DOKUMENTACJA BADAŃ STRATYGRAFII WARSTW MALARSKICH Stolarki okiennej w lokalu mieszkalnym przy ul. Jagiellońskiej 24/6 w Olsztynie Autor dokumentacji konserwatorskiej : Danuta Pestka Anna Krause OLSZTYN 2013 D O K U M E N T A C J A C H R O N I O N A P R A W E M A U T O R S K I M 1
SPIS TREŚCI DOKUMENTACJI 1.0. KARTA IDENTYFIKACJI ZABYTKU I DOKUMENTACJI 2.0. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE 3.0. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI 4.0. STAN ZACHOWANIA 5.0. METODYKA BADAŃ 6.0. WYNIKI BADAŃ 7.0. PODSUMOWANIE BADAŃ 2
1. KARTA IDENTYFIKACJI ZABYTKU I DOKUMENTACJI NUMER REJESTRU ZABYTKÓW: A-2475 z dn. 19 stycznia 1989 r. RODZAJ: stolarka okienna i drzwiowa balkonowa DATOWANIE: 1909 r. LOKALIZACJA: ul. Jagiellońska 24/6 w Olsztynie MATERIAŁ I TECHNIKA: konstrukcja skrzynkowa, drewno sosnowe, malowane, okucia stalowe DANE DOTYCZĄCE OPRACOWANIA: INWESTOR: Zakład Lokali i Budynków Komunalnych w Olsztynie, 10-313 Olsztyn, ul Cicha 5 ADMINISTRATOR: Zakład Lokali i Budynków Komunalnych w Olsztynie, 10-313 Olsztyn, ul Cicha 5 AUTOR DOKUMENTACJI: Danuta Pestka, Anna Krause MIEJSCE PRZECHOWYWANIA DOKUMENTACJI: 1. EGZ.: Miejski Konserwator Zabytków, Pl. Jana Pawła II 1, Olsztyn 2. EGZ.: Zakład Lokali i Budynków Komunalnych w Olsztynie, 10-313 Olsztyn, ul Cicha 3. EGZ.: Danuta Pestka, ul. Zabłockiego 1a/8, 80-287 Gdańsk 3
2. ZAGADNIENIA HISTORYCZNE Budynek datowany jest na 1909. Według karty ewidencyjnej zabytków architektury i budownictwa przetrwał drugą wojnę światową i przeszedł na własność Skarbu Państwa, obecnie część lokali przeszła w ręce prywatne, wykorzystywany jest głównie na cele mieszkalne. 3. OPIS, ANALIZA FORMY, FUNKCJI I TREŚCI Przedmiotowe stolarki znajdują się na pierwszym piętrze elewacji frontowej kamienicy przy ulicy Jagiellońskiej 24 w lokalu nr 6. Zachowane historyczne okno nietypowe, drewniane o konstrukcji skrzynkowej, dwuskrzydłowe, z dwuskrzydłowym przeszklonym nadświetlem, o stałym rozprofilowanym ślemieniu, zewnętrzne skrzydła okna 1 polowe, z kanelowanym słupkiem stałym, zewnętrzne skrzydła nadświetla 4 polowe, ze stylizowanym, kanelowanym słupkiem stałym, detal w górnej części obu słupków oraz w miejscu przecięcia słupków ze ślemieniem. Wewnętrzne skrzydła okna i nadświetla 1 polowe, z profilowaną listwą przymykową, parapet wewnętrzny drewniany z profilowaną krawędzią i rowkiem na skroplinę. 4
Drzwi balkonowe drewniane, zachowane historyczne, o konstrukcji skrzynkowej, dwuskrzydłowej, z dwuskrzydłowym przeszklonym nadświetlem, o stałym rozprofilowanym ślemieniu, zewnętrzne skrzydła nadświetla 4 polowe ze stylizowaną listwą przymykową, kanelowanym słupkiem stałym, detal w górnej części listwy przymykowej oraz słupka nadświetla i na przecięciu słupka i ślemienia. Skrzydła drzwiowe, wewnętrzne i zewnętrzne, o konstrukcji ramowo-płycinowej, krawędzie ramiaka w polu płyciny profilowane, wewnętrzne skrzydła nadświetla 1 polowe, z profilowaną listwą przymykową. Zarówno okno jak i drzwi balkonowe mają pierwotne, kompletne okucia stalowe. 4. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Stan zachowania określa się jako zły. Poszczególne elementy drewniane okna i drzwi balkonowych wypaczyły się i konstrukcja uległa znaczącemu rozszczelnieniu. Powierzchnia elementów zewnętrznych uległa znacznemu uszkodzeniu pod wpływem warunków atmosferycznych oraz użytkowania. Widoczne są otarcia, butwiejące drewno (okapniki w nadświetlach), zdezintegrowana pierwotna warstwa malarska oraz odspajające się przemalownia. Zachowały się wszystkie okucia i mechanizmy, jednak ze względu na wypaczone listwy, nie wszystkie działają sprawnie. detal ślemienia drzwi balkonowych: widoczne rozszczelnienie elementów konstrukcyjnych, zniszczone, odspajające się warstwy malarskie 5
skrzydło balkonowe wewnętrzne: widoczna wypaczona listwa przymykowa oraz próby przykrycia nieszczelności Przez użytkowników lokalu prawe skrzydło balkonowe zewnętrzne: widoczne zniszczenia elementów drewnianych, szczeliny w konstrukcji, ubytki kitu mocującego szybę, starzejące się warstwy malarskie 6
Klamka wewnętrznego skrzydła balkonowego: widoczne otarcia oraz ślady korozji. nadświetle okna: widoczne zniszczenia drewna okapników, wypaczenie ościeżnicy, łuszczące się przemalowania 7
Pozostałe stolarki okienne znajdujące się w elewacji od podwórza nie są przedmiotem niniejszych badań. Pobieżna dokumentacja fotograficzna pokazuje, że ich stan pozostawia wiele do życzenia. okno łazienkowe w elewacji od podwórza okno w elewacji od podwórza 8
okno w elewacji od podwórza: wypaczona konstrukcja uniemożliwia otwieranie i zamykanie skrzydeł 5.0 METODYKA BADAŃ Wykonano dokumentację fotograficzną, następnie na elementach drewnianych okien i drzwi balkonowych wykonano odkrywki sondażowe aż do warstwy pierwotnej. Pobrano próbki do wykonania naszlifu. Odkrywki oraz miejsca pobrania próbek ponumerowano oraz udokumentowano na zdjęciach. Wyniki analiz przedstawiono w formie opisowej i fotograficznej. Określenie pierwotnej kolorystyki zostało przedstawione w tabeli. 9
6. WYNIKI BADAŃ okno oraz drzwi balkonowe, widok z wnętrza lokalizacje odkrywek: 1, 2-zewnętrzne, 3,4,5-wewnętrzne 10
detal słupka stałego w nadświetlu drzwi balkonowych lokalizacja odkrywki nr 1. odkrywka nr 1, detal drzwi balkonowych: na odkrywce widoczna zachowana fragmentarycznie pierwotna ciemnozielona (1) oraz późniejsze przemalowania: szary jasny(2) (3), kremowy(4), (5), miejsce pobrania próbki nr 1 11
rama prawego zewnętrznego skrzydła drwi balkonowych lokalizacja odkrywki nr 2. odkrywka nr 2, rama skrzydła drzwi balkonowych: na odkrywce widoczna fragmentarycznie zachowana pierwotna ciemnozielona warstwa malarska(1) oraz warstwy wtórne: biała(2), biała(3), biała(4) 12
płycina wewnętrznego prawego skrzydła drzwi balkonowych odkrywka nr 3: widoczna szara warstwa pierwotna(1) oraz warstwy wtórne: jasna szara(2), biała(3), biała(4), biała(5), miejsce pobrania próbki nr 2 lokalizacja odkrywki nr 4 13
odkrywka nr 4. płycina prawego wewnętrznego skrzydła drzwi balkonowych: na odkrywce widoczna zachowana pierwotna szara (1) oraz warstwy wtórne: szara jasna(2) biała(3), biała(4), biała(5) 14
okno, skrzydła wewnętrzne lokalizacja nr 5. odkrywki odkrywka nr 5: widoczna pierwotna jasnoszara warstwa malarska(1) oraz warstwy wtórne: szara(2), zielona(3), biała(4), biała(5) 15
naszlify próbek Próbka nr 1. Warstwy malarskie elementów zewnętrznych są luźno związane z podłożem, dlatego na przekroju widoczne są tylko pojedyncze drzazgi ( D). Próbka pokazuje warstwę pierwotną: ciemnozieloną (1) oraz wtórne warstwy: szarą (2), kremową(3), białą (4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11). Numeracja wg Tab. 1. Tab. 1. Stratygrafia warstw, detal na słupku stałym nadświetla balkonu, próbka nr 1 Nr warst wy faza chronol ogiczna oznaczenie graficzne warstwy charakterystyka warstwy kolor oznaczenie koloru NCS 0 drewno 1 I pierwotna ciemny zielony NCS S50-40-G20Y 2 II szary 3 III warstwa kremowy 4 IV 5 IV 6 IV 7 IV 8 IV IV 9 IV 10 IV 11 16
Próbka nr 2. Warstwy malarskie elementów wewnętrznych w znacznej mierze odspoiły się od podłoża, dlatego na przekroju widoczne są tylko pojedyncze drzazgi ( D). warstwy wtórne wypełniły spękania warstwy pierwotnej. Próbka pokazuje warstwę pierwotną: szarą (1) oraz wtórne warstwy: szarą (2), białą (3, 4, 5, 6, 7, 8). Numeracja wg Tab. 2. Tab.2. Stratygrafia warstw, wewnętrzna rama drzwi balkonowych, próbka nr 2 Nr warst wy faza chronol ogiczna oznaczenie graficzne warstwy charakterystyka warstwy kolor oznaczenie koloru NCS 0 drewno 1 I pierwotna szary NCS 3502Y 2 II szary 3 III warstwa 4 IV 5 IV 6 IV 7 IV 8 IV 17
7. PODSUMOWANIE BADAŃ Na podstawie przeprowadzonych badań stratygraficznych stwierdzono, że pierwotne warstwy malarski, zachowane fragmentaryczne, znajdują się pod wieloma warstwami wtórnych przemalowań. Pierwotna dualna kolorystyka rozkładała się następująco: powierzchnie zewnętrzne pokryte kolorem ciemnozielonym, zbliżonym odcieniem do NCS S50-40- G20Y, pozostałe powierzchnie wewnętrzne pokryte kolorem szarym, zbliżonym odcieniem do NCS 3502Y. TABELA PIERWOTNEJ KOLORYSTYKI STOLARKI OKIENNEJ miejsce kolor nr NCS skrzydła zewnętrzne okienne i drzwiowe balkonowe, powierzchnia zewnętrzna skrzydła wewnętrzne okienne i drzwiowe balkonowe, powierzchnia wewnętrzna skrzydeł zewnętrznych okiennych i balkonowych ciemny zielony szary NCS S50-40-G20Y NCS 3502Y 18