Workshop, The Technology of Biological Arms Control and Disarmament Budapest, 28-30 March. 17
Uwagi: Takim formom ataku biologicznego powinno poświęcić się szczególną uwagę ponieważ często nie uświadamiamy sobie, że najprawdopodobniej jest to najbardziej niszcząca forma terroryzmu w najbliższej przyszłości. Cytat zaczerpnięto z pracy: Wheelis, M.L., Madden, L.V. and Cassagrande, R. (2002) Biological attacks on agriculture:low tech, high impact bioterrorism. Bio-Science, 52, 569-76. at p. 570 18
Uwagi: Raport Congressional Research Service zatytułowano Small-Scale Terrorist Attacks Using Chemical and Biological Agents: An Assessment Framework and Preliminary Comparisons. Został on omówiony w rozdziale 7 autorstwa M.R. Dando Bioterror and Biowarfare, Oneworld Publications, Oxford 2006.To co należy podkreślić to fakt, że kiedy rozważamy ataki na mała skalę powinno się przemyśleć w jaki sposób terrorystom jest najprościej zaatakować. Na kolejnych dwóch slajdach pokazano, że nawet ataki na ludność mogą znacznie różnić się między sobą, co wynika z różnych barier tworzonych przez programy stanowe, które terrorysta musi pokonać. 19
Uwagi: W okresie poprzedzającym podpisanie konwencji BTWC, Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała (1970) pierwszą edycję swojego sprawozdania: Health Aspect of Chemical and Biological Weapons. W aneksie 4. rozpatrywane jest zagadnienie: Medical and Public Health Effects of Attack with Chemical or Biological Weapons. W aneksie tym zostaje podsumowany szereg możliwych scenariuszy oraz konsekwencji ataków WMD.W aneksie 5 natomiast omówiono potencjalny sabotaż zbiorników wodnych - na różne skale i sposoby. 20
Uwagi: Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała, że ilość kultury bakteryjnej zostałaby w sieci wodociągów zredukowana o 95%. Współczynnik infekcyjności został obliczony na podstawie dostępnych danych oraz przyjęto, że skala zgonów wynosi 10%. Na podstawie takiej analizy stało się zrozumiałe, że z użyciem środków biologicznych można przeprowadzić wiele innych rodzajów ataku. Proszę zauważyć, ze tyfus nie figurował na liście patogenów w programach stanowych - jak to pokazano na slajdzie 18. 21
22
23
24
25
26